تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) چکیده نتایج نشان دهنده قدرت و دقت این تکنیک در شناسایی عوامل بیماری زای قارچی در حد گونه با سرعت و اختصاصیت بسیار بالا در مقایسه با روش های شناسایی قدیمی می باشد و این تکنیک می تواند کابرد فراوانی در کلیه آزمایشگاه های تشخیصی داشته باشد. واژه های كلیدی: تكثیر دایره ای چرخان[4]، كلادوفیالوفورا بانتیانا [5]، كلادوفیالوفورا ساموفیلا [6]، فئوهایفومایكوزیس[7]. مقدمه امروزه با افزایش کیفیت استانداردهای بهداشتی لزوم به پیشگیری و نهایتا درمان سریع بیماری ها اجتناب ناپذیر می باشد. لذا در این راستا یکی از ابزار های مهم در این مقوله تشخیص به موقع و دقیق می باشدکه یکی از عوامل اصلی کنترل کیفی در کلیه زمینه های بهداشتی و درمانی است. با پیشرفت های انجام شده در علم ژنتیک راه کارهایی در پیش روی محققین قرارگرفته است که توسط آن توانسته اند قدم های بسیار بلندی در امر تسریع کنترل کیفی و تشخیص بیماری ها بردارند. یکی از تحولات عظیم در بحث ژنتیک و به طبع آن تشخیص طبی، اختراع روش واکنش زنجیره ای پلیمراز می باشد. این تکنیک علاوه بر کمک به اجرای پروژه تعیین توالی موجودات بخصوص انسان در بسیاری از علوم کاربرد پیدا کرده است از جمله ایجاد موجودات تراریخت، کمک به درمان بیماری های مختلف، تولید محصولات صنعتی و دارویی، و از همه مهمتر افزایش دقت و سرعت در بررسی و آزمایش های تشخیصی بوده است. با این وجود به این تکنیک نیز اشکالاتی وارد بوده که از آن جمله می توان نیاز واکنش زنجیره ای پلیمراز به دستگاه گران قیمت ترمال سایکلر [8]و همچنین وقت گیر بودن و نیز احتمال آلودگی و ایجاد واکنش های ناخواسته اشاره کرد که هر کدام محدودیت هایی را در پیش پای متخصصین قرار داده است. خوشبختانه با ایجاد پایگاه داده های ژنی (Gene Bank) و پروتئینی محققین به روش هایی دست یافته اند که به کمک علم نوپای بیوآنفورماتیک میتوان روش های بسیار دقیق تر، اختصاصی تر و سریع تر از تکنیک های متداول موجود در علوم تشخیصی ارائه نمود(8،9). در این پروژه سعی شده علاوه بر بررسی تکنیک های جدید مولکولی که به تازگی توسط محققین جهت رفع یکی از نواقص ذکر شده برای واکنش های زنجیره ای پلیمراز به مطالعه آن ها پرداخته اند ، با انتخاب دو واریته از جنس کلادوفیالوفورا که هردو از لحاظ فنوتیپکی بسیار مشابه هم بوده و از نظر فیلوژنی و تاکسونومی به عنوان دو سویه خواهری طبقه بندی شده است به امکان سنجی عملی و بررسی کاربرد تکنیک تکثیر دایره ای چرخان به تشخیص دوگونه قارچی پرداخته شود. یکی از این گونه ها، کلادوفیالوفورا بانتیانا می باشد که جزء قارچهای سیاه بیماری زا بوده و دیگری کلادوفیالوفورا ساموفیلا می باشد که در دهه اخیر كشف و از طبیعت جداسازی شده و بیماری زایی آن هنوز به اثبات نرسیده است. در این روش پیش از پرداختن به واکنش باید با استفاده از پایگاه داده های ژنی توالی اختصاصی گونه مورد نظر را یافت و از اختصاصی بودن آن اطمینان حاصل نمود و در نهایت با طراحی یک پروب اختصاصی نسبت به بهینه سازی انجام واکنش اقدام کرد. برای بررسی دقت این تکنیک سعی شده از گونه هایی برای تشخیص استفاده کرد که تشخیص آن ها از طریق روش های معمول مورد استفاده در آزمایشگاههای قارچ شناسی بسیار دشوار باشد. 1-1- بخش اول : کلیاتی در خصوص فئوهایفومایکوزیس و عوامل آن 1-1-1- مقدمه قارچ های سیاه به صورت گندروی بر روی مواد گیاهی زنده یا مرده ساکن هستند اما بیشتر آنها ساکن خاک می باشند. بیش از 150 گونه و 70 جنس از قارچ های سیاه در بیماری های انسان و حیوان دخالت دارند سندرم های بالینی متنوعی توسط قارچ های سیاه براساس یافته های بافت شناختی ایجاد می شوند که شامل کروموبلاستومایکوزیس،فئوهایفومایستوما و فئوهایفومایکوزیس می باشند. فئوهایفومایکوزیس به بیماری های ایجاد شده توسط قارچ های تیره از جنس های مختلف اطلاق می شود که شامل: بیماری آلرژیک، عفونت سطحی، عفونت موضعی عمقی، عفونت ریوی،عفونت سیستم عصبی مرکزی و عفونت منتشره میباشند. عفونت سیستم عصبی مرکزی به عنوان فرم کشنده فئوهایفومایکوزیس در افراد با ایمنی سالم به شمار می رود. مهم ترین قارچ های سیاه دارای اهمیت پزشکی، در راسته کتوتریال ها قرار دارند مثل گونه های اگزوفیالا، گونه های کلادوفیالوفورا و گونه های رینوکلادیلا . روش های استاندارد و رایج جهت تشخیص شامل : آزمایش میکروسکوپی مستقیم، رنگ آمیزی های هسیتوپاتولوژی جهت اثبات تهاجم بافتی،یافته های رادیوگرافی و سی تی اسکن می باشد. اخیراً برای تشخیص سریع تر عفونت های قارچی تهاجمی با حساسیت و اختصاصیت بالا ، روش های مولکولی بر پایه PCR توصیه شده است . درمان بسیاری از این عفونت ها با استفاده از داروهای تری آزول جدید مثل وریکونازول که بیشترین فعالیت in vitro علیه این قارچ ها را دارند انجام می گیرد. قارچ های تیره یا سیاه به طور گسترده ای در طبیعت پراکنده اند و گاهی می توانند در انسان ایجاد عفونت کنند. این قارچ ها دارای ویرولانس نسبتاً پایینی می باشند و طیف وسیعی از بیماری های را که ایجاد می کنند به فاکتورهای میزبان وابسته است . عفونت هایی که توسط این قار چ ها ایجاد می شود عبارتند از: فئوهایفومایستوما با گرانول سیاه رنگ، کروموبلاستومایکوزیس، سینوزیت و فئوهایفومایکوزیس های سطحی، جلدی، زیر جلدی و سیستمیک. فئو، یک کلمه یونانی به معنی تیره می باشد و عفونت های حاصل از قارچ های با دیواره تیره را فئوهایفومایکوزیس گویند عبارت های دماتیاسئوس ، فائوئید ، تیره و ملانیزه ، به طور متناوب به جای یکدیگر به کار می روند قارچ های تیره به طور عادی در محیط حضور دارند و اغلب از آزمایشگاه های میکروب شناسی به عنوان آلوده کننده محیط جدا می شوند . در حقیقت فقط 10 درصد از ایزوله های قارچی سیاه در آزمایشگاه با ایزوله های مهم بالینی مشابهند . بیماری های بالینی ایجاد شده توسط این قارچ غیر معمول است و به طور تخمینی در یک شهر بزرگ 1000000/1 مورد در سال می باشد. با وجود این قارچ های تیره به طور فزاینده ای به عنوان پاتوژن های مهم به ویژه در بیماران با ضعف سیستم ایمنی شناخته می شوند، اگر چه در افراد به ظاهر سالم سیستم ایمنی نیز گزارشاتی از عفونت های تهاجمی و اغلب کشنده در دست است، سندرم های بالینی که توسط این قارچ ها ایجاد شده است از طریق یافته های بافت شناختی در فئوهایفومایستوما، کروموبلاستومایکوزیس و فئوهایفومایکوزیس تمایز داده می شوند. فئوهایفومایکوزیس عبارت کلی است که برای سندرم های بالینی ایجاد شده توسط قارچ های تیره به کار رفته است . قارچ های سیاه یا تیره به طور متناوب به صورت گندروی بر روی مواد آلی در حال فساد یا مواد گیاهی زنده یا مرده ساکن هستند اما بیشتر آن ها ساکن خاک می باشند. شناسایی عوامل اتیولوژیک که باعث ایجاد بیماری در انسان و حیوان می شوند طبق روش های سنتی از طریق ویژگی های فنوتیپیک ایزوله های جدا شده ا ز کشت می باشد. اخیراً ، بیشتر روش های مولکولی برای تقسیم بندی از نظر فیلوژنی و تاکسونومی این قارچ ها به کار گرفته شده است و این باعث می شود که تحقیقات بر روی آن ها آسانتر صورت گیرد. تشخیص فنوتیپیک قارچ های سیاه براساس روش های ریخت شناسی ما کروسکوپی )رنگ کلنی، میزان رشد و مشخصه رشد روی محیط استاندارد) و ریخت شناسی میکروسکوپی (هایفا، سلول های کونیدی زا و کونیدی غیرجنسی و … ) و همچنین تعدادی ویژگی های فیزیولوژیک انجام می گیرد. این روش ها جهت شناسایی قارچ در حد جنس برای ما کاربرد دارد.(1،2،4) 1-1-1-1-مشخصات ریز بینی ساختمان های مختلفی که در ریزبینی این قارچ ها وجود دارد به خاصیت چند شکل بودن آن ها برمی گردد . بعضی از این قارچ ها ممکن است که در ابتدای رشد به فرم شبه مخمری سیاه باشند اما در ادامه به فرم رشته ای رشد می کنند این خصوصیت بیشتر در اگزوفیالا و جنس های وابسته به آن دیده می شود اکثر قارچ های سیاه بالینی، آسکومایست های هتروتالیک می باشند. روش های کونیدی زایی به صورت های بلاستیک )تولید بلاستوکنیدی های قهوه ای رنگ) که دراکثر جنس ها دیده می شود و یا تالیک که تشکیل شده از هایفایی که از قبل وجود دارد و یا آرتروکونیدی ها مثل نئوسیتالیدیوم می باشد. سلول های کونیدیزای نوع بلاستیک(انتروبلاستیک(به دو صورت آنلیدیک مثل هورتا و اگزوفیالا و فیالیدیک مثل فیالوفورا (در بسیاری از جنس ها) می باشند . این ویژگی های مورفولوژیک بیشتر برای شناسایی گونه های آنامورف استفاده می شود در حالی که برای تلئومورف نمی توان از این طریق جایگاه فیلوژنی تعیین کرد .(2،4،6) 1-1-1-2-ویژگیهای فیزیولوژیک مشخصات فیزیولوژیک نیز ممکن است برای جداسازی جنس و گونه های مختلف کمک کننده باشد . مواردی مثل توانایی یا عدم توانایی ایزوله ها در رشد روی محیط حاوی سیکلوهگزامید(مقاومت به سیکلوهگزامید)،جذب و تخمیر قندها ،جذب نیترات،جذب ترکیبات منو آروماتیکی، فعالیت اوره آز،مقاومت به نمک به ویژه برای استرین های نمک دوست می توانند در کنار آزمایشات مورفولوژیک کمک کننده باشند. مقاومت به حرارت نیز برای جداسازی پاتوژن های بالقوه می تواند مفید باشد . بعضی از کپک های سیاه که از نظر بالینی اهمیت دارند به حرارت مقاومند و در حرارت 45°c یا بیشتر نیز رشد می کنند . بعضی از این قارچ ها مثل: اگزوفیالا درماتیتیدیس، کلادوفیالوفورا بانتیانا، رینوکلادیلا ماکنزی، اُکروکونیس گالوپاوا، آکروفیالوفورا فوزیسپورا و فونسکا مونوفورا، گونه های نوروتروپیک هستند و به سیستم عصبی علاقه مندند . (2،4،6) 1-1-1-3-ویژگی های مولکولی شناسایی مولکولی اکثر گونه ها متکی بر تعیین توالی ژن های ریبوزومال و مقایسه آن ها با پایگاه داده های منتشر شده می باشد مثل بانک ژنی، هر   چند که بیش از 10 درصد این داده ها ممکن است نادرست باشد. پایگاه داده های اختصاصی همچنین گاهی اوقات برای جنس های به خصوص مورد استفاده قرار می گیرد هر چند که دسترسی به این ها مشکل است ممکن است حتی شامل داده های نادرِستی که در آن جا ذخیره شده، باشد. حتی ژن ها و نواحی ژنی مختلفی مثل (ITS1-5.8S-ITS2) ITS rDNA و حیطه D1/D2 ، بتا- توبولین، آکتین، کالمودولین، منگنز سوپر اکسید دیسموتاز ، ATPase زیر واحد 6، کیتین سنتاز، زیر واحد کوچک میتوکندریال(ssu) RNA ، فاکتور افزا یش دهنده ترجمه 1 آلفا و موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. تعداد صفحه :84 قیمت : هفده هزار و سیصد تومان

سؤالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..7 تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم …………………………………………………………………………………………………………………….9 تعاریف نظری …………………………………………………………………………………………………………………………………………………9 تعاریف عملیاتی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..10 فصل دوم : مبانی نظری و تجربی پژوهش مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………11 اهمیت انتخاب رشته تحصیلی ……………………………………………………………………………………………………………….11 شاخه های تحصیلی نظام آموزش و پرورش ………………………………………………………………………………………………12 ملاک های هدایت تحصیلی ………………………………………………………………………………………………………………………….13 جهت گیری آرزوهای تحصیلی ………………………………………………………………………………………………………………..14 انتخاب رشته تحصیلی و عوامل مؤثر بر آن………………………………………………………………………………………………………15 رغبت …………………………………………………………………………………………………………………………………………16 خانواده ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..18 استعداد ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………20 انتخاب رشته تحصیلی و مشکلات مربط به آن ………………………………………………………………………………………………….21 اهمیت انتخاب شغل ………………………………………………………………………………………………………………………………….22 رابطه انتخاب شغل با انتظارات شغلی ………………………………………………………………………………………………………….23 جهت گیری آرزوهای شغلی ………………………………………………………………………………………………………………………….23 انتخاب شغل و عوامل مؤثر بر آن …………………………………………………………………………………………….24 وضعیت جسمانی ………………………………………………………………………………………………………………………………….25 استعداد …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..25 امکانات فردی و اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………………………..25 خودپنداره ……………………………………………………………………………………………………………………………26 خانواده ……………………………………………………………………….26 انتخاب شغل و مشکلات مربوط به آن ………………………………………………………………………………………………………………………………30 نظریه های مربوط به انتخاب شغل و حرفه ………………………………………………………………………………………………………………………31 الگوی رشدی گینزبرگ………………………………………………………………………………………………………………………………….31 نظریه کسب منزلت (بلو و دانکن) ……………………………………………………………………………………………………………………………………..31 نظریه رو ………………………………………………………………………………………………………………………………………..32 دیدگاه بوردین، نیچمن، سیگل ……………………………………………………………………………………………………………..33 دیدگاه روانکاوی………………………………………………………………………………………………………………………………………34 نظریه بلا و سایرین ……………………………………………………………………………………………………………………………………34 الگوی چند محوری شفیع آبادی………………………………………………………………………………………………………………………………………..34 تحقیقات انجام شده در ایران ……………………………………………………………………………………………………………..35 تحقیقات انجام شده در خارج از کشور ……………………………………………………………………………………………………………………………..38 فصل سوم : روش تحقیق مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….43 جامعه آماری …………………………………………………………………………………………………………………………………………43 نمونه و روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………………………………….43 ابزار جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………………………….44 روش اجرای تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………..44 روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………………………………………………………45 فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..46 یافته ها ……………………………………………………………………………………………………………………………………46 فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………78     جمع بندی و نتیجه گیری نهایی ………………………………………………………………………………………………………………………………………89 محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………………..90 پیشنهادها ……………………………………………………………………………………………………………………….90 پیشنهادهای پژوهشی ……………………………………………………………………………………………………………………….90 پیشنهادهای کاربردی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..90 منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………………….92 منابع لاتین …………………………………………………………………………………………………………………97 پیوست ……………………………………………………………………………………………………………………………………………100 فهرست جداول جدول1-4 ویژگیهای جمعیت شناختی گروه نمونه (دانش آموزان) ………………………………………………………………………………46 جدول 2-4 ویژگیهای جمعیت شناختی گروه نمونه (مادران) …………………………………………………………………………………………47 جدول 3-4 میزان شناخت دانش آموزان از رشته های تحصیلی در دبیرستان ودانشگاه ………………………………………………..48 جدول 4-4 نظر دانش آموزان در مورد رشته ادبیات و علوم انسانی ……………………………………………………………………………….49 جدول 5-4 نظر دانش آموزان در مورد رشته ریاضی فیزیک …………………………………………………………………………………………..50 جدول 6-4 نظر دانش آموزان در مورد رشته علوم تجربی ………………………………………………………………………………………………51 جدول 7-4 نظر دانش آموزان در مورد رشته فنی و حرفه ای و نظری …………………………………………………………………………..52 جدول 8-4 رشته های تحصیلی منتخب دانش آموزان در دبیرستان و دانشگاه ……………………………………………………………..53 جدول 9-4 دلایل انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان در دبیرستان ……………………………………………………………………………54 جدول 10-4 دلایل انتخاب رشته تحصیلی در دانشگاه …………………………………………………………………………………………………..56 جدول 11-4 میزان آگاهی دانش آموزان از شرایط ورود به رشته تحصیلی در دبیرستان و دانشگاه……………………………..57 جدول 12-4 میزان تحقیق دانش آموزان در مورد رشته تحصیلی در دبیرستان و دانشگاه …………………………………………..58 جدول13-4 منابع اطلاعات دانش آموزان در مورد رشته تحصیلی در دبیرستان و دانشگاه…………………………………………….59 جدول14-4 نظر والدین در مورد انتخاب رشته تحصیلی فرزند در دبیرستان از دیدگاه دانش آموز………………………………60 جدول 15-4 نظر والدین در مورد انتخاب رشته تحصیلی فرزند در دانشگاه از دیدگاه دانش آموز ………………………………..62 جدول 16-4 میزان هماهنگی والدین در مورد انتخاب رشته فرزند در دبیرستان و دانشگاه از دیدگاه دانش آموز………..63 جدول 17-4 میزان هماهنگی دانش آموزان با والدینشان در مورد انتخاب رشته در دبیرستان و دانشگاه……………………..63 جدول18-4 مقایسه اختلاف نظر دانش آموز با والدین در زمینه انتخاب رشته در دبیرستان و دانشگاه…………………………64 جدول 19-4 میزان اهمیت دادن فرزندان به نظر والدینشان در انتخاب رشته تحصیلی ………………………………………………..65 جدول 20-4 افراد مهم برای دانش آموزان و مادر در انتخاب رشته تحصیلی ……………………………………………………………….66 جدول 21-4 گرایشات تحصیلی مادر و پدر برای فرزند از دیدگاه مادر ………………………………………………………………………….67 جدول 22-4 دلایل انتخاب رشته تحصیلی مورد نظر مادر در دبیرستان ……………………………………………………………………….68 جدول 23-4 دلایل انتخاب رشته تحصیلی مورد نظر پدر در دبیرستان از دیدگاه مادر ………………………………………………..69 جدول 24-4 گرایشات شغلی مادر و پدر برای فرزند . از دیدگاه مادر……………………………………………………………………………..70 جدول 25-4 دلایل انتخاب رشته تحصیلی مورد نظر مادر در دانشگاه …………………………………………………………………………..71 جدول 26-4 دلایل انتخاب رشته تحصیلی مورد نظر پدر در دانشگاه از دیدگاه ……………………………………………………………72 جدول 27-4 میزان هماهنگی والدین و فرزندان در مورد انتخاب رشته تحصیلی از دیدگاه مادر ………………………………..73 جدول 28-4 اشتراک نظر والدین در مورد انتخاب رشته تحصیلی فرزند ……………………………………………………………………….73 جدول 29-4 ارزیابی نقش والدین در تصمیم گیری انتخاب رشته تحصیلی فرزند ………………………………………………………..74 جدول 30-4 آرزوهای شغلی والدین از دیدگاه مادر ………………………………………………………………………………………………………..75 جدول31-4 میزان تأثیر آرزوهای شغلی والدین در انتخاب رشته تحصیلی فرزند ………………………………………………………….7 چکیده : پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان همسویی گرایشات تحصیلی و شغلی فرزندان با آرزوهای تحصیلی و شغلی والدین (مادران)، صورت گرفت. روش پژوهش کیفی می باشد و از الگوی نظریه زمینه ای استفاده شد. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان سال اول متوسطه مجتمع آموزشی شهید قرچه لو، شهرستان پاکدشت مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 94-93 و نیز مادرانشان، تشکیل دادند. ابزار اصلی پژوهش، مصاحبه نیمه ساخت یافته بود که زیر نظر اساتید دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی طراحی شد. به روش نمونه گیری هدفمند، با 23 نفر از دانش آموزان و همچنین 17 نفر از مادران آنها مصاحبه انجام شد. پس از تحلیل محتوای مصاحبه ها، نتایج زیر بدست آمد. تقریبا نیمی از دانش آموزان (47.82%) با مادرانشان و 30.43% با پدرانشان در زمینه گرایشات تحصیلی همسویی داشتند و 30.43% با مادرانشان و 17.39% با پدرانشان در زمینه گرایشات شغلی همسویی داشتند.اکثر دانش آموزان به رشته علوم تجربی و شغل پزشکی گرایش داشتند. باور به مستعد بودن در رشته انتخابی و علاقه مند بودن به دروس، جزء بیشترین دلایل دانش آموزان برای انتخاب رشته در دبیرستان و علاقه شخصی جزء بیشترین دلایل آنها برای انتخاب رشته دانشگاهی مورد نظر بود. اکثر دانش آموزان، منابع اطلاعاتی خود را در مورد رشه دبیرستان، افراد دارای رشته مورد نظر و اکثر آنها منابع اطلاعاتی خود را برای رشته دانشگاهی، اقوام شاغل در رشته مورد نظر، عنوان نمودند و نقش مشاور برای آنها کمرنگ بود ولی برای مادران مشاور در انتخاب رشته فرزندشان مهم بود . تقریبا به یک میزان، دانش آموزان با والدینشان در مورد انتخاب رشته در دبیرستان و دانشگاه، دارای اختلاف نظر و فاقد اختلاف نظر بودند. اکثر دانش آموزان بیان نمودند که بین والدینشان در خصوص انتخاب رشته شان، اختلاف نظری وجود ندارد. اکثر دانش آموزان اظهار نمودند که در انتخاب رشته خود، مستقل عمل می کنند و تحت تآثیر نظرات والدینشان، اگر مخالف نظرشان باشد، قرار نمی گیرند. اکثر مادران ابراز نمودند که بین خود و همسرانشان در زمینه انتخاب رشته فرزندشان، اشتراک نظر وجود دارد و همچنین نقش خود و همسرانشان را در تصمیم گیری انتخاب رشته فرزندشان مهم دانستند و اکثر آنها، دارای آرزوی شغلی و همسرانشان فاقد آرزوی شغلی بودند و اکثر مادران و همسرانشان، معتقد بودند که آرزوهایشان تأثیری در انتخاب رشته فرزندشان ندارد. مقدمه : شغل فرد عامل اصلی در داستان زندگی اوست و تا حدود زیادی تعیین کننده ی امید و نا امیدی در زندگی روزانه است. از طریق کار، شیوه هایی که فرد، هویت فردی اش را ابراز می کند، آماده شده و منابع مالی جمع آوری می گردد ( نیومن[1]،2003 به نقل از زونکر[2]،2006،ترجمه نظری،1388). انتخاب نادرست شغل، عواقبی برای توسعه ملی دارد. در هر جامعه کیفیت کارگران و همچنین میزان رضایت شغلی به طور مستقیم یا غیر مستقیم منجر به ثبات اقتصادی و اجرای هموار امور جاری کشور می شود. اگر افراد قادر به کسب رضایت از شغل خود نباشند، مجموعه این سرخوردگی ها همراه با کاهش در بهره وری افراد و آشفتگی مدنی، تحقق اهداف را خنثی می نماید. شغل یک روش زندگی است که تعیین کننده قالبهای شخصیت فرد، موقعیت اجتماعی فرد، درآمد، سبک زندگی، انتخاب دوست و سلامت روانی و جسمانی است و این نشان می دهد که انتخاب شغل رابطه قانع کننده ای با سراسر سبک زندگی یک فرد دارد (یورو، آنتونی، سانی و بیمبو[3]،2012). بر اساس نظریه هالند مردم تمایل دارند شغلی را انتخاب کنند که با شخصیت آنان هم خوانی داشته باشد. علاوه بر آن اگر فرد قادر باشد شغل و حرفه ای را انتخاب کند که با شخصیت وی هم خوانی داشته باشد ، احتمال اینکه در کار خود خوشحال باشد و به کارش نیز برای مدتی طولانی ادامه دهد بیشتر است (فلاح و داودآبادی،1389). تصمیم گیری حرفه ای اشتباه می تواند شادی فرد را از بین برده و منجر به نازسازگاری های حرفه ای شود. تصمیم نا مناسب حرفه ای نه تنها به فرد بلکه به کل جامعه آسیب می رساند. پس تجهیز دانش آموز به مهارتهای تصمیم گیری حرفه ای بسیار ضروری است (ورای، ا هیولی،2009[4]). بی تردید دوره آموزش متوسطه یکی از مهمترین و حساس ترین مراحل تحصیلات رسمی بشمار می رود زیرا در این دوره است که بخش بزرگی از استعدادهای اختصاصی نوجوانان بروز کرده ، قدرت یادگیری آنان به حد اعلا ی خود رسیده ، کنجکاوی آنان جهت معینی یافته و مسایل جدید زندگی مانند انتخاب رشته ،انتخاب حرفه و شغل ، اداره خانواده و مسائلی از این دست ذهن آنها را به خود مشغول می سازد. این دوره از لحاظ مبانی فلسفی، زیستی، روانی و اجتماعی نیز دوره بسیار مهمی بشمار می رود زیرا دوره ای است که آموزش عمومی را به آموزش عالی پیوند داده و گروه کثیری را برای ورود به جامعه و بازار کار مهیا می سازد. در واقع در بسیاری از کشورها از جمله ایران، این دوره منبع اصلی تربیت نیروی انسانی نیمه ماهر و ماهر بشمار رفته و بدین جهت تاثیر ویژه ای در میزان موفقیت برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد (مرادی و اخوان تفتی، 1392). تنوع رشته های تحصیلی در آموزش متوسطه و آموزش عالی از یک طرف و دامنه وسیع مشاغل در جامعه امروز و ارتباط تحصیلات با شغل از طرف دیگر ایجاب می کند دانش آموزان برای آینده تحصیلی و شغلی خود بر اساس اطلاعات و علایق و استعدادهای شخصی برنامه ریزی صحیحی داشته باشند چرا که امروزه تحصیل و اشتغال مهم ترین مسایلی هستند که در آموزش و پرورش و سایر عرصه های اجتماعی و اقتصادی مطرح می باشند (امین بیدختی و دارایی،1390). «تحصیلات، مقدمه اشتغال و آماده شدن برای ادای وظایف محوله به طور موفقیت آمیز است. اگر در جامعه ای مشاغل بر اساس تخصص و زمینه های آموزشی افراد به آنان واگذار شود، از گرفتاریهای آنان و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه به مقدار فراوانی کاسته می شود. چنانچه شغل فرد با تحصیلات او هماهنگ و همسو نباشد، وقت فرد و بودجه مملکت به هدر رفته است. از این رو ، به منظور نیل به خودکفایی و پیشگیری از اتلاف نیروها و امکانات مملکت، موکدا توصیه می شود که در گزینش افراد برای مشاغل مختلف به زمینه و نوع و میزان آموزش آنان توجه بیشتری مبذول گردد و از به کارگیری هر کس که واجد شرایط لازم نباشد جدا خودداری شود. اعتقاد به این نکته مهم و اساسی، ایجاب می کند که نیروی انسانی لازم برای احراز مشاغل مختلف در آینده برآورده شود و مراکز آموزشی با توجه به این نیازها به تربیت نیروی انسانی بپردازند. وجود نیروی انسانی متخصص و ماهر و استفاده بهینه و به موقع از آن مهمترین عامل موثر در رشد و حرکت جامه بسوی خودکفایی و شکوفایی محسوب می شود و هیچ مورد دیگری نمی تواند جایگزین آن شود. عوامل متعددی در انتخاب شغل دخیل هستند ،از جمله استعداد و علایق فرد ، شخصیت فرد و عوامل محیطی. عوامل محیطی نظیر فرهنگ خانواده و طبقه اجتماعی در انتخاب شغل فرد موثر می باشند. برخی از عوامل طبقه اجتماعی نظیر وضع اقتصادی فرد ، زمینه های قبلی خانوادگی و محل اقامت از عواملی هستند که در انخاب شغل تاثیر دارند» (شفیع آبادی،1387). گاهی والدین انتظارات فوق العاده ای از فرزندان خود دارند و تمام شکست ها و جاه طلبی های خویش را از آنان می خواهند و یا کار و رشته ای که مورد علاقه آنان نیست به آنها تحمیل می کنند. کشمکشهای خانوادگی مخصوصاً با جوانان به شغل و کار آینده و موفقیت یا عدم موفقیت آنان در رشته تحصیلی و کار خاص مربوط می شود (احمدی،1387). خانواده اولین آموزشگاهی است که کودکان در آن می توانند عادات مفید کار و رویه های سالم و مثبت را بیاموزند . نگرش والدین نسبت به کار و کار کردن الگویی است که نخستین سنگ بنای تعلیم و تربیت حرفه ای کودک می شود. کودکان در خانواده با فرصتهای متعددی برای یادگیری ارزشهای کار روبرو می شوند. نگرش و رویه شخص نسبت به کار وتحصیل ، از طریق رابطه با والدین ، معلمان ، دوستان ، صاحبان مشاغل ، تعامل در گفت و شنود عقاید ، فعالیتهای کاری و مشاغلی که می شناسند گسترش می یابد ( زندی پور،1391). اتو[5](2000)، با بررسی «دیدگاه نوجوانان در نفوذ شغلی والدین» به این نتیجه رسید که والدین در توسعه شغلی نوجوانان ، بر ادراکات آنان نفوذ دارند و به عنوان منابعی برای مشاوره حرفه ای محسوب می شوند و نوجوانان برای ساخت برنامه حرفه ای خود اغلب به مادرانشان توجه می کنند. ویستون و کلر[6] (2004)، با بررسی «تاثیر خانواده در اشتغال و توسعه آن» به این نتیجه رسیدند که افراد به احتمال زیاد برای تصمیم گیری های حرفه ای از اعضای خانواده کمک می گیرند، مهم است که روانشناسان مشاور درک کنند که که چگونه خانواده ها می توانند در تسهیل توسعه حرفه ای تاثیر مثبت داشته باشند. در سراسر طول عمر ، هر دو متغیر ساختار خانواده (به عنوان مثال: شغل پدر ومادر ) و متغیر فرایند خانواده( به عنوان مثال:گرما، پشتیبانی،وابستگی،استقلال) در زندگی حرفه ای فرزندان نفوذ دارند. سایتری، کرید، زیمر و جی ام بک[7] (2013)، با بررسی «تاثیر والدین و رفتار حرفه ای نوجوانان در یک محیط جمعی فرهنگی» به این نتیجه رسیدند که انتظارات حرفه ای و تجانس حرفه ای والدین در آرمان ها و اقدامات حرفه ای نوجوانان نقش مهمی دارد. کنستانتین، والس و کیندایچی[8] (2005)، با بررسی این موضوع که «تا چه حد درک موانع شغلی و حمایت پدرومادر ،تصمیم حرفه ای و بی تصمیمی شغلی را پیش بینی می کند» به این نتیجه رسیدند که ادراک مثبت از موانع شغلی، پیش بینی کننده تصمیم حرفه ای است و حمایت پدر و مادر با اطمینان شغلی در ارتباط است. جودی (1376)، در تحقیقی تحت عنوان «بررسی تاثیر عوامل اقتصادی، خانوادگی بر رغبتهای شغلی دانش آموزان» به این نتیجه دست یافت که نگرش والدین در مورد شغل فرزندانشان و نیز تحصیلات والدین بر رغبتهای آنها تاثیر می گذارد. سرمد (1375)، با بررسی «انگیزه انتخاب رشته تحصیلی در دوره متوسطه» به این نتیجه رسید که مداخلات والدین در زمینه های گوناگون از جمله انتخاب شغل تاثیر به سزایی را ایفا می کند. در اکثر موارد والدین بدین سبب در انتخاب رشته تحصیلی فرزندان خود دخالت می کنند که یا دور نمای تحصیلات را بهتر از فرزندانشان می شناسند یا خودشان علاقه مند به تحصیل در رشته خاصی بوده اند و چون در این راه توفیق نیافته اند، دوست دارند فرزند آنها در این رشته تحصیل کند.در مواردی نیز نوعی چشم و هم چشمی عامل این دخالت است.

چکیده ……………………………………………………………………………………………………………………… 1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………… .. 2 1ـ فصل اول: کلیات تجارت الکترونیک ………………………………………………………………….. .. 3 1ـ1ـ کلیات ……………………………………………………………………………………………………… .. 4 1ـ1ـبیان مسأله ………………………………………………………………………………………………….. .. 4 1ـ2ـ پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………. .. 5 1ـ3ـ ضرورت ، اهداف و اهمیت موضوع ………………………………………………………………. .. 7 1ـ4ـ پرسش های تحقیق ……………………………………………………………………………………… .. 8 1ـ5ـ فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………….. .. 9 1ـ6ـ روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………… . 10 2ـ فصل دوم : فصل دوم: تعاریف ، تاریخچه ، مستندات و ادله تجارت الکترونیک………….. . 11 2ـ1-تعاریف و اصطلاحات…………………………………………………………………………………………..12 2-1-1- تعاریف تجارت الکترونیکی………………………………………………………………………………12 2ـ1ـ2ـ تعاریف تجارت الکترونیک از دیدگاه تجاری، علم ارتباطات، علم فناوری اطلاعات فرد،گروه …………………………………………………………………………………………………………………………………13 2ـ1ـ3ـ اهمیت تجارت الکترونیک درمعارف اسلامی: ………………………………………………. . 16 2ـ2ـ بخش دوم : تاریخچه تجارت الکترونیک………………………………………………………….. . 25 2ـ2ــ1ـ تاریخچه پیدایش و شكل گیری تجارت الكترونیك:………………………………………. . 25 2ـ2ــ2 مستحدثه بودن تجارت الكترونیكی ……………………………………………………………. . 26 2ـ2ــ3ـ تجارت الکترونیک در حقوق ایران……………………………………………………………………..28 2ـ2ــ4ـ ویژگی ها و شاخصه های قانون تجارت الکترونیکی……………………………………………..30 2-2-5- قلمروشمول قانون تجارت الکترونیک ایران…………………………………………………………..31 2-3-مستندات وادله حجیت تجارت الکترونیکی………………………………………………………………..33 2-3-1- قرآن کریم   …………………………………………………………………………………………………..33 2-3-2-قانون………………………………………………………………………………………………………………34 2ـ3ـ3 ـ مقررات مهم پس از انقلاب اسلامی…………………………………………………………………………35 3- فصل سوم:محورها و نقش قانون تجارت الکترونیک ، روندهای پیدایش و شکل گیری تجارت الکترونیک……………………………………………………………………………………………………………………….37 3-1-محورهای قانون تجارت الکترونیکی…………………………………………………………………………….38 3-1-1-محورهای اصلی قانون تجارت الکترونیکی………………………………………………………………..38 3-1-2-پیش‌نیازهای استقرار و نهادینه شدن تجارت الکترونیک……………………………………………….40 بخش دوم: 3-2-نقش قانون تجارت الکترونیک…………………………………………………………………….43 3-2-1-نقش تصویب قانون تجارت الکترونیکی در تحقق تجارت الکترونیکی…………………………..43 3-2-2- ارکان حقوق تجارت الکترونیک ایران…………………………………………………………………….44 3-2-3-چارچوب نظری تجارت الکترونیک…………………………………………………………………………45 3-3-بخش سوم: معاملات الکترونیکی از دیدگاه فقه شیعه……………………………………………………..47 3-3-1- معاملات الكترونیكی بعنوان بخشی از عملیات جهانی سازی………………………………………47 3-3-2-معاملات الكترونیكی بعنوان وسیله كسب درآمد……………………………………………………….50 3-3-3- معاملات الكترونیكی و مستحدثات مربوط به آنها…………………………………………………….59 3-3-4-تجارت الکترونیکی بیع یا معاطات………………………………………………………………………….62 4-فصل چهارم: مراحل شکل گیری و اصول تجارت الکترونیک……………………………………………..64 4-1-بخش اول: روندهای پیدایش و شكل گیری تجارت الكترونیك……………………………………….65 4-1-1-روندهای پیدایش و شكل گیری تجارت الكترونیك………………………………………………….65 4-1-2-مدل های تجارت الكترونیك………………………………………………………………………………..66 4-2-بخش دوم: اصول حقوق تجارت الکترونیک……………………………………………………………….68 4-2-1-اصل لزوم امکان شناسایی پیام های ارائه شده در شبکه…………………………………………….68 4-2-2-اصل اعتبار امضای الکترونیکی………………………………………………………………….. …69 4-2-3-قاعده ی اعتبار نظریه ی وصول در قراردادهای الکترونیکی داخلی و بین المللی…… ..72     4-2-4-اصل برابری اعتبار ادله ی الکترونیکی با سایر ادله ی اثبات………………………………. …75 4-2-5- اصل اختیار فسخ حداقل هفت روزه برای مصرف کننده در معامله ی از راه دور… ..76 4-3-بخش سوم: شرایط لازم جهت انجام معاملات الکترونیک……………………………………… ..81 4-3-1-شرایط انجام مباد‌لات الكترونیكی………………………………………………………………… .81 4-3-2- حمایت از داده ها……………………………………………………………………………………. .83 4-3-3- شناسایی قانونی قراردادهای الكترونیكی………………………………………………………………85 4-3-4-خیار مجلس در قراردادهای ا‌لكترونیكی………………………………………………………………..86 4-4-بخش چهارم: حل و فصل اختلافات و اد‌له ا‌لكترونیكی اثبات دعوی……………………………..88 4-4-1-حل و فصل اختلافات در خارج از دادگاه……………………………………………………………..88 4-4-2- اد‌له (اسناد) ا‌لكترونیكی……………………………………………………………………………………..88 4-4-3- نظریه معادل های کارکردی………………………………………………………………………………..91 4-4-4-شرایط کارکردهای نوشته……………………………………………………………………………………92 4-5-بخش پنجم:امضای الکترونیکی و انواع آن………………………………………………………………….94 4-5-1-مفهوم امضای ا‌لكترونیكی…………………………………………………………………………………….94 4-5-2-انواع امضاهای الكترونیكی…………………………………………………………………………………..95 4-5-3- تقسیم‌بندی بر مبنای سطح ایمنی فراهم شده………………………………………………………….96 4-5-4- امضای دیجیتال«امضای الکترونیکی پیشرفته و ایمن»………………………………………. …97 4-5-5- عملیات خردسازی……………………………………………………………………………………………98 4-5-6- مراجع گواهی…………………………………………………………………………………………. ..99 4-5-7-دفاتر صدور گواهی الکترونیکی………………………………………………………………….. 101 4-6-بخش ششم:معامله از طریق اینترنت…………………………………………………………………. 102 4-6-1-چگونگی معامله از طریق اینترنت و مراحل آن………………………………………………. 102 4-6-2-موانع و راهکارهای تجارت الکترونیک در ایران……………………………………………… 103 فصل پنجم:نتیجه گیری،منابع،چکیده انگلیسی…………………………………………………………………..104 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………… 107 منابع …………………………………………………………………………………………………………………. 108 چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………. 110 105 چکیده : اینترنت همراه با رشد روزافزون خود، كاربردهای فراوانی در صنایع مختلف یافته است. امروزه اینترنت بعنوان رسانه‌ای قدرتمند در اختیار صنعت تجارت قرار گرفته است. بدلیل ویژگی‌ها و مزیتهای فراوانی كه اینترنت در مقایسه با تجارت سنتی دارد نتیجه آن شده تا با ارائه این پایان نامه که در یک مقدمه و پنج فصل تدوین یافته محور های زیر بر اساس کتب فقهی و در پایان هر موضوع در حد توان به قوانین موضوعه اشاره گردد تا مطالبی برای دوستداران روشن شود. فصل اول که شامل سه بخش است . بخش اول شامل کلیات ، بخش دوم شامل تعاریف و اصطلاحات و بخش سوم شامل تاریخچه تجارت الکترونیک ،تجارت الکترونیک در حقوق ایران ،ویژگی ها و شاخص ها و قلمرو شمول قانون تجارت الکترونیک است. فصل دوم به بررسی مستندات و ادلّه حجیّت تجارت الکترونیک در دو بخش، بخش اول منابع شامل قرآن و قانون و مقررات پس از انقلاب اسلامی در زمینه تجارت الکترونیک و در بخش دوم محور های قانون تجارت الکترونیک ،پیش نیاز های استقرار و نهادینه شده آن می پردازد. فصل سوم نیز در دو بخش مجزا که بخش اول مربوط می شود به نقش تصویب قانون تجارت الکترونیک در تحقق تجارت الکترونیکی،ارکان حقوق تجارت الکترونیک ایران و چارچوب های نظری آن وهمچنین بخش دوم مربوط می شود به معاملات الکترونیکی از دیدگاه فقه شیعه ،قاعده های تراضی ، لزوم صحت و …و رابطه آن ها با تجارت الکترونیک . فصل چهارم در دو بخش به بررسی روندهای شکل گیری تجارت الکترونیک و مدل های آن و اصول حقوق تجارت الکترونیک و قاعده ی اعتبار نظریه ی وصول در قراردادهای الکترونیکی داخلی و بین المللی اختصاص دارد. فصل پنجم در چهار بخش، بخش اول شرایط انجام تجارت الکترونیکی ،حمایت از داده ها ،خیار مجلس در قراردادهای الکترونیکی و بخش دوم به مرجع حل اختلافات و ادله الکترونیکی اثبات دعوی نظریه معادل کارکردی و اوصاف آن و بخش سوم به امضای الکترونیکی و انواع آن ،مراجع صدور امضای الکترونیکی و در آخر چگونگی معامله از طریق اینترنت و مراحل آن و موانع و راهکارهای تجارت الکترونیک در کشورمان اختصاص دارد. مقدمه: تجارت الکترونیک[1] از پدیده های بسیار مهم منبعث از فناوری اطلاعات و ارتباطات است که تحولی بس شگرف در حجم و شیوه تجارت و کسب و کار ایجاد کرده است.[2] اهمیت تجارت الکترونیک در دنیای کنونی که عصر ارتباطات و گستردگی فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی وفرهنگی است، برکسی پوشیده نیست. از طرفی دیگر تحولات چندین سال اخیر در فناوری اطلاعات باعث نفوذ اینترنت در بین عموم مردم در سطح جهان و بویژه کشورهای پیشرفته شده است. میزان دسترسی در سطح جوامع پیشرفته به حدی گسترش یافته است که باعث شده است تا از آن به عنوان ابزاری برای رفع احتیاجات روزمره زندگی استفاده شود. رشد روز افزون فناوری به ویژه فناوری اطلاع رسانی (IT ) چه در سطح داخلی و چه در سطح بین المللی باعث شده است افراد بسیاری به اینترنت دسترسی داشته باشند به گونه ای که پیش بینی می شود در سال های نه چندان دور در منطقه آسیا، اقیانوسیه و آمریکای لاتین بیشترین تعداد کاربران اینترنت در جهان را خواهد داشت. این رشد بالای دسترسی عموم مردم به اینترنت باعث شده است تا امکان تجارت و کسب و کار از طریق اینترنت یا به عبارت بهتر تجارت الکترونیک و کسب و کار الکترونیکی از جایگاه ویژه ای برخوردار شده است. ویژگی های تجارت الکترونیکی از قبیل جهانی نمودن تجارت، برداشتن محدودیت های زمانی و مکانی، کاهش قیمت منابع جهت خرید، افزایش درصد فروش، عدم وجود محدودیت زمانی در معاملات، دسترسی آسان به اطلاعات لازم، کاهش چشمگیر هزینه های معاملاتی و بسیاری دیگر از مزایای تجارت الکترونیک در چند دهه اخیر می باشد که به طور اجمالی می توان آنها را ذکر کرد.[3] 1- کلیات 1ـ1ـ بیان مساله : با توجه به گسترده شدن دامنه لغوی واژگان مدیریت، تجارت الکترونیک یکی از مباحث چالشی در این دامنه می باشد که جامعه امروز را دچار تغییر و تحول نموده است. با توجه به این نکته که هنوز سالیان زیادی از مطرح شدن تجارت الکترونیک نمی گذرد اما توسعه و پیشرفت تجارت الکترونیک غیر قابل باور است. با پیدایش دهکده جهانی که منجر به فاصله ها گردیده است دیگر فضای فیزیکی و قلمرو جغرافیایی معنای خود را تا حد و حدودی از دست داده است. اهالی دهکده جهانی آینده را نمی توانند پیش بینی کرد زیرا سرعت نوآوری در تکنولوژی[4] آنقدر سریع و گسترده است که هیچ چشم انداز روشنی از آینده آن در دسترس قرار نمی گیرد. استفاده از فناوری اطلاعات که تجارت الکترونیک نیز به عنوان یکی از این فناوری ها می باشد می تواند افزایش کارایی در اقتصاد ملی گردد. همچنین استفاده از تجارت الکترونیک می تواند ما را در بهبود کارایی تجاری در عرصه جهانی یاری داده و جایگاه ما را در بازارهای جهانی و به تبع آن در بازارهای منطقه ای تقویت نماید. امروزه تجارت الکترونیک در بسیاری از موارد جایگزین تجارت سنتی شده است و بررسی ها نشان می دهد که استفاده از تجارت الکترونیک باعث 21تا70 درصد صرفه جویی در هزینه های اقتصادی می شود[5]. با وجود این صرفه جویی کلان چگونه می توان تجارت الکترونیک را به طور کامل جایگزین تجارت سنتی نمود؟ بایدگفت امروزه تجارت الکترونیک یک انقلاب در حال تحول در امر خرید و فروش می باشد و منافع زیادی را از سرمایه گذاری و تحقیقات در حوزه تجارت الکترونیک عاید اقشار مختلف جامعه و به ویژه بخش خصوصی کرده است. در گذشته و برای سالیان متمادی تجارت سنتی به تنهایی وجود داشت و مشتری قبل از خرید، کالا یا خدمات درخواستی را به طور دقیق بررسی می نمود و سپس فرآیند خرید انجام می گرفت. تکلیف فروشنده و مشتری هر دو روشن بود جایی برای شک و تردید جود نداشت. اما امروزه تجارت الکترونیک تا حد بسیار زیادی جایگزین تجارت سنتی شده است تجارت الکترونیک دیگر آن تجارت چهره به چهره نمی باشد. تجارت الکترونیک عبارتست از انجام هرگونه امور تجاری و بازرگانی از طریق شبکه جهانی اینترنت. در تجارت الکترونیک دیگر فروشنده و مشتری یکدیگر را نخواهند دید و در چنین شرایطی متعاملین به انشا عقد می پردازند و این کار روزانه بیش از صد ها بار و شاید هزاران هزار بار تکرار می شود.[6] 1ـ2ـ پیشینه تحقیق : انسان از ابتدای خلقت تاکنون روشهای تجاری متفاوتی را تجربه کرده‌است. در ابتدا سیستم تبادل کالا رایج بود. شکارچی گوشت را با سلاح عوض می‌کرد. این سیستم اشکالات فراوانی داشت. مثلاً ممکن بود شکارچی نتواند سلاح سازی را پیدا کند که به گوشت احتیاج داشته باشد. دراین صورت گوشتها فاسد می‌شدند .[7] در بعضی تمدنها سیستم کالای محبوب به وجود آمد. در سرزمینی که گندم غذای اصلی مردم آن بود، شکارچی گوشت را با گندم و گندم را با سلاح تعویض می‌کرد. این روش هم مشکلات زیادی داشت. کالای محبوب در سرزمینهای مختلف متفاوت بود. از طرف دیگر معیاری برای سنجش ارزش آن وجود نداشت و حمل و نقل آن هم مشکل بود. بدون شک اختراع پول اولین انقلاب در زمینه تجارت بود. ارزش آن مشخص بود، حمل آن آسانتر بود، فاسد نمی‌شد و همه طالب آن بودند. فواید استفاده از پول به اندازه‌ای بود که حتی تا چند دهه قبل کمتر کسی انتظار یک انقلاب دیگر را داشت. ارتباط بین تجارت و تکنولوژی دیر زمانی است که وجود داشته و ادامه دارد. ترکیب تجارت و الکترونیک از سال ۱۹۷۰ آغاز شد. برای گسترش و پذیرش تجارت الکترونیک لازم است که پیش نیازهای این تکنولوژی از جمله زیرساختار مخابراتی، مسایل قانونی و ایمنی پیام رسانی مهیا شود.[8] مهم‌ترین هدف در تجارت حال چه از روشهای بسیار پیشرفته الکترونیکی استفاده کند و چه از روشهای سنتی و قدیمی همانا دستیابی به پول و سود بیشتر است. طبیعتا در این میان، نقش بانکها و موسسات اقتصادی در نقل وانتقال پول بسیار حیاتی است. هنگامی که در سال ۱۹۹۴ اینترنت قابلیتهای تجاری خود را علاوه بر جنبه‌های علمی و تحقیقاتی به نمایش گذاشت، موسسات تجاری و بانکها در کشورهای پیشرفته اولین نهادهایی بودند که تلاش جدی خود را برای استفاده هر چه بیشتر از این جریان بکار انداختند. محصول تلاش آنها نیز همان بانکداری الکترونیک امروزی است. سپس به سرعت مشخص شد که اینترنت بستر بسیار مناسبی برای انواع فعالیتهای بانکداری و اقتصادی بشمار می‌رود. بانکداری و تجارت الکترونیک هم اکنون در جهان به عنوان یک بحث بسیار تخصصی و در عین حال، بسیار پیچیده تبدیل شده‌است و تطبیق آن با سیاستهای تجاری و اقتصادی کشورهای مختلف نیاز به تحقیق و برنامه ریزی دقیق دارد. در بررسی تاریخچه تجارت الکترونیک درمی یابیم که بورس های اوراق بهادار نیز موسسات دیگری بودند که به سرعت فعالیت خود را با روند پیشرفت اینترنت هماهنگ کردند و موفق شدند که در عرض مدت کوتاهی، با توجه به برتری های اینترنت در مقایسه با روشهای قدیمی، به دلیل سرعت و دقت بالا، به موفقیتهای بی نظیری دست یابند. [9] 1ـ3 ـ ضرورت و اهداف و اهمیت موضوع : تجارت الکترونیکی به عنوان یکی از مهمترین جنبه های نوآوری در انجام فرآیندهای کسب و کار، توسط سازمانها و شرکتهای زیادی در سطح جهان به کار گرفته شده است. سازمانهای کوچک و متوسط به عنوان بخش عمده اقتصادی هر کشوری، نقش اساسی در بهبود و ارتقا شاخص های اقتصادی دارند و به همین دلیل اتخاذ روشها و ابزارهای نوآورانه و نوین انجام فرآیندها و امور کسب و کار مانند تجارت الکترونیکی نقش مهمی در موفقیت این گونه سازمانها در سطح داخلی و سطح بین المللی خواهد داشت. در تحقیق حاضر با مطالعه ادبیات مرتبط با موضوع و همچنین جمع آوری نظرات خبرگان مرتبط با حوزه تحقیق    می توان این ایده را عنوان کرد که تجارت الکترونیک دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت برای موفقیت تجاری در هر زمینه ای در آینده است. تجارت الکترونیک ابزاری در کنار سایر ابزارها و وسایل نیست، بلکه یک نگرش و روش جدید است که نگرش تاکتیکی به آن بسیار خطرناک است. باید با رویکرد راهبردی به آن نگریست و از آن بهره برد. تجارت الکترونیکی کل روشهای سنتی را مورد تهاجم قرار می دهد و باعث ایجاد تغییرات شگرف در سازمان می گردد.

1ـ4ـ اهمیت و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………….. 5 1ـ5ـ سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………. 6 1ـ6ـ فرضیات پژوهش……………………………………………………………………………… 6 1ـ7ـ قلمرو زمانی و مكانی تحقیق………………………………………………………………….. 7 فصل دوم: بررسی پیشینه و تدوین مبانی نظری 2ـ1ـ چارچوب تئوریك………………………………………………………………………………. 8 2ـ2ـ پیشینه مطالعاتی موضوع……………………………………………………………………. 25 2ـ2ـ1ـ پیشینه مطالعاتی در خارج………………………………………………………………… 25 2ـ2ـ2ـ پیشینه مطالعاتی در ایران…………………………………………………………………. 25 فصل سوم: روش‌شناسی تحقیق 3ـ1ـ روش تحقیق………………………………………………………………………………….. 31 3ـ2ـ جامعه آماری…………………………………………………………………………………. 32 3ـ3ـ حجم نمونه و شیوه نمونه‌گیری………………………………………………………………. 32 3ـ4ـ روش گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………. 32 3ـ5ـ ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………. 32 3ـ6ـ اعتبار و روایی ابزار اندازه‌گیری…………………………………………………………… 33 3ـ7ـ پایایی ابزار اندازه‌گیری……………………………………………………………………… 33 3ـ8ـ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………… 34 3ـ9ـ متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………….. 35 3ـ10ـ تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم………………………………………………………….. 35 3ـ10ـ1ـ تعاریف نظری…………………………………………………………………………… 35 3ـ10ـ2ـ تعاریف عملیاتی و شاخص‌های متغیرها………………………………………………… 37 فصل چهارم: یافته‌های تحقیق 4ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 38 4ـ2ـ یافته‌های توصیفی……………………………………………………………………………. 39 فهرست مطالب عنوان                                                                                                                   صفحه 4ـ3ـ آمار استنباطی……………………………………………………………………………….. 49 فصل پنجم: نتیجه‌گیری، بحث و ارائه پیشنهادهای تحقیق 5ـ1ـ مقدمه…………………………………………………………………………………………. 53 5ـ2ـ نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………… 54 5ـ3ـ پیشنهادها…………………………………………………………………………………….. 57 5ـ3ـ1ـ پیشنهادهای كاربردی……………………………………………………………………… 57 5ـ3ـ2ـ پیشنهادات پژوهشی تحقیق………………………………………………………………… 58 5ـ4ـ محدودیت‌های پژوهش……………………………………………………………………….. 58 منابع و ماخذ……………………………………………………………………………………….. 59 پیوست پرسشنامه………………………………………………………………………………………….. 60

چکیده

هدف کلی پژوهش حاضر بررسی میزان خاص‌گرایی در بین شهروندان شهر اردبیل و عوامل مرتبط با آن می‌باشد. چهارچوب نظری تحقیق برگرفته از نظریه‌های پارسنز، جورج هربرت مید، گیدنز، فوکویاما، پاتنام، اینگلهارت، ملک‌پور، سیمن، هومنز، مک کله لند، لرنر، هانتیگتون و پاول است. این تحقیق به روش پیمایشى و با استفاده از تكنیك پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه افراد 18 تا 64 سال شهر اردبیل تشکیل می‌دهند که تعداد آن‌ها 500000 نفر گزارش گردید. براساس نمونه‌گیری کوکران تعداد 384 نفر به‌‌عنوان نمونه آماری انتخاب که با هدف پوشش هرگونه خطای احتمالی به 400 نفر ارتقا داده شد و با ترکیبی از نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای و نمونه‌گیری تصادفی اقدام به انتخاب نمونه‌ها گردید. به‌منظور آزمون فرضیه‌های تحقیق از آزمون‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس یک‌طرفه استفاده شده است. درنهایت در بررسی فرضیه‌های تحقیق نتایج ذیل حاصل شده است: بین محرومیت اجتماعی، رضایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، سنت‌گرایی شهروندان، تصور شهروندان از گستره خاص‌گرایی و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی (تحصیلات، شغل و درآمد) و میزان خاص‌گرایی شهروندان بین 18 تا 64 ساله و عوامل مرتبط با آن رابطه معناداری وجود دارد. همچنین  بین پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی (تحصیلات، شغل و درآمد) و میزان خاص‌گرایی شهروندان، نتایج حاصل از تحلیل واریانس یک‌طرفه در هریک از مؤلفه‌ها حاکی از تفاوت معنادار با خاص‌گرایی می‌باشد. کلید واژه‌ها: خاص‌گرایی شهروندان، محرومیت اجتماعی، رضایت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی

1ـ1ـ مقدمه

    عام‌گرایی و خاص‌گرایی از موضوعاتی است كه در جریان در گرفتن بحث جهانی شدن در نوشته‌های جامعه‌شناسان مطرح شده است. در تعریف برخی جامعه‌شناسان عام‌گرایی به جریان مورد حمایت سرمایه‌داری جهانی اشاره دارد كه می‌كوشد فرهنگ‌های مقاوم را از سر راه خود بردارد و وارثان آن فرهنگ‌ها در دل یك فرهنگ مصرفی، لذت‌جو و بی‌تعصب حل كند. تا راه را برای گسترش بازار سرمایه‌داری باز شود و خطراتی كه از سوی فرهنگ و مذهب، سرمایه‌های آن‌ها را تهدید می‌كند خنثی شود. خاص‌گرایی نیز اشاره به فرهنگ‌هایی دارد كه خطر را دریافته‌اند و می‌كوشند با پناه بردن به ارزش‌های ملی، مذهبی، بومی، صیانت (حتی در حد افراط) از آن ارزش‌ها خود را از هجوم این فرهنگ عام‌گرا حفظ كنند. جامعه کم و بیش در طی دهه‌های گذشته شاهد تحولات اجتماعی بوده است که یکی از نتایج آن گسترش و تعمیم تمایزات است و این تحولات عمدتاً بیرونی بوده‌اند. آن‌چه مسلم است این است که تحولات، مناسبات اجتماعی را از شکل سنتی آن خارج ساخته و جامعه ما دیگر تا حد زیادی اختصاصات یک جامعه سنتی را حداقل در ظاهر امر و در لایه‌های بیرونی مناسبات اجتماعی ندارد (صفری شالی، 1386: 26). شهر اردبیل به‌عنوان جزئی از این جامعه بزرگ می‌باشد که به اصطلاح درحال گذار و رو به توسعه است و هر روز شاهد تغییر و تحولات اجتماعی بوده است که این تغییر و تحولات، تمایزات اجتماعی و به تبع آن مناسبات اجتماعی جدیدی را به‌وجود آورده است که بر این مناسبات جدید بایستی نظم نوینی حاکم باشد. نظمی که شالوده‌های آن با نظم سنتی تفاوت داشته باشد. بحث خاص‌گرایی و عام‌گرایی به‌عنوان یک مکانیسم با کارکردهای متعدد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خود نقش مهمی را ایفا می‌کند که می‌توان گفت مهمترین آن برقراری نظم اجتماعی و انسجام گروهی است. به‌نحوی كه گرایش به خاص‌گرایی یا عام‌گرایی پیامدهای متفاوتی را در مراودات و تعاملات اجتماعی شهروندان خواهد داشت. خاص‌گرایی زمانی بیشتر نمود عینی پیدا می‌كند كه كنشگران اجتماعی خود را در برابر قومیت‌ها، خواستگاه‌ها و ارزش‌های اجتماعی متفاوت و متناقض هم مشاهده كند و جهت رسیدن به ارزش‌های مورد قبول عام به‌جای نقش واقعی، نقش نمایشی بازی كند. از طرف دیگر از جمله عوامل تقویت کننده همبستگی اجتماعی داشتن ارزش‌های مشترك، عام‌گرایی، دگراندیشی، همدلی و نوع‌دوستی است و عوامل تهدید کننده آن را سوء‌ظن‌ها، موضع‌گیری‌ها و خاص‌گرایی می‌باشد. هر فردی می‌داند كه بدون پیروی از حداقل ارزش‌های مورد قبول عموم مردم، حیات اجتماعی ناممكن است و این پیش‌فرض در واقع رابطه‌ای است بین عام‌گرایی و وفاق اجتماعی. یعنی توافق جمعی بر سر مجموعه‌ای از اصول و قواعد اجتماعی در یك میدان تعاملی اجتماعی كه موجب انرژی مثبت می‌شود (چلبی، 1383: 17).

1ـ2ـ بیان مساله

امروزه عموم محققان براین باورند كه عامل و حاصل توسعه، انسان است به‌نحوی كه هرگونه تغییر و تحولی در گرایشات، باورهای افراد عامل تغییر در وضعیت عینی آنان است بدون شک رشد و تعالی هر نظام اجتماعی در پرتو همبستگی اجتماعی و وفاق عمومی افراد آن جامعه میسر می‌گردد (ربانی، 1388: 138). جامعه‌شناسان ایجاد همبستگی اجتماعی افراد جامعه را ناشی از عواملی چون اعتقادات و احساسات مشترک و تعادل و هماهنگی میان باورها و ارزش‌ها می‌دانند و عامل اصلی واگرایی انسان‌ها را جدال و ستیز و کمبود امکانات مادی تلقی می‌کنند. از جمله عوامل تقویت کننده همبستگی اجتماعی داشتن ارزش‌های مشترك، عام‌گرایی، دگراندیشی، همدلی و نوع‌دوستی است و عوامل تهدید کننده آن را سوء‌ظن‌ها، موضع‌گیری‌ها و خاص‌گرایی می‌باشد. هر فردی می‌داند كه بدون پیروی از حداقل ارزش‌های مورد قبول عموم مردم، حیات اجتماعی ناممكن است و این پیش‌فرض در واقع رایطه‌ای است بین عام‌گرایی و وفاق اجتماعی. یعنی توافق جمعی بر سر مجموعه‌ای از اصول و قواعد اجتماعی در یك میدان تعاملی اجتماعی كه موجب انرژی مثبت می‌شود (چلپی، 1383: 17). بنابراین گرایش به كنش‌های عام‌گرایی موجب تحقق ثبات سیاسی، مشاركت عمومی، تعاون و اعتماد اجتماعی بین شهروندان می‌شود. آنچه در این تحقیق به‌عنوان مسئله طرح می‌شود این است كه در چه شرایطی شهروندان به‌عنوان كنشكران اجتماعی حتی بدون وجود یك تنظیم كننده خارجی گرایش به عام‌گرایی یا خاص‌گرایی دارند؟ از دیدگاه چلپی در نظم اجتماعی سنتی روابط اجتماعی (communal relationship) بیشتر صبغه عاطفی دارد از این نظر روابط اجتماعی در سطح جامعه بیشتر انتشاری (diffusional) خاص‌گراست بنابراین منشاء ارزشی در جوامع دارای نظم سنتی نوعاً در ماوراء طبیعت و جامعه است. به‌نحوی كه هنجارهای قانونی مبتنی بر سنت، هنجار اخلاقی مبتنی بر سنت‌گرایی و اعضای جامعه به رعایت سنت احساس تعهد دارند لذا نوآوری و خلاقیت فردی چندان جایی ندارد. خاص‌گرایی تمایل نیازی است كه كنشكران را به واكنش براساس ملاك‌ها انتخاب خاص و موقعیت سوژه در یك سیستم روابط با سوژه ترغیب می‌كند (ربانی و دیگران، 1388: 137). رزیتا سپهرنیا در تحقیقی تحت عنوان بررسی نقش جهانی شدن در شکل‌گیری «خاص‌گرائی‌های فرهنگی» آورده است كه خاص‌گرائی هیچ‌گونه تحمل و تساهل و همزیستی را بر نمی‌تابد و پلورالیسم در آن محلی از اعراب ندارد بر این اساس سه نوع خاص‌گرائی را می‌توان شناسائی کرد: خاص‌گرائی منزوی: به دیدگاه عده‌ای اطلاق می‌گردد که گروه خود را از محیط اجتماعی و گروه‌های دیگر جدا نگه می‌دارند در عین اعتقاد به برتری فرهنگی خود، انفعال فرهنگی در پیش می‌گیرند. خاص‌گرائی سرسخت و ستیزه‌جو: این گروه هم مطلق‌اندیش هستند و هم برتری فرهنگی خاص را ادعا می‌کنند با این تفاوت که جهانگیر شدن فرهنگ موردنظر را رسالتی غیر قابل چشم‌پوشی قلمداد می‌کنند. خاص‌گرائی ریشه‌دار: می‌کوشد تمایز گروه‌های متأثر از فرایند جهانی شدن را حفظ کند. این خاص‌گرایان از گرایش‌های ادغام‌گر فرایند موردنظر آگاه هستند ولی بر حفظ تنوع در برابر آن ادغام و همگرائی تأکید می‌کنند (گل‌محمدی، 1381: 163). رفتار خاص‌گرایی به‌منزله اتخاذ یك موضع تحت تأثیر نظام ارزشی برخاسته از خرده‌فرهنگ‌های متفاوت است. از نظر چلپی اگر در جوامع توسعه نیافته بتوان عمومیت ارزشی را برقرار كرد میزان همبستگی اجتماعی و تعمیم ساختاری بالا می‌رود كه این كار با چارچوب ارزشی اجتماع امكان‌پذیر است به‌گونه‌ای كه تمامی خرده‌فرهنگ‌های موجود در آن بتوانند در حوزه این ارزش‌ها حركت كنند (ربانی به نقل از عظیمی، 1388: 142). شهر اردبیل به‌عنوان مركز یك استان مرزی متشكل از شهروندانی است كه متأثر از عوامل برون‌مرزی و قومیت‌های متفاوت (كرد، تالش، تات، آذری) دارای تعلقات، تعصبات و خرده‌فرهنگ‌های متنوعی می‌باشند و موضوع خاص‌گرایی به‌عنوان یكی از موانع عمده توسعه مسئله‌ای است كه دامنگیر گروه كثیری از شهروندان می‌شود حال آن‌كه بیشتر اشخاص متأثر از نظام اجتماعی خود به‌نوعی خاص‌گرا هستند لذا در سنجش این ایستار قبل از آن‌كه داشتن یا نداشتن ایستار خاص‌گرایانه مدنظر باشد، میزان و شدت آن مدنظر است. اما بحث خاص‌گرایی و گرایش به آن به‌عنوان یك پدیده اجتماعی متأثر از شرایط و عواملی می‌باشد كه این كار پژوهشی درپی تبیین میزان خاص‌گرایی و عوامل مرتبط یا آن می‌باشد. به‌عبارتی پژوهش حاضر با استناد به نظریه‌های جامعه‌شناختی درپی پاسخ به این سئوال است كه میزان خاص‌گرایی در بین شهروندان شهر اردبیل تا چه حدی است؟ و عوامل مرتبط بر این گرایش كدامند؟

1ـ3ـ اهداف تحقیق

1ـ3ـ1ـ هدف کلی

بررسی میزان خاص‌گرایی شهروندان اردبیل و عوامل مرتبط با آن

1ـ3ـ2ـ اهداف جزئی تحقیق

• شناخت رابطه بین اعتماد اجتماعی با میزان خاص‌گرایی.
• شناخت رابطه بین احساس محرومیت اجتماعی شهروندان و میزان خاص‌گرایی.
• شناخت رابطه بین رضایت اجتماعی شهروندان و میزان خاص‌گرایی.
• شناخت رابطه بین سنت‌گرایی شهروندان و كنش خاص‌گرایانه.
• شناخت رابطه بین پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی شهروندان و خاص‌گرایی.

1ـ4ـ اهمیت و ضرورت تحقیق

در شهر اردبیل به‌عنوان مرکز استان که شاهد مهاجرت و تحرک روانی جمعیت هستیم و مهاجرت به این شهر با اهداف دستیابی به امکانات اقتصادی، فرهنگی ـ رفاهی انجام می‌پذیرد و بدین طریق افراد دارای خرده‌فرهنگ‌های متفاوتی می‌باشند. فرآیند تفکیک اجتماعی از طریق تکثیر گروه‌بندی اجتماعی تعداد خرده‌فرهنگ‌ها را افزایش می‌دهد و افزایش خرده‌فرهنگ‌ها نیز به نوبه خود زمینه‌ی بالقوه اختلال نمادی را آماده می‌سازد. و اصولاً اگر جامعه‌ای حائز شرایطی چون افزایش جمعیت یا تفکیک اجتماعی بالا یا محیط با غلظت نمادی بالا یا عدم ارتباطات بین گروهی و یا ترکیبی از آن‌ها باشد آن‌گاه وافر بودن قواعد فرهنگی و اجتماعی از طریق تقسیم ارزش خاص‌گرایی را در بین کنشگران عمومیت می‌بخشد کما این‌که خاص‌گرایی مانع تعمیم ارزش در جامعه می‌شود متقابلاً عدم تعمیم ارزش موجب تقویت خاص‌گرایی می‌شود (چلبی، 1389: 142). بنابراین با توجه به وجود خرده‌فرهنگ‌ها با مختصات اجتماعی، اقتصادی و قشربندی‌های متنوع در شهر اردبیل مانعی برای تحقق وفاق اجتماعی و مشارکت عموم شهروندان در عرصه‌های مختلف توسعه و مدیریت شهری قلمداد می‌گردند و این شرایط به‌خصوص در زمانی به‌عنوان یک مسأله اجتماعی دارای اهمیت است که شهروندان احساس کنند که شاهد عدالت توزیعی در حوزه اجتماعی نیستند به‌عبارتی رتبه‌ی اجتماعی افراد جهت دسترسی به منابع ارزشمند شهر یکسان نباشد و این تصور ذهنی جهت اکتشاف محقق در بین شهروندان از لحاظ دسترسی به چهار منابع ارزشمند یعنی:  1ـ منابع اقتصادی و مادی؛ 2ـ دارایی سازمانی یا دسترسی به قدرت سازمان یافته؛ 3ـ دارایی شهرت یا اعتبار اجتماعی یا دسترسی به تعهدات اجتماعی؛ 4ـ سرمایه یا میزان دسترسی به منابع معرفتی در جامعه برابر نیستند آن‌گاه شاهد موضع‌گیری‌های اجتماعی، اقتصادی وسایل در شهر می‌شویم که به نوبه خود تبعات نامناسب و کژکارکردهای پنهانی در سطح شهر می‌شویم با عنایت به موارد ذکر شده انجام این‌کار پژوهشی برای سنجش شدت و میزان خاص‌گرایی اهمیت و ضرورت می‌یابد.

1ـ5ـ سوالات تحقیق

• آیا بین میزان اعتماد اجتماعی و خاص‌گرایی رابطه معناداری وجود دارد؟
• آیا بین میزان احساس محرومیت اجتماعی شهروندان و خاص‌گرایی رابطه وجود دارد؟
• آیا بین میزان رضایت اجتماعی و میزان خاص‌گرایی شهروندان رابطه وجود دارد؟
• آیا بین احساس محرومیت اجتماعی شهروندان و خاص‌گرایی رابطه وجود دارد؟
• آیا میزان سنت‌گرایی شهروندان و كنش خاص‌گرایانه رابطه معناداری وجود دارد؟
• آیا بین پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی شهروندان و خاص‌گرایی رابطه وجود دارد؟
• آیا بین تصور شهروندان از گستره خاص‌گرایی در جامعه و گرایش به خاص‌گرایی رابطه وجود دارد؟

1ـ6ـ فرضیات پژوهش

• بین اعتماد اجتماعی با میزان خاص‌گرایی رابطه معناداری وجود دارد.
• بین احساس محرومیت اجتماعی شهروندان و خاص‌گرایی رابطه وجود دارد.
• بین رضایت اجتماعی و میزان خاص‌گرایی شهروندان رابطه وجود دارد.
• بین سنت‌گرایی شهروندان و كنش خاص‌گرایانه رابطه معناداری وجود دارد.
• بین پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی شهروندان و خاص‌گرایی رابطه معناداری وجود دارد.
• بین تصور شهروندان از گستره خاص‌گرایی در جامعه و گرایش به خاص‌گرایی رابطه وجود دارد.

1ـ7ـ قلمرو زمانی و مكانی تحقیق

قلمرو مكانی این تحقیق شهر اردبیل، واحد تحلیل كلیه‌ی افراد بین سنین 18 تا 64 ساله ساكن شهر اردبیل و قلمرو زمانی آن سال 1393 می‌باشد.

2ـ1ـ چارچوب تئوریك

از نظر سیمن ساختار بروكراسی جامعه جدید، شرایطی را ایجاد كرده است كه در آن افراد نمی‌توانند عواقب و نتایج كار خود را كنترل كنند و مدیریت جامعه و سیستم پاداش اجتماعی نیز به‌گونه ای است كه فرد، بین رفتار خود و پاداش دریافتی از سوی جامعه، نمی‌تواند ارتباطی برقرار كند در چنین وضعیتی احساس انفصال و بیگانگی، بر فرد مستولی شده و او را به كنش منفصلانه در قبال جامعه سوق می‌دهد. و این بیگانگی و احساس بی‌قدرتی تأثیر منفی بر عام‌گرایی دارد (تبریزی، 1375: 102). از نظر «لوین» بیگانگی اجتماعی حالتی است كه فرد خود را به‌عنوان بخشی از روند سیاسی و اجتماعی جامعه به‌شمار نمی‌آورد و كنش خود را در تعیین مسیر وقایع، بی‌تأثیر تلقی می‌كند (وطنی، 1387: 90). دیدگاه ساختی ـ كاركردی: در این دیدگاه بر ضرورت­های کارکردی و نیازهای یک نظام اجتماعی تأکید می­شود. نظام اجتماعی گرایش به انجام وظایفی برای بقای نظام دارد که ساخت­های اجتماعی وظیفه پاسخ دادن به این نیازها را دارند. پارسونز حیات اجتماعی را نوع خاصی از یک موجود زنده می‌داند. فکر زندگی اجتماعی به‌مثابه یک نظام (شبکه­ای از اجزای مختلف) بخش ساختاری نظریه وی و تشبیه به یک نظام زیست­شناختی، بخش کارکردگرا را تبیین می­کند. از این‌رو کارکردگرایی ساختاری عنوانی است که پارسونز به‌کار خود می‌دهد. یک نظام اجتماعی کنش، مانند بدن انسان نیازهایی دارد که باید ارضا شوند تا آن نظام برقرار بماند و اجزایی دارد که برای رفع آن نیازها عمل می­کنند. همه نظام­های زنده گرایش به تعادل یا نوعی رابطه پایدار متوازن میان اجزای گوناگون و حفظ خود جدا از نظام­های دیگر دارند. تأکید پارسونز همواره بر ثبات و نظم است و در حقیقت نظریه اجتماعی کوششی است برای پاسخ به این سؤال که «نظم اجتماعی چگونه امکان­پذیر است (روشه، 1376: 20). پارسونز در دوره دوم زندگی­اش بر جامعه­شناسی آمریکایی تأثیر و نفوذ عمیقی داشت؛ چراکه در چارچوب کلی ساختارگرایی کارکردی، پارسونز قدرت برتر بود. در این دوره نظریه­های وی جدی‌ترین نظریه­های مورد بررسی در جامعه­شناسی آمریکایی بودند. اوج شکوفایی پارسونز در این دوره مربوط به طراحی چارچوب مرسوم به آجیل (AGIL Framework) یا پارادایم چهار کارکردی (FourـFunction Paradigm) حاصل شد که بر مبنای متغیرهای الگویی کنش (Pattern Variable of Action) وی قرار داشت (روشه، 1376: 24). نظام کنش: پارسونز در کارهای اولیه خود جریان­های مختلف اندیشه اجتماعی قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم را در چارچوبی فراگیر ترکیب می­کند. مهم­ترین ویژگی این ترکیب درهم آمیختن نظریات کنش اجتماعی کل‌گرا و فردگرا است. پارسونز با بهره­گیری هم­زمان از رهیافت­های فردگرا و کل­گرا به سازماندهی کنش‌های فرد در نظام­های کنش می­پردازد. پارسونز همچنین دنیای اجتماعی را از زاویه افکار مردم به‌خصوص هنجارها و ارزش­ها مشاهده می­کرد. هنجارها قواعدی اجتماعاً پذیرفته شده­اند که مردم آن‌ها را به‌کار می­گیرند تا درباره کنش­های خود تصمیم­گیری کنند. مهم­ترین فرایندهای اجتماعی تبادل معنا، نمادها و اطلاعات است (كرایب، 1378: 53). پارسونز بیش از نظریه­پردازان قرن نوزدهم تلاش کرد تا روابط میان فرهنگ، شخصیت و ساختار اجتماعی را با ارائه الگوهای تجریدی و دارای قابلیت کاربرد عام به‌شکلی نظام­مند در قالب نظریه بیان کند (اسمیت، 1383: 46). وی با تأکید بر لزوم ایجاد یک نظریه عمومی و منظم برای روابط انسانی، توسعه یک نظریه انتزاعی را زمینه اصلی شکوفایی علم و موجب تسهیل نظریات تجربی قلمداد می­کرد. پارسونز تحت تأثیر وبر و تا حدی توماس، کنش اجتماعی را به‌عنوان موضوع اصلی جامعه‌شناسی خویش معرفی کرده و نظریه پیچیده­ای را درباره آن عرضه می­کند (ادیبی، 1354: 137). پارسونز معتقد است که تمام نظریات، در حال حرکت به سمت نوعی نظریه اراده­گرایانه کنش هستند که در آن انسان­ها انتخاب­کننده و تصمیم­گیرنده در مورد اهداف گوناگون و وسایل مختلف برای رسیدن به آن‌ها هستند. کنش بنیادی از یک کنش­گر، وسایل، اهداف و محیطی ساخته می­شود که شامل موضوعات مادی و اجتماعی و هنجارها و ارزش­هاست (كرایب، 1378: 55). پارسونز اندیشه کنش را به مفهوم نظام اجتماعی بسط می­دهد. نظام اجتماعی حول هنجارها و ارزش­هایی ساخته می­شود که بخشی از محیط کنش­گران را تشکیل می­دهد (كرایب، 1378: 56). از نظر پارسونز، کنش نوعی از رفتار است که جنبه آگاهانه دارد. وی از میان کنش­ها، کنش متقابل اجتماعی را مورد توجه قرار می­دهد و فرد را در مرکز این نظریه قرار می­دهد. پارسونز معانی مختلفی از نظام اجتماعی دارد. در یک‌جا آن را شبکه روابطی می­داند که عاملین را دربر می‌گیرد و در جای دیگر تجمع افراد را در کنش متقابل می­داند (ادیبی، 1354: 138). پارسونز در کتاب «ساختار کنش اجتماعی» نظریه­ای با عنوان نظریه سیستم­ها دارد. وی در این نظریه نظام کنش را متشکل از چهار جزء می­داند که عبارت‌ا‌‌ند از: نظام فرهنگی، نظام اجتماعی، نظام روانی و نظام زیستی. پارسونز برای این خرده‌سیستم­ها الگویی با عنوان آجیل AGIL معرفی می­کند که برای حفظ و بقای یک سیستم اجتماعی لازمند و به کارکردهای هر سیستم در جهت بقای جامعه اشاره دارند (اسمیت، 1383: 57). هر نظامی در هر سطحی برای این‌که بقا پیدا کند باید چهار نیاز یا پیش­نیاز را برآورده کند که پارسونز آن را پیش­شرط‌های کارکردی می­نامد. این پیش­شرط‌ها عبارت‌اند از: 1ـ انطباق­پذیری (Adaptation)؛ هر نظامی باید با محیط خود انطباق پیدا کند. 2ـ دست­یابی به هدف (Goal Attainment)؛ هر نظامی باید وسایلی برای بسیج منابع خود داشته باشد تا بتواند به هدف­های خود دست یابد و رضایت حاصل کند. 3ـ یکپارچگی (Integration)؛ هر نظامی باید هماهنگی درونی اجزای خود را حفظ کند و شیوه‌های برخورد با انحراف را به‌وجود آورد؛ به‌عبارت دیگر باید خود را منسجم نگه دارد. 4ـ حفظ انگاره (Latent Pattern Maintenance)؛ هر نظامی باید تا حد ممکن خود را در حالت تعادل نگه دارد (چلپی، 1373: 128).

الف. مقدمه 9 ب. بیان مسئله 12 ج. اهداف تحقیق 14 د. سوالات تحقیق 15 ه. فرضیات تحقیق 15 و. نوع و روش تحقیق 15 ز. پیشینه  تحقیق 16 ح. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 22 ی. چهاچوب نظری تحقیق 22 فصل اول : طرح مسئله و كلیات پژوهش 23 1-1 مفهوم حریم 23 1-1-1تعریف حریم در اصطلاح 25 1-1-1-1كاربرد حریم در اموال 26 1-1-1-2كاربرد حریم در مورد انسان 26 1-1-1-3 تعریف حریم در حقوق 27 1-2 مفهوم خصوصی 28 1-2-1تعریف لغوی حریم خصوصی 28 1-2-2تعریف اصطلاحی حریم خصوصی 28 1-2-3 تعریف مورد قبول 31 1-3 تعریف اماکن خصوصی 31 1-3-1تعریف منزل 31 1-3-2تعریف اماکن خصوصی 31 1-3-3مفهوم منزل و اماكن خصوصی 31 فصل دوم: حریم خصوصی در مقررات دادرسی عادلانه . 37 2-1 مقدمه 37 2-2 تعریف ومفهوم حریم مكانی 38 2-3حمایت از حریم  مكان خصوصی 38 2-4 تشریفات لازم برای بازرسی از اماکن خصوصی 39 2-5 ورود غیر مامورین به حریم منزل یا مكان خصوصی 44 2-6 ورود مامورین به حریم منزل یا اماکن خصوصی 44 2-6-1 جرایم مشهود 45 2-6-2جرایم غیر مشهود 46 2-7 ضوابط لازم الرعایه به هنگام ورود و بازرسی منزل 49 2-8 اشكال نقض حریم خصوصی اماكن (خصوصی) 50 2-8-1 ورود فیزیكی 50 2-8-2 ورود غیر فیزیکی (به کار گماردن دوربین ، نگاه کردن و استفاده از وسایل سمعی بصری) 51 2-8-3 ورود شنوایی 52 2-8-4 ورود بینایی (چشمی) 53 2-8-5 نقض حریم خصوصی در حوزه ساخت و ساز مسكن (آپارتما نها) 53 فصل سوم: بررسی حریم خصوصی در قانون آیین دادرسی کیفری 65 3-1 تشریفات لازم برای بازرسی از مکان خصوصی(مسکن) 65 3-1-1 اجازه قانون 65 3-1-2 اجازه مقام قضایی 68 3-2 عدم تزاحم بازرسی و تفتیش با حقوق افراد 71 3-3 ضابطه احراز حقوق اهم 72 3-4 لزوم بازرسی و تفتیش در حضور متصرف یا ارشد حاضران 73 3-5 حضور گواه، شخص ثالث و اشخاص دخیل در امر جزایی 75     3-6 فوریت امر در بازرسی و عدم همكاری متصرف 76 3-6 زمان بازرسی 78 3-7 بررسی حریم خصوصی اماكن در فقه امامیه 79 3-7 آیات 79 3-7 -2روایات 85 3-7-3 حمایت از حریم خصوصی  اماکن از نظر فقهای امامیه 88 3-7-4خصـوص حـریم خصوصـی و بازرسـی از اماکن خصوصی افراد از نگاه امام خمینی(ره) 89 3-7-4-1 پیام هشت ماده اى به قوه قضاییه و ارگانهاى اجرایى( اسلامى شدن قوانین) 90 3-8 بررسی اجمالی لایحه حمایت از حریم خصوصی 94 3-8-1به كار گذاشتن وسایل شنود ممنوع 94 3-8-2 نظارت های الكترونیكی و حریم خصوصی اشخاص 96 3-9 كاستی های قانون آیین دادرسی كیفری1378در ارتباط با حریم خصوصی 97 نتیجه گیری 104 منابع و مآخذ: 106 چکیده انگلیسی: 112  

چكیده

حریم خصوصی، از موضوعات بنیادین حقوق بشری و یكی از مفاهیم نظـامهـای حقـوقی توسـعه یافتـه اسـت كـه ارتبـاط بسـیار نزدیكی با كرامت انسانها دارد، بنابراین پشتیبانی و حمایـت از شخصـیت افـراد و حقـوق شـهروندان، نیازمنـد حمایـت از حـریم خصوصی است. در نظام حقوقی ایران، حریم خصوصی به صـورت مشـخص و معنـون حمایـت نشـده و در واقـع، موضـع حقـوق موضوعه ایران در مواجهه با حریم خصوصی، تحویل گرایانه است. در قانون «آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری» ، قواعد و تشریفاتی برای ورود به حریم خصوصی یا بازرسی در مکان خصوصی ارائه شده است. ولی، رویه قضایی در شناسایی مفهوم حریم و مکان خصوصی دارای پراکنده و مبهم است. به نظر می رسد که همه فضاها و دارایی هایی که نمی توان بدون اجازه شخص به آنها ورود یا دسترسی پیدا کرد، حریم خصوصی انگاشته می شوند. بدین سان، منزل، اتاقهای هتل، اتومبیل، نامه ها و مکاتبه های شخصی جلوه هایی از حریم خصوصی هستند. قانونگذار به منظور حمایت از حریم خصوصی، بازرسی از مکان های خصوصی را تابع تشریفات و قواعدی دانسته است. هر چند این قواعد و تشریفات، ناقص و مبهم هسِتند، متأسفانه برای نقض همین قواعد نیز ضمانت اجرای مناسبی مانند بطلان دلیل پیش بینی نشده است. در این پژوهش نویسنده تلاش کرده تا ابتدا به طور کامل حریم خصوصی را در زوایای مختلف تعریف و بررسی کرده سپس این اصل را در دادرسی عدلانه و منصفانه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است. واژگان کلیدی: حریم خصوصی، بازرسی، منزل، مکان خصوصی، دادرسی عدلانه، منصفانه.  

الف. مقدمه

حریم خصوصی را می توان قلمرویی از زندگی هر فرد دانست که انتظار دارد دیگران بدون رضایتش به آن قلمرو وارد نشوند یا به اطلاعات آن قلمرو دسترسی نداشته باشند. منازل و اماکن خصوصی، یکی از مهمترین عرصه های حریم خصوصی افراد هستند و همچنین ورود بدون اجازه به منازل و اماکن خصوصی یکی از مهمترین مصادیق ورود به حریم خصوصی محسوب می شود(انصاری، باقر، 1391، ص1). انسان به عنوان یک موجود زنده از یک سو استقلال فردی دارد و از سوی دیگربه اعتبار آن که در جامعه و در ارتباط با دیگران زندگی می کند موجودی اجتماعی است. این طبیعت دو گانة انسان از یک طرف از هم جدا و از طرف دیگر چنان به هم آمیخته شده است که گریزی از جمع بین این دو ویژگی نیست و جامعه ناگزیر از پذیرش استقلال فردی وی و پای بند به التزامات ناشی از این استقلال فردی است. در مقام حضور انسان در جامعه است که حق انسان نسبت به تمامیت مادی و معنوی خود معنی و مفهوم پیدا می کند. انسانی که در خفا و خلوت و به دور از چشمان دیگران و بدون ارتباط با افراد نوع بشر زندگی کند طرح بحث حریم خصوصی در مورد وی بی معنا است. حریم خصوصی را می توان یکی از بنیادی ترین و اساسی ترین حقوق بشری تلقی کرد که با شخصیت وی ارتباط مستقیم و تنگاتنگی دارد. حق انسان به تنها بودن و با خود بودن، به وسیلة دیگران مورد احترام قرارگرفتن و به دور از چشم و نگاه کنترل کنندة دیگران و رها از تجسس و تفتیش دیگران زیستن حقی است که لازمه ی یک شخصیت مستقل به شمار می آید، با آزادی و استقلال انسان و حق بر تعیین سرنوشت برای خود نیز ارتباط ملازمی دارد و اساساً شخصیت انسان در پرتو این مفاهیم معنی می یابد. نکته ی مهم در مورد حریم خصوصی آن است که مفهوم و قلمرو این بعد از حق انسان نیز به دنبال تحولات و پیشرفت هایی که به مرور زمان در زمینه های علمی، اجتماعی، اقتصادی و  …صورت گرفته است تحت تأثیر قرار گرفته است. لذا، مفهوم و قلمرو حریم خصوصی در جامعه ی پیشرفته و متمدن امروزی با مفهوم و قلمرو آن در جامعه ی سنتی سابق متفاوت می باشد.کما اینکه مفهوم و قلمرو آن در دنیای کنونی در یک جامعه ی توسعه یافته، جامعه ی عقب مانده یا در حال توسعه می تواند متفاوت باشد. دلیل این تفاوت آن است که تکنولوژی مدرن امروزی، علاوه بر پلیس، مردم را قادر ساخته است که به طور مخفیانه بر اعمال مردم نظارت کنند و اطلاعات محرمانه ای را دربارة زندگی اشخاص به دست آورند که اصولاً چنین حقی را ندارند. استفاده از دستگاه های عکسبرداری مخفیانه مثل تلفن های همراه دارای دستگاه فیلمبرداری و عکسبرداری، استفاده از پست الکترونیکی و دیگر شیوه های الکترونیکی برقراری ارتباط از دستاوردهای تکنولوژی امروزی است که می توانند به راحتی برای نقض حریم زندگی خصوصی افراد مورد استفاده قرار گیرند. در واقع می توان گفت تکنولوژی مدرن قلمرو نقض حریم خصوصی را توسعه داده است. لذا، می بایستی ابزارهای جدیدی نیز در قالب حمایت های ویژة قانونی برای حمایت از حریم خصوصی ایجاد شود. مفهوم و قلمرو حریم خصوصی را می توان با فرهنگ حاکم بر آن جامعه و نوع حکومت حاکم بر یک جامعه مرتبط دانست. از این نظر، بر حسب اینکه فرهنگ حاکم بر یک جامعه یک فرهنگ مذهبی و نظام حاکم بر یک جامعه یک نظام سیاسی استبدادی یا دموکراتیک باشد، مفهوم و قلمرو حریم خصوصی  می تواند موسع یا مضیق باشد. دولت ایران به اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به عنوان دو سند مهم بین الملللی در زمینه ی حفظ حریم خصوصی به عنوان اساسی ترین حقوق بشری ملحق شده است و مقرراتی را به صورت ناقص در زمینه ی حریم خصوصی وضع کرده است. فرهنگ ایرانی نیز بر لزوم احترام برای حقوق افراد و به ویژه حریم خصوصی به عنوان یکی از اساسی ترین حقوق بشری تأکید دارد(رحمدل، منصور،1384،ص 2). آیین دادرسی کیـفری به مـنزله مـجموعه قـواعد و مقررات ناظـر به کشف، تعـقیب، تحقیـق، دادرسی و اجـرای حـکم از یک سـو دغـدغه حمایـت از آزادیهـای فـردی و حـریم خصـوصی اشخاص و بـه عـبارت دیگرافراد را بر عـهده دارد و از سوی دیگـر به تضـمین حق تأمـین شخصی در جامعـه اهمیت می دهـد. به هـمین دلیـل، عـمده هـدف تأمین امنیت قانـون آیـین دادرسی کیفری برقـراری تعادل و تعـامل مناسب میان حـق ها و آزادیهـای فـردی و حـق های جامـعه است. به عبـارت دیـگـر، نبایـد به بهـانه تأمـین امنـیت در جامـعه، حقها و آزادیهـای فـردی را نادیـده گرفـت. بدین منظور، در قوانین مختلف آیین دادرسی کیفری مجموعه قواعد و تشریفاتی برای تأمین امنیت فردی شهروندان در برابر سوءاستفاده احتمالی مأموران حکومتی در نظر می گیرند. این قواعد و تشریفات جنبه آمره داشته و به نظم عمومی مربوط بوده و تخطی از آنها موجب اِعمال ضمانت اجرای کیفری و انتظامی می شود. یکی از مهمترین حق ِهای فردی حق داشتن حریم خصوصی است وجود حریم خصوصی باعث می شود که آزادی انسان در جنبه های مختلف مورد محافظت قرار گیرد. دیوان اروپایی حقوق بشر در آرای متعددی اصطالح حریم خصوصی را مفهومی گسترده دانسته است که تمامیت جسمی و روانی اشخاص را نیز در بر می گیرد(کوشکی، غلامحسین، 1386،ص 1). در نظام حـقوقی ایـران نیز، حریم خصـوصی به روشنی  تعریف نشده است. ولی، در نگاهی کلی حریم خـصوصی را می توان مجمـوعه فضایی دانست که نمی توان بدون اجازه شخص به آن تجـاوز یا تعرض کرد. در واقـع، دسترسی به آن فضا برای دیگران امکانپذیر نیست. هر چند قلمرو و مصـداقهای حریم خـصوصی را قـانون باید مشخص کنـد، به صورت کلی می توان آزادی اندیشـه، کـنترل بر جـسم خود، خلـوت و تنهـایی در منـزل، کنترل بر اطـلاعات شخصی، آزادی از نظارتهای دیگران، حمایت از حیثـیت و اعـتبار خـود و حمایت در برابر بازرسی ها و تجسسها را از مصداقهای حریم خـصوصی دانسـت. حمایت از حریم خصـوصی افراد باید از ابـتدای فرآیندکیفـری تا انتـها مـورد توجـه قـانون آیین دادرسی کیفـری باشد و آن را با ضـمانت اجـراهای مناسب تضـمین کند. به هر حال، هـر تـعریفی که از حـریم خصوصی پـذیرفته شود، بالاترین مصداق حریم خصوصی حق خلوت افراد در فضای خصوصی منزل و مکانهای خصوصی است که در این نوشتار بررسی می شود(همان ،ص 2). مفهوم حریم خصوصی و حقوق ناشی از آن به معنای امروزی در دهه  1890توسط یکی از قضات دادگاه های ایالات متحده به نام «لوئیس براندیس»در مقاله ای با عنوان «حقوق مصونیت و حریم خصوصى »به کار رفت. او در این مقاله، حریم خصوصی را به معنای حق تنها بودن برای افراد دانست( شهبازی قهفرخی، سجاد،1391،ص2).

ب. بیان مسئله

«حریم » در لغت عرب از ریشه «ح- ر- م » است و به معنای منع و تشدید آمده است. (ابن فارس، 1404 : 184)  همچنین، به معنای چیزی که مسّ آن حرام باشد و نباید به آن نزدیک شد نیز آمده است.(فیروزآبادی، 1412 : 112). منظور از حریم در این پژوهش، حریم انسان است؛ نه حریم مال. بنابراین می توان حریم را محدوده ی ممنوع های دانست كه ورود به آن، واکنش شخص را بدنبال دارد. «خصوصی » در زبان عرب از واژه ی «الخاصه » به معنای «ویژه » و «اختصاصی » آمده است.(طریحی، 1416 : 421 ) با روشن شدن مفهوم دو واژه ی حریم و خصوصی، ارائه ی تعریف از «حریم خصوصی » آسان می شود. برخی حقوقدانان با شناسایی عناصر محرمانه بودن، ناشناس بودن و تنهایی به عنوان اركان حریم خصوصی، معتقدند: «حریم خصوصی قلمر وی از زندگی فرد است كه آن فرد نوعا و عرفا یا با اعلان قبلی انتظار دارد دیگران بدون رضایت وی به اطلاعات راجع به آن قلمرو دسترسی نداشته باشند». ایشان ضمن تأکید بر نسبیت مفهوم حریم خصوصی در تعریف خود معیار نوعی را به عنوان ضابطه تشخیص مصادیق حریم خصوصی معرفی می نماید( انصاری، 1386 : 16). حقّ بر حریم خصوصی، یکی از محترم ترین حقوق اشخاص در تمامی جوامع است که تعالیم اسلامی نیز بر آن تأکید دارد. حریم خصوصی، محدود های از اعمال و ویژگی های هر شخص است که برای عموم آشکار نبوده و یا وی تمایل به افشای آن ندارد. اشخاص هیچ گونه ورود و نظارت دیگران بر این فضا را برنمی تابند و نسبت به ورود غیر، واکنش نشان می دهند. وجود تعالیمی در اسلام همچون لزوم رعایت کرامت ذاتی اشخاص، لزوم کتمان سر، حرمت و احترام عرض و آبروی اشخاص از یک سو و تصریح آیات و روایات متعدد بر حرمت تجسس در زندگی خصوصی اشخاص از سوی دیگر، بیانگر ارزش حقّ بر حریم خصوصی در نظام حقوقی اسلام است. با زایش تفكر سیاسی مدرن در قرون هجدهم و نوزدهم و ظهور جریان های لیبرال و فردگرا، حقوق وآزادی های فردی به عنوان بخش عمد های از مطالبات شهروندان مطرح گردید. به طوری كه عدم دخالت در زندگی خصوصی شهروندان از سوی دولتها مهمترین مشخصه دولت لیبرال را به خود اختصاص داد. تا قبل از سال 1890 میلادی مفاهیمی همچون افتراء، افشاء اسرار شغلی و مصونیت مسكن و در مفهومی عام تر، حقّ مالکیت، تا حدود زیادی مراد از حریم خصوصی را پوشش می داد. اما نخستین بار در سال 1890 میلادی، حریم خصوصی به عنوان مفهوم حقوقی در مجله حقوقی هاروارد در مقاله های با عنوان «حقّ تمتّع از خلوت » توسط دو آمریكایی به نام های «ساموئل وارن » و «لوئیس براندیس » مطرح شد. این حق در قوانین اساسی یا عادی برخی از کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته و در اعلامیه جهانی حقوق بشر(1948 میلادی) نیز به رسمیت شناخته شده است. در حقوق کیفری اسلام، حریم خصوصی جسمانی با حمایت های کیفری سنگینی مانند قصاص مورد حمایت قرار گرفته است. همینطور، با تعیین مجازاتهای حدی برای تعرّض به عفت (زنا- لواط- مساحقه- تفخیذ)، تعرّض به آبرو و حیثیت(قذف و تعزیر جهت هرگونه هتاكی) و تعرّض به حریم اموال(سرقت) از مصادیق این حق حمایت نموده است. حریم خصوصی، قلمروای از اعمال، رفتارها و مختصات هر شخص است که برای عموم آشکار نبوده و در وهله نخست به فرد معینی اختصاص دارد و وی نیز تمایل به افشاء آن ندارد. حمایت از این حریم در قوانین داخلی متعددی مورد تأکید قرار گرفته است.

ج. اهداف تحقیق

1. بررسی مفهوم و گستره‌ی حریم خصوصی در اصول دادرسی منصفانه
2. بررسی و بیان ادله و مبانی حقوقی این نهاد در قوانین دادرسی ایران
3. تحلیل و ارزیابی دادرسی عادلانه در قوانین ایران

هدف كاربردی: از جهت کاربردی در تلاش است تا توجه به افکار عمومی، مراکز علمی و مقامات مسئول به ویژه مقنن را به نواقص قانونی یا قضایی جلب نماید. به همین جهت این تحقیق می تواند برای نهادهای قضایی تقنینی و جامعه ی حقوقی کاربرد داشته باشد.