برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول: مقدّمه
1-1. تعریف مسأله…………………………………………………………………………………………………… 2
1-2. اهمیت و ضرورت پژوهش…………………………………………………………………………….. 4
1-3. حدود پژوهش…………………………………………………………………………………………………. 6
1-4. سؤالهای پژوهش…………………………………………………………………………………………. 7
1-5. فرضیه های پژوهش………………………………………………………………………………………… 7
1-6. اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………… 8
1-7. روش پژوهش………………………………………………………………………………………………….. 8
1-8. معرفی فصول پژوهش……………………………………………………………………………………. 8
فصل دوم: مبانی نظری پژوهش
2-1. علوم شناختی………………………………………………………………………………………………….10
2-2. زبانشناسی شناختی……………………………………………………………………………………… 11
2-3.تفاوتهای زبانشناسی شناختی با زبانشناسی نقشگرا و صورتگرا……………………………..13
2-4.معنیشناسی شناختی……………………………………………………………………………………..14
2-5. استعاره درمعنیشناسی شناختی…………………………………………………………………..16
2-5-1. اصول نه گانه ی استعارهی مفهومی……………………………………………………18
2-5-2. تفاوتهای استعارهی مفهومی و استعارهی سنتی……………………………………….21
2-5-3.مبانی تقسیم بندی استعاره………………………………………………………………24
2-5-3-1. قرارداد……………………………………………………………………………………….24
2-5-3-2.نقش و کارکرد………………………………………………………………….25
2-5-3-3.ماهیت………………………………………………………………………………26
2-5-3-4. عمومیت………………………………………………………………………….27
2-6. طرحواره های تصویری………………………………………………………………….28
2-6-1. ویژگیهای طرحوارههای تصویری………………………………………………….30
2-6-2. انواع طرحوارههای تصویری…………………………………………………………….31
2-6-2-1. طرحوارهی حجمی…………………………………………………………32
2-6-2-2. طرحوارهی حرکتی…………………………………………………………34
2-6-2-3. طرحوارهی قدرتی…………………………………………………………..36
فصل سوم: پیشینهی پژوهش
3-1. استعاره در بلاغت غربی…………………………………………………………………42
3-1-1. نظریهی مشابهت………………………………………………………………………….42
3-1-2. نظریهی تعاملی…………………………………………………………………………..43
3-1-3. نظریهی کاربردگرا……………………………………………………………………….44
3-2. استعاره در بلاغت اسلامی- ایرانی…………………………………………………….44
3-3. کاربرد معنیشناسی شناختی در تحلیل زبان و ادبیات فارسی…………………49
3-4.مطالعات زبانشناختی استعاره در اشعار سعدی و حافظ……………………………54
3-5.نقدی بر نظریهی استعارهی مفهومی…………………………………………………………..55
3-5-1.نقاط قوت………………………………………………………………………………………….55
3-5-2. نقاط ضعف……………………………………………………………………………………….57
فصل چهارم: تحلیل شناختیِ طرحوارههای تصویری
sabzfile.com |
بخش اوّل: 4-1. طرحوارهی حجمی
4-1-1. طرحوارهی حجمیِ «سر» …………………………………………………………..66
4-1-1-1. طرحوارهی حجمی سر در غزلیات سعدی…………………………..67
4-1-1-2. طرحوارهی حجمی سر در غزلیات حافظ…………………………….68
4-1-1-3. تحلیل شناختی…………………………………………………………………..69
4-1-1-3-1. انتقاد اجتماعی در بستر عشق………………………………..69
4-1-1-3-2.مرز ممنوعهی عشق…………………………………………………73
4-1-1-3-3.عشق رفاقتی حافظ و عشق پرشور سعدی………………74
4-1-2. طرحوارهی حجمیِ «چشم»…………………………………………………………82
4-1-2-1. چشم معشوق در غزلیات سعدی و حافظ……………………………84
4-1-2-2. چشم عاشق در غزلیات سعدی و حافظ………………………………84
4-1-2-4. تحلیل شناختی……………………………………………………………………86
4-1-2-4-1.نگاه برونگرای سعدی و نگاه درونگرای حافظ………………………….88
4-1-2-4-2.نگاه متفکرانهی سعدی و نگاه احساسی حافظ………………………..95
4-1-2-4-3.نگاه حسی سعدی و نگاه شهودی حافظ…………………………………97
4-1-2-4-4.نگاه قضاوتگر سعدی و دریافتگر حافظ…………………………….100
4-1-3. طرحوارهی حجمی مرتبط با واژهی «دل»………………………………..101
4-1-3-1. دل به عنوان ظرف در غزلیات سعدی……………………………….102
4-1-3-2. دل به عنوان مظروف در غزلیات سعدی………………………….104
4-1-3-3. دل به عنوان ظرف در غزلیات حافظ………………………………..104
4-1-3-4. دل به عنوان مظروف در غزلیات حافظ……………………………..104
4-1-3-5. تحلیل شناختی………………………………………………………………….105
4-1-3-5-1. رویکردهای مشترک سعدی و حافظ به دل…………………………..105
4-1-3-5-2. رویکرد آفاقی سعدی و انفسی حافظ……………………………….107
4-1-4.سخن آخر……………………………………………………………………………..118
بخش دوم: 4-2. طرحوارهی حرکتی
4-2.طرحوارهی حرکتی …………………………………………………………………………121
4-2-1. طرحوارهی حرکت افقی…………………………………………………………….123
4-2-1-1. طرحوارهی مبدأ …………………………………………………………….. 124
4-2-1-2. طرحوارهی مسیر……………………………………………………………….125
4-2-1-3. طرحوارهی مقصد……………………………………………………………….126
4-2-2. طرحوارهی حرکت عمودی………………………………………………………..134
4-2-2-1.طرحوارهی صعود در غزلیات سعدی…………………………………..135
4-2-2-2. طرحوارهی سقوط در غزلیات سعدی………………………………..135
4-2-2-3. طرحوارهی صعود در غزلیات حافظ…………………………………..136
4-2-2-4. طرحوارهی سقوط در غزلیات حافظ………………………………….136
4-2-2-5. تحلیل شناختی…………………………………………………………………137
4-2-2-5-1.گرایش سعدی به طرحوارهی سقوط……………………….137
4-2-2-5-2. جایگاه معشوق در تفکر سعدی و حافظ………………..140
4-2-3. طرحوارهی چرخشی…………………………………………………………………..147
4-2-3-1. سعدی………………………………………………………………………………..148
4-2-3-2. حافظ…………………………………………………………………………………149
4-2-3-3. تحلیل شناختی………………………………………………………………….150
4-2-3-3-1.دیدگاه سعدی و حافظ دربارهی زمان………………………………..150
4-2-3-3-2. مرکزگرایی حافظ و مرکزگریزی سعدی………………………………..157
4-2-3-3-3. جبرگرایی حافظ و جبرشکنی سعدی…………………………………161
بخش سوم: 4-3. طرحوارهی قدرتی
4-3.طرحوارهی قدرتی…………………………………………………………………………….164
4-3-1.سعدی……………………………………………………………………………………….165
4-3-1-1.وجود مانع……………………………………………………………………….165
4-3-1-2.پذیرش مانع…………………………………………………………………….166
4-3-1-3. نسبیت مانع……………………………………………………………………167
4-3-1-4. مانع برای معشوق…………………………………………………………..167
4-3-2. حافظ………………………………………………………………………………………168
4-3-2-1. وجود مانع………………………………………………………………………168
4-3-2-2. پذیرش مانع……………………………………………………………………169
4-3-2-3. برداشت مانع………………………………………………………………….170
4-3-3. تحلیل شناختی: نگاهی گفتمانمدار به عشق………………………171
4-3-3-1.عشق به منزلهی پادشاهی………………………………………………172
4-3-3-2. پادشاه نامیدهشدن معشوق…………………………………………….173
4-3-3-3. رفتار پادشاهگونهی معشوق……………………………………………175
4-3-3-4. رویکرد سعدی و حافظ دربرخورد با مانع……………………..179
4-3-3-5. کارکرد استعارهی عشق به منزلهی پادشاهی…………………183
فصل پنجم: نتیجهگیری
خلاصه و نتیجه گیری………………………………………………………………………191
فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………197
چکیده انگلیسی……………………………………………………………………….214
چکیده:
زبانشناسی شناختی به ارتباط میان زبان، ذهن و تجربیات فیزیکی- اجتماعی انسان میپردازد و به عنوان رویکردی معنابنیاد مجموعهای از نظریات را شامل میشود که استعارهی مفهومی و طرحوارهی تصویری از مهمترین آنهاست. استعارهی مفهومی به معنای ادراک مفهوم عینی یک پدیده از حوزهی «مبدأ» و انتقال آن به یک مفهوم ذهنی در حوزهی «مقصد» است و به عناصر و عوامل پیوند میان این دو حوزه، «نگاشت» میگویند. نگاشت یا انطباق میان دو حوزهی مبدأ و مقصد به کمک طرحوارههای تصویری انجام میگیرد که جانسون در کتاب بدن در ذهن در سال 1987 بهشکلی گسترده به آن پرداخت. طرحوارههای تصویری، ساختهای مفهومیِ بنیادین و انتزاعی در ذهن هستند که بر اساس تجربیات و فعالیتهای بدنی در حین تعامل یا مشاهدهی جهان اطراف حاصل میشوند و مهمترین تقسیمبندی طرحوارهها به سه گروه: طرحوارهی حجمی، طرحوارهی حرکتی، طرحوارهی قدرتی میباشد. این رساله به بررسی و مقایسهی این سه طرحواره در یکچهارم از غزلیات سعدی و حافظ پرداخته است و چون در این دیدگاه، زبان وسیلهی شناخت است،کوشیده تا با بررسی چگونگی کاربرد این طرحوارهها، به شناخت بهتری از شخصیت فردی و اجتماعی این دو شاعر دست یابد.
طرحوارهی حجمی، از بودنِ مفهومی، درونِ مفهومی دیگر سخن میگوید و طرحوارهی حرکتی، برای مفاهیم، حرکت، مسیر، مبدأ و مقصد در نظر میگیرد و طرحوارهی قدرتی، برای بیان موانع و مشکلات مسیر حرکت کاربرد دارد. مهمترین دستاوردهای شناختی این پژوهش عبارتند از :
1- طرحواره حجمی مرتبط با واژهی «چشم» بیانگر آن است که نوع نگاه و شخصیّت سعدی و حافظ در دو قطب متضاد جای میگیرند. نگاه حافظ بیانگر شخصیّت درونگرا، شهودی، احساسی و دریافتگر اوست و نگاه سعدی گویای شخصیّت برونگرا، احساسی، متفکّر و قضاوتگر او.
2- طرحواره حجمی مرتبط با واژهی «سر» بیانگر آن است که عشق سعدی به خاطر شدت و حدت آن، به قلمرو «عشق پرشور» تعلق دارد و عشق حافظ به خاطر تداوم آن، به «عشق رفاقتی» نزدیک است. قرار داشتن مفهوم عشق در حجم «سر» نیز بیانگر تضاد دیرینهی عقل و عشق و نمادی از مبارزه ی مردم و طبقهی حاکم میباشد.
3- طرحوارهی حجمی مرتبط با واژهی «دل» بیانگر آن است که در غزلیات سعدی، فضای آفاقی بر حجم دل حاکم است و در غزلیات حافظ فضای انفسی غلبه دارد.
4- با توجه به طرحوارههای حرکت عمودی و چرخشی میتوان گفت که معشوق حافظ در شعر او جایگاهی بلندتر از معشوق سعدی دارد و نیز مفهوم انتزاعی زمان در شعر حافظ حرکتی دایرهوار دارد و در شعر سعدی حرکتی مارپیچ.
5- در حوزهی طرحوارهی قدرتی، ظلم و ستم معشوق و مانعانگیزی او مطرح شده است که میتوان آن را بیان نمادین ظلم و ستم پادشاهان بر مردم دانست.
فصل اول: مقدمه
1-1- تعریف مسأله
زبان به عنوان وجه تمایز انسان از حیوان، از دیرباز موضوعی فکری و فلسفی محسوب میشده و همواره مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است؛ چنانکه دغدغهی شناخت زبان، منجر به شکلگیری دانش زبانشناسی شده تا زبان را به صورت تخصصی و علمی مورد بررسی قرار دهد. از طرف دیگر، محققان علوم شناختی برای زبان اهمیت زیادی قایلاند و آن را دریچهی ورود به ذهن میدانند. از نظر آنان زبان یکی از عالیترین نمودهای ذهن است که هم محصول شناخت است و هم خود فرایندی شناختی به حساب میآید. از این رو، زبانشناسیِ شناختی، به عنوان مکتبی که ساخت، یادگیری و استفاده از زبان را بهترین مرجعی میداند که میتوان با استفاده از آن، شناخت انسان را توضیح داد، از جایگاه ویژهای در علوم شناختی برخودار است (نورمحمدی، 1387: 2).
اهمیت کاربرد شناختی زبان موجب شده تا آن را از دو دیدگاه مورد بررسی قرار دهند: یکی مجازی که خاص زبان ادبی و شاعرانه است و دیگری، حقیقی که به صورت زبان روزمره و متعارف ظهور پیدا میکند و نیز گفته اند:
زبان حقیقی یا خودکار: زبانی است که صرفاً جنبهی اطلاعی و ارتباطی دارد و در متون علمی به کار میرود.
زبان مجازی یا ادبی: زبانی برجسته، غیرمتعارف و معمولاً هنجارگریز و غیرخودکار است. در این زبان، از صنایع و آرایههای ادبی برای برجستهسازی سخن استفاده میشود تا از سخن بینشان متمایز شود (صفوی، 1380: 3).
استعاره از قدیم مهمترین شگردِ انتقالِ زبان از کاربرد حقیقی به کاربرد ادبی و مجازی، تلقی میشده است؛ اما امروزه، هم در زبان خودکار و هم در زبان ادب، کاربردها و عملکردهای متنوعی دارد. میتوان گفت در گذشته فقط در حوزهی ادبیات به استعاره توجه میشد؛ اما امروزه، این پدیده قلمروی فراگیر یافته و به مبحثی گسترده در زبانشناسی تبدیل شده است.
تعاملات زبان و ادبیات چنان گسترده و فراگیر است که نمیتوان و نباید پدیدههایی چون استعاره را صرفاً در ساحت ادبیات تحلیل کرد؛ وانگهی، نمیتوان فقط زبان روزمره را ابزار ارتباط آحاد بشر با یکدیگر دانست؛ زبان ادبیات هم نوعی ابزار ارتباطی است.
سنت مطالعهی استعاره، به غرب و به ارسطو میرسد. ارسطو استعاره را شگردی برای هنرآفرینی میدانست و معتقد بود استعاره ویژهی زبان ادب است و به همین دلیل باید در میان فنون و صناعات ادبی بررسی شود. این همان نگرش کلاسیک به استعاره است. نگرش دیگر به استعاره به قرون هجدهم و نوزدهم مربوط میشود که به دلیل بینش حاکم بر آن عصر، رمانتیک نامیده میشود. در این نگرش استعاره به زبان ادب محدود نشده و لازمهی زبان و اندیشه برای توصیف جهان خارج به شمار میرود (صفوی، 1383: 369).
یکی از نگرشهایی که به پیروی از رمانتیکها، استعاره را جزء جداییناپذیر زبان میداند، معنیشناسی شناختی[1] است. از نظر معنیشناسان شناختی، استعاره[2] عنصری بنیادین در مقولهبندی و درک انسان از جهان خارج و نیز در فرایند اندیشیدن است. استعاره در این رویکرد تصویری نو مییابد و به هرگونه فهم و بیانِ هر مفهوم انتزاعی در قالب تصورات ملموستر، اطلاق میشود. استعاره با این تعریف، دیگر خاص زبان ادبی نیست و در کاربرد روزمرهی زبان هم جای میگیرد. نظریهی معاصر استعاره[3]– که در چهارچوب معنیشناسی شناختی به تبیین استعاره میپردازد- مدعی است که نه تنها زبان، بلکه شیوهی درک آن هم از مقولات انتزاعی جهان میباشد و بر مبنای استعاره استوار است و استعاره اساساً فرایندی ذهنی و شناختی است و استعارههای زبانی، فقط نمود و شاهد استعارههای ذهنی محسوب میشوند. در عین حال، مطالعهی نمود استعارههای ذهنی در زبان، از راههای شناخت استعارههای ذهنی است (گلفام و ممسنی، 1387: 99).
استعارههای شعری، بسیار فراتر از صبغهی آرایهای، با جنبههای مرکزی و جداییناپذیرِ نظامهای مفهومی ما سروکار دارند. شاعران بزرگ میتوانند با ما سخن بگویند، چرا که آنان نیز از همان شیوههای تفکری بهره میبرند که همگی داراییم. آنان با استفاده از ظرفیتهایی که همگی در داشتنشان مشترکیم، تجربیاتمان را برجسته میکنند، پیامدهای باورمان را میکاوند، طرز تفکرمان را به چالش میکشند و به نقد ایدئولوژیهایمان میپردازند. بدون داشتن دانش اولیه از ماهیت استعاره و چگونگی کارکرد آن، نمیتوانیم درکی از کارکردهای تفکر استعاری چه در ادبیات و چه در زندگی خود داشته باشیم (لیکاف و ترنر، 1989: xi).
در علوم شناختی برای توجیه مفهومسازی استعاره از طرحوارهها استفاده میشود. این طرحوارهها غالباً تصوریاند؛ یعنی براساس الگوی شناختی و مفاهیم بنیادین ذهن ما شکل میگیرند. از این مفاهیم و ساختهای حاصل از آنها، برای توصیف موضوعات انتزاعی و اندیشیدن استفاده میشود (صفوی، 1383: 376-374).
هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسهی ساختهای طرحوارهای در غزلیات سعدی و حافظ میباشد. انواع مختلفی از طرحوارههای تصویری[4] در حوزهی معنیشناسیِ شناختی مطرح شده است؛ اما این پژوهش فقط به بررسی طرحوارههای حجمی [5]، طرحوارههای حرکتی[6] و طرحوارههای قدرتی[7] میپردازد.
اشعار حافظ و سعدی همواره از جنبهی زیباییشناسی مورد توجه پژوهشگران قرار داشتهاند. وجه اشتراک تمام این پژوهشها محدود کردن استعاره در معنای سنتی آن است؛ اما این پژوهشدر سایهی نگاه نو و یافتههای جدید معنیشناسی شناختی به تحلیل استعارههای غزلیات حافظ و سعدی میپردازد و به استعارهها نه فقط به عنوان آرایههای ادبی، بلکه به عنوان کلید شناخت ذهن و زمینههای تفکر شاعر در زبان توجه دارد. نکتهی مهم این است که ما به ضرورت موضوع، هم استعارههای آشکار (= استعارههای شعری و ادبی) و هم استعارههای مخفی (= استعارههای زبانی) را مورد بررسی قرار میدهیم.
2-1- اهمیت و ضرورت پژوهش
با وجود اینکه نظریهی شناختی دیدگاهی نو است و سابقهاش به چهل سال نمیرسد؛ در ایران، در سالهای اخیر پژوهشهای ارزشمندی در این حوزه در قالب پایاننامهها و مقالات صورت گرفته است که حکایت از اهمیت آن دارد. در این راستا استعاره، به عنوان یکی از مطرح ترین موضوعات حوزهی شناختی، توجه فراوانی را به خود جلب کرده است. این پژوهشها بیشتر بر دادههای زبانی تمرکز کردهاند و جای خالی آن در حوزهی ادبیات فارسی احساس میشود.
کاربرد این نظریه در ادبیات را از چند جهت میتوان توجیه کرد :
فلاورهورن (.Cichlasoma sp)
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است***
چکیده
در این تحقیق اثر پنج جیره آزمایشی، شامل جیره شاهد (فاقد مواد رنگدانه ای اضافی)، دو جیره حاوی رنگدانه طبیعی (فلفلدلمه قرمز و پودر پوست گوجهفرنگی) و دو جیره حاوی رنگدانه مصنوعی (آستاگزانتین و بتاکاروتن) روی شاخصهای رشد و رنگی شدن ماهی فلاورهورن (.Cichlasoma sp) مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 75 ماهی فلاورهورن در 15 آکواریوم به تعداد مساوی 5 ماهی در هر آکواریوم و به طور کاملا تصادفی توزیع شدند. بعد از تیماربندی به مدت 8 هفته ماهیان با جیرههای آزمایشی مورد تغذیه قرار گرفتند. خصوصیات زیست سنجی ماهیان شامل طول کل (سانتیمتر)، وزن (گرم)، نرخ رشد (گرم)، نرخ رشد ویژه (گرم/ روز) و ضریب تبدیل غذایی هر دو هفته به مدت 8 هفته تعیین شد. در پایان آزمایش از هر تیمار 6 ماهی برای اندازهگیری کاروتنوئید کل به طور تصادفی انتخاب شد، و مقدار کاروتنوئید کل از روش اسپکتروفتومتری اندازهگیری شد. تیمارهای تغذیه شده با غذای حاوی رنگدانه شیمیایی آستاگزانتین درصد بیشتر تجمع رنگدانه (05/0 میکروگرم بر گرم) را در بافت خود نشان دادند. دو تیماری که با جیرههای حاوی بتاکاروتن و فلفلدلمه تغذیه شدند مقدار تجمع کمتری از رنگدانه (039/0 میکروگرم بر گرم) را نسبت به آستاگزانتین نشان دادند. تیمار تغذیه شده با جیره حاوی گوجهفرنگی نیز تفاوت معنیداری با تیمار شاهد نداشت (05/0<P). همچنین بیشترین مقدار رشد در تیمار آستاگزانتین و کمترین مقدار در در تیمار شاهد مشاهده شد (05/0<P).
واژههای کلیدی: آستاگزانتین، اسپکتروفتومتری، بتاکاروتن، رنگدانه، ماهی فلاورهورن
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….. 2
1-2- کلیات ……………………………………………………………………………………………………………………… 4
1-2-1- مشخصات ماهی فلاورهورن و زیستگاه آن ………………………………………………………………… 4
1-2-2- رنگدانه ……………………………………………………………………………………………………………….. 6
1-2-2-1- کاروتنوئیدها …………………………………………………………………………………………………….. 6
1-2-2-2- ساختار کاروتنوئیدها ………………………………………………………………………………………….. 7
1-2-2-3- هضم و جذب کاروتنوئیدها ………………………………………………………………………………… 8
1-2-2-4- تبدیل متابولیکی کاروتنوئیدها …………………………………………………………………………….. 10
1-2-2-5- آستاگزانتین …………………………………………………………………………………………………….. 10
1-2-2-5-1 منابع آستاگزانتین ……………………………………………………………………………………………. 11
1-2-2-6- بتاکاروتن ……………………………………………………………………………………………………….. 13
1-3- فرضیهها ………………………………………………………………………………………………………………… 15
1-4- اهداف …………………………………………………………………………………………………………………… 15
فصل دوم
2-1- تحقیقات داخل کشور ……………………………………………………………………………………………….. 17
sabzfile.com |
2-2- تحقیقات خارج کشور ………………………………………………………………………………………………………….18
فصل سوم
3- مواد و روشها …………………………………………………………………………………………………………….. 22
3-1- مواد ……………………………………………………………………………………………………………………….. 22
3-2- روشها ………………………………………………………………………………………………………………….. 23
3-2-1- زمان و محل اجرای طرح ………………………………………………………………………………………. 23
3-2-2- تامین بچه ماهی فلاورهورن ……………………………………………………………………………………. 23
3-2-3- آکواریومهای پرورش ماهی ……………………………………………………………………………………. 24
3-2-4- ساخت جیره غذایی ……………………………………………………………………………………………….. 24
3-2-5- آغاز دوره پرورش ………………………………………………………………………………………………… 24
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-2-6- زیست سنجی ………………………………………………………………………………………………………. 25
3-2-7- کنترل عوامل فیزیکی و شیمیایی آب …………………………………………………………………………. 25
3-2-8- تغذیه ماهیان ………………………………………………………………………………………………………… 25
3-2-9- نمونه برداری ……………………………………………………………………………………………………….. 26
3-2-10- شاخصهای مورد مطالعه …………………………………………………………………………………….. 26
3-2-10-1- شاخصهای رشد …………………………………………………………………………………………… 26
3-2-10-1-1- افزایش وزن بدن …………………………………………………………………………………………………..26
3-2-10-1-2- درصد افزایش وزن بدن …………………………………………………………………………………………26
3-2-10-1-3- ضریب رشد ویژه ………………………………………………………………………………………………….27
3-2-10-1-4- فاکتور وضعیت …………………………………………………………………………………………………….27
3-2-10-2- شاخصهای تغذیه ایی …………………………………………………………………………………….. 28
3-2-10-2-1- کارایی غذا …………………………………………………………………………………………………. 28
3-2-10-2-2- ضریب تبدیل غذایی …………………………………………………………………………………….. 28
3-2-11- شاخصهای رنگی شدن ………………………………………………………………………………………. 28
3-2-12- تجزیه و تحلیل آماری …………………………………………………………………………………………. 29
فصل چهارم
4- نتایج ………………………………………………………………………………………………………………………….. 32
4-1- پارامترهای رشد و شاخصهای تغذیهای ……………………………………………………………………….. 32
4-1-1- درصد افزایش وزن ……………………………………………………………………………………………….. 32
4-1-2- ضریب رشد ویژه ………………………………………………………………………………………………….. 33
4-1-3- ضریب تبدیل غذایی ……………………………………………………………………………………………… 33
4-1-4- فاکتور وضعیت …………………………………………………………………………………………………….. 34
4-1-5- کارایی غذا ……………………………………………………………………………………………………………………..35
4-2- شاخصهای رنگی شدن ……………………………………………………………………………………………………..36
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل پنجم
5- بحث و نتیجهگیری ……………………………………………………………………………………………………….. 39
5-1- اثر منابع رنگدانه طبیعی و مصنوعی بر شاخصهای رشد ماهی فلاورهورن ………………………….. 39
5-2- اثر رنگدانههای طبیعی و مصنوعی بر رنگی شدن ماهی فلاورهورن ……………………………………. 41
5-3- نتیجهگیری کلی ……………………………………………………………………………………………………….. 43
1- پیشنهادات اجرایی …………………………………………………………………………………………………………. 44
2- پیشنهادات پژوهشی ………………………………………………………………………………………………………. 44
منابع ………………………………………………………………………………………………………………………………. 46
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 3-1- مواد مصرفی مورد استفاده در تغذیه ماهیان ………………………………………………………….. 22
جدول 3-2- مواد مصرفی مورد استفاده در انجام آزمایشها …………………………………………………….. 22
جدول 3-3- مواد غیر مصرفی مورد استفاده در تحقیق ……………………………………………………………… 23
جدول 4-1- خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب طی دوره پرورش ماهی فلاورهورن ……………………. 31
فهرست شكلها
عنوان صفحه
شکل 4-1- دادههای درصد افزایش وزن ماهیان فلاورهورن تغذیه شده با جیرههای آزمایشی ………….. 31
شکل 4-2- دادههای نرخ رشد ویژه ماهیان فلاورهورن تغذیه شده با جیرههای آزمایشی ……………….. 32
شکل 4-3- دادههای ضریب تبدیل غذایی ماهیان فلاورهورن تغذیه شده با جیرههای آزمایشی ………… 33
شکل 4-4- دادههای فاکتور وضعیت ماهیان فلاورهورن تغذیه شده با جیرههای آزمایشی ……………….. 33
شکل 4-5- دادههای کارایی غذا ماهیان فلاورهورن تغذیه شده با جیرههای آزمایشی ……………………… 35
شکل 4-6- دادههای غلظت کاروتنوئید ماهیان فلاورهورن تغذیه شده با جیرههای آزمایشی ……………. 43
فصل اول
مقدمه و کلیات
1-1- مقدمه
یکی از بیشترین جذابیتها در مخلوقات آبزی رنگهای درخشان آنها است. که منابع این رنگها از محیط طبیعی آنها به دست میآید. ماهیهای زینتی به ماهی های زیبا و رنگارنگی گفته میشوند كه ارزش آنها به دلیل زیبایی شكلها و رنگهای خیرهكننده آنها است( کپ[1] و دورماز[2]، 2007).
یکی از مهمترین مشکلات تولید کنندههای گونههای تجاری و پرورش دهندگان، بر روی گونههایی است که رنگشان را طی فرایند تولید از دست میدهند. بنابراین تقاضای مصرف کنندهها برای آنها پایین است. غذایی که به این گونهها داده میشود باید اجزاء غذایی مورد نیاز را برای به دست آوردن رنگ مطلوب داشته باشد ( کپ و دورماز، 2008). اگرچه بعضی از تولید کنندگان برای جذب مصرف کنندهها، بالاتر بردن سودشان و تولید ماهیانی با رنگهای روشنتر و درخشانتر از هورمونها و رنگهای مصنوعی استفاده میکنند. با این وجود رنگهایی که از این روش به دست میآیند ثابت نیستند و پس از مدتی ماهی رنگ خود را از دست میدهد و تلفات بالا ناشی از استرس دستکاری قبل و بعد از بیهوشی و ورود ماده رنگی به درون خون ماهی، رخ میدهد (مقدسی و همکاران، 1389).
رنگها به عنوان یک عامل مهم در زندگی همه موجودات زنده نقش عمدهایی را ایفا میکنند. رنگ بدن موجودات زنده تابع دو عامل ژنتیکی و تغذیه ایی میباشد، اما اطلاعات کافی از این که چه موادی و با چه دوزی روی گونهها استفاده شود وجود ندارد و همین موضوع باعث جذب محققین شده است (کپ و دورماز، 2007). در حال حاضر در پرورش انواع موجودات آبزی از انواع رنگدانهها استفاده میشود تا به این ترتیب از این افزودنی به عنوان یک عامل خوشرنگ کننده پوست بدن آبزیان، بهرههای لازم تجاری برده شود. رنگدانهها نقش مهمی در جیره غذایی حیوانات و صنعت تولید خوراک دام ایفا میکنند.
رنگ ماهیان عمدتاٌ بدلیل حضور کروماتوفور که محتوی رنگدانه است بوده که معمولا بر روی پوست حضور دارند. چهار گروه رنگدانه اصلی مسؤول ایجاد رنگ در بافت و پوست حیوانات و گیاهان می باشند که عبارتند از : ملانین ، پورین ، پریدیوم و کارتنوئید. کارتنوئیدها که به راحتی درچربی حل می شوند دامنه رنگی زرد تا قرمز را در پوست ایجاد می نماید. همچنین مسئول رنگهای نارنجی و سبز در تخم ، پوست و گوشت ماهیان می باشد (فوجی[3]، 1969).
همچنین در صنعت پرورش ماهی، تغذیه مهمترین عامل تعیین کننده در رشد و بقا آبزیان است و تهیه غذا یکی از مهمترین ارکان در تولید ماهیان زینتی به شمار میرود. هزینه غذا به طور معمول 60 درصد کل هزینه لازم را برای یک مجموعه تولید ماهیان، تشکیل میدهد. بنابراین غذاهای مصنوعی باید با توجه به اصول علمی فرموله شوند (افشار مازندران، 1381). استفاده از ترکیبات غذایی گیاهی بعنوان منبع تولید رنگدانه کاربرد دارد و امروزه تحقیقاتی بر روی پتانسیل بکارگیری این مواد در حال انجام است (گوویا[4] و همکاران، 1997؛ ریماندو[5] و همکاران، 2005). منابع رنگدانه مصنوعی رایجتر بوده که علت در راحتی بدست آوردن آن میباشد که البته دارای قیمت بالایی در بسیاری از کشورها میباشند که هزینه بالای آن سبب شده تا آکواریوم داران تمایل چندانی به استفاده نداشته باشند (سالس[6] و جانسس[7]، 2003).
رنگ پوست سیکلیدها از ترکیبات رنگی بسیار متفاوتی تشکیل شده است. سیکلیدهای نر رنگهای روشنتر و درخشانتری دارند در حالیکه مادهها تیرهتر هستند. به همین دلیل مصرف کنندگان ماهیان نر را بیشتر ترجیح می دهند و مادهها را برای رنگین شدن بیشتر توسط هورمونها تغییر جنسیت میدهند. در کسب و کار ماهیهای زینتی، توانایی پاسخگویی به نیازهای مشتریان برای تولید ماهی های با کیفیت بالا است که همیشه عامل حیاتی است (چوان لیم[8] و همکاران، 2003).
مطالعات چندانی درباره تأثیر رنگدانههای مصنوعی و طبیعی بر روی ماهیان سیکلید صورت نپذیرفته است. بنابراین این تحقیق برای مقایسه میان رنگدانههای مصنوعی بتاکارتن وآستاگزانتین با رنگدانههای طبیعی موجود در موادی همچون فلفلدلمهای قرمز و پوست گوجهفرنگی انجام شد.
1-2- کلیات
1-2-1- مشخصات ماهی فلاورهورن و زیستگاه آن
فلاورهورن یکی از زیباترین ماهیهای آب شیرین است که نسبت به سیکلیدهای دیگر قیمت بالایی دارد و دارای گونهها و رنگهای متنوعی میباشد. برای هرچه زیباتر شدن رنگ فلاورها میتوان آنها را با غذاهای زنده، غذاهای گیاهی حاوی بتاکاروتن طبیعی و یا رنگدانه های مصنوعی تغذیه کرد. این ماهی از گونههای مهم اقتصادی میباشد و دورگهایی از ماهیان سیکلید گلد تریماکو[9]، ماهی میداس[10] و سیکلید سر قرمز[11]، که متعلق به آمریکای جنوبی هستند، میباشد. که به دلیل ویژگیهای جذابش بین مصرف کنندهها محبوب است.
پرورش متراکم این ماهی رو به رشد است و بخش مهم اقتصاد در بعضی از کشورها مانند تایلند را در بر میگیرد، که به طور گسترده این ماهی را پرورش میدهند ( کوپیتایانت[12] و کینکارن[13]، 2011؛ نیکو[14]و همکاران، 2007). از آنجا که این ماهی ساخته انسان است نام علمی ندارد، نام فلاورهورن از ترجمهی نام آسیای شرقی آن “لو هان[15]” گرفته شده است. نام دیگر این ماهی کرین سیکلید است (نیکو و همکاران، 2007). این ماهی در سالهای اخیر از نظر استقبال ماهی دوستان در ردهی ماهیهایی نظیر دیسکاس و آروانا قرار گرفته است. برخی از کارشناسان فکر میکنند که این ماهی ساخته شده ناشی از شوک فیزیکی و شیمیایی (حبیبی[16]، 2009) است. نام فلاورهورن برای شکل سر مشخص و رنگهای واضح آن است، که در دهه گذشته جزء ماهیان محبوب شده است (هردر[17] و همکاران، 2012). شرایط سخت آکواریوم را از لحاظ دما، سختی آب و پ هاش[18] و نیترات رو تحمل میکند ولی بهترین پ هاش برای انها 7 تا 8/7 و دمای 27 تا 32 است.
فلاورهورن معمولا تا 30 سانتیمتر رشد میکند که نمونههای 40 سانتیمتری و بیش از 40 سانتیمتری آن هم دیده شده است. این ماهی زینتی در جنوب شرق آسیا برای صادرات به کشورهای غربی پرورش داده میشود (سندفورد[19]، 2007).
لازم به ذکر است که این ماهی بسیار مهاجم و قلمروطلب است وهیچ ماهی را نمیتوان در کنار این ماهی نگهداری کرد. این ماهی حتی به ماهی لجنخوار داخل آکواریوم رحم نمیکند و ممکن است آن را مورد حمله قرار دهد. این قلمروطلبی حتی در مورد فلاورهای دیگر هم صدق میکند. این موضوع باعث شده است که جفت زدن این ماهی تا حدودی مشکل باشد.
[1] kop
[2] Durmaz
[3] Fuji
[4] Gouveia
[5] Raymundo
[6] Sales
در سیستم قضایی قانونی تصدی زنان برای قضا جایز و بلامانع خواهد بود و اما اینكه پس از برقراری نظام جمهوری اسلامی ایران زنان را از مصنب قضا منع كرد ند به این جهت بوده كه سیستم قضایی قانونی را دز حكم سیستم فضایی فقهی و اجتهادی قرار داده و برای هردو سیستم حكم واحدی قائل گردیدند یكی از مسائلی كه مورد توجه و مطمح نظر علمای حقوق می باشد و همیشه از آن سئوال می شود این است كه آیا در آیین دادرسی اسلام لازم است قاضی مرد باشد و یا آنكه زن نیز می تواند متصدی قضا شود . در پاسخ به این سئوال نظرات گوناگونی ابراز شده است بعضی آن را جائز شمرده بعضی از آن منع كرده اند قبل از شروع در ذكر ادله طرفین لازم است محل نزاع را مشخص كرد تا آنكه نظرات مختلف در موضوع واحدی توارد كنند . محل نزاع در این مساله در این نیست كه آیا زنان می توانند ابلاغ قضایی داشته باشند و یا نداشته باشند زیرا بسیاری از آنان ممكن است ابلاغ قضایی داشته باشند اما بهیچ وجه مستقیما وارد عمل دادرسی نشوند بلكه در بخشهایی از قوه قضاییه انجام وظیفه نمایند
واژگان کلیدی:داوری،حقوق،زن،فقه
sabzfile.com |
سرکار خانم دکتر زهره رحمانی
استاد مشاور:
جناب آقای دکتر سیّد محمّد اسدی نژاد
تابستان 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
چکیده …………………………………………………………………………………………………………………..
1
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………
2
فصل اول: کلیاتی در باب مفاهیم بنیادین
1-1 تعاریف و مفاهیم
1-1-1 حق …………………………………………………………………………………………………………………….
7
1-1-2 حق بودن یا حق داشتن …………………………………………………………………………………………
8
1-1-3کودک …………………………………………………………………………………………………………………
11
1-1-4 حضانت…………………………………………………………………………………………………………………
13
1-1-5 حقوق فرهنگی …………………………………………………………………………………………………….
14
1-1-6حقوق اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………
17
1-2 پیشینه حقوق کودک
1-2-1پیشینه حقوق کودک در جهان ………………………………………………………………………………..
18
1-2-2 پیشینه حقوق کودک در ایران …………………………………………………………………………………
20
1-3 آثار و مزایای حقوق فرهنگی و اجتماعی کودک …………………………………………………………..
23
1-4 جایگاه حقوق کودک در نظام حقوقی
1-1-4 جایگاه حقوق کودک از نگاه قرآن ………………………………………………………………………….
26
4-1-2 جایگاه حقوق کودک در ایران ……………………………………………………………………………….
28
4-1-3 جایگاه حقوق کودک در اسناد بین المللی ……………………………………………………………….
31
فصل دوم: حقوق فرهنگی ناشی از حضانت
2-1 حق آموزش و پرورش ……………………………………………………………………………………………..
35
2-2 حق آزادی و شرکت در مجامع و اجتماعات ………………………………………………………………..
47
3-2 حق تفریح و بازی کودک ………………………………………………………………………………………….
52
فصل سوم: حقوق اجتماعی ناشی از حضانت
3-1 حق داشتن خانواده …………………………………………………………………………………………………..
56
3-1-1حق داشتن هویت …………………………………………………………………………………………………
58
3-1-2حق تکریم شخصیتی …………………………………………………………………………………………….
61
3-2 حق شرایط مناسب زندگی کودک ………………………………………………………………………………
65
3-2-1 حق خوراک ………………………………………………………………………………………………………..
66
3-2-2 حق مسکن ………………………………………………………………………………………………………….
69
3-2-3 حق بهداشت ……………………………………………………………………………………………………….
71
3-2-4 حق تأمین اجتماعی ………………………………………………………………………………………………
79
3-2-5ممنوعیت کار اجباری کودک ………………………………………………………………………………….
83
نتیجهگیری ……………………………………………………………………………………………………………
100
منابع و مأخذ …………………………………………………………………………………………………………
102
چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………..
106
چکیده:
با توجه به روابط و مناسبات اجتماعی و فرهنگی و بر اثر فقر، بی سوادی، تخریب محیط زیست،
sabzfile.com |
سوء تغذیه و غیره امنیت جان میلیونها کودک در معرض خطر قرار دارد. نقض حقوق کودکان در بیشتر کشورهای جهان، امروزه بخش مهمی از معضلات و مشکلات جوامع را تشکیل میدهد. به نظر میرسد مسئولیت این امر در درجه اول بر دوش والدین و سپس دولتها میباشد و در واقع میتوان اذعان داشت که شرایط موجود کودکان، باز تولید شرایطی است که والدین و دولتها برای آنان به وجود میآورند. از این رو در نظر گرفتن حقوق آنان با هدف حمایت از جنبههای مختلف زندگی، ضروری است و باید یکی از مهمترین دغدغههای دولتها به شمار آید و آنچه که در قوانین و اسناد بینالمللی در حمایت از حقوق کودک به تصویب رسیده است، در عمل به خوبی به اجرا در نیامده است. بر این اساس دولتها باید در اجرای درست آن حقوق، توجه جدی به عمل آورند.
در این پایاننامه سعی بر آن است که با بررسی حقوق فرهنگی و اجتماعی کودک، راهکارهایی برای پیشبرد این حقوق ارائه شود و زمینههای بهرهمندی آنان از این دسته از حقوق به درستی فراهم گردد.
واژگان کلیدی:
کودک، حقوق فرهنگی و اجتماعی، اسناد بین المللی، حضانت
مقدمه:
کودکی از مراحل بنیادین و بسیار حساس هر انسان در جامعه است. اگر این مرحله به خوبی شناخته شود و به طور مناسب پشت سر گذاشته شود، جامعه مملو از افرادی خواهد شد که قابلیتهای لازم برای زندگی در وضعیت مطلوب را دارند. کودک نخستین تعامل خود را با محیط، در خانواده آغاز میکند و بعد از خانواده، جامعه دومین محیطی است که اثرگذاری و اثر پذیری کودک در آن آغاز میشود و کودک اندک اندک در فرآیند رشد اجتماعی قرار میگیرد.
از آنجایی که سالهای اولیه کودکی در رشد و شخصیت و آینده کودک نقش بسزایی دارد، باید به همه ابعاد وجودی کودک از جمله رشد فرهنگی، اجتماعی، عاطفی، شخصیتی و … است، توجه کرد. هر کشوری متعهد به تأمین نیازهای افراد جامعه خود مخصوصاً کودکان در چارچوب و ظرفیتهای موجود خود میباشد، حائز اهمیت است که تمام توان خود را برای گسترش حقوق کودک بکار گیرد. زیرا نتایج مثبت آن در پیشرفت و رشد جامعه نیز تأثیر چشمگیری دارد. در نتیجه کودکان در آینده با مشکلات کمتری مواجه خواهند شد. با توجه مطالب فوق الذکر و آشکار شدن ارزشها و جایگاه والای کودکان و رعایت حقوق فرهنگی و اجتماعی آنان بعضاً شاهد مشکلات و نابرابریهایی هستیم. فلذا سعی بر آن است که راهکارها و پیشنهادهایی برای جلوگیری از این نابرابریها ارائه شود.
1- بیان مسئله :
حقوق کودک از زیر مجموعههای حقوق بشر محسوب میشود. در شناسایی حقوق انسان، شناخت موضوع آن، یعنی انسان، اهمیت بسیاری دارد و شناخت کودک به لحاظ وضعیت خاص وی از ارزش والایی برخوردار میباشد. کودک، انسانی است که دارای حقوقی اساسی و مشترک با سایر آدمیان میباشد و از کلیه حقوق مدنی برخوردار است از این جهت فرقی با بزرگسالان ندارند، اما قانوناً نمیتوانند حق خود را اعمال و اجرا کنند و توان حفظ و دفاع از آنها را ندارد. همانطور که این حقوق برای همگان آشکار است و این امر مورد عنایت خاص همه قانونگذاران و مصلحان اجتماعی قرار گرفته است، باید گفت، رعایت حقوق کودکان صرفاً در حد یک امر شخصی و خانوادگی نیست، بلکه باید در جامعه با سایر انسانها یکسان دیده شوند. به عنوان عضوی زنده و پویا در زندگی اجتماعی شریک و سهیم باشند. در این راستا دولت با توجه به ارزشهای فرهنگی و اجتماعی کودکان، در حمایت از احقاق حقوق آنان باید بکوشد. زیرا کودکان هر جامعه، آینده سازان آن جامعهاند، لذا رعایت حقوق آنان نه تنها آینده سعادتمند آنان، بلکه آینده روشن جامعه را نیز نوید میدهد.
2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق :
کودکان به عنوان عضوی از خانواده و جامعه انسانی به لحاظ آسیب پذیری بسیار و نداشتن توانایی مناسب در دفاع از خود، بیش از دیگران در معرض خطر، تضییع حقوق قرار دارند و باید از سادهترین امکانات زندگی و حقوق اولیه خویش بهرهمند شوند، زیرا عدم بهرهمندی از حقوق اساسی، نقض حقوق آنان به شمار میآید. باید در جامعه محیطی امن و امکان دسترسی به عدالت برای همه کودکان فراهم شود. از آنجایی که هر کشوری متعهد به تأمین نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افراد جامعه خود میباشد ضروری است که به حقوق کودکان که جزئی از همین افراد جامعه به حساب میآیند به حداقل اکتفا نکنند و به حد اعلاء بیندیشند.
باید در رشد و تکامل آنها همه توان را بر کف نهاد و به همه جوانب حقوقی کودکان نگریست. رعایت حقوق و پرورش صحیح آنان باعث آینده روشن جامعه میشود به همین جهت باید بیشتر از سایر افراد جامعه مورد توجّه و اهمیت قرار گیرند.
تلاش است که از این نابرابریها بکاهیم و اقدامی هماهنگ برای حقوق کودک در سطح بینالمللی با مشارکت اعضای جامعه جهانی برای رسیدن به سطحی مطلوب و حداقل استانداردهای حقوق بینالملل برای کودکان انجام دهیم که آنها هم به عنوان یک انسان از حقوق خود بهرهمند شوند، تا گام کوچکی در راستای برطرف نمودن این مشکلات برداشته شود.
3- اهداف تحقیق :
هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل حقوق فرهنگی و اجتماعی کودک در حقوق داخلی کشورها و اسناد بین المللی است. باید نظام حقوق کودکان را با توجه به سایر بخشهای نظام حقوقی، مد نظر قرار دهیم و دچار افراط و تفریط نشویم و نیازهای مادی، معنوی، روحی، جسمی و شأن انسانی آنان و مسائل بسیاری که پایههای اصولی توجه به حقوق این گروه خاص اجتماع است را مد نظر قرار دهیم. اقدامی هماهنگ برای حقوق کودک در سطح بینالمللی با مشارکت اعضای جامعه جهانی برای رسیدن به سطحی مطلوب و حداقل استانداردهای حقوق بین الملل برای کودکان انجام دهیم تا گام کوچکی در راستای بر طرف نمودن این مشکلات برداشته شود.
4- سؤالات تحقیق :
1) آیا با توجه به قوانین و مقررات کشور در زمینه نقش دولت و تکلیف والدین در حضانت بر کودکان زمینه بهرهمندی آنان از حقوق فرهنگی و اجتماعی به نحو مناسب مهیا است؟
2) آیا در این زمینه در حقوق ایران در مقایسه با اسناد بینالمللی تفاوتهایی وجود دارد؟
5- فرضیه های تحقیق :
1) در خصوص تکلیف دولت و والدین در زمینه بهرهمندی کودکان از حقوق فرهنگی و اجتماعی آنان از لحاظ نظری مهیاست، اما در عمل و اجرا با مشکلات رو به رو هستیم.
2) در مقایسه با اسناد بینالمللی از جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی، کنوانسیون حقوق کودک، مقاوله نامه سازمان بین المللی کار تفاوتهایی در این زمینه وجود دارد.
6- روش تحقیق :
روش تحقیق توصیفی و تحلیلی میباشد و روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای با استفاده از منابع معتبر و موثق کتابخانههای کشور و نیز جستجوی اینترنتی است. البته در موارد جزئی از روش میدانی نیز استفاده گردیده است.
7- ساختار تحقیق :
پایاننامه حاضر در سه فصل کلی تنظیم شده است که هر کدام، بخشها و زیر مجموعههایی در بر دارد:
فصل اول تحت عنوان کلیات شامل چهار بخش میباشد؛ در بخش اول، به تعاریف و مفاهیم پرداخته شده. و سپس، پیشینه حقوق کودک در جهان و در ایران مورد بررسی قرار گرفته. در بخش سوم، به آثار و مزایای حقوق فرهنگی و اجتماعی کودک پرداخته شده است و در انتها، جایگاه حقوق کودک در نظام حقوقی، از نگاه قرآن، در ایران، در اسناد بینالمللی مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم نیز، به حقوق فرهنگی ناشی از حضانت اختصاص داده شده است که شامل دو بخش است؛ بخش اول، حق آموزش و پرورش. بخش دوم، حق آزادی و شرکت در مجامع و اجتماعات.
فصل سوم راجع به حقوق اجتماعی ناشی از حضانت است که شامل دو بخش میباشد؛ در بخش اول، به خانواده به عنوان عنصر اساسی پرداخته شده و سپس حق شرایط مناسب زندگی کودک ( حق خوراک، حق مسکن، حق بهداشت، حق تأمین اجتماعی، حق ممنوعیت کار اجباری ) به رشته تحریر در آمده است.
فصل اول
کلیاتی در باب مفاهیم بنیادین
1-1 تعاریف و مفاهیم :
1-1-1 حق
انسان موجودی مدنی الطبع است و زندگی به صورت انفرادی برای وی بسیار مشكل و تقریباً غیرممكن خواهد بود، لذا تشكیل جامعه انسانی كه در آن افراد جامعه نیازهای یکدیگر را مرتفع سازند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. اما در همین جامعه انسانی بعضاً اختلافاتی ایجاد میشود كه ضرورت وجود ابزار و دانشی كه بتواند به تنظیم روابط بین افراد جامعه و رفع اختلافات بپردازد احساس میشود. ریشه بسیاری از این اختلافات در تصوری است که افراد جامعه از تعریف حق در نظر دارند به این ترتیب که یک طرف حق خود را توسط دیگری از بین رفته میداند و این در حالیست كه طرف مقابل منكر چنین ادعایی است، سوالی كه در این قسمت مطرح میشود این است كه حق چیست؟ این سوال به ظاهر پیش پا افتاده موثر در بسیاری موضوعات و مفاهیم دیگر است به ویژه اینکه تصور قانونگذار در این خصوص ممکن است به ایجاد حق بیانجامد. در هر حال به لحاظ اهمیت این موضوع فلاسفه، بزرگان دین و حقوقدانان به کرات در این خصوص سخن به میان آوردهاند و گاهی اختلاف نظر در تعاریفشان دیده میشود.
در فرهنگ فارسی معین از حق به معنای راست، درست، مقابل باطل، حقیقت، یقین، عدل، داد، انصاف، سزاواری، شایستگی و… یاد شده است. ( معین، 1389: 405 )
در لغت نامه دهخدا حق در لغت به معنای ثابت یا هر چیز ثابتی است که انکار آن رواست؛ به عبارت دیگر، حق یعنی موجود ثابت. ( دهخدا، 1387: 9142 )
آنچه که بیان شد نشان دهنده آن است که حق واژهای عربی است. که به معنای ثبوت و تحقیق است و وقتی میگوییم چیزی تحقق دارد، یعنی ثبوت دارد. ( مصباح و کریمی نیا،20:1380 )
گاه معادل آن در زبان فارسی همتی پایدار به کار برده میشود. یعنی هر چیزی که از ثبات و پایداری بهرهمند باشد، حق است. ( آملی، 1375: 74 )
حق در اصطلاح فقهی نوعی از سلطنت است بر چیزی متعلق به عین، مانند حق تحجیر و حق رهانه و حق غرماء در ترکه میّت؛ یا متعلق به غیر عین، مانند حق خیار. ( قاسم زاده مقدم، 1367: 3 )
در جای دیگری ذکر شده است که حق امتیاز و نفعی است متعلّق به شخص که حقوق هر کشور در مقام اجرای عدالت از آن حمایت میکند و به او توان تصرف در موضوع حق و منع دیگران از تجاوز به آن را میدهد. ( کاتوزیان،442:1381 )
امّا از لحاظ حقوقی تعریف حق متفاوت است، برخی در تعریف آن آوردهاند که حق “سلطه و اختیاری است که حقوق هر کشور به منظور حفظ منافع اشخاص به آنها می دهد.” ( کاتوزیان، 1382: 249 )
به نظر میرسد حق، نوعی امتیاز خاصّی است که ذی حق از آن بهرهمند میشود و این امتیاز تضمین شده است.
میتوان اینگونه حقّ را معنا کرد که حق امری است که به سود فردی است و بر عهده دیگران. با این اوصاف حق همیشه در برابر تکلیف قرار میگیرد. زیرا جایی که حق مطرح باشد در مقابلش تکلیفی هم وجود دارد. مثلاً وقتی کودک نسبت به پدر حقّ نفقه دارد، در مقابل بر پدر تکلیف است که این حق را ادا کند. البّته عکس این قضیه هم وجود دارد و اینگونه نیست که لازمه هر تکلیفی وجود یک حق باشد.
2-1-1 حق بودن یا حق داشتن
«حق بودن» و «حق داشتن» از دیرباز یكی از مهمترین دغدغههای انسان در ساخت اندیشه و عمل فردی و اجتماعی بوده است.
پیشینه طولانی گفت وگوها و نظریه پردازیها درباره «حق» و تأمّلات فراوانی كه متفكران در طول تاریخ نسبت به ابعاد گوناگون حقوق طبیعی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و… داشتهاند، هرگز باعث نشده است كه مسأله «حق» و «حقوق» اهمیت و حساسیت خود را از دست بدهد و در شمار مقولات تاریخمند زندگی انسان درآید! بلكه تا آنجا كه حافظه منابع تاریخی به یاد میآورد مسأله حق و حقوق برای انسان اجتماعی مطرح بوده است و هر چه زمان بر آن گذشته اهمیت آن پررنگتر شده است.اینكه گذشت زمان و تكرار بحث و نظر درباره «حق» و «حقوق»، این مهم را از رونق نینداخته، بلكه ضرورت آن را شفافتر نموده است، ارتباط مستقیمی با رشد اندیشه، تحلیلها و تأمّلات علمی بشر در سدههـای اخیر دارد. ( ترابی، بیتا:1 )
واژههای «حق» و «حقوق» هر چند دارای ریشه لغوی یکسانی هستند و چه بسا فرق آن دو فقط در مفرد و جمع بودن باشد، اما در كاربردهای آن دو میتوان تفاوتی را مورد شناسایی قرار داد؛ واژه «حق»، هم با فعل «بودن» و هم با فعل «داشتن» به كار میرود؛ «حق بودن» به معنای مطابق با واقع بودن، ثبات و واقعیت داشتن، و «حق داشتن» به معنای برخورداری از یك امتیاز، امكان و قدرت برای انتخاب كردن. اما واژه «حقوق» در زبان فارسی به صورت یك اصطلاح برای «حقهای داشتنی» در آمده است و با فعل «داشتن» به كار میرود. برخی محققان مباحث فلسفه حقوق، معتقدند كه توجه انسانها در گذشته تاریخ بیشتر معطوف به «حق بودن» در برابر «باطل بودن» بوده است و كمتر به مقوله حقوق به عنوان «حق داشتن» میپرداختهاند. ( همان منبع، 3 )
به تعبیر این محققان، انسان گذشته به مسأله «حق» بیشتر از زاویه كلامی و اعتقادی نگریسته و دغدغه فهم درست و نادرست را داشته است، تا قلمرو تكلیف و مسؤولیت خود را در قبال آن روشن سازد و از این منظر، حق در مطالعات آنان جنبه مسؤولیت آفرینی و تكلیف زایی داشته است. در حالی كه انسان معاصر حق را از منظر حقوقی مورد توجه قرار داده و همّتش آن است تا میدانهای اختیار خود را شناسایی كند و دامنه انتخابگری و اعمال اراده و قدرت و خواست خود را گسترش دهد. به نظر اینان، اثبات هر حق در منظر كلامی و فلسفی قدیم، تكلیفها و محدودیتهایی را برای انسان به دنبال داشت و اثبات هر حق در نگاه حقوقی جدید، آزادیهای بیشتری را در اعمال اراده و انتخاب برای انسان به همراه دارد. ( همان منبع، 4 )
این نوع نگاه، گرچه میخواهد میان «حق بودن» و «حق داشتن» فـاصلهای ژرف پدید آورد و «حق بودن» را مقولـهای سنتی و كهنـه و «حق داشتن» را موضوع نو و جدی برای نسل معاصر معرفی میكند. اما براستی اگر میان این دو حق هرگونه ارتباطی را انكار كنیم موضوع «حقوق انسان» به منزله امتیازها و اختیارهای كاملاً قراردادی و بیپشتوانه و شكننده تلقی خواهد شد.
هر حقی از نوع «حق داشتن» زمانی جدی و پایدار و قابل دفاع است كه متّكی به حقّی از نوع «حق بودن» باشد و اگر حقهای بنیادین هستی را نادیده انگاریم، حقوق انسان چون زورقی بی پناه، دستخوش امواج تحلیلها، نظریهها، نیازها خواهد شد و گاه ضد خود را درون خویش خواهد پرورید. ( همان منبع، 5 )
برخی اندیشمندان اوایل قرن بیستم، از جمله حقوقدان آمریکایی، وسلی هوفلد، معتقدند که وقتی از حق سخن میگوییم، در همه موارد به یک معنا نیست. وی چهار معنا برای حق پیش بینی میکند و تأکید میکند که شناخت حق مستلزم فهم مصادیق چهارگانه آن است. این چهار معنا عبارتاند از:
حق به معنای ادعا
حق به معنای امتیازها
حق به معنای قدرت ها
حق به معنای مصونیت
وقتی حق مطالبه کردن دین توسط دائن مطرح میشود، حق به معنای ادعاست. این نوع از حق همیشه با تکلیف همراه است؛ به عبارت دیگر وقتی میگوییم «الف» از «ب» طلب دارد، به این معناست که «الف» حق دارد از «ب» طلب خود را مطالبه کند و در مقابل «ب» مکلف به پرداخت دین است. همچنین وقتی سخن از حق کودک برای شیر خوردن (رضاع) مطرح میشود، در مقابل، سرپرست او مکلف به تهیه زمینه برخورداری کودک از این حق است. حق نفقه، حق حضانت و… نیز جزء همین حقوق است. ( پیوندی،1390: 31 )
نوع دوم حق، به معنای امتیاز یا به عبارت دیگر به معنای آزادی است. هر گاه از حقوقی مانند حق آزادی بیان، حق انتخاب شغل، حق شرکت در اجتماعات[1] و… بحث میشود، حق به معنای امتیازی است که به فرد داده شده است و برای دیگران تکلیفی ایجاد نمیکند. به تعبیر دیگر، وقتی میگوییم «الف» حق آزادی بیان دارد، به این معنا نیست که در نتیجه این حق، «الف» میتواند چیزی از «ب» بخواهد و «ب» در برابر وی مکلف به انجام دادن عملی باشد. دست کم میتوان گفت که چنین چیزی مدلول مستقیم حق به معنای آزادی نیست. در این معنای حق، شخص محق، حق دارد. مثلاً آنچه در ذهن خود دارد، آشکار کند یا شغلی انتخاب کند که به آن علاقمند است. به همین دلیل، به این نوع حق، آزادی و امتیاز میگویند. ( همان منبع )
سومین نوع حق، حق به معنای قدرت و سلطه است. در صورتی که شخصی بتواند نسبت به شخص دیگر، رابطهای حقوقی را تغییر دهد، سخن از حق به معنای قدرت به میان میآید؛ مثلاً در صورتی که «الف» مالک شیئی باشد، حق دارد آن را به «ب» هبه کند و نسبت «ب» را با آن شیء تغییر دهد. در این فرض، «ب» در معرض تغییر قرار گرفته و نسبت جدیدی با آن شیء پیدا کرده است. ابراء ذمه بدهکار یا نوشتن وصیت نامه نیز از همین نوع است. ( همان منبع،32 )
نوع چهارم حق، حق به معنای مصونیت است. وقتی شخصی دارای مصونیت باشد، دیگران نمیتوانند نسبت به او اعمال قدرت کنند؛ برای مثال، مواد 1318 و 1175 قانون مدنی ایران که درباره حق حضانت اطفال است، از این نوع حق است. ماده 1175 این قانون مقرر میدارد: “طفل را نمیتوان از ابوین یا از پدر و مادری که حضانت با اوست، گرفت…” در اینجا پدر یا مادر در برابر تعرض دیگران، مصونیت دارند. (همان منبع، 32 )
همچنین حقوقی که در قوانین کشورها به عنوان حقوق بنیادین و اساسی برای شهروندان در نظر گرفته میشود، افراد را در برابر قانونگذاری عادی، از تعرض مصون میکند؛ برای نمونه طبق اصل 39 قانون اساسی ایران، افراد از حیثیت و شخصیت برخوردارند و در صورت بازداشت یا زندانی شدن، هتک این حق از طرف هر کسی که باشد، ممنوع و قابل پیگرد است. همچنین، حقوقی که در اصول 32، 33، 38، 164 قانون اساسی برای افراد و شهروندان پیش بینی شده است از جمله این حقوق اند. ( همان منبع )
3-1-1 کودک
کودک در لغت به معنای کوچک، خرد و ضعیف آمده است. کودکی به شرایط یا زمان کودک بودن اشاره دارد، مقطعی از عمر انسان در دوره کودکی اختصاص دارد هرچند که از لحاظ عرفی، حقوقی، فقهی مرز دقیقی برای آنان تعیین نشده است. علمای حقوق و فقها به جهت تأثیرات خاصی که دوره کودکی در حقوق و تکالیف دارد، اقدام به تعریف آن نمودهاند. از نظر عرف دوره کودکی پس از نوزادی شروع تا رسیدن به سن قانونی ادامه مییابد.
حضرت امام خمینی(ره) در تحریر میفرماید «الصغیر و هو الذی لم یبلغ حد البلوغ محور علیه شرعا لا تنفذ تصرفاته فی امواله»
صغیر کسی است که به حد بلوغ نرسیده باشد، این شخص از تصرفات در اموال خود ممنوع خواهد بود و در ادامه میافزاید: هرچند که درکمال تمییزی و رشد باشد و تصرفاتش در نهایت سود و صلاح صورت گیرد. چنین شخصی از نظر فقها کودک تلقی میگردد. کودک یا صغیر در اصلاح حقوقی به کسی گفته میشود که به نمو جسمی و روحی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده باشد.
مطابق ماده 958 قانون مدنی: ” هر انسان متمتع از حقوق مدنی خواهد بود و لیکن هیچ کس نمیتواند حقوق خود را اجرا کند، مگر آنکه برای این امر اهلیت قانونی داشته باشد. کسی اهلیت قانونی برای اجرای حقوق مدنی دارد، که ممنوع و محجور از تصرف اموال و حقوق مالی خود باشد.”
مطابق ماده 1207 قانون مدنی: ” اشخاص ذیل محجور و از تصرف در اموال و حقوق مالی خود ممنوع هستند:
صغار
اشخاص غیر رشید
مجانین. “
ماده یک کنوانسیون حقوق کودک اشعار داشته: ” از نظر این کنوانسیون منظور از کودک افراد انسانی زیر 18 سال است؛…. مگر اینکه طبق قانون قابل اجرا درباره کودک سن بلوغ کمتر تشخیص داده شود.”
همچنین تعریف کودک در اسناد دیگری نیز به چشم میخورد: بند 5 ماده 6 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، مصوب 1966 مجمع عمومی سازمان ملل متحد، نیز درباره مجازات اعدام تصریح میکند: حکم اعدام درباره جرایم ارتکابی اشخاص کمتر از هجده سال صادر نمیشود و درباره زنان باردار اجازه اجرا ندارند.
کودکی یک مرحله از مراحل زندگی طبیعی انسان است. باید دید آیا صرف نظر از اعلام قانونگذار و تصویب قانون ملی در کشوری خاص، آیا دانش امروز یک فرد پنج ساله یا نه ساله را بزرگسال قلمداد میکند یا کودک؟ شکی نیست که هیچ روانشناس یا زیست شناسی در کودک دانستن این اشخاص تردیدی به خود راه نخواهد داد. از طرف دیگر باز هم معیارهای علوم امروزین یک انسان هجده یا نوزده ساله را کودک محسوب نمیکنند. و همچنانکه بسیاری از نظامهای حقوقی ملی همین معیار را برای سن کبر و خارج شدن شخص از جرگه کودکان برگزیدهاند. به بیان دیگر باید میان صغیر بودن یا کبیر بودن از نظر قانونی و کودک یا بزرگسال بودن از نظر علمی و طبیعی قائل به تمیز شد.
کودک بودن یک پدیده طبیعی انسان است. حال تصویب قانون خاص در مجلس قانونگذاری یک کشور برای کبیر شمردن انسانی که از نظر علمی و طبیعی کودک است، تأثیری در پدیده کودکی نخواهد داشت. ( عابد خراسانی، 1389: 69 )
بنابراین میبینیم که از نظر حقوقی، کودک از کلیهی حقوق مدنی برخوردار است و از این جهت فرقی با بزرگسال ندارد، اما از نظر قانون نمیتواند حق خود را اعمال و اجرا کند. زیرا موجودی است که به تنهایی توانایی انجام کارهای خود را ندارد و نیازمند به حمایت والدین و بزرگترها است، ولی به عنوان یک انسان در جامعه زندگی میکند و باید حقوق آنها را داشته باشد و این آرامش و حقوق و آزادیهای فردی را دولت و والدین میتوانند به کودکان بدهند، تا درست زندگی کنند و جامعه سالمی را در آینده پیشرو داشته باشند.
4-1-1 حضانت
اسیدهای آلی و عصاره های گیاهی به عنوان جایگزین مناسب برای آنتی بیوتیک ها مطرح شده اند (Langhout, 2000).
1-2- گیاه شناسی کنگرفرنگی
کنگرفرنگی با نام علمی ( (Cynara scolymus Lکه در زبان فارسی با نام های ارده شاهی، انگنار انگینار نیز خوانده می شود (2001 Dermarderosian, Kupicha, 1975;) ، گیاهی است چند ساله، حساس به سرما، با طول عمر متوسط 4 سال که ارتفاع آن به 2 متر میرسد (شکل 1-1) (ضیایی و همکاران، 1383). این گیاه از خانواده کاسنی1 میباشد (مظفریان، 1375). کنگرفرنگی در مناطق بدون یخبندان (دارای زمستانهای ملایم) با تابستانهای مرطوب و خنک بهترین عملکرد را دارد. این گیاه با مناطق دارای زمستان سرد و یخبندان سازگاری ندارد و همچنین مناطق دارای آب و هوای گرم نیز برای آن مناسب نیست، زیرا باعث باز شدن سریع جوانههای گل و خراب شدن قسمت های ترد و خوراکی گیاه میشود. این گیاه نیاز به فصل رشد طولانی داشته و در هوای گرم بهتر رشد میکند Dermarderosian, 2001)).
شکل 1-1- گیاه کنگرفرنگی
1-Asteraceae
این گیاه از طریق رویشی و همچنین بذر و به روش کشت بافت تکثیر میشود. تمام قسمتهای این گیاه اعم از سر (گل آذین نابالغ)، ریشه و ریزوم، بذر و برگهای آن استفاده خوراکی دارند. از نظر دارویی ارزش برگهای کنگرفرنگی بیشترازگلهای آن است. برگهای سال اول (برگهای بسیار بزرگ به شکل طوقهای) و به ویژه برگهای مربوط به پایههایی که هنوز گل ندادهاند جهت مصارف دارویی بهتراست Melilli et al., 2004)). کنگر فرنگی دارای برگ های بسیار بزرگ متمایل به سفید به ابعاد 15 ×40 سانتی متر و دارای دندانه های نوک تیز کوچک است. سطح تحتانی برگ ها کرکینه پوش و حاوی رگبرگ های خیلی برجسته است، برگ های زیرین دارای تقسیمات شانه ای، حاوی لوب های بزرگ دندانه دار و برگ های فوقانی ساده و دارای دندانه های نامنظم است که دارای تقسیمات شانه ای عمیق بریده بریده بوده و رنگ آنها متمایل به سفید است (ضیایی وهمکاران، 1383). در کنگرفرنگی جوانه های گل از قسمت جانبی گیاه بیرون می آیند و هر جوانه گل باز نشده شبیه یک مخروط کاج می باشد با 4-3 سانت قطر که گرد و دارای جوانه های کشیده، براکته های سبز چرمی که هر یک گل ها به رنگ آبی ارغوانی هستند (صمصام، 1374). وقتی این گیاه به ارتفاع نهایی (حد بلوغ کامل) خود برسد دارای یک جوانهی انتهایی خواهد بود که ظهور این جوانه اولین نشانه بلوغ گیاه است. بهترین زمان برداشت برگها تابستان میباشد که در این فصل برگها دارای کمترین مقدار آب هستند (86-82 درصد) و رگبرگ میانی آنها بسیار کوچک میباشد. برداشت برگهای کنگرفرنگی باید پس از رشد کامل برگها ولی قبل از ظاهر شدن گلها انجام گیرد. بهترین زمان جمعآوری برگها صبح زود و قبل از طلوع آفتاب است و در این زمان میزان روغن فرار گیاه بالا میباشد. در صورتی که در طول روز در مقابل هوای گرم و آفتابی تحت تاثیر واکنش های شیمیایی انجام شده در گیاه مقدار مواد موثر در اندام گیاهی کاهش خواهد یافت (صمصام، 1374). سطح زیر کشت کنگرفرنگی در جهان بیش از 100000 هکتار می باشد و کل محصول تولیدی در حدود 200000 تن است. تولیدکنندگان عمده کنگرفرنگی کشورهای ایتالیا (52000 هکتارسطح زیر کشت)، اسپانیا (28000 هکتارسطح زیر کشت)، فرانسه15000 هکتار
sabzfile.com |
سطح زیر کشت) و یونان (5000 هکتار سطح زیر کشت) می باشند. گونه ای از این گیاه با نام علمی Cynara syriaca Boiss در ایران (قزوین و اندیمشك به صورت محدود) به صورت خودرو دیده می شود (ضیایی وهمکاران، 1383).
1-3- واریته های موجود
کنگرفرنگی دارای واریته های پرورشی یا ارقام زراعی مختلف است که غالباً جهت استفاده غذایی از ساقه ها و کاپیتول های آنها کشت می شوند. ازجمله واریته های شناخته شده می توان به موارد زیر اشاره نمود (Paris RR, 1971).
1- C. scolymus var.blaue
2- C. scolymus var.macau
3- C. scolymus var.tudella
4- C. scolymus var.caribou
5- C. scolymus var.camus de bertagne
6- C. scolymus var.violet du midi
7- C. scolymus var.violet d’hyeres
8- C. scolymus var.violet de chapeau
1-4- آنالیز تقریبی و ترکیبات کنگرفرنگی
میزان ترکیبات فنلی و فلانوئیدها در برگ کنگرفرنگی در جدول 4-1 آمده است (چراغچی باشی، 1390). کنگرفرنگی در شرایط خشک دارای 7/7 % رطوبت، 9/6 % خاکستر، 5/9 % درصد پروتئین خام میباشد .(Abdo et al., 2004) عصاره کنگرفرنگی دارای 60/3 میلی گرم بر کیلوگرم گلوکوزید،
80/2 میلی گرم برکیلوگرم گلوکورونید و71/8 میلی گرم بر کیلوگرم اسید کلروژنیک میباشد (ناطقی و همکاران، 1390).
جدول 1-1- میزان ترکیبات فنل کل و فلاونوئید برگ کنگرفرنگی