در سالهایکنونی، بهرهجویی از مادهی مرکب در ساخت و تقویت سازهها بسیار گسترش یافته است. ساختار این ماده به گونهای میباشد که امکان شکلگیری ترک در میان لایهها وجود دارد. بر اثر افزایش بار، این ترکها رشد مینمایند و سبب افت شدید در استحکام و سختی سازه میشوند. بهکارگیری شیوههای عددی در این زمینه و دستیابی به پاسخها، درتخمین رفتار ترک، نقش مهمی دارد. شروع و گسترش شکست میان لایهای در مادهی مرکب را با فنهای عددی انجام میدهند. در این روش، جزءهای چسبنده را به همراه نمودار رفتاری ویژگیهای ماده به کار میبرند و رشد ترک را بررسی میکنند. خاطر نشان میسازد، یک نمودار رفتاری مادهی مناسب در بهبود پاسخها اثرگذار است. ازاین رو، یک جزء پیشنهاد میگردد و در نمونههای عددی به کار میرود و ویژگیهای آن ارزیابی میشود. درستی پاسخها در شکست میان لایهای مادهی مرکب با شیوهی عددی راست آزمایی خواهد شد. نمونههای عددی آشکار میکنند که جزء چسبندهی پیشنهادی با شمار تحلیل کم، پاسخهای با دقت خوب را به دست میدهد.
واژههای کلیدی: مادهی مرکب، شکست و گسترش ترک میان لایهای، الگوی رفتاری ترک چسبنده، تابع رفتاری، جزء چسبنده.
بخشهای پایان نامه
چکیده. یک
نمایهی شکلها. پنج
نمایهی جدولها. نه
فصل یکم: آغاز سخن. 1
1-1- پیشگفتار 1
1-2- الگوهای رشد ترک.. 2
1-3- ترک در مادهی مرکب.. 2
1-4- ساماندهی پایاننامه. 3
فصل دوم: الگوهای رشد ترک.. 6
2-1- پیشگفتار 6
2-2- الگوی کشسان خطی. 6
2-3- الگوی ترک چسبنده 7
2-4- الگوی رفتاری خرابی. 8
فصل سوم: شکست مادهی مرکب.. 9
3-1- پیشگفتار 9
3-2- مادهی مرکب.. 10
3-3- رفتار مکانیکی مادهی مرکب.. 10
3-4- وابستگی تنش و کرنش ماده 10
3-5- شکست در مادهی مرکب.. 16
3-6- شکلگیری ترک میان لایهای. 18
3-6-1- جدایی لایههای مادهی مرکب.. 20
3-6-2- تنشهای لبهی آزاد 20
3-6-3- ضربه. 21
3-7- رشد ترکهای میان لایهای. 21
فصل چهارم: رشد ترک در مادهی مرکب.. 23
4-1- پیشگفتار 23
4-2- معیار رشد ترک در مادهی مرکب.. 23
4-3- یافتن مقدار رهایی کارمایهی کرنشی. 24
4-3-1- نگرهی تیر 25
4-3-2- روش مساحت.. 27
4-3-3- راهکار گسترش مجازی ترک.. 28
4-3-4- فن تابع اولیهی مستقل از مسیر .. 29
4-3-5- روش بسته شدن مجازی ترک.. 32
فصل پنجم: جزء تماس چسبنده 35
5-1- پیشگفتار 35
5-2- جزء چسبنده 35
5-3- رابطهسازی الگوی ترک چسبنده 38
5-3-1- رابطهسازی الگوی چسبندهی دو خطی. 40
5-4- رابطهسازی تابع چسبنده 42
5-4-1- بررسی نمودار تنش- بازشدگی. 42
5-4-2- رابطهسازی تابع کشسان. 44
5-4-3- تابع کشسان خطی. 45
5-4-4- تابع کشسان سهمی درجه دو 46
5-4-5- تابع کشسان توانی. 46
5-4-6- تابع کشسان لگاریتمی. 47
5-4-7- مقایسهی تابعهای کشسان پیشنهادی. 47
5-5- روش جزءهای محدود ناحیهی چسبنده 49
فصل ششم: آزمایشهای شکست میان لایهای. 51
6-1- پیشگفتار 51
6-2- شیوهی بسته شدن مجازی ترک.. 51
6-3- شبیهسازی به روش
sabzfile.com |
جزء چسبنده 52
6-4- نمونههای عددی. 53
6-4-1- تیر طرهی دوتایی. 54
6-4-2- نمونهی خمشی یک بخشی. 62
6-4-3- نمونهی تیر خمشی ترکدار 66
فصل هفتم: پایان سخن. 76
1-1- پیش گفتار 76
7-2- گزیدهی پایاننامه. 76
7-2- نتیجهگیری. 77
7-3- پژوهشهای آیندگان. 77
دستمایهها 78
واژهنامهی فارسی به انگلیسی. 84
نامنامه 86
پیشگفتار
یکی از دلیلهای مهم شکست و فروپاشی سازهها، وجود ترکهای نخستین و گسترش آنها است. این ترکها، بیشتر ناشی از عاملهای گوناگون، و از آن میان، خطا در فرآیند ساخت سازه، بارهای بهرهبرداری و مانند اینها میباشند. وجود ترکها در شکل و اندازههای گوناگون، رفتارهای متفاوتی را در سازه پدید میآورد. پارهای از این ترکها بر کارکرد سازه اثر نمیگذارند، در حالی که برخی دیگر گسترش پیدا میکنند و به شکست ناگهانی آن میانجامند. تاکنون هزینههای بسیاری به دلیل شکستهای ناشی از ترک پرداخت شده است. با انتخاب راهکار مناسب میتوان هزینهها را به مقدار زیاد کاهش داد. از سوی دیگر، برآورد دقیق میزان خرابی و عمر سازه، در سازهها با قابلیت اعتماد زیاد مورد نیاز است. بر پایهی اهمیت هدفهای ساخت، حساسیت خطرها و آسیبهای ناشی از خرابی سازه، پیشبینی محل رخداد ترک و راستای گسترش آن از نکتههای مهم در طرح و تحلیل سازهها به شمار میرود.
در سالهای اخیر، بهرهجویی از مصالح نوین در ساخت و تقویت سازهها بسیار چشمگیر بوده است. شناخت دقیق رفتار مادهی مرکب، به یک طرح بهینه رهنمون میشود. افزون بر برتریهای بسیار، برخی کاستیها نیز در الگوسازی رفتار این ماده وجود دارد. از آن میان، میتوان چگونگی شکست و گسترش ترک را نام برد. باید دانست، تحلیل شکست سازهها تنها در موردهای اندکی به صورت صریح امکانپذیر میباشد. از این رو، روشهای عددی جایگاه ویژهای در بررسی زمینههای ترک و شکست پیدا کردهاند. تاکنون دامنهی گستردهای از روشهای عددی برای حل مسالهی شکست بهکارگرفته شدهاند. در این پژوهش، به بررسی عددی شکست میان لایهای در مادهی مرکب پرداخته میشود.
1-2- الگوهای رشد ترک
در بررسی پدیدهی شکست و گسترش ترک، تحلیلگر با فرآیندهای پیچیدهی رفتاری ماده روبرو است. این فرآیندها را میتوان در سه گام رفتاری تقسیم بندی کرد: نخست ایجاد سوراخها و ترکهای مویین در چندین نقطه از جسم، سپس رشد سوراخها و سر انجام، اندرکنش و به هم پیوستن آنها. این کارها به شکلگیری ترکهای درشت میانجامد. سپس، رشد و گسترش ترکها سازه را خراب میکنند[G1].
با کمک یک روش عددی کارآمد، همراه با یک الگوی رفتاری مناسب که اثر ترک را در ماده شبیهسازی میکند، میتوان پدیده شکست در ماده را بررسی کرد. سادهترین الگوی مورد استفاده در تحلیل شکست، الگوی کشسان خطی میباشد. بر این پایه، رفتار ماده در لبهی ترک را کشسان و خطی میپندارند. هر چند این پنداشت به نتیجههای غیرواقعی، همچون تنش بیپایان در لبهی ترک میانجامد، ولی در بسیاری از پژوهشها کاربرد زیادی داشته است[s1]. باوجود این، برای واقعیتر کردن پیشبینی رفتار شکست، الگوهای گوناگونی نیز در دسترسند. از میان آنها، دو الگوی رفتاری چسبنده و خرابی توجه بیشتری را به خود جلب کردهاند. در راهکار چسبنده، اثر ترک تنها در یک منطقهی مشخص شبیهسازی میشود. این فن به دلیل سادگی کاربرد در برنامههای روش جزءهای محدود، بسیار مورد توجه است[B2]. در روش خرابی با معرفی عامل خرابی در یک محیط پیوسته، اثر ترک بر بخشی از دامنه وارد میشود. اثر رویارویی میزان خرابی و تاثیر رفتار ماده، بخش اصلی این شیوه خرابی میباشد[K1].
1-3- ترک در مادهی مرکب
مادهی مرکب از دو یا چند ماده شکل میگیرند. هدف آن است که کارایی و ویژگیهای مادهی مرکب، از ویژگیهای هر یک از آنها به تنهایی، برتر باشد. با انتخاب شمار دلخواه و جهتگیری مناسب تارها در زمینه، امکان پخش تنش و تغییر مسیر بار فراهم میشود. از سویی، ساختار لایهای مادهی مرکب به گونهای است که شکلگیری ترک در بین لایهها قرار میگیرد. این ترکها میتوانند بر اثر بار رشد کنند و سبب افت شدید در استحکام و سختی سازه شوند. پیدایش ترکهای میان لایهای میتواند ناشی از کاستی نخستین ماده، تنشهای لبهی آزاد، ضربه و مانند اینها باشد. تخمین پیدایش ترک و چگونگی گسترش آن با بهرهجویی از شیوههای عددی و آزمایشگاهی فراهم است. با توجه به صرف هزینه و زمان بسیار برای انجام آزمایشهای پیچیده، تحلیلهای عددی برتری دارند.
در شبیهسازی عددی، در بخشی از ماده جدایی لایه را به شکل ترک میپندارند. برای گرهها در آن بخش معیار رشد ترک بررسی میشود. درگرههایی که در آنها معیار رشد ترک برقرار گردد،
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
کار منبعی مهم برای امرار معاش و احراز موقعیتهای اجتماعی است که می تواند به نارضایتی، تحلیل رفتن قوای جسمی و روانی منجر شود. فرسودگی شغلی فرآیندی از خستگی فیزیکی- روانی است که در اثر فشار هیجانی پیاپی ناشی از درگیری دراز مدت، در انسانها ایجاد می شود. معتادین به کار افرادی هستند که به میزان زیادی با شغل خود عجین بوده و دارای امیال قوی برای کارکردن بوده ولیکن از کار خود چندان لذت نمی برند. بنابراین در معرض فرسودگی شغلی قرار دارند. از این رو در این تحقیق، تاثیر اعتیاد به کار و ابعاد آن شامل تمایل درونی به کار، لذت از کار و عجین شدن با کار بر فرسودگی شغلی مورد آزمون قرار گرفته است.نمونه آماری تحقیق شامل 245 نفر از کارکنان ادارات دولتی شهرستان نطنز بوده که به صورت تصادفی ساده انتخاب گردیدند. به منظور بررسی وجود رابطه خطی از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده گردید. سپس در صورت وجود رابطه خطی از مدل سازی معادلات ساختاری برای آزمون رابطه علی استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد اعتیاد به کار، تمایل درونی به کار و عجین شدن با کار موجب فرسودگی شغلی گردیده ولیکن لذت از کار موجب کاهش فرسودگی شغلی می شوند.
مقدمه
کار،یکمنبعبسیارمهمبرایامرارمعاشواحرازموقعیتهایاجتماعیاستکهدر عینحالمیتواندبه نارضایتی،تحلیلرفتنقوایجسمیوروانیمنجرشود. استرسهای ناشیازشغل،باعثبروزنارضایتیکارکنان وپدیدآییتاثیراتمنفیبهسزاییدرسایر زمینه هایزندگیاعمازاجتماعی،فردیوخانوادگیمیشود.یکی از نتایجاسترسهایطولانیمدتدرمحیطکار،فرسودگیشغلیاست. فرسودگیشغلی فرآیندیازخستگی فیزیکی– روانیاستکهدراثرفشارهیجانیثابتوپیاپیناشیاز درگیریدرازمدتدرانسانهاایجادمی شود مفهومفرسودگیشغلی،دراوایلدههی 1970 مطرحشد. ازاینسازهبرایتوصیف تجارتنامناسبدر مشاغلخدماتیورسیدنبهمرحلهاینامبردهشدهاستکهدرطی آن،افرادقادرنیستندتاوظایفشانرابه طورموثرانجامدهند.(اسدی و همکاران، 1390، ص 69 و 70) فرسودگیشغلی در جوامع امروزی شیوع زیادی پیدا کرده است و تمام ابعاد زندگی را در بر می گیرد و از یک طرف موجب افزایش طلاق، اعتیاد، ترک شغل و بیماری های جسمی و روانی و از طرف دیگر موجب کاهش نیروی مولد کاری و ضربه به اقتصاد کشور می شود. افرادی که دچار فرسودگی هستند نه تنها خود دچار مشکل اند بلکه برای دیگران نیز مشکل ایجاد کرده و سلامت روان و کارائی آنها را به خطر می اندازند. عامل اصلی فرسودگی شغلی تحمل فشار روانی ناشی از کار به مدت طولانی همراه با کار زیاد است.علاقه نداشتن به کار، عدم تناسب شغل با شاغل، افراد را به سوی فرسودگی شغلی سوق می دهد(عاطف و همکاران، 1385، ص 131)
بیان مساله تحقیق
اصطلاح فرسودگیشغلی که ابتداتوسطهربرتفرویدنبرگر در سال 1974 مورد استفادهقرارگرفت،بهخستگیناشیازفشارهایموجوددرمحلکار،نفسکارو همچنینعلایموحالاتتحلیلرفتگیقوا،سرخوردگیوگوشهگیریدرکارکنانگفته میشود. درابتداصاحبنظرانبالینیتصورمیکردندکهنشانهفرسودگیشغلیمنحصر بهحرفههایامدادیویاریرسانی مانندمددکاریاجتماعی،روانشناسیبالینیو مشاورهاست. اماامروزهمشخصشدهاستکهایننشانهیکمشکلبالقوهدرتمام مشاغلوحرفههااست. دراینحالت،کاراهمیتومعنایخودرابرایفردازدست میدهدوفردیکهدچارفرسودگیشده،احساستحلیلرفتگیوخستگیمزمنمیکند، خلقوخویپرخاشگرانهپیداکرده،درروابطبینفردیتااندازهایبدگمانوبدبینشده وعمدتاًحالتمنفیبافیخواهدداشت . دراینوضعیت،تحملوحوصلهفردشدیداکاهشیافتهوعصبانیت،زودرنجیودردهایجسمیازقبیلکمردرد،زخممعدهوسردردهایمکرربروزخواهدکرد( سید جوادین و شهباز مرادی، 1385، ص 64)این پدیده یکی از پیامدهای فشار روانی طولانی مدت بوده و بیشتر در حرفه های خدمات انسانی به وجود می آید. ( صاحب زاده و همکاران، 1389، ص 637) که دارای عوارض نگرشی و رفتاری منفی همچون احساس عجز و ناکامی ، خستگی ، دوری گزیدن از دوستان و اجتماع و احساس ناتوانی و بیچارگی می باشد. در مدل تحلیل رفتگی عوامل بسیار زیادی را در بروز آن موثر دانسته اند که در یک دسته بندی کلی به دو دسته عوامل فردی یا شخصی و عوامل شغلی و سازمانی تقسیم بندیمی گردند. از جمله عوامل فردی که موجب
sabzfile.com |
تحلیل رفتگی می گردند را می توان عواملی همچون انتظار موفقیت طلبی بالا ، سطح عجین شدن با شغل پائین ، تعهد سازمانی پائین و انتظارات زیاد از سازمان و خود و رضایت شغلی پائینمی باشد. همچنین از عوامل شغلی و سازمانی که موجب تحلیل رفتگی می گردند می توان به عواملی نظیر ابهام در نقش ، تعارض در نقش ، تعامل های احساسی مکرر ، گسیختگی رشته افکار در حین کارکردن و کار بیش ازحد اشاره نمود. بنابراین هم چنان که اشاره شد عواملی که موجب فشار روانی می گردند در بروز تحلیل رفتگی و فرسودگی نقش دارند. زندگی شخصی و کاری امروزی پر از مواردی است که به نوعی موجد فشار روانی هستند مواردی همچون پرباری مسئولیت ، نقش های متعدد، توقعات بسیار بالا، ابهام در نقش ، تعارض در نقش، ورود فن آوری های جدید به عرصه زندگی شخصی و زندگی کاری، فشار زمان و عوامل بسیار متعدد دیگر. بنابراین همه افراد در معرض عوامل فشار روانی به صورت مداوم هستند که چنانچه از این امر پیشگیری نگردد، همانطور که گفته شد موجب تحلیل رفتگی و فرسودگی می گردد.
ازویژگیهاییکسازمانسالمآناستکهسلامتجسمیوروانیکارکنانآنبه هماناندازهموردتوجهوعلاقهمدیریتسازمانقرارگیردکهتولیدوبهرهوریمورد تاکیدقرارگرفتهاست. دریکجامعهسالم،مسئولیتسازمانهایتولیدیمنحصربه تولیدهرچهبیشترکالاهاوخدماتسودآورنیستومدیرانسازمانهایچنینجوامعی میدانندکهتولیدبیشترنتیجهومحصولمدیریتاثربخشاستکهاینمهمنیزبدون توجهواعتقادبهسلامتروانیکارکنانحاصلنمیشود. پساگرایناعتقادرامطرح میسازیمکهیکیازوظایفهرمدیرلایق،دورنگروکاردان،تامینبهداشتروانی کارکناندرسازمانمیباشد
نتایج تحقیقات به طور مداوم نشان می دهد که معتادین به کار به سختی وظائف خود را تفویض می نمایند و با توجه به دارا بودن میزان بالائی از حس توفیق طلبی ، انتظارات غیر واقعی از دیگران دارا می باشند. علاوه بر آن اعتیاد به کار با سلامتی روانی و فیزیکی افراد مغایرت داشته (Worrall et al., 2000)و خستگی را افزایش داده (Rosa, 1995) و باعث فرسودگی می گردد (Barnett et al., 1999)
همانطور که در بالا ذکر شد یکی از پیامدهای بسیار خطرناک اعتیاد به کار فرسودگی شغلی می باشد، معتادین به کار به دلیل گرایش های وسواس گونه به کار تمایل بسیار زیادی به کار داشته و ساعات بسیار زیادی از شبانه روز را به کار اختصاص می دهند و حتی در ساعاتی که در حال کار کردن نیز نیستند در مورد کار خود فکر می کنند. در حالیکه لذت چندانی از کار خود نبرده و این امر ممکن است آنان را فرسوده نماید. هم چنین مدیران سازمان بنابراین در این تحقیق، محقق سعی دارد تاثیر اعتیاد به کار و فرسودگی شغلی را مورد آزمون قرار دهد.
اهداف تحقیق
تببین رابطه میان اعتیاد به کار و ابعاد آن با فرسودگی شغلی
ارائه راهکارهایی برای جلوگیری از فرسودگی شغلی کارکنان
آگاه نمودن مدیران و کارکنان دستگاههای دولتی در خصوص پیامدهای منفی اعتیاد به کار
تشویق کارکنان به حفظ تعادل میان زندگی و کاراهمیت موضوع تحقیق و انگیزه انتخاب آن
پس از مطرح شدن مفهوم فرسودگی شغلی در اواسط دهه 1970 در متون علمی این موضوع به طور گسترده و مستمر مورد توجه محققان قرار گرفته است. در ایالات متحده آمریکا ، هزینه های استرس و مشکلات مربوز یه استرس برای سازمان ها بیش از 150بیلیون دلار در سال تخمین زده می شود. مطالعات وسیع حکایت از آن دارد که فرسودگی شغلی موجبات تباهی در کیفیت خدماتی که به وسیله کارکنان فراهم می شود دارد و به عنوان عاملی برای ترک خدمت ، غیبت ، ناخشنودی از زندگی ، تضعیف روحیه و کاهش اعتماد به نفس ، کاهش مسئولیت پذیری و تضعیف کارایی شناخته می شود یک بررسی در انگلستان نشان داده است که بیماریهای مربوط به تنش در هر سال 180 میلیون روز کاری را از بین می برد( صاحب زاده و همکاران، 1389، ص 637) بر اساس تحقیقات انجام شده کارکنان حرف خدمات اجتماعی از اولین کاندیداهای فرسودگی شغلی محسوب می شوند ، محققین این مسئله را ناشی از مواجه هر روزه این افراد با شرایط استرس و فقدان شرایط مثبت در محیط کار می دانند.
تغییر در طبیعت کار در سال های اخیر که موجب از بین رفتن مرزهای کار و زندگی شخصی گردیده ، نیاز به درک پدیده اعتیاد به کار را افزایش داده است برای مثال گسترش اینترنت که به کارکنان اجازه داده است خارج از چارچوب اداره های سنتی و ساعت های کاری رسمی کار کنند از جمله تغییراتی است که موجب اعتیاد به کار گردیده است. اعتیاد به کار یک پدیده پیچیده و چند وجهی بوده که دارای چندین زیر مفهوم می باشد(Wen Liang & Ming Cho, 2009, 646).
عبارت اعتیاد به کار که از عبارت الکلیسم[1](اعتیاد به نوشیدن الکل) الگو برداری شده است ، اولین بار توسط آتس[2] (1971) مطرح گردید. او در کتابش تحت عنوان(( اعتراف های یک معتاد به کار)) اجبار غیر معمول خود به کارکردن مداوم را توصیف و برخی از خصوصیت هایی که توسط معتادان به کار نشان داده می شوند و پیامد های منفی که از این پدیده نشات می گیرند را بیان نمود. از آن زمان به بعد این واژه به طور گسترده شهرت یافت . ارجاع به اعتیاد به کار در روزنامه ها و سخنرانی های روزانه عمومی گردید. در میان آنها ، روانشناسان صنعتی و سازمانی نظیر بورونسون[3](1978)، مکلووایتز[4](1980)، می یر[5](1974) و اسپرانکل و ابل[6] (1978) مطالب گسترده ای را در خصوص این موضوع در کتاب ها و مقالات خود برای مخاطبان به رشته تحریر در آوردند. هم چنین ارجاع های علی به اعتیاد به کار در مجله های روانشناسی شروع به ظاهر شدن کرد(Spence & Robbins, 1992, 160).
برای عموم افراد به نظر می رسد اعتیاد به کار با کار کردن بسیار زیاد مترادف باشد. از این رو درک اعتیاد به کار تحت عبارت ساعت های کارکردن گمراه کننده می باشد زیرا طبیعت معتاد گونه آن به فراموشی سپرده شده است. یک معتاد به کار معمولی به وسیله نیروهای درونی که نمی تواند در برابر آنان مقاومت کند در مقابل انگیزننده های خارجی نظیر مشکلات مالی ، فرهنگ سازمانی، فشار سرپرستان و یا اشتیاق برای پیشرفت در مسیر شغلی ، برانگیخته می شود (Shimazu&Schaufeli, 2009, 496)
با توجه به اینکه نیروی انسانی مهمترین سرمایه هر سازمان بوده و نقش بسزائی در موفقیت و شکست سازمانها در رسیدن به اهداف خود دارد بنابراین داشتن نیروی انسانی سالم از نظر جسمانی و روانی می تواند موجبات موفقیت سازمان ها را در دستیابی به اهداف خود را فراهم نماید. ازویژگیهاییکسازمانسالمآناستکهسلامتجسمیوروانیکارکنانآنبه هماناندازهموردتوجهوعلاقهمدیریتسازمانقرارگیردکهتولیدوبهرهوریمورد تاکیدقرارگرفتهاست. دریکجامعهسالم،مسئولیتسازمانهایتولیدیمنحصربه تولیدهرچهبیشترکالاهاوخدماتسودآورنیستومدیرانسازمانهایچنینجوامعی میدانندکهتولیدبیشترنتیجهومحصولمدیریتاثربخشاستکهاینمهمنیزبدون توجهواعتقادبهسلامتروانی 1 کارکنانحاصلنمیشود. پساگرایناعتقادرامطرح میسازیمکهیکیازوظایفهرمدیرلایق،دورنگروکاردان،تامینبهداشتروانی کارکناندرسازمانمیباشد،سخنیدورازانتظارنگفتهایم. شایستهاستکهمدیران سازمانهابهاینوظیفهبااحساسمسئولیتوتعمقبیشتریتوجهکردهوعلاقهخودرا نسبتبهفراگیریمفاهیماولیهآنوکاربرداصولومفاهیمبهداشتروانیدرمحیط کار،نشاندهند. بهداشتروانیدرمحیطکار،یعنیپیشگیریازبروزپریشانیهای روانیواختلالهایرفتاریدرکارکنانبهدلیلعواملبیماریزادرمحیطکارو سالمسازیمحیطوفضایروانیکار . یکیازمفاهیمیکهدرسالهایاخیرتوجه روانشناسانصنعتیوسازمانیرابهخودمعطوفساخته،ازپادرآوردن،ازرمق افتادن،ازپاافتادگی،بیحالی،سستیورخوتمتصدیشغلاستکهاصطلاحاً فرسودگیشغلیگفتهمیشود.
سوال ها و فرضیه های تحقیق
1-4-1- سوال های تحقیق
آیا بین اعتیاد به کار و فرسودگی شغلی رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین تمایل درونی به کار و فرسودگی شغلیرابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین لذت از کار و فرسودگی شغلیرابطه معناداری وجود دارد؟
آیا بین عجین شدن با کار و فرسودگی شغلی رابطه معناداری وجود دارد؟
1-4-2- فرضیه اصلی تحقیق
بین اعتیاد به کار و فرسودگی شغلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
1-4-3- فرضیه های فرعی تحقیق
بین تمایل درونی به کار و فرسودگی شغلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
بین لذت از کار و فرسودگی شغلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
بین عجین شدن با کار و فرسودگی شغلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
مدلمفهومی تحقیق
در تحقیق حاضر متغیر اعتیاد به کار و ابعاد آن به عنوان متغیر مستقل و فرسودگی شغلی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. برای سنجش اعتیاد به کار از مدل اسپنس و رابینز(1992) و برای فرسودگی شغلی از مدل مسلش(2001) استفاده شده است بنابراین مدل مفهومی تحقیق به شرح ذیل می باشد:
شکل شماره1-1:مدل مفهومی تحقیق
تعریف های عملیاتی متغیرها و واژه های کلیدی
فرسودگی شغلی:سندرمی روانی متشکل از خستگی عاطفی ، زوال شخصیت و کاهش احساس موفقیت فردی می باشد.
خستگی عاطفی: احساس خالی شدن و به ته رسیدن منابع احساسی و جسمانی است.
زوال یا مسخ شخصیت: پاسخ های منفی، بسیار بی علاقه و بی عاطفه به جنبه های مختلف کار می باشد.
عملکرد شخصی: تنزلی در احساسات رقابت یا بهره وری در کار است.)صاحب زاده و همکاران، 1389،ص638)
اعتیاد به کار:معتاد به کار فردی است که به مقدار زیادی با شغل خود درگیر (عجین) بوده و به دلیل فشار های درونی احساس می کند که مجبور به کارکردن می باشد و از کار لذت چندانی نمی برد
عجین شدن با کار:درگیری روانشناختی با کار و اختصاص مدوام زمان به کار
لذت از کار:میزان لذت بردن از کارکردن
تمایل درونی به کار: وجود میل و کشش دورنی به کارکردن سخت که نمی توان در مقابل آن مقاومت نمود.(Spence & Robbins, 1992, 160)
روش تحقیق
پژوهش کاربردی ، پژوهشی است که نتیجه های حاصل از آن در رفع نیازها و حل مشکلات یک سازمان به کار آید. بنابراین هدف از این نوع تحقیقات ، به کارگیری نتیجه ها در حل مسائل و مشکلات خاص در جامعه می باشد. در واقع پژوهش های کابردی، پژوهش هایی هستند که در آنها نظریه پردازی وجود ندارد، اما نظریه های حاصل از پژوهش های بنیادی را برای حل مسائل به کار می گیرند. از این رو با توجه به اینکه تحقیق حاضردر داخل یک سازمان صورت پذیرفته لذا از نظر هدف، کاربردی است.
تحقیق توصیفی مجموعه روش هائی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری می باشد. به دلیل اینکه جمع آوری داده ها صرفاً جهت شناخت شرایط سازمان مورد مطالعه بدون دخالت پژوهشگر صورت پذیرفته از این رو تحقیق حاضر از حیث جمع آوری داده ها از نوع توصیفیمی باشد. هم چنین وقتی که رابطه بین متغیرها در یک تحقیق مورد آزمون قرار می گیرد، این تحقیقات از نوع همبستگی می باشند(سرمد و همکاران،1377، 91) بنابراین با توجه به اینکه در این تحقیق ارتباط میان متغیرها سنجیده می شود لذا از نظر نحوه جمع آوری اطلاعات از نوع همبستگی و از شاخه تحلیل ماتریس کوواریانس می باشد. زیرا در صورت وجود رابطه میان متغیرهای تحقیق رابطه علی آنها از طریق مدلسازی معادلات ساختاری که بر پایه تشکیل و تحلیل ماتریس کوواریانس می باشد سنجیده می شود.
قلمرو تحقیق
1-8-1- قلمرو موضوعی: رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی
1-8-2- قلمرو مکانی تحقیق: قلمرو مکانی این تحقیق شهرستان نطنز میباشد.
1-8-3- قلمرو زمانی انجام این تحقیق: بهمن ماه سال 91 تا تیر ماه سال 92می باشد.
جامعه آماری و حجم نمونه
1-9-1- جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه کارکنانادارات دولتی شهرستان نطنزمی باشد.
1-9-2- برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری:
با توجه به آمارهای موجود مبنی بر تعداد کل جامعه آماری ، با استفاده از فرمول زیر به تعیین حجم مطلوب نمونه میپردازیم.
رابطه 1-1: برآورد حجم نمونه
که در آن
P: برآورد نسبت صفت متغیر، (5/0 = P)
Z:مقدار متغیر نرمال واحد، متناظر با سطح اطمینان 95 درصد، ( )
: مقدار اشتباه مجاز، (04/0 = )
N: حجم جامعه.
مقدار P برابر با 5/0 در نظر گرفته شده است. زیرا اگر 5/0 =P باشد، n حداکثر مقدار ممکن خود را پیدا میکند. این امر سبب میشود که نمونه به حد کافی بزرگ باشد. (آذر، مومنی، 1383). باتوجه با اینکه تعداد کل کارکنان ادارات مورد نظر حدوداً 400نفر می باشد بنابراین براساس فرمول فوق حجم نمونه تقریباً 245 نفر تخمین زده شده است. ضمناً روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده می باشد.
مقدمه
در این فصل مروری برادبیات تحقیق می شود و متغیرها به تفصیل توضیح می شوند. در بخش اول متغیر اعتیاد به کار مورد بررسی قرار می گیرد، سپس در بخش دوم متغیر رفتار شهروندی سازمانی توضیح داده می شود و در بخش سوم پیشینه تحقیق و در بخش پایانی بیمارستان شهید بهشتی کاشان که جامعه آماری این تحقیق می باشد معرفی می گردد.
اعتیاد به کار[7]
تغییر در طبیعت کار در سال های اخیر که موجب از بین رفتن مرزهای کار و زندگی شخصی گردیده ، نیاز به درک پدیده اعتیاد به کار را افزایش داده است برای مثال گسترش اینترنت که به کارکنان اجازه داده است خارج از چارچوب اداره های سنتی و ساعت های کاری رسمی کار کنند از جمله تغییراتی است که موجب اعتیاد به کار گردیده است. اعتیاد به کار یک پدیده پیچیده و چند وجهی بوده که دارای چندین زیر مفهوم می باشد (Wen Liang& Ming Cho, 2009, 646). عبارت اعتیاد به کار که از عبارت الکلیسم[8] (اعتیاد به نوشیدن الکل) الگو برداری شده است ، اولین بار توسط آتس[9] (1971) مطرح گردید. او در کتابش تحت عنوان(( اعتراف های یک معتاد به کار)) اجبار غیر معمول خود به کارکردن مداوم را توصیف و برخی از خصوصیت هایی که توسط معتادان به کار نشان داده می شوند و پیامد های منفی که از این پدیده نشات می گیرند را بیان نمود. از آن زمان به بعد این واژه به طور گسترده شهرت یافت . ارجاع به اعتیاد به کار در روزنامه ها و سخنرانی های روزانه عمومی گردید. در میان آنها ، روانشناسان صنعتی و سازمانی نظیر بورونسون[10] (1978)، مکلووایتز[11](1980)، می یر[12](1974) و اسپرانکل و ابل[13] (1978) مطالب گسترده ای را در خصوص این موضوع در کتاب ها و مقالات خود برای مخاطبان به رشته تحریر در آوردند. هم چنین ارجاع های علی به اعتیاد به کار در مجله های روانشناسی شروع به ظاهر شدن کرد(Spence& Robbins, 1992, 160). آتس(1971) معتادین به کار را افرادی می دانست که در آنان نیاز به کارکردن بسیار شدید بوده و این امر خطراتی را برای سلامتی، شادابی شخصی ، روابط بین شخصی و وظائف اجتماعی آنان در پی دارد (Snir& Etal, 2006, 369). سیبولد[14] و سالامونی[15](1994) بیان کردند که در موقعیت های معینی ، افراد ممکن است به اختصاص زمان و انرژی بیشتر به زندگی کاریشان متعهد گردند. این فرا تعهد به کار در ادبیات برای توصیف عبارت اعتیاد به کار مورد استفاده قرار گرفته است (Snir& Harpaz, 2006, 374)
البته، علیرغم عمومی شدن مفهوم اعتیاد به کار ، آگاهی کمی در خصوص معنی اعتیاد به کار حول ویژگی محوری آن یعنی سرمایه گذاری سنگین بروی کار وجود دارد. برای مثال موزی یر[16] (1983) معتادین به کار را کسانی تعریف کرد که در یک هفته بیش از 50 ساعت کار می کنند. در مقابل مکلو وایتز (1977) بیان کرد که آن چیزی که معتادین به کار را از سایرین متمایز می سازد نگرش[17] آنان به کار می باشد نه تعداد ساعت هایی که آنها کار می کنند(Spence& Robbins, 1992, 161).
برای عموم افراد به نظر می رسد اعتیاد به کار با کار کردن بسیار زیاد مترادف باشد. از این رو درک اعتیاد به کار تحت عبارت ساعت های کارکردن گمراه کننده می باشد زیرا طبیعت معتاد گونه آن به فراموشی سپرده شده است. یک معتاد به کار معمولی به وسیله نیروهای درونی که نمی تواند در برابر آنان مقاومت کند در مقابل انگیزننده های خارجی نظیر مشکلات مالی ، فرهنگ سازمانی، فشار سرپرستان و یا اشتیاق برای پیشرفت در مسیر شغلی ، برانگیخته می شود (Shimazu& Schaufeli, 2009, 496)
دانشمندانی نظیر “بولنز و پولمانز[18]” (2004) و “مودراک و ناقتون[19]” (2001) بحث می کنند که آشکارترین خصوصیت معتادین به کار این است که آنان بیش از حد لزوم کار می کنند و به تبع آن ، آنها زمان و انرژی زیادی را به کارشان اختصاص می دهند به نحوی که سایر حوزه های زندگی شان را به فراموشی می سپارند. برای مثال معتادین به کار در آمریکای شمالی به طور متوسط در هفته 50 تا 60 ساعت کار می کنند(Schaufeli& Etal, 2009, 156)
در گذشته افرادی که ساعت های طولانی مشغول به کار بوده را معتاد به کار می نامیدند.”داگلاس و موریس[20]” (2006) بحث می کنند که معتادین به کار انگیزه دارند تا ساعت های طولانی را به طور مستقیم مشغول به کار باشند. اگر چه ساعت های کاری به عنوان یک معیار برای ارزیابی اعتیاد به کار مورد استفاده قرار گرفته شده است لیکن معیارهای کنونی که برای سنجش این پدیده مورد استفاده قرارمی گیرد به فراتر از ساعت های کاری در حال حرکت می باشد. ساعت های کاری به خودی خود یک شاخص کامل نیست، اگر چه همبستگی آن با اعتیاد به کار هم چنان باقی است(Aziz& Cunningham, 2008, 554)
“اعتیاد به کار” با پر کار بودن متفاوت می باشد افراد پر کار، کار را به عنوان چیزی واجب انجام می دهند و گاه آن را یک وظیفه ارضاء کننده می دانند . ولی معتادان به کار ، کار خود را به عنوان جای امنی در نظر می گیرند که می توانند در حین انجام آن از احساسات و تعهدات ناخواسته خارج از کار دور شوند ، افراد پر کار می دانند چگونه محدوده زمانی برای کار خود قائل شوند تا بتوانند در کنار خانواده و دوستان حضور یابند.ولی کار برای معتادان به کار بالاترین اهمیت را در فهرست امور زندگی دارد و به خاطر الزامات کاری نمی توانند زمانی را به خانواده و دوستان اختصاص دهند به طور کلی اعتیاد به کار مربوط به صرف کردن مقدار زیادی از زمان به منظور کار کردن می باشد. یعنی درگیری شناختی مداوم به همراه فکر کردن به کار در طی اوقات فراغت.
اگر چه گذشتگان ممکن بود از روحیه اعتیاد به کار طرفداری کنند و لیکن بعد ها با این پدیده مخالفت گردید. در مجموع واضح نیست که آیا اعتیاد به کار پیامدهای سازمانی مثبتی را به همراه دارد یا پیامدهای آن منفی می باشند (Aziz& Cunningham, 2008, 556).
جای تعجب نیست که عقاید، مشاهده ها و نتیجه ها در خصوص اعتیاد به کار هم متنوع و هم در تعارض هستند. برخی از نویسندگان نظیر کُرن، پیرات و لامبرو[21](1987)، مکلووایتز (1980) و اسپرانکل و اِبل(1987) به اعتیاد به کار از منظر سازمانی به صورت مثبت نگریسته اند. و برخی دیگر از دانشمندان مانند کیلینگر[22](1991)، آتس[23](1971)، پورتر[24](2001) و شائف و فَسِل[25](1988) به صورت منفی به این پدیده توجه نموده اند. هم چنین در خصوص ارتباط میان رفتارهای معتادان به کار با شاخص متنوع سلامتی نظیر سلامتی فیزیکی و روانی و عزت نفس تردید وجود برخی از محققان اعتیاد به کار از مدل های اعتیاد ، نظریه یادگیری،چارچوب های کاری مبتنی بر شخصیت و رفتار ، مدل های شناختی و نظریه سیستمی به منظور تشریح این پدیده استفاده نموده اند. تئوری رفتار ، اعتیاد به کار را به عنوان الگوهای رفتاری پایدار نگریسته که این الگوها ذاتاً قابل تسری بوده و ممکن است در موقعیت های ویژه نشان داده شوند. برای مثال وسواس، افراطی بودن و داشتن انرژی بالا با اعتیاد با کار همبستگی دارند. تعدادی از نظریه های عمومی شخصیت گرایش دارند تا به اعتیاد به کار به عنوان جنبه غیر عادی و غیر معمول شخصیت بنگرند.”کلارک” و همکارانش (1996) گزارش نمودند که اعتیاد به کار ممکن است به صورت مثبت با وظیفه شناسی رابطه داشته باشد. ضمناً استفاده کامل از تئوری شخصیت و رفتار برای تشریح اعتیاد به کار مورد حمایت واقع شده اس(Burke& Etal, 2005, 1224)
آنچه که تاکنون بیان شد ، عنصر عمومی در بحث اعتیاد به کار این است که افراد تحت تاثیر واقع شده ، به میزان بالائی به کار خود متعهد بوده و مقدار زیادی از زمان خود را به کار اختصاص می دهند. بنابراین ، در برخی از مواقع ، به درستی بیان شده است که اعتیاد به کار به مانند الکلسیم یک نوع اعتیاد می باشد. معتادین به کار تمایل به کار داشته و مجبور به کار کردن می باشند، نه به دلیل فشارها و تقاضاهای خارجی بلکه به دلیل فشارهای درونی که فرد را درهنگام کارنکردن غمگین و عصبی می سازد.این همان جنبه ای است که اسپنس و رابینز آن را برای تعریف اعتیاد به کار انتخاب کرده اند (Spence& Robbins, 1992, 161)
اعتیاد به کار ریشه در فلسفه کهن کالوینیستیک[26] دارد. در این فرهنگ بیان شده است که کار مؤمن را رهائی می بخشد و غرق شدن در لذت لعن ابدی به ارمغان می آورد. حتی امروزه این گفته ها که کار کردن یک فضیلت بوده و وقت گذرانی گناه می باشد هنوز هم در جوامع صنعتی نفوذ دارد. اخلاق کار، مردم را به کار سخت و اختصاص ساعت های طولانی به کار تشویق می کند.تقدیر از این گونه رفتار در اصطلاحاتی نظیر یک فرد در مورد کار خود “فداکار” می باشد، انعکاس یافته است. با این حال ، بر اساس گفته “روکیچ”(1969) می توان ادعا کرد که یافته هایی که در بالا مطرح شده بودند توسط متغیرهای مانند تفاوت در تربیت مذهبی تحت تاثیر قرار می گیرند بنابراین چنین نامگذاری هایی برای انعکاس اعتقاد دینی کافی نیست.شواهد تجربی به طور فزاینده ای نشان می دهند که اخلاق عمومی کار ممکن است در فرهنگ های گوناگون وجود داشته باشد و صرفاً با ارزش های پروتستان در ارتباط نیست . حتی نیلز (1999) دریافت که بودایی های سریلانکا در شاخص اخلاق کاری جهانی نسبت به مسیحیان استرالیا به طور قابل توجهی امتیاز بالاتری را کسب نموده اند او اشاره می کند که اکثر مذاهب و بسیاری از فرهنگ ها به نظر می رسد دارای مفهوم مشترکی از اخلاق کار می باشند در مواقعی که اخلاق کار به عنوان تعهد به کار زیاد و عالی تعریف می شود.
کار به طور عموم از سایر حوزه های زندگی افراد معتاد به کار، جدائی ناپذیر و غیر قابل تفکیک می باشد .”اسکات[27]” و همکارانش بیان داشتند که معتادین به کار زمان زیادی را برای انجام فعالیت های کاری سپری می نمایند، در نتیجه فعالیت های مهم اجتماعی، خانواده و تفریح و شیفتگی خود را از دست می دهند (Snir& Harpaz, 2006, 378)
تعاریف اعتیاد به کار
در حالیکه اعتیاد به کار نگاه های زیادی را در نشریه های معتبر به خود جلب نموده است، مطالعه های تجربی و نظری اندکی به علت عدم وجود تعریف مورد پذیرش عموم دانشمندان ، صورت پذیرفته است (Wen Liang & Ming Cho, 2009, 646)اولین تعریف در خصوص اعتیاد به کار را “آتس[28]” در سال 1971 انجام داد او معتادین به کار را افرادی می دانست که در آنان نیاز به کارکردن بسیار شدید بوده و این امر خطرهایی را برای سلامتی، شادابی شخصی ، روابط بین شخصی و وظائف اجتماعی آنان در پی داشته باشد (Snir& Etal., 2006, 369)
در حالی که تعریف های بی شماری از اعتیاد به کار بیان شده اند، مفیدتر و قطعاً به صرفه تر می باشد تا به این تعریف ها در طبقات مختلف توجه شود. به طور گسترده ، این تعریف ها با استفاده از یکی از سه رویکرد مختلف زیر ایجاد شده اند, پویایی، علائم مشخصه و عملیاتی.
تعریف های پویا اثر یک رفتار را تصریح می کنند و عموماً براین نکته اشاره دارند که اعتیاد به کار روشی برای اجتناب از مسئولیت های فردی در قبال خانواده و دوستان در حالی که تحسین کارکنان و همکاران را بدست می آورند.تعریف های بر مبنای رویکرد علائم مشخصه ساختار و شدت رفتارها را تصریح می کنند و اغلب شامل قضاوت های ارزشی تلویحی نظیر “غیر منطقی”، “شدید” و “بی توجهی” می باشند . برای مثال پر تکرارترین تعریف بر مبنای رویکرد علائم مشخصه این تعریف می باشد” اشتیاق برای کارکردن سخت و طولانی در جائی که عادت های کاری همیشه از دستورالعمل های شغلی تجاوز می نمایند”.
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
پیشگفتار…………………………….. 1
بیان موضوع و اهمیت آن……………………………. 1
پیشینه تحقیق…………………………….. 2
پرسشهای تحقیق…………………………….. 5
فرضیه های تحقیق…………………………….. 6
روش تحقیق…………………………….. 6
فصل اول: مقدمات و مفاهیم……………………………. 7
مفهوم هنر……………………………. 7
1-1. هنر شرقی ، هنر غربی…………………………….. 10
1-2. ساحت شرقی و غربی هنر……………………………. 15
صنعت و هنر……………………………. 18
هنر زیبا و هنر مفید (کاربردی)…………………………… 21
وجه مقایسه……………………………. 24
فصل دوم: آیین فتوّت……………………………… 26
بخش اول: مروری بر آیین فتوّت……………………………… 26
.1 واژه و اصطلاح شناسی فتوّت……………………………… 27
2. تاریخ فتوّت……………………………… 29
2-1.تطوّر و تحوّل در مسلک اهل فتوّت……………………………… 33
3. اندیشه و آموزههای فتوت…………………………….. 37
4. فتوّت وجریانهای همسو……………………………. 43
بخش دوم : هنر در آیین فتوّت……………………………… 62
فتوّتنامه ها و هنر……………………………. 63
فتوّتنامهها و اصناف……………………………… 64
آمیختگی هنر با جنبه های دینی و سلوک نفسانی…………….. 72
3-1. معنویتگرایی و سلوک…………………………….. 73
3-2. جایگاه ویژه استاد…………………………… 81
3-3. جایگاه ویژه آیات و اذکار……………………………87
3-4. استناد حِرَف و مشاغل به پیامبران و اولیای الاهی…………………. 93
3-5. فتوّتنامه ها و مشروعیت مشاغل…………………………….. 98
فصل سوم: آیین ذن……………………………. 104
بخش اول: مروری بر آیین ذن……………………………. 104
تاریخ ذن……………………………. 105
اندیشه و آموزه های ذن……………………………. 109
2-1. آیا ذن نوعی عرفان است؟……………………………. 115
2- ۲. ساتوری…………………………….. 117
2- 3. ندانستگی…………………………….. 118
2-4. وجه غیر منطقی ذن……………………………. 124
2-5. کوآن و ذاذن……………………………. 127
بخش دوم: هنر در آیین ذن……………………………. 134
هنر گلآرایی…………………………….. 136
هنر کمانگیری…………………………….. 141
هنر نقّاشی…………………………….. 145
هنر(آیین) چای(نوشی)…………………………… 151
هنر شمشیر زنی…………………………….. 156
فصل چهارم : مقایسه، جمعبندی و نتیجه گیری……………………. 165
1 . سلوک در فتوّت؛ سلوک در ذن……………………………. 167
2. هنرشرقی سلوکمدار و پالایش محور………………….. 176
هنر بی هنری…………………………….. 182
کتابنامه……………………………. 197
چکیده:
پژوهش پیش رو تلاشی است در راستای شناختی دقیقتر از هنر به معنای اصیل آن در ساحت دو جریان شرقی مهم و پردامنه دینی، یکی «فتوّت» بالیده در دامان تصوّف و عرفان اسلامی و دیگری «ذن» برآمده از تعالیم بودایی .
پرسش اصلی این نوشتار آن است که مشابهت آیین ذن بودایی با آیین فتوّت اسلامی در عرصه هنر و
sabzfile.com |
هنرورزی به چه میزان است و در راستای پاسخگویی به این پرسش نویسنده با روشی کتابخانهای و به صورت تحلیلی و مقایسهای پژوهش خود را سامان داده است.
تکیه بر آثار سوزوکی در این میان از آن روست که از یک سو تحقیقات گستردهای در این آیین دارد و غرب به واسطه آثار او با ذن آشنا شده است و از دیگر سو عنایت ویژهای به هنر در این آیین دارد. هدف این نوشتار را میتوان توجه دادن به رویکردی متفاوت و بسیار ضروری نسبت به هنر دانست. آنچه که دستاورد این بررسی است آن است که دریافت امروزین غربی از هنر با تلقّی شرقی از آن بسیار فاصله دارد؛ در شرق همواره بر این مهم تأکید شده است که هنر یک فضیلت نفسانی است، و این جز در سایه تهذیب و تمرکز – با عنایت به اختلاف رویکردها- حاصل نمیشود. در این رهیافت اشراف بر« فرم و قالب» نیست که هنرمند میسازد، بلکه اشراق درونی است که لب و لباب این حقیقت را تشکیل میدهد.
پیشگفتار
1- بیان موضوع و اهمیت آن
هنر همواره یکی از اساسیترین پایههای ماندگاری و تأثیرگذاری تمدنها و فرهنگها بوده است. پیشینیان دانسته یا ندانسته چند و چون زندگی، میزان بهرهمندی خود از دانشها و مهارتها، کیفیت تعامل با طبیعت و دیگر انسانها و بسیاری امور دیگر را با بهره جستن از هنر – که فرا زمانی و زبانی است- به دیگران شناساندهاند.
البته باید توجه داشت که آنچه گفته آمد ، تمامت آنچه هنر به آدمی میبخشیده نیست. هنر به لطف هویّت خود، همواره انسانها را میزبان لطافت ضمیر و سماحت درون میکرده، به نوعی تأمل نفسی فرا میخوانده و همین بوده که هنرمند را از جنسی دیگر میساخته و تصویری متفاوت از او میپرداخته، اگر چه ما بیشتر ابزاری بودن هنر را دیدهایم و بر مدار آن چرخیدهایم.
کاوش در عرصههایی که میتواند تصویری– هر چند ناتمام و مبهم – از هنر در عالم اسلام به دست دهد، با عنایت به فقر محسوس و ملموس داشتههای ما در این باب، ضرورتی مینمود که رویگردانی از آن مقدور نبود.
در عالم اسلام فتوّت را انتخاب کردم چرا که – آنسان که در جای خود آوردهام- به نظر میرسد برجستهترین ساحتی است که میتوان در باب هنرهای کاربردی در آن مطالبی در خور جستوجو کرد. کاوش در این عرصه از جهت دیگری نیز برایم بسیار مهم بود، چرا که فتوّت و فتوّتنامهها در باب هنر و اخلاق عرفانی و حرفهای منابع بینظیری هستند و همه میدانیم که اخلاق، گمشده بشر متمدّن امروزی است. در انتخاب موضوع رساله نیم نگاهی هم به احیای رویکردی عالمانه نسبت به فتوّتنامهها داشتهام و متأسفانه دراین مجال باید اذعان کرد که فتوّت اسلامی ساحتی است که علیرغم داشتن حرفهای فراوانی برای گفتن، بسیار مغفول و مهجور مانده است.
از سوی دیگر در مرحله مطالعات اولیه و ارائه طرح رساله ، با هنر شریف ذن در آیین بودا آشنا شدم و به زعم خود شباهتی تأملخیز و پژوهش برانگیز در این میانه یافتم و دریافتم از رهگذر سنجشی سامانمند، میتوان نقبی به زوایای پنهان هنر در رویکرد امروزین خود زد، برخی دفینهها را به عرصه بروز و ظهور درآورد و نشان داد که سلامت نفس آدمی و سلامت طبع هنر از پیرایههای ناروا در سایه بازگشت به هنر به معنای سنّتی- معنای اصیل و عمیق- آن حاصل میشود.
با عنایت به اینکه تا به حال مقایسهای چنین صورت نگرفته، این موضوعِ تطبیقی بستر و هنرمحور، در نگاهم ارجمند آمد و به مدد همراهی استاد راهنما و مشاوران، علیرغم تمام کاستیهای علمی و قلمی نویسنده، رساله پیش رو را سامان داد.
2- پیشینه تحقیق
هر دو سوی این پژوهش (فتوّت و ذن ) بدان میزان ارجمند بوده است که محققانی را به تأمل و کندوکاو در ساحتهای گوناگون این دو وادی رهنمون شود. در باب آثاری که به هنر و هنرورزی در این دو آیین پرداخته باشند، اشاره به چند اثر ضروری مینماید، هر چند پیشتر باید خاطرنشان کنیم که هنر در ذن – همانگونه که به تفصیل بدان خواهیم پرداخت- به گونهای برجستهتر است و طبیعی است که آثار بیشتری را در این موضوع در ذن شاهد باشیم که به برخی از آنها اشاره میکنیم.
شاید نتوانیم اثری درباره آیین ذن پیدا کنیم که در باب هنر یا از یکی از هنرهای رایج در این آیین همچون: کمانگیری، گل آرایی، آیین چای، شمشیرزنی، نقّاشی و مانند آن سخنی نگفته باشد. ذن در هنر کمانگیری اثر اویگن هریگل کتابی است که از چند جهت قابل تأمل است: اول آنکه نویسنده، استادی آلمانی است که برای تدریس به دانشگاه توکیو رفته است. وی روح و جانش با فرهنگ شرقی بیگانه است و چگونگی تعامل او با این مقوله- که شش سال تن به تعالیم اساتید ذن میدهد- در نوع خود جالب و قابل بررسی است؛ دوم آنکه سختیهای پیمایش چنین مسیری را بهخوبی به نمایش میگذارد و سوم آنکه قدم به قدم خواننده طالب آشنایی با ذن را با خود همراه میکند و در پایان او را در تجربه «ندانستگی»[1]خود شریک میگرداند. ذن در هنر گلآرایی اثر گوستی ل. هریگل – که با همسر خود، اویگن هریگل، در سفر بلند مدتش به ژاپن همراه است- کتاب دیگری است که باید به آن اشاره کنیم. این کتاب هم در نوع خود نمونهای ندارد و در نشان دادن مراتب سلوکی مورد نیاز در این هنر تا رسیدن به مقام استادی بسیار قابل استفاده است. «ذن و هنر نویسندگی» اثر ری برادبری نیز یکی از این پژوهشهاست که اگر چه در پیشانی خود از عنوان ذن بهره میجوید، اما در متن، ردّ پای ذن چندان مشهود نیست و نویسنده در مجموع میخواهد بگوید که هر که کاری درخور ارائه میکند، در حقیقت تعلیمات ذن را به کار بسته است، حتی اگر وی نام ذن را هم نشنیده باشد.[2]
اثر ارجمند دیگری که در این مجال اشاره بدان بایسته مینماید، کتاب کوتاه اما نغز و پر مغز هنر و زیبایی شناسی در شرق آسیا زاییده قلم سنجیده نویس دکتر ریختهگران است که روح هنرورزی شرقی را به زیبایی در کالبد بیان به بند کشیده است. هنر ژاپن نوشته جوان استنلی بیکر با ترجمه نسترن پاشایی اثر دیگری است که باید بدان اشاره کرد. این کتاب علیرغم حجم قابل توجهش، میتوان گفت بیشتر بر سابقه و سیر تاریخی هنر در ژاپن تمرکز دارد و کمتر به هنر ذن پرداخته است.
در باب هنر در فتوّتنامهها هیچ اثر مستقلی که در اینباره مطلب قابل استفادهای داشته باشد، نیافتم. رساله دکتری دوست ارجمندم ، دکتر سید رضی موسوی گیلانی که با عنوان درآمدی بر روش شناسی هنر اسلامی چاپ شده نیز در خصوص ارتباط فتوّت و هنر نکاتی را متذکّر شده بود که بهره بسیاری از آن بردم. اثر محققانه دیگری از همین نویسنده با عنوان «جایگاه مراقبه و تمرکز در عرفان و هنر» در شماره بیست و هفتم ماهنامه رواق هنر و اندیشه، به چاپ رسیده که به نظر میرسد تا به حال کسی از این زاویه به هنر ننگریسته است. این مقاله اگر چه ناظر به عموم ادیان است نه خصوص ادیان شرقی، با این حال در این رساله از مطالب آن استفاده کردم.
در کتاب حکمت هنر و زیبایی در اسلام اثر ارزشمند دکتر پازوکی نیز نکاتی هر چند کوتاه، اما بسیار محوری و راهگشا در این باب آمده است و میتوان گفت اندیشه اصلی این رساله برآمده از همین سخنان است.
در باب سنجش این دو آیین به صورت کلی، آثاری قابل ذکرند که در این میان میتوان به خلق مدام در عرفان اسلامی و آیین بودایی ذن، اثر محقق گرانسنگ توشیهیکو ایزوتسو با ترجمه منصوره کاویانی- که از سال 1364 تا به حال چندین بار تجدید چاپ شده است- اشاره کرد. نوشته دیگر در این باب مقاله «درآمدی بر مطالعه مقایسهای عرفان اسلامی و ذن بودایی» اثر مژگان سخایی است که درسال1381 در شماره 24 مجله قبسات به چاپ رسیده است .
اما در باب مقایسه هنر در این دو آیین، تا آنجا که پای پژوهش نویسنده این سطور نا داشت و تا آن میزان که تتبّع جا داشت ، اثری فراچنگ نیامد و این خود ضرورت چنین پژوهشی را دو چندان مینمود .
3- پرسش های تحقیق
پرسش اصلی
3-1. مشابهت آیین ذن بودایی با آیین فتوّت اسلامی در عرصه هنر و هنرورزی به چه میزان است؟
پرسشهای فرعی
3-2. تفاوت مفهومی هنر شرقی با هنر غربی چیست؟
3-3. نقاط محوری مشترکی که در هنر شرقی- علیرغم گستردگی جغرافیایی و آن- میتوان پیجویی کرد، کداماند؟
3-4. در سنّت شرقی (به ویژه در ذن و فتوّت) حصول هنر مرهون چه شرائطی است؟
4- فرضیه های تحقیق
1.4.هنر در فتوّت اسلامی با هنر در ذن بودایی مشابهت چشمگیری دارد.
2.4.مفهوم هنر در شرق ، با دریافت امروزی غربی از آن بسیار متفاوت است.
3.4. کارکردهای واقعی هنر امروزه به فراموشی سپرده شده است.
4.4. هنر واقعی و اصیل، بدون پالایش درون حاصل نمیشود.
5- روش تحقیق
در این رساله اطلاعات به صورت کتابخانهای جمع آوری شده و سپس به روش تحلیلی و مقایسهای داده ها پالایش شده است.
فصل اول: مقدمات و مفاهیم
پیش از ورود به مباحث اصلی این نوشتار، لازم است مطالبی را به عنوان پیش درآمد بحث تبیین کنیم، اگر چه بسیاری از این مطالب با یک نگاه، فراتر از آناند که صرفاً پیش درآمد به حساب بیایند و خود به گونهای از اهداف این نوشتار محسوب میشوند و پاسخگوی برخی پرسشهای فرعی رساله اند.
1- مفهوم هنر
واژه هنر در گذرگاه تاریخ علم و ادب و اخلاق، برهههای گونهگونی را به خود دیده است. این واژه در سنّت اسلامی- ایرانی مفهومی داشته که با باز شدن باب تعامل با فرهنگهای دیگر و لزوم معادل گذاری برای مفاهیم و اصطلاحات در عرصه ترجمه ، صبغه دیگری به خود گرفته و رنگ و بویی یکسره متفاوت یافته و از معنای اصیل و عمیق خود دور شده است. کاوش در چند و چون این تطوّر و رهیافتی به معنای دیروزین و امروزین این واژه، گذرگاه ناگزیر ورود به این نوشتار است.
برای رعایت حریم خصوصی اسامی استاد راهنما،استاد مشاور و نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
آسفالتین ماده اولیه تشکیل دهنده کک در واکنش های شکست بوده و حضور آن در خوراک های سنگین نفتی خواص نامطلوبی را در محصولات نهایی فرآیند شکست به همراه خواهد داشت. بنابراین امروزه شکست حرارتی آسفالتین به منظور تولید فرآورده های سبکتر و باارزش تر توجه خاصی را به خود جلب کرده است. یکی از روش های پیش بینی روند شکست حرارتی آسفالتین،
sabzfile.com |
بیان مسئله :
موضوع تحقیق حاضر، علل افت تحصیلی از دیدگاه معلمان و راههای مقابله با آن در مدارس دخترانه متوسطه ناحیه 2 اردبیل می باشد.
نظام آموزشی کارآمد نظامی است که کارایی صد در صد داشته باشد و کارایی یک نظام هنگامی صد در صد است که کلیه دانش آموزانی که در دوره زمانی واحدی برای ورود به آن ثبت نام کرده اند به اخذ گواهی نامه پایان دوره نایل گردند(پور ظهیر، تقی،1370).
شناخت بهتر و بیشتر عوامل موثر در ایجاد افت تحصیلی می تواند به برنامه ریزان تعلیم و تربیت ، کارشناسان آموزش و پرورش ، معلمان و مشاوران آموزشگاهها کمک نماید تا در برخورد با این گونه دانش آموزان با آگاهی و شناخت بیشتری عکس العمل نشان دهند و ضمن مقابله با این معضل آموزشی و به کارگیری شیوه های صحیح در رفع آن میزان افت تحصیلی را تا سر حد امکان کاهش دهند و بدین ترتیب از خسارت های سنگین مالی و فرهنگی ناشی از آن جلوگیری کنند.(آمیغی , سید ناصر،1379).
هر چند بررسی علل شکست تحصیلی تاکنون از جنبه های مختلف مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است و نتایجی نیز از آنها حاصل گشته است با این حال تحقیق حاضر در نظر دارد افت تحصیلی رااز دیدگاه معلمان مورد بررسی قرار دهد و از جمع بندی نظرات ارائه شده توسط معلمان به یک نتیجه کلی در این مورد دست یابد.
نتایج تحقیقاتی که در مناطق مختلف کشور توسط افراد گوناگون در این زمینه انجام گرفته عوامل موثر بر افت تحصیلی را در چند عامل خلاصه نموده اند که عبارتند از :
عوامل مربط به نظام آموزشی : تغییرات متوالی كتابهای درسی كه یك نوع آشفتگی روحی در دانش آموزان ایجاد می كند و د ركنار ان مطالب خشك و بی روح بعضی از كتابها كه گاهی هضم آن را توسط دانش آموز بسیار سخت می كند(گورگی،معصومه،1381)
عوامل مربوط به خانواده : فقر مالی خانواده،یکی از عوامل مهم افت تحصیلی کودک است ، که به طور غیرمستقیم بر پیشرفت درسی او موثر است. محروم ماندن از غذای سالم و کافی و نداشتن استراحت لازم به علت فعالیت ها و کارهای غیردرسی برای جبران فقر مالی موجب عقب ماندگی درسی می شود
سواد والدین،بی سوادی والدین موجب عدم درک وظایف مدرسه ، برنامه های آن و تداوم حضور مرتب دانش آموز در مدرسه می گردد و مشکلاتی برای تحصیل دانش آموز و کار مدرسه فراهم می کند . همچنین از نظر ناتوانی در کمک فکری و عملی به امور برنامه درسی دانش آموزان در منزل ، از پیشرفت تحصیلی فرزندان آنان می کاهد .
والدین با سواد علاوه بر نقش کمک رسانی در آموزش فرزندان خود ، الگوی منسجمی از یک فرد باسواد نیز هستند . سواد والدین در تحصیل فرزندان نقش دو جانبه ای دارد . از یک سو برای آنها جنبه کمک آموزش دارد و از سوی دیگر انگیزه ای برای درس خواندن آنها می شود . برخی از تحقیقات نشان داده اند کودکانی که در امور تحصیلی موفق هستند از والدینی برخوردار هستند که تحصیلات بالاتری دارند( باغی دوست، علیرضا،1380).
عوامل مربوط به فرد: مطالعات نشان داده است که حدود 10درصد از موارد افت تحصیلی به علت ناتوانی ذهنی و عدم کشش فرد است. البته در بسیاری موارد دانش آموزی را که مشکل تحصیلی داشته و با تشخیص کمبود هوش به مراکز مشاوره ارجاع داده اند، پس از ارزیابی دقیق مشخص می شود دانش آموز هیچ ضعف شناختی یا هوشی ندارد و علت یا
sabzfile.com |
علل دیگری عامل مساله است ( باغی دوست، علیرضا،1380).
در این قسمت به چندین راهكار برای كاهش افت تحصیلی بسنده می كنیم كه ادامه این مطلب در قسمت ادبیات نظری به طور كامل توضیح داده خواهد شد:1)اعتقاد به دانایی و ضرورت دانش اندوزی .2)داشتن طرح و نقشه در امر مطالعه وتحصیل.3) ثبت نام در مدارس خوب و موفق با امكانات مناسب فیزیكی و آزمایشگاهی.4)داشتن فضای خانوادگی مناسب از لحاظ فیزیكی، عاطفی و اجتماعی و والدین با سواد.5) داشتن دوستان علاقمند به تحصیل و دوری كردن ار دانش آموزان مدرسه گریز.6)استفاده از معلمان با تجربه و آشنا به مقررات آموزشگاهی (دانش نامه رشد 1374)(بهروش علی ، روزنامه اطلاعات 1375).
اهداف تحقیق:
اهداف کلی:
نقش عوامل اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی در وقوع افت تحصیلی دانش آموزان در مقطع متوسطه ناحیه 2 شهرستان اردبیل از دیدگاه معلمان
ارائه راهکار ها و پیشنهاداتی مبتنی بر یافته های پژوهشی به دست اندركاران نظام آموزشی در جهت مقابله با معضل افت تحصیلی
اهداف جزئی :
بررسی تاثیر میزان درآمد خانواده بر افت تحصیلی دانش آموزان
بررسی تاثیر میزان تحصیلات والدین بر افت تحصیلی دانش آموزان
بررسی تاثیر میزان علاقه معلمان به شغل خویش بر افت تحصیلی دانش آموزان
بررسی تاثیر میزان علاقه دانش آموزان بر افت تحصیلی آنها
بررسی تاثیر امكانات آموزشی و فضای آموزشی بر افت تحصیلی دانش آموزان
بررسی تاثیر شیوه مدیریت آموزشگاه بر افت تحصیلی دانش آموزان
فرضیات تحقیق:
فرضیه :
راه حل پیشنهادی پژوهشگر برای حل مساله است.یا به عبارت ساده تر فرضیه ها به طور معمول راهنمای پژوهشگر در انتخاب روش اجرای پژوهش و نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده است.
بنابراین فرضیه هایی که در این تحقیق به بررسی آنها اقدام خواهد شد عبارتند از :
بین میزان درآمد خانواده و افت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
بین میزان تحصیلات والدین و افت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
بین ویژگیهای معلمان و افت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
بین میزان علاقه به تحصیل و افت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
بین امكانات آموزشی و فضای آموزشی و افت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
بین شیوه مدیریت آموزشگاه وافت تحصیلی دانش آموزان رابطه وجود دارد.
اهمیت و ضرورت تحقیق