وبلاگ

چکیده…………………………………………………………………………………….. 1

مقدمه…………………………………………………………………………………….. 2

 فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- شرح و بیان مسئله………………………………………………………………………………….. 4

1-2- اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………. 6

1-3- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………… 8

1-4- سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………. 9

1-5- فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………………… 9

1-6- قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………………………. 9

1-7- روش کار تحقیق………………………………………………………………………………….. 10

1-8- تاریخچه و سابقه موضوع تحقیق (پیشینه تحقیق)………………………………………….. 10

1-8-1- پیشینه تحقیق در داخل کشور………………………………………………………………. 10

1-8-2- پیشینه تحقیق در خارج کشور………………………………………………………………. 14

1-9- تعریف واژه ها و اصطلاحات………………………………………………………………….. 14

1-10- ساختار فصول آینده…………………………………………………………………………….. 17

خلاصه………………………………………………………………………………………………………. 18

فصل دوم: ادبیات تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 20

بخش اول:

1-1- سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای كشور………………………………………………………… 21   

1-2- پیام آرم سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور……………………………………………. 21

1-3- فلسفه آموزش……………………………………………………………………………………… 22

1-4- اهـداف و نـگـرش سـازمـان………………………………………………………………….. 22

1-5- تعریف آموزشهای فنی و حرفه ای……………………………………………………………. 23

1-6- اصول و مبانی آموزش های فنی و حرفه ای………………………………………………… 24

1-7- ضرورت توجه به شکل گیری آموزش های فنی و حرفه ای……………………………. 26

1-8- آموزش، مهارت و اشتغال……………………………………………………………………….. 27

1-9- آثار تحولات جدید اقتصادی و اجتماعی بر آموزش های فنی و حرفه ای…………… 29

1-9-1-  نقش آموزش های فنی و حرفه ای در سیاست………………………………………… 31

1-9-2-  نقش فرآیندی (Process role) آموز های فنی و حرفه ای………………………. 31

1-9-3-  نقش جامعه پذیری سیاسی آموزش های فنی و حرفه ای…………………………… 32

1-10- لزوم توجه به كیفیت در آموزش های فنی و حرفه ای………………………………….. 33

1-10-1- آلمان…………………………………………………………………………………………… 33

1-10-2- آفریقای جنوبی………………………………………………………………………………. 34

1-10-3- ایالات متحده آمریكا………………………………………………………………………… 34

1-10-4- بریتانیا………………………………………………………………………………………….. 34

1-10-5- نیوزلند…………………………………………………………………………………………. 35

1-12- تفاهم نامه همکاری آموزشی………………………………………………………………….. 35

 بخش دوم:

2-1- تعاریف کارآفرین…………………………………………………………………………………. 36

2-2- تعاریف کارآفرینی………………………………………………………………………………… 37

2-3- سیر تاریخی مفهوم كارآفرینی………………………………………………………………….. 38

2-3-1- دوره اول: قرن 15، 16 میلادی «صاحبان پروژه های بزرگ»…………………………. 38

2-3-2- دوره دوم……………………………………………………………………………………….. 38

2-3-3- دوره سوم……………………………………………………………………………………….. 38

2-3-4- دوره چهارم…………………………………………………………………………………….. 39

2-3-5- دوره پنجم………………………………………………………………………………………. 39

2-4- ویژگی های كارآفرینان………………………………………………………………………….. 39

2-4-1- ویژگیهای شخصیتی کارآفرین ها………………………………………………………….. 40

2-4-2- ویژگی های رفتاری کارآفرین ها………………………………………………………….. 40

2-4-2-1- ویژگیهای مرتبط با سابقه و پیشینه…………………………………………………….. 40

2-4-2-2- ویژگی های تجربی……………………………………………………………………….. 41

2-5- اهمیت و ضرورت آموزش كارآفرینی……………………………………………………….. 41

2-6- انواع وظایف واقعی كارآفرینی………………………………………………………………… 44

2-7- انواع کارآفرینی……………………………………………………………………………………. 44

2-7-1- فردی…………………………………………………………………………………………….. 44

2-7-2- گروهی………………………………………………………………………………………….. 45

2-8- ارتباط خلاقیت و نوآوری با كارآفرینی………………………………………………………. 46

2-9- كارآفرین چگونه كارآفرینی می كند؟…………………………………………………………. 47

2-10- مهارت های كارآفرینی…………………………………………………………………………. 48

2-10-1- مهارت های شخصی كارآفرینی………………………………………………………….. 49

2-10-2- مهارت های مدیریتی كارآفرینی………………………………………………………….. 49

2-10-3- مهارت های فنی كارآفرینی……………………………………………………………….. 49

2-11- متغیرهای مهارت های كارآفرینی……………………………………………………………. 50

2-11-1- متغیرهای مهارت های شخصی كارآفرینی……………………………………………… 50

2-11-2- متغییرهای مهارت های مدیریتی كارآفرینی…………………………………………….. 52

2-11-3- متغیرهای مهارت های فنی كارآفرینی…………………………………………………… 54

2-12- جایگاه كارآفرینی از دیدگاه دانشمندان علوم مختلف……………………………………. 57

2-12-1- دیدگاه دانشمندان علوم اقتصادی…………………………………………………………. 57

2-12-2- دیدگاه محققین علوم رفتاری نسبت به كارآفرینی……………………………………. 59

 

2-12-3- دیدگاه دانشمندان مدیریت نسبت به كارآفرینی……………………………………….. 60

2-13- عوامل مؤثر بر فرآیند كارآفرینی……………………………………………………………… 62

2-14- عوامل مؤثر بر اثربخشی دوره های آموزش كارآفرینی………………………………….. 63

2-15- آموزش و ترویج كارآفرینی…………………………………………………………………… 64

2-16- تحصیل كارآفرینی- شیوه های آموزشی……………………………………………………. 64

2-17- دانشگاه كارآفرین………………………………………………………………………………… 65

2-18- سابقه كارآفرینی در ایران………………………………………………………………………. 67

2-19- فرهنگ كارآفرینی در ایران…………………………………………………………………….. 68

2-20- اقدامات انجام شده در ایران جهت كارآفرینی…………………………………………….. 71

2-20-1- كارآفرینی و اقتصاد…………………………………………………………………………. 71

2-20-2- كارآفرینی و رشد اقتصادی………………………………………………………………… 72

2-20-3- كارآفرینی و رشد فن آوری………………………………………………………………. 72

2-20-4- كار آفرینی و اشتغال…………………………………………………………………………. 72

2-20-5- كارآفرینی و خصوصی سازی……………………………………………………………… 73

2-21- كسب و كار چیست؟………………………………………………………………………….. 75

2-22- مزایای ایجاد كسب و كارهای كوچك……………………………………………………… 76

2-23- چرخه ی حیات كسب و كارهای كارآفرینانه……………………………………………… 77

     2-24- چرخه عمر كارآفرینی- استراتژی آغاز یك كسب و كار………………………………. 79

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 82

3-1- روش تحقیق………………………………………………………………………………………… 83

3-2- جامعه آماری………………………………………………………………………………………… 84

3-3- شیوه نمونه گیری و حجم نمونه………………………………………………………………… 84

3-4- روش گردآوری داده ها………………………………………………………………………….. 85

3-5- پرسشنامه…………………………………………………………………………………………….. 86

3-6- روایی و پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………… 87

3-6-1- روایی پرسشنامه (اعتبار)……………………………………………………………………… 87

3-6-2- پایایی پرسشنامه (اعتماد)……………………………………………………………………. 87

3-7- سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………….. 88

3-8- متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………… 88

3-9- مدل ترسیمی تحقیق……………………………………………………………………………… 89

3-10- روش های آماری مورد استفاده………………………………………………………………. 89

3-10-1- آزمون t تک نمونه…………………………………………………………………………… 90

3-10-2- آزمون t مستقل………………………………………………………………………………. 90

3-10-3- آزمون تحلیل واریانس یک عامله………………………………………………………… 90

3-10-4- آزمون LSD…………………………………………………………………………………. 90

3-10-5- آزمون فریدمن……………………………………………………………………………….. 91

خلاصه………………………………………………………………………………………………………. 91

 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه………………………………………………………………………………………………………… 93

4-1- آمار توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی پاسخ دهندگان…………………………………. 93

4-1-1- جنسیت………………………………………………………………………………………….. 93

4-1-2- سن……………………………………………………………………………………………….. 94

4-1-3- تحصیلات………………………………………………………………………………………. 95

4-2- استفاده از تحلیل آماری برای تایید گروه بندی اولیه پرسشنامه شخصیتی نئو………… 96

4-3- آمار توصیفی سوالات تحقیق…………………………………………………………………… 97

4-4- بررسی آمار توصیفی مربوط به هر یک از سوالات پرسشنامه…………………………. 103

4-5- تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………… 133

4-6- یافته های جانبی………………………………………………………………………………… 135

4-6-1- جنسیت……………………………………………………………………………………….. 136

 4-6-2- سن……………………………………………………………………………………………. 137

4-6-3- تحصیلات…………………………………………………………………………………….. 138

4-7- رتبه بندی سوالات تحقیق…………………………………………………………………….. 139

4-8- مدل نهایی تحقیق………………………………………………………………………………. 140

خلاصه……………………………………………………………………………………………………. 141

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه………………………………………………………………………………………………………. 143

5-1- خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………… 144

5-2- یافته های تحقیق………………………………………………………………………………… 145

5-2-1- یافته های اصلی تحقیق……………………………………………………………………. 145

5-2-2- یافته های جانبی تحقیق……………………………………………………………………. 146

5-3- محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………… 147

5-4- پیشنهادها…………………………………………………………………………………………. 147

5-4-1- پیشنهادهای اصلی…………………………………………………………………………… 147

5-4- 2- پیشنهاداتی جهت تحقیقات آتی………………………………………………………… 148

فهرست منابع فارسی…………………………………………………………………………………… 149

فهرست منابع انگلیسی………………………………………………………………………………….. 152

ضمائم…………………………………………………………………………………………………….. 155

چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………. 158

صفحه عنوان به زبان انگلیسی…………………………………………………………………………. 160

چکیده:

امروزه عصر منابع طبیعی , جای خود را به عصر دانش , فناوری , کارآفرینی و نوآوری داده است, بر این اساس به کارگیری فرصت ها و پتانسیل های ناشی از عوامل مذکور در اولویت اصلی برنامه ها و استراتژی های کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته قرار دارد , به گونه ای که یکی از پایه ها و   بنیان های توسعه کارآفرینی کارآفرینان می باشند , افرادی که با اتکاء به توان ذهنی , بکارگیری نوآوری به همراه پذیرش ریسک معقول, شجاعت, قاطعیت و مسئولیت پذیری زمینه اعتلای جامعه , رشد اقتصادی سریع و توسعه پایدار کشور خویش را فراهم می نمایند. هدف اصلی از نگارش تحقیق حاضر, بررسی نقش آموزشهای فنی و حرفه ای در توسعه کارآفرینی در شهرستان کاشان می باشد, هدف مذکور به وسیله متغیرهایی نظیر ویژگیهای شخصیتی کارآفرینان, ویژگیهای رفتاری کارآفرینان, آموزش های  فنی وحرفه ای , مهارت های فنی و حرفه ای , کسب و کار جدید , به عنوان سوال های تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است. این تحقیق از نوع توصیفی – پیمایشی و از نوع تحقیق همبستگی است و روش گردآوری مباحث نظری آن کتابخانه ای بوده و داده های آن به صورت نمونه گیری از جامعه بزرگتر به وسیله پرسشنامه به دست آمده است. جامعه آماری این تحقیق را آموزش دیدگان مهارتهای مختلف سازمان فنی و حرفه ای و آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای شهرستان کاشان تشکیل می دهد و در آن از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است.

در این تحقیق از آزمون t تک نمونه, جهت تایید یا رد هر یک از سوالات تحقیق , از آزمون t مستقل و آزمون تحلیل واریانس یک عامله برای بررسی معنی دار بودن اختلاف بین سوالات تحقیق بر اساس ویژگیهای جمعیت شناختی , از آزمون توکی جهت مقایسه زوجی متغیرها بر اساس ویژگیهای جمعیت شناختی, و در نهایت از آزمون فریدمن جهت تعیین اولویت متغیرهای مذکور استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاکی از آن است که کلیه متغیرهای مورد بررسی در این تحقیق در توسعه کارآفرینی موثر بوده است, نتایج حاصل از این تحقیق می تواند مورد استفاده سیاستگذاران و تصمیم گیرندگان کشور و مدیران سازمآنهای دولتی و خصوصی قرار گیرد تا با شناخت و تقویت این ویژگیها , زمینه ی اعتلا, رشد اقتصادی سریع و توسعه پایدار کشور و سازمان خویش را فراهم نمایند

واژگان کلیدی: کارآفرین, کارآفرینی, خلاقیت, نوآوری , آموزش کارآفرینی مهارت های كارآفرینی,  سازمان, آموزش, آموزش فنی و حرفه‌ای, توسعه اقتصادی, کسب و کار

 مقدمه:

در سال های اخیر به نقش کارآفرینان در تسهیل توسعه اقتصادی جهانی توجه ویژه ای شده است. کارآفرینی مانند انقلاب و جنبش در سرتاسر دنیا گسترش یافته است. در حال حاضر سیر تحولات جهانی , کارآفرینان را در خط مقدم توسعه فن آوری و توسعه اقتصادی قرار داده است. تجربه     موفقیت آمیز اغلب کشورهای پیشرفته و نیز برخی از کشورهای در حال توسعه در عبور از بحران اقتصادی به واسطه توسعه کارآفرینی در آن کشورها, موجب گردیده تا سایر کشورها نیز برای کارآفرینی, کارآفرینان و شکل گیری کسب و کارهای نوآورانه اهمیت خاصی قائل گردند. توسعه کارآفرینی در یک کشور نیازمند اقدامات همه جانبه و هماهنگی در جنبه های مختلف سیاسی, اقتصادی, اجتماعی, فرهنگی, خانوادگی و حتی فردی است.

تحولات ناشی از انقلاب صنعتی, نقش دیرین آموزش و پرورش را به طور کلی دگرگون ساخت به گونه ای که در برنامه ها , محتوای درسی و روش های تعلیم و تربیت تغییرات اساسی ایجاد نموده , که یکی از مهمترین آنها توسعه ی آموزشهای فنی و حرفه ای می باشد. تربیت نیروی انسانی موردنیاز جوامع در قالب آموزشهای فنی و حرفه ای از اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم , مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفت. در پی پیشرفتهای علمی و صنعتی پس از جنگ جهانی دوم , این آموزشها به نحو بی سابقه ای در جهان گسترش یافت تا آنجا که امروز آموزش فنی و حرفه ای وزارت کار و امور اجتماعی پس از آموزش و پرورش , در بسیاری از کشورها خصوصا جوامع صنعتی در جهت پاسخگویی هر چه بیشتر به نیازهای اقتصادی و اجتماعی در حرکت می باشد. از آنجایی که آموزش, یکی از جنبه های مهم در گسترش کارآفرینی است و سازمان فنی و حرفه ای نیز در این امر نقش موثری ایفا می نماید یکی از اقدامات اساسی زمینه ای در این راستا شناسایی افراد کارآفرین و نیز شناسایی کسانی است که ظرفیت های کارآفرینی در آنها وجود دارد.

عنوان این تحقیق نقش آموزش های فنی و حرفه ای در توسعه کارآفرینی در استان اصفهان     (مطالعه موردی : شهرستان کاشان) می باشد. در این فصل شرح و بیان مسئله تحقیق, اهمیت و ارزش آن, اهداف تحقیق, فرضیات تحقیق, متغیرهای تحقیق, قلمرو تحقیق, روش کار تحقیق و در پایان فصل نیز واژه های مهم عملیاتی که در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرند , شرح داده می شود.

 1-1. شرح و بیان مسئله

در دنیای در حال تحول امروز، كامیابی از آن جوامع و سازمان هایی است كه بین منابع كمیاب و    قابلیت های مدیریتی و كارآفرینی منابع انسانی خود رابطه معنی داری برقرار سازند. به عبارتی دیگر جامعه و سازمانی می تواند در مسیر توسعه، حركت رو به جلو و با شتابی داشته باشد كه با ایجاد بسترهای لازم،‌ منابع انسانی خود را به دانش و مهارت های كارآفرینی مولد تجهیز كند تا‌ آنها با بهره گرفتن از این توانمندی ارزشمند، سایر منابع جامعه و سازمان را به سوی ایجاد ارزش و حصول رشد و توسعه،‌ مدیریت و هدایت كنند. بنابراین آموزش مهارت های كارآفرینی برای ارتقاء هر جامعه و سازمانی امری ضروری است (آقازاده و رضازاده،1383 : 14). از آنجا كه كارآفرینی اكتسابی است لذا مهارت های آن قابل یادگیری است. بسیاری از جنبه های كارآفرینی می تواند آموزش داده شود اما پذیرش ریسك و داشتن جرأت، لازمه ی موفقیت در آن می باشد. به هر حال آموزش كارآفرینی نقش مهمی را در ارتقاء كارآفرینی بازی می كند. آموزش كارآفرینی با تقویت نوآوری، خلاقیت،‌ انعطاف، ظرفیت پاسخگویی در شرایط مختلف، خود گردانی و خود مدیریتی، رفتارها و نتایجی را تولید می كند. عدم موفقیت در كارآفرینی خود بخشی از فرآیند یادگیری است كه این امر اشاره به این دارد كه كارآفرینی می تواند با آموزش و تربیت تحصیل گردد. هر فرد برای كارآفرین شدن باید مهارت هایی را كسب كند. به طور كلی مهارت های كارآفرینی را می توان در سه بخش مهارت های شخصی،‌ مهارت های مدیریتی و مهارت های فنی كارآفرینی دسته بندی نمود. (ابراهیمی و زارعی، 1387: 23- 22)

از كارآفرینی تعاریف مختلفی شده است، دانشمندان علوم اجتماعی، روانشناسی، اقتصادی و مدیریت هر یك تعاریف خاصی برای كارآفرینان دارند. اما آنچه در اكثر آن ها می توان مشاهده كرد این است كه كارآفرینان محور توسعه اقتصادی بوده و با تخریب روش كهن و نا كارآمد قبلی و جایگزینی آن ها با شیوه های كارآمد و نوین به نظام اقتصادی، پویایی و حیات می بخشند (سعیدی كیا،1385،20).

كارآفرین و كارآفرینی اولین بار مورد توجه اقتصاددآنان قرار گرفت، تمامی مكاتب اقتصادی از قرن شانزدهم میلادی تاكنون به نحوی كارآفرینی را در نظریه های اقتصادی خود تشریح نموده اند. از نظر اقتصاددآنان كارآفرین فردی است كه منابع، نیروی كار، مواد و سایر دارایی ها را با هم تركیب می كند تا ارزش آن ها را نسبت به قبل بیشتر نماید. همین طور كسی است كه تحولات، فن آوری ها و نظم جدیدی را بنیان می نهد (Karl Vesper, 1993, 13). ریشه مفهوم كارآفرینی به قرن 18 میلادی باز می گردد كه ریچارد كانتیلون، این واژه را در علم اقتصاد ابداع كرد و آن را چنین تعریف نمود:            «كارآفرین فردی است كه ابزار تولید را به منظور تركیب به صورت محصولاتی قابل عرضه به بازار خریداری می كند». پس از آن ژان باتیست سی[1]، اولین كسی بود كه بر نقش حیاتی كارآفرینان در جا به جایی منابع اقتصادی بر اساس اصول بهره وری تأكید كرد. وی كارآفرینی را مختص فردی می داند كه منابع اقتصادی را از یك حوزه دارای بهره وری و سود پایین به حوزه ای دارای بهره وری و سود بالاتر منتقل كند (مقیمی، 1381،13). كارآفرینی فرآیندی است كه در آن فرصت ها به وسیله افراد برای خودشان یا برای سازمان هایی كه در آن كار می كنند، بدون توجه به منابعی كه در كنترل آنهاست تعقیب می شود (Hurley,1999,7). با ظهور اصول اقتصادی نئو كلاسیك، مفهوم كارآفرینی و كارآفرین دیگر مورد توجه اقتصاددآنان نبود زیرا اصول اقتصادی كلاسیك فقط به دنبال بهینه ساختن منابع موجود برای دستیابی به تعادل و توازن بودند. تمركز بر بهینه سازی منابع موجود در بطن نیروهای خارجی به نقطه ثقل اصول اقتصادی رایج تبدیل شده بود. ژوزف شومپیتر[2]، تنها اقتصاددان برجسته ای بود، كه با تمركز بر تحلیل های اقتصادی بر پویایی حیات اقتصادی و پویایی های عدم توازن كه با توازنی ایستا در تضاد بود از اصول اقتصادی كلاسیك خارج شد. او كارآفرینی را نقطه ثقل نظریه اش در مورد توسعه اقتصادی و ساز و كار تغییر اقتصادی می دانست (Prokopenko,1991, 15). كارآفرینی توسعه موقعیت ها و اقدامات نوآورانه همراه با خطر، چه در سازمانی كه قبلاً تأسیس شده و چه به صورت آزاد یا مستقل، روند هدایت به خلق سازمان جدید بدون توجه به نوع و پتانسیل سازمان، خلق ثروت، تخریب خلاق، روندی فراتر از شغل و حرفه، بلكه یك شیوه زندگی است، كارآفرینی فرآیند خلق ارزشمند از هیچ تعریف شده است (صمد آقایی، 1380،22). شومپیتر بر این نكته اصرار دارد كه كارآفرین، مدیری نیست كه فرآیند تولید را نظارت می كند،‌ بلكه او فعالیت های معمولی را بر مبنای تجارب گذشته انجام       می دهد، اما خطر ابهامات را می پذیرد و در فعالیت هایی شركت می كند كه تاكنون انجام نشده اند.

آموزشهای فنی و حرفه ای در برنامه ریزیهای توسعه کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در روند بازسازی و نوسازی صنایع و علوم فنی و حرفه ای ارزش و اعتباری خاص یافته است, همچنین تعداد کثیری از داوطلبین نیز با رغبت و علاقه بیشتری به این آموزش ها روی می آورند. به همین جهت تشخیص نقاط ضعف و قوت در فرایند آموزش های فنی و حرفه ای با بهره گرفتن از روش های تحلیلی در مورد هر یک از رشته ها و اجزای آنها حائز اهمیت بوده و از اولویت خاصی برخوردار است.

دگرگونیهای نظام اجتماعی – اقتصادی عصر حاضر ریشه در پیشرفت و تحولات ایجاد شده در علم و تکنولوژی دارد – بر اساس این واقعیت عینی بسیاری اندیشمندان توسعه را بر آن داشت تا نقش کارآفرینان را در فرایند واقعی توسعه مطرح کند – یعنی عناصری که در شرایط مناسب می توانند با تکیه بر توان ذهنی و نیز ریسک پذیری ذاتی خود به عنوان موتور توسعه اقتصادی مسئولیت پذیرند.

 آموزش فنی و حرفه ای کشور باید در جهت آموزش ترغیب کارآفرینان اقدام اساسی کند که با توجه به جایگاه خطیر سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور و در ارائه آموزش های فنی و حرفه ای در سراسر کشور به نظر می رسد این سازمان در موقعیتی قرار گرفته است که می تواند از طریق ارائه طیف وسیعی از آموزشهای فنی و حرفه ای اثر بخش نقش اساسی در توسعه کارآفرینی خلاق در سطح شهرستان کاشان ایفا نماید – این تحقیق به منظور بررسی نقش آموزشهای فنی و حرفه ای در توسعه کارآفرینی و شناسایی مشکلات و تنگناههای موجود در فرایند مذکور و ارائه راهکارهای اجرایی انجام یافته است.

1-2. اهمیت و ضرورت تحقیق

فرضیه‌ها 5

روش انجام تحقیق.. 6

فصل اول: کلیات و مفاهیم. 7

1-1. تعاریف و اصطلاحات.. 8

1-1-1. تفسیر در معنای لغوی.. 8

1-1-2. تفسیر در معنای اصطلاحی.. 8

1-1-3. علم کلام. 9

1-1-3-1. تاریخ پیدایش علم کلام. 9

1-1-4. مکتب معتزله. 10

1-1-4-1. اصل توحید. 11

1-1-4-2. اصل عدل.. 11

1-1-4-3. اصل وعد و وعید (معاد) 11

1-1-4-4. اصل منزلة بین المنزلتین.. 12

1-1-4-5. اصل امر به معروف و نهی از منکر. 12

1-1-4-6. امامت و نبوت از منظر معتزله، براساس گزارش شیخ مفید  12

1-1-5. مکتب اشاعره 13

1-1-5-1. اندیشه‌های اشاعره 14

1-1-5-1-1. قدیم یا حادث بودن قرآن از منظر اشاعره 14

1-1-6. فرقۀ مرجئه. 15

1-1-7. فرقۀ مشبهه. 16

1-1-8. فرقۀ جبریه. 17

1-1-9. فرقۀ تناسخیه. 18

1-1-10. فرقۀ حشویه. 18

1-1-11. فرقۀ خوارج. 18

1-1-12. فرقۀ زیدیه. 19

۱-1-13. اصحاب المعارف.. 19

1-1-14.مهمترین تفاسیر کلامی ………………………………………………………………………….20

فصل دوم: طبرسی و تفسیر. 21

مقدمه. 22

2-1. انواع روش‌های تفسیری.. 22

2-1-1. تفسیر مأثور 23

2-1-2. تفسیر عقلی ـ اجتهادی.. 25

2-2. معرفی طبرسی.. 27

2-2-1. زندگینامه طبرسی.. 27

2-2-2. معرفی تفسیر مجمع البیان.. 30

2-2-2-1. بررسی مقدمه تفسیر. 31

2-2-2-1-1. تعداد آیات قرآن و فایده دانستن آن‌ها 31

2-2-2-1-2. ذکر اسامی قاریان مشهور شهرها و راویان آن‌ها 31

2-2-2-1-3. تفسیر و تأویل و معنی آیات قرآن.. 31

2-2-2-1-4. نام‌های قرآن و معانی آن‌ها 32

2-2-2-1-5. علوم قرآن.. 32

2-2-2-1-6. ذکر برخی از احادیث مشهور در فضیلت قرآن و اهل آن  32

2-2-2-1-7. ذکر آنچه برای قاری قرآن مستحب است از نیکو خواندن لفظ و تزیین صوت هنگام قرائت قرآن  32

2-2-2-2. مبانی تفسیری طبرسی در مجمع البیان.. 32

2-2-2-2-1. قابل فهم بودن قرآن.. 32

2-2-2-2-2. معیارهای فهم قرآن.. 33

2-2-2-2-3. علوم مورد نیاز مفسر. 33

2-2-2-2-4. مصونیت قرآن از تحریف… 33

2-2-2-2-5. قرآن، معجزۀ جاودانه پیامبر(ص) 33

2-2-2-2-6. روش تنظیم مطالب مجمع البیان.. 34

2-2-2-2-7. منابع مورد استناد در مجمع البیان.. 35

2-2-2-2-۸. مجمع البیان در گفتار عالمان.. 36

فصل سوم: جایگاه کلام شیعه در تفسیر مجمع البیان.. 38

مقدمه. 39

3-1. بخش اول: جایگاه توحید در مجمع البیان.. 41

مقدمه. 41

3-1-1. بایستگی شناخت و معرفت خدا 41

3-1-2. اثبات صانع. 41

3-1-2-1. حرکت و سکون موجودات علامت نیاز به خالق.. 42

3-1-2-2. حدوث اجسام. 42

3-1-2-3. بی شریک بودن خدا 42

3-1-2-4. برهان تمانع. 42

3-1-3. صفات ثبوتیه. 43

3-1-3-1. اسماء و صفات.. 43

3-1-3-2. قدرت خدا 44

3-1-3-2-۱. اشتمال قدرت الهی بر هر چیز. 44

3-1-3-3. علم الهی.. 45

3-1-3-3-1. آگاهی از سرّ آسمان‌ها و زمین.. 45

3-1-3-3-2. علم به همۀ معلومات.. 45

 

3-1-3-3-3. عالم به نهان و آشکار 45

3-1-3-3-4. سمیع بودن خداوند. 46

3-1-3-4. اراده خداوند. 46

3-1-3-4-1. ارادۀ تام خداوند بر هستی.. 46

3-1-3-5. متکلم بودن خداوند. 47

3-1-3-6. خدای واحد. 47

3-1-4. صفات فعل.. 47

3-1-4-1. حکیم بودن.. 48

3-1-4-2. حی بودن.. 48

3-1-4-3. خالق بودن.. 48

3-1-4-3-1. خلقت آسمان‌ها و زمین نشانی برای خردمندان.. 48

3-1-4-3-2. خلقت جهان، دلیلی بر وجود خدا 49

3-1-5. صفات سلبیه. 49

3-1-5-1. تنزیه و تسبیح خدا 49

3-1-5-2. علوّ خداوند. 50

3-1-5-3. قدّوس بودن.. 50

3-1-5-4. نفی رؤیت و جسمانیت برای خدا 50

3-1-5-5. بی مکان بودن خداوند. 51

3-2. بخش دوم: جایگاه معاد در مجمع البیان.. 53

مقدمه. 53

3-2-1. تعبیرات کلی قرآن دربارۀ رستاخیز. 53

3-2-1-1. قیامت… 53

3-2-1-2. نشر. 53

3-2-1-3. معاد. 54

3-2-2. نام‌های قیامت… 54

3-2-2-1. یَومُ الخُلود. 54

3-2-2-2. یومٌ ثَقیل.. 54

3-2-2-3. یَومُ مَشهود. 54

3-2-2-4. یَومُ الوَعید. 55

3-2-2-5. یَومُ الحَسرَة 55

3-2-2-۶. یَومَ تُبلی السَّرائِر. 55

3-2-3. امکان معاد و منطق مخالفان.. 55

3-2-۴. دلائل امکان معاد. 57

3-2-5. معاد جسمانی.. 58

3-2-6. دروازۀ عالم بقا 60

3-2-6-1. مرگ… 60

3-2-6-2. برزخ. 61

3-2-7. محکمۀ عدل الهی.. 61

3-2-8. فرجام معاد. 62

3-2-8-1. بهشت و بهشتیان.. 63

3-2-8-1-1. ایمان و عمل صالح.. 63

3-2-8-1-2. تقوا 63

3-2-8-1-3. صبر در برابر سختی‌ها 63

3-2-8-1-4. اهتمام به نماز 64

3-2-8-2. نعمت‌های بهشت… 64

3-2-8-2-1. سایه‌های لذت‌بخش…. 64

3-2-8-2-2. غذاهای بهشتی.. 65

3-2-8-2-3. لباس‌های بهشتی.. 65

3-2-8-2-4. همسران بهشتی.. 65

3-2-8-2-5. امنیت و زوال خوف.. 66

3-2-8-2-6. برخورد محبت‌آمیز. 66

3-2-8-2-7. احساس خشنودی خدا 66

3-2-8-3. دوزخ و دوزخیان.. 67

3-2-8-3-1. کافران و منافقان.. 67

3-2-8-3-2. ممانعت مردم از راه یافتن به حق.. 67

3-2-8-3-3. استهزاء آیات الهی.. 67

3-2-8-3-4. ظلم و بیدادگری.. 68

3-2-8-4. عذاب‌های جسمانی و روحانی دوزخیان.. 68

3-2-8-5. جاودانگی کیفر. 69

3-2-8-6. شفاعت… 70

3-2-8-6-1. نفی شفاعت… 70

3-2-8-6-2. اذن شفاعت منوط به اذن خدا 70

3-2-8-6-3. شرایط شفاعت‌کننده و شفاعت شونده 71

3-3. بخش سوم: جایگاه نبوّت در مجمع البیان.. 72

3-3-1. فلسفه بعثت پیامبران.. 72

3-3-1-1. رهایی از ظلمت… 72

3-3-1-2. بشارت و انذار 72

3-3-1-3. تعلیم و تربیت… 73

3-3-2. ویژگی‌های عمومی پیامبران.. 73

3-3-2-1. صدق گفتار 73

3-3-2-2. امانت… 73

3-3-2-3. نیکوکاری و احسان.. 74

3-3-2-4. توکل مطلق بر خداوند. 74

3-3-2-5. علاقه و دلسوزی فوق العاده 74

3-3-3. عصمت مهم‌ترین شرط رسالت… 75

3-3-3. تنزیه انبیا 76

3-3-3-1. آدم. 76

3-3-3-2. ابراهیم. 77

3-3-3-3. موسی.. 77

3-3-4. طرق شناخت پیامبران.. 78

3-3-4-1. رابطۀ اعجاز و نبوّت.. 78

3-3-4-2. تفاوت سحر با معجزه 79

3-3-4-3. وحی (چگونگی ارتباط با عالم غیب) 80

3-3-5. دلایل صدق ادعای پیامبر اسلام. 81

3-3-5-1. قرآن، معجزه پایدار پیامبر. 81

3-3-5-2. شاخه‌های اعجاز قرآن.. 82

3-3-5-2-1. فصاحت و بلاغت… 82

3-3-5-2-2. اعجاز قرآن از نظر علوم روز 82

3-3-5-2-3. اعجاز قرآن از نظر اخبار غیبی.. 83

3-3-5-2-4. اعجاز قرآن از نظر عدم تضاد و اختلاف.. 84

3-3-5-۳. گردآوری قراین یک راه مطمئن دیگر. 84

3-3-6. خاتمیت در قرآن.. 85

3-4. بخش چهارم: جایگاه عدل در مجمع البیان.. 85

3-4-1. برسی واژه‌های ظلم، عدل و قسط.. 86

3-4-2. خداوند به هیچ‌کس ستم نمی‌کند. 86

3-4-3. یکسان نبودن خوب و بد. 88

3-4-4. مشکل حوادث دردناک زندگی بشر. 88

3-4-5. پاسخ تفصیلی به پدیده‌های ناگوار 88

3-4-5-1. فلسفه تفاوت‌ها 88

3-4-5-2. مشکلات خودساخته. 89

3-4-5-3. مصائبی که مجازات الهی است… 90

3-4-5-4. مصیبت بیدادگر. 90

3-4-5-5. آزمون الهی به‌وسیلۀ مشکلات.. 91

3-4-5-6. شناخت نعمت‌ها در کنار مصائب… 92

3-5. بخش پنجم: جایگاه امامت در مجمع البیان.. 93

3-5-1. امامت در قرآن.. 93

3-5-2. ولایت و امامت عامه در قرآن.. 94

3-5-2-1. آیۀ انذار و هدایت… 94

3-5-2-2. آیۀ صادقین.. 94

3-5-2-3. آیۀ اولی الأمر. 95

3-5-3. شروط و صفات ویژۀ امام. 95

3-5-3-1. علم امام. 96

3-5-3-2. معصوم بودن امام. 96

3-5-3-3. ولایت تکوینی پیامبران و امامان.. 97

3-5-4. ولایت و امامت خاصه. 98

3-5-4-1. آیۀ تبلیغ. 98

3-5-4-2. آیۀ ولایت… 98

3-5-4-3. آیۀ لیلة المبیت… 99

3-5-4-4. آیۀ نیکوترین مؤمنان.. 99

3-5-4-5. آیۀ بینه و شاهد. 99

3-5-4-6. آیۀ انذار 100

3-5-4-7. آیۀ گوش‌های شنوا 100

3-5-4-8. آیۀ محبت… 101

3-5-5. امام مهدی علیه السلام. 101

نتیجه‌گیری.. 103

فصل چهارم: گونه‌های مواجهۀ کلامی طبرسی در مجمع البیان با برخی آراء کلامی.. 104

مقدمه. 105

4-1. بخش اول: رویکردهای طبرسی به معتزله. 105

4-1-1. رویکرد توضیحی.. 105

4-1-1-1. سکونت و خروج آدم و حوا از بهشت… 105

4-1-1-2. شفاعت قابل قبول.. 106

4-1-1-3. اسلام و ایمان.. 106

4-1-1-4. خارق عادت از غیر از نبی.. 106

4-1-1-5. مصیبت و گناه 106

4-1-1-6. معنای ظلم. 107

4-1-1-7. خلق مخلوقات، باواسطه یا بی‌واسطه. 107

4-1-1-8. تعبیر خواب.. 107

4-1-1-9. حاضر شدن اعمال در قیامت… 108

4-1-1-10. سخن عیسی در گهواره 108

4-1-1-11. حقیقتِ روح. 108

4-1-1-12. غیر قابل رؤیت بودن شیطان.. 108

4-1-1-13. ترک اولی یا گناه کردن آدم. 108

4-1-1-14. زندگی ابدی.. 109

4-1-1-15. نادیدنی بودن خدا 109

4-1-1-16. عدم سختگیری خداوند بر بندگان.. 109

4-1-1-17. تأخیر عذاب تا وقت معیّن.. 109

4-1-1-18. نبوت عیسی.. 109

4-1-1-19. اجر دنیوی.. 109

4-1-1-20. چهره‌های متنعّم در قیامت… 110

4-1-1-21. صفات مخصوص خدا 110

4-1-1- 22. روی‌گردانی از آیین ابراهیم. 110

4-1-1-23. دروغ گفتن در آخرت.. 110

4-1-2. رویکرد تقریب‌گرایانه. 110

4-1-2-1. معنای اسلام. 111

4-1-2-2. بهشتی به پهنای آسمان و زمین.. 111

4-1-2-3. زنگار قلب… 111

4-1-2-4. پیروی از دین خدا 111

4-1-2-5. فرشته یا جن بودن ابلیس…. 111

4-1-2-6. انتظار کرامت الهی.. 112

4-1-3. رویکرد نقادانه. 112

4-1-3-1. رجعت… 112

4-1-3-2. ایمان، معرفت خدا 112

4-1-3-3. پذیرش توبه. 113

4-1-3-4. آمرزش همۀ گناهان.. 113

4-1-3-5. افضل نبودن فرشته بر نبی.. 113

4-1-3-6. عذاب فاسق.. 114

4-1-3-7. مؤمنان واقعی.. 115

4-1-3-8. عدم زیادت علم خدا بر ذاتش…. 115

4-1-3-9. جواز بخشش همۀ معاصی.. 115

4-1-3-10. تجاوز از حدود الهی، خلود در آتش…. 115

4-1-3-11. آگاهی از غیب… 116

4-1-3-12. طاعت فاسق.. 116

4-1-3-13. خبر دادن خداوند در خلقت موجودات.. 116

4-1-3-14. جواز تقیه بر امام. 117

4-1-3-15. مکلّف بودن آدم و حوا 117

4-1-3-16. سجده ملائکه به آدم. 117

4-1-3-17. حکم سلیمان.. 117

4-1-3-18. زمان مرگ انسان‌ها 118

4-1-4. رویکرد طبرسی به سران معتزله. 118

۴-۲. بخش دوم: انتقاد طبرسی بر جبرگرایان.. 118

4-2-1. نسبت گمراهی به خدا 119

4-2-2. سجده به آدم. 119

4-2-3. تأثیر اختیار در افعال و اقوال.. 119

4-2-4. عدم مسئولیت در قبال کار دیگران.. 119

4-2-5. پشیمانی از کردار و اعمال.. 120

4-2-6. عدم انتساب زشتی‌ها به خداوند. 120

4-2-7. تبدیل نعمت به کفر. 120

4-2-8. تکلیف در حد توانایی.. 120

4-2-9. نیل نفس انسان به پاداش عملکرد خویش…. 120

4-2-10. شتاب‌کنندگان در کفر. 121

4-2-11. عدم ظلم خدا به بندگان.. 121

4-2-12. شیطان، عامل گمراهی.. 121

4-2-13. ایمان برای همه. 121

4-2-14. جعل احکام از طرف کفار 121

4-2-15. عدم دشنام به بتها 122

4-2-16. عدم مجازات کسی به جای دیگری.. 122

4-2-17. کیفر رفتار فرعونیان به قحطی.. 122

4-2-18. خواست خدا بر ایمان اجباری همه مردم. 122

4-2-19. خداوند، خالق کل هستی.. 123

4-2-20. فرستادن پیامبر، مایۀ رحمت خلق جهان.. 123

4-2-21. کفران نعمت… 123

4-2-22. روشن ترین دلیل بر فساد قول مجبره 123

4-2-23. مؤمنان برگزیده 124

4-2-24. ایمان فعل خداست یا بنده؟. 124

4-3. بخش سوم: انتقاد طبرسی به اصحاب الرّموز 125

4-4. بخش چهارم: انتقاد طبرسی به اصحاب المعارف.. 125

4-4-1. گمراهی برخی انسان‌ها 125

4-4-2. نفی علم از برخی انسان‌ها 125

4-5. بخش پنجم: انتقاد طبرسی به تناسخیه. 126

4-5-1. پیمان خداوند از بنی آدم. 126

4-5-2. مکلف بودن حیوانات.. 126

4-6. بخش ششم: انتقاد طبرسی به حشویه. 126

4-7. بخش هفتم: برسی نظرات طبرسی در مورد خوارج. 127

4-7-1. پیروان متشابهات قرآن.. 127

4-7-2. روسیاهان در قیامت… 127

4-7-3. نقد رأی خوارج دربارۀ حکم رجم. 127

۴-7-4. جزای سارق.. 127

4-7-5. تعذیب اطفال مشرکین.. 128

4-7-6. زیان‌کارترین مردم. 128

4-7-۷. مرتکب کبیره 128

4-7-۸. ضرورت کافر بودن غیر مؤمن.. 128

4-7-۹. دخول آتش فقط برای کافران.. 129

4-8. بخش هشتم: مواجهه طبرسی با برخی آراء زیدیه. 129

4-8-1. آرای فقهی زیدیه. 129

4-8-2. تأویلی نیکو از زیدیه. 129

4-9. بخش نهم: انتقاد طبرسی به مرجئه. 130

4-9-1. ایمان و عمل قبل از توبه. 130

نتیجه گیری.. 131

بررسی فرضیات پایان نامه. 132

نتیجه پایانی…………………..133

فهرست منابع. 134

چکیده:

بخش قابل توجهی از آیات قرآن، آیاتی است که موضوعات اعتقادی و معارفی را دربرمی‌گیرد. پرداختن به این مهم در قرآن از آنجا نشئت می‌گیرد که عقیده، مبنای اخلاق و عمل آدمی است. واکاوی جلوه‌های مهم آیات قرآنیِ معطوفِ به عقیدۀ انسانی، همواره مورد اهتمام مفسران قرآن بوده است. مجمع البیانِ فضل بن حسن طبرسی که تفسیری است جامع و اجتهادی و دارای اعتبار در میان عالمان و قرآن‌پژوهان مسلمان، از زمرۀ این کوشش‌ها به‌شمار می‌رود. بر این اساس می‌توان گفت: موضوعات عقاید و کلام، در سایه‌سار وحیِ الهی، جلوۀ مهم و برجسته‌ای در این تفسیر دارد. طبرسی در مجمع البیان به‌مثابۀ مفسری جامع‌نگر مطرح است که پس از شیخ طوسی و تفسیر تبیان او، با آراء و دیدگاه‌های عالمان و مفسران متکلم مسلمان، ذیل آیات مربوط مواجه شده و فعالانه برخورد کرده است. این مواجهه گونه های متفاوت دارد. از توضیح و تبیین آن آرا گرفته تا موافقت یا تخطئۀ این انگاره‌ها. از جمله دستاوردهای این پژوهش آن است که طبرسی با توجه به مبانی تفسیری خود و با عنایت به دیدگاه‌های کلامی شیعه تلاش کرده تا مبانی کلام شیعه را تحکیم بخشد. دیگر آنکه در مواجهه با قیاس مفسران برخی فرقه‌های مسلمان، دیدگاهش با دیدگاه‌های گروه‌هایی مانند معتزله، قرابت بیشتری دارد. تخطئۀ تفسیر جبرگرایان و حشویه نسبت به سایر فرقه‌ها، در این تفسیر برجسته‌تر می کند.

مقدمه
بیش از چهارده قرن پیش، آخرین کتاب آسمانی- قرآن کریم‌- بر آخرین فرستادۀ الهی- حضرت ختمی مرتبت- رسول گرامی اسلام، به‌منظور هدایت انسان‌ها به‌سوی کمال و سعادت جاودانی آن‌ها نازل شد. وحی‌نامۀ قرآن، متضمن معارف بلند و دستورالعمل‌هایی است که فهم و التزام به آن‌ها، زمینۀ دستیابی به این سعادت همیشگی را هموار می‌سازد. برای رسیدن به این معارف بلند و دستورالعمل‌های آن، باید این کتاب را به‌خوبی شناخت و در زوایای آن کندوکاو و تعمق نمود تا به ژرفا و درون‌مایۀ آن دست یافت. این مهم با تدبّر در آیات الهی فراهم می‌شود. قرآن کریم در اهمیت تدبر و اندیشیدن در آیاتش سخن‌ها گفته و همگان را به تفکر در آن تشویق کرده است. خداوند قرآن را کتابی مبارک توصیف می‌کند و به همگان دستور اندیشیدن به آن را می‌دهد. (ر.ک: ص/ 29) اما گذشته از اینکه قرآن به زبان مردم نازل شده و کتابی مبین و آشکار است، در جایی دیگر به پیامبر گرامی(ص) دستور داده تا قرآن را شرح و توضیح دهد. (ر.ک: نحل/ 44) زیرا فهمیدن ظاهر معانی یک کلام غیر از تفسیر آن است. هرکس که به زبان عربی آشنایی داشته باشد، ظاهر معانی را درمی‌یابد. اما تفسیر محتوایی و عمیق آن را هم می فهمد؟

تفسیر، حکایت دیگری است که هیچ‌کس جز با تلاش و کوشش روشمند و با اتکا به منابع و مصادر فهم قرآن، نمی‌تواند به ژرفای آن دست پیدا کند. افزون بر این، همچنین باید گفت: اگر کسی به قرآن مراجعه کند، درمی‌یابد که قرآن ویژگی‌های مخصوص به‌خود را دارد که همواره ضرورت تفسیر را در هر عصر و زمان ایجاب می‌کند. از جمله آنکه طبق گفتار حضرت علی(ع) دارای معانی گوناگون و ژرفناک و فراخناک است: «إنَّ القُرآنَ ظاهِرُهُ أنیقٌ و باطِنُهُ عَمیقٌ» (نهج البلاغه، خطبۀ 18) نکتۀ دیگر آنکه این کتاب آسمانی در بیان عقاید و احکام دین، مطالب را فشرده و با اشاره بیان کرده که حتماً نیاز به تفسیر دارد. نکتۀ مهم دیگری نیز اینجا باید افزود و آن اینکه، نزول قرآن در یک فرایند 20 یا 23 ساله صورت گرفته و فراز و فرودهایی را پشت سر نهاده است. لذا فهم بسیاری از مفاهیم و مقولات قرآنی از رهگذر کنار هم نهادن آنها و کشف انسجام معنایی میسر است و این مهم جز با تفسیر صحیح و روشمند حاصل نمی‌شود.

قرآن کتابی است سرشار از معانی بلند و الفاظ نامحدود که نکات غیبی آن با الفاظ مادی بشری و در قالب سخنان متعارف ریخته شده است. برای فهم معانی آن حتماً به طی مقدمات و توضیح و تفسیر نیازمندیم. مفسران روش‌ها و اسلوب‌های استنباط معانی آیات را از زوایا و دیدگاه‌های مختلف مورد مطالعه قرار داده‌اند. یکی از گرایش‌های مهم در رشتۀ تفسیر قرآن که از آغاز مورد توجه مفسران و قرآن‌پژوهان قرار گرفته، رویکرد کلامی است. در این شیوه، معمولاً مفسران برای دفاع از عقاید موافقان یا دفع شبهات مخالفان، از آیات قرآن استفاده کرده و به آن‌ها استناد می‌کنند. از طرفی، این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که مفسر قرآن، خود، پیرو یکی از مذاهب اسلامی است و در اصول دینی و و فروع فقهی، نظریاتی دارد که دفاع از آن‌ها را ضروری می‌شمارد. به‌طور طبیعی، به هنگام تفسیر مفسر می‌کوشد که از عقاید و دیدگاه‌های خود دفاع کرده یا

اثرات بلند مدت مت آمفتامین.. 10
آسیب مغزی ناشی از مصرف مت آمفتامین غیر قابل بازگشت یا بازگشت پذیر؟   11
سبب شناسی  وایستگی به مواد.. 11
عوامل ژنتیکی.. 13
عوامل روانی-اجتماعی.. 14
درمان دارویی.. 15
درمان وابستگی به مواد و تحریک مغزی.. 15
شکل 1-2 ناحیه پشتی جانبی پیش پیشانی چپ.. 17
تحریک مستقیم مغز tDCS. 17
متغیر های دارای اهمیت در کاربرد بالینی tDCS. 21
نکات مراقبتی در هنگام استفاده از  tDCS. 21
مبانی نظری ولع مصرف مواد.. 25
ابزارهای اندازه گیری ولع مصرف مواد با توجه به رویکرد تبیین کننده   25
رویکرد پدیدار شناختی.. 25
رویکرد روان-زیست شناختی.. 26
رویکرد شرطی سازی.. 26
رویکرد انگیزشی.. 26
رویکرد شناختی.. 26
ابزارهای سنجش ولع.. 26
ابزارهای گزارش شخصی.. 27
معادل گذاری برای ارزش تقویتی مواد.. 27
خود مصرفی مواد.. 28
پاسخ دهی سایکو-فیزیولوژیک.. 28
پاسخ دهی نوروبیولوژیک.. 28
پردازش شناختی.. 29
بیان عاطفه در چهره.. 29
تبیین های ولع مصرف مواد.. 29
معرفی عواطف.. 33
عاطفه منفی.. 34
عاطفه مثبت.. 34
افزایش عواطف مثبت.. 36
خلاصه فصل.. 37
فصل سوم.. 38
روش پژوهش.. 38
روش انجام پژوهش.. 38
شرکت کنندگان.. 38
ابزارهای پژوهش.. 39
آزمون ولع القایی با نشانه.. 39
مقیاس عاطفه مثبت و عاطفه منفی.. 39
‏1دستگاه تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز.. 41
الکترود دستگاه تحریک فراجمجمه ای الکتریکی مغز.. 42
روند اجرای پژوهش.. 42
پروتکل درمان.. 43
‏ سیستم تقسیم بندی بین المللی 10-20. 43
شرکت کننده در دریافت تحریک الکتریکی فراجمجمه ای مغز.. 44
شیوه تحیل داده های پژوهش.. 44
فصل چهارم.. 45
یافته‌های پژوهش.. 45
اطلاعات جمعیت شناختی.. 45
جدول 4-1. ویژگیهای جمعیت شناختی شرکت کننده ها.. 45
یافته های استنباطی.. 46
فرضیه اول: میزان ولع القایی در مرحله پیش آزمون در مقایسه با مرحله پس آزمون،بعد از تحریک الکترکی مغز کاهش خواهد یافت… 46
جدول 4-2. شاخص های توصیفی مربوط به میزان ولع.. 46
جدول 4-3. نتایج آزمون اندازه گیری مکرر برای میزان ولع.. 46
جدول 4-4. نتایج آزمون بنفرونی درون گروهی برای مقایسه میزان ولع در سه مرحله.. 47
فرضیه دوم: خلق و خوی افراد وابسته به مت آمفتامین در مرحله پیش آزمون در مقایسه با پس آزمون، بعد از تحریک الکتریکی مغز بهبود خواد یافت می شود.   47
جدول 4-5. شاخص های توصیفی مربوط به مولفه های خلق و خو.. 48
جدول 4-6.نتایج آزمون اندازه گیری مکرر برای مولفه های خلق و خو   48
جدول 4-7. نتایج آزمون بنفرونی درون گروهی برای مقایسه مولفه های خلق و خو در سه مرحله.. 49
فصل پنجم.. 50
بحث و نتیجه گیری.. 50
فرضیه اول: میزان ولع القایی در مرحله پیش آزمون در مقایسه با مرحله پس آزمون، بعد از تحریک الکترکی مغز کاهش خواهد یافت… 52
فرضیه دوم: خلق و خوی افراد وابسته به مت آمفتامین در مرحله پیش آزمون در مقایسه با پس آزمون، بعد از تحریک الکتریکی مغز بهبود خواهد یافت.   53
جمع بندی.. 54
محدودیت های پژوهش.. 55
پیشنهاد های پژوهش.. 55
پیوست ها.. 56
الف)رضایت نامه.. 56
ب) تصاویر مربوط به آزمون ولع القایی.. 57
ج) پرسشنامه عاطف مثبت و عاطفه منفی.. 58
فهرست منابع.. 59
چکیده
هدف: وابستگی به مواد یک بیماری مغزی عود کننده و مخرب است که با روش های تحریک مغزی می توان از عود های مکرر و ولع مصرف پیشگیری کرد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان به روش تحریک الکتریکی مغز با جریان مستقیم از روی جمجمه(tDCS) بر کاهش ولع مصرف مت آمفتامین و بهبود خلق و خو در افراد وابسته به مت آمفتامین بود. روش: بدین منظور 8 نفر به روش نمونه گیری در دسترس و داوطلبانه انتخاب شدند. به منظور اندازه گیری ولع مصرف از آزمون کامپیوتری ولع القایی استفاده شد و همچنین به منظور اندازه گیری خلق و خو ،پرسشنامه عاطفه مثبت و عاطفه منفی(PANAS) مورد استفاده قرار گرفت. شدت جریان 2 میلی آمپر به مدت 20 دقیقه طی ده جلسه در ده روز متوالی به  صورت تحریک آنودی به نقطه3F (LDLPFC) وارد شد. برای تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از روش های آمار توصیفی، آزمون اندازه گیری مکرر و آزمون بنفرونی استفاده شد. یافته ها: طبق نتایج این پژوهش در میزان ولع افراد وابسته به مت آمفتامین از مرحله پیش آزمون تا پس آزمون کاهش معنادار مشاهده شد. بین مرحله پیش آزمون و پیگیری،پس آزمون و پیگیری  در میزان ولع تفاوت معناداری مشاهده نگردید.در مولفه عاطفه مثبت و عاطفه منفی تفاوت معنادار بین مراحل آزمون مشاهده شد. در عاطفه مثبت بین مرحله پیش آزمون و پس آزمون؛پیش آزمون با پیگیری تفادت معنا داری دیده شد، به عبارتی عاطفه مثبت شرکت کنندگان بهبود معنادار داشته است. بین مرحله پس آزمون و پیگیری در عاطفه مثبت تفاوت معنادار مشاهده نشد. نتایج   برای برای عاطفه منفی نیز مشابه عاطفه مثبت بود. بین مرحله پیش آزمون و پس آزمون؛پیش آزمون با پیگیری تفادت معنا دار مشاهده شد، به عبارتی عاطفه منفی شرکت کنندگان کاهش معنادار داشته است.بین مرحله پس آزمون و پیگیری در عاطفه منفی تفاوت معنادار مشاهده نشد.نتیجه گیری: درمان بوسیله tDCS می تواند در کاهش ولع مصرف مت آمفتامین و همچنین بهبود خلق و خو در افراد وابسته به مت آمفتامین موثر واقع شود.
کلید واژه ها: ولع القایی، عاطفه مثبت و عاطفه منفی،مت آمفتامین،tDCS
فصل اول
مقدمه پژوهش
کشور ما از دیرباز با معضل سوءمصرف مواد و آسیب های جسمی و روانی و زیان های اجتماعی و اقتصادی ناشی از آن دست به گریبان بوده است. اما امروزه با مشکل جدیدی در این حوزه روبه رو هستیم و آن تغییر الگوی مصرف مواد مخدر از مواد سنتی به مواد صنعتی است و این پدیده در نوع خود چالش های جدیدی را می طلبد . چر ا که مواد صنعتی بر خلاف مواد سنتی از مرز جغرافیایی مشخصی وارد کشور نمی شوند و لابراتورهای کوچک و ناامن خانگی به محل های ساخت و تولید این مواد تبدیل گشته اند (محمدی،1390).سوءمصرف مت آمفتامین  یا شیشه که یک ماده صد در صد صنعتی است در کشور ما حدود یک دهه است که آغاز شده و مصرف آن در سال های اخیر رشد فزاینده ای در میان سوءمصرف کنندگان مواد داشته است. قیمت این ماده، در حال کاهش و مصرف آن رو به افزایش است(اختیاری،1388).مواد ارزان و مجاز موجود در بازار مثل، الکل ، بنزین، آستون، آمونیاک، نمک آشپزخانه، محلول های اسیدی باز کننده فاضلاب ها ، قرص های سرماخوردگی و یا هر داروی دیگرِ دارای افدرین [1] یا سودوافدرین[2] ، از مواد اولیه سازنده شیشه هستند که این امر خود باعث فراوانی تولید و در نتیجه افزایش مصرف این ماده شده است. لازم به ذکر است که با تغییرات اندک در میزان و نوع ترکیبات استفاده شده، می توان به انواع مختلفی از شیشه دست یافت(مهلینگ[3]،1390).
آمفتامین ها و مت آمفتامین ها در بدن، سازوکار فعالیتی مشابهی دارند. هر دو موجب آزادسازی انتقال دهنده های مونوآمینی یعنی دوپامین، سروتونین و نوراپینفرین می شوند؛ و سطوح این مواد را در فضای برون سلولی افزایش می دهند(فترسون و لنتون[4]،2004). مت آمفتامین ها به ویژه رهاسازی دوپامین را در استریاتوم[5]  افزایش میدهند. این بخش شامل هسته دمدار، پوتامن و استریاتوم بطنی و سرشار از گیرنده های دوپامینی است. استریاتوم بطنی دربردارنده هسته آکامبنس[6] است که ناحیه های مورد توجه در مطالعه اعتیاد است. دوپامین به عنوان انتقال دهنده مسئول لذت در همه داروهای اعتیادآور،درنظرگرفته می شد (گاوو[7] و همکاران،2003)؛و امروزه به عنوان انتقال دهنده مؤثر بر خواست انگیزشی دارو، درنظر گرفته می شود. خواست انگیزشی حالتی است که به مصرف دارو منجر میشود(سالامون[8] و همکاران،2007).
ولع مصرف در پدیده بازگشت پس از درمان، حفظ موقعیت مصرف،و وابستگی به مواد نقش مهمی دارد. در فرایند درمان معتادان، پس از رسیدن به حالت پرهیز، میل شدیدی برای تجربه دوباره اثرات ماده روانگردان دیده می شود .  بنابراین تشخیص و درمان این پدیده بالینی به عنوان یکی از عوامل شکست درمان دارای اهمیت است)آبرامز[9]،2000).

بیان مسئله
در حال حاضر درمان اعتیاد،به عنوان خط اول دفاع در جنگ علیه بیماری های رفتاری مانند ایدز و هپاتیت و یکی از مهمترین مشکلات سلامت عمومی در سراسر جهان به شمار می رود.(بزمی،1390).
طبق گزارش دفتر مقابله با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، ایران دارای بیشترین معتاد نسبت به جمعیت ،در بین کشورهای جهان است،که آمار داخلی معتادان از 2میلیون تا 4میلیون نفر متغیر می باشد.در طرح ملی شیوع شناسی مصرف مواد مخدر در بین شهروندان ایرانی که در سال 1390 توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی و با حمایت مالی دفتر تحقیقات و آموزش ستاد مبارزه با مواد مخدر انجام شد،نتایج تحقیق نشان داد که میزان مصرف تریاک(اوپیوم[10]) در این نمونه 15000 خانواری 02/52 بوده است که بعد از آن شیشه(مت آمفتامین) با 22/26 در جایگاه دوم قرار دارد(قنبری برزیان و همکاران1390).
در کشور ما میزان اعتیاد به مت آمفتامین به دلایل مختلفی رو افزایش است.یکی از این دلایل جمعیت حال حاضر ایران است که 42% آن در بازه سنی 20 تا 40 سال قرار دارند.در چنین محیط جوان، رقابت جو و در حال توسعه ای مت آمفتامین می تواند جذابیت هایی داشته باشد.دلیل دوم سهولت بسیار زیاد در دسترسی به آن و نیز قیمت ارزان آن می باشد.(شریعتی راد،2013).
همچنین چون این ماده بیش از وابستگی جسمی دارای وابستگی روانی می باشد، ولع مصرف مواد عاملی مهم در تداوم و عود مصرف آن می باشد. ولع مصرف یکی از دلایل مهم لغزش در افراد پرهیزمدار می باشد و تا کنون داروی شناخته شده موثری برای کاهش ولع مت آمفتامین پیدا نشده است.
کاهش ولع مصرف از اهمیت بسزایی در کنترل معضل سو مصرف مواد برخوردار است. در حال حاضر کاهش ولع مصرف با بهره گرفتن از مداخلات دارویی و روانشناختی

مدل لباس عروس آثار تحریم ها جرایم اینترنتی(سایبری) ذهن آگاهی تور کیش قیمت میلگرد  تفسیر در حقوق
 
تور مسافرتی تور هند  تور ترکیه تور تایلند تور دبی  طراحی سایت تور ترکیه ساندویچ پانل تور چین رپرتاژ آگهیاقامت گرجستان بازاریابی ویروسی
جستجو برای:
کلمات کلیدی بیشتر جستجو شده :
فیزیولوژیکیکاهش ارزشمشاور خارجیولی خاص

 

فصل اوّل کلّیّات تحقیق …………………………

بیان مسأله ……………………………………….

 
  

 

 

 
 

اهداف تحقیق……………………………………

ضرورت و اهمّیّت تحقیق………………………………………..

پیشینه و  نوآوری  تحقیق ………………………………..

سؤالات تحقیق………………………………..

فرضیّات تحقیق …………………………………..

نوع و روش پژوهش …………………………….

معنای لغوی سیاست…………………………………

سیاست در قرآن و معنای اصطلاحی آن …………………………

اقتصاد  ……………………….      معنای لغوی

اقتصاد در قرآن ومعنای  اصطلاحی اقتصا د……………………………

معنای اصطلاحی اقتصاد……………………………………….

رابطه سیاست و اقتصاد ……………………………..

 

 

فصل دوم: مبانی و اصول سیاست و اقتصاد سالم از دیدگاه قرآن و روایات

مبانی سیاست و اقتصاد سالم ………………….. الف-

توحید محوری………………………       1-

اقتصاد سالم ، تجلی گاه توحید ………………………

ویژ گی های انسان اقتصادی در اسلام………………………..
2- معاد باوری ……………………………..

معادباوری وتعادل اقتصادی ……………………………….

ب- اصول سیاست و ا قتصاد سالم

1- اصل تفقّه در احکام   اقتصادی…………………………. 

2-  اصل عدالت  اقتصادی …………………………………..

3- اصل تعاون و همکاری………………………………………………….

اصول سیاست  سالم……………………………..

 

1- اصل تولی وتبری ………………………………

2- حفظ سیادت اسلام……………………………
2-  التزام و پایبندی به پیمان ها………………………………..

      3- آزادی وکرامت …………………………………..    

اصول سیاست خارجی از نگاه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری ………………………..
فصل سوم: ویژگیها و تأثیرات متقابل سیاست و اقتصاد سالم از دیدگاه قران و سنت

    الف – ویژگی های  سیاست و اقتصاد  سالم        

 حاکم شدن ارز ش های ا خلاقی……………………………………………..

تأ ثیر ا ت  با ورهای  ا خلاقی بر ا قتصاد…………………………………………………..

خود کفایی و اقتدار ا قتصادی  ……………………………………..

رشد سیاسی………………………………………………………..

بهره مندی از سعادت  دنیوی و اخروی…………………………………………

عوامل  رسیدن  به سعادت دنیا و آخرت …………………………………….

ب – تأ ثیرا ت  متقابل  سیاست  و اقتصاد سا لم

 الف – جهت دهی به رونق اقتصاد …………………………..

ب- تشویق کار و تلاش ……………………………..

ج- کمک به رشد و تولید………………………………….

د- توجه به كیفیت………………………………………….

و- استفاده درست از امكانات…………………………………………

ه – توجه به اولویت‌ها……………………………………….

     فصل چهارم : موانع تحقق سیاست و اقتصاد سالم از دیدگاه قرآن و سنت…..

موانع  تحقق سیاست و اقتصاد سالم …………………………….

     1- فساد اخلاقی …………………………………….

2- رفاه زدگی و اشرافی گری……………………………..

3- احتکار  و کم فرو شی ………………………..

4 – غش در معامله ………………………………… 

    5-  نادیده گرفتن  ظرفیت های سیاسی و اقتصادی داخلی ……………….

6- الگوپذیری از بیگانگان……………………………………………

7- اختلاس…………………………………….

8-  فرصت طلبان  ………………………………..

   – اسراف………………………………………9

– کسب درآمد از راههای حرام………………………….10

11- رباخواری………………………………………………………………..
12- کم فروشی ……………………………………..

13- رشوه……………………

فصل پنجم: راهبرد های سیاست و اقتصاد سالم از دیدگاه قرآن و سنت ……………

راهبردهای سیاست و اقتصاد سالم……………………

الف- افزایش مهارت و کار آفرینی…………………………..

ب- مبارزه با بیکاری …………………

ج –  میانه روی …………………………….

وجود حاکمان و مسولان با صلاحیت ………………….

قوانین مناسب  مبتنی بر آمو زه های دینی ……………………