وبلاگ

پاییز 1392 برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب عنوان صفحه فهرست مطالب ix فهرست نمودار‌‌ها x فهرست شكل‌‌ها xi فصل 1- .. 1 1-1- مقدمه 1 1-2- پرسش ها 2-1 1-3- فرضیه ها 2 1-4- اهداف 2 1-5- نقش زنان در تحولات اجتماعی قرون 18 تا 21 3 1-6- تعریف فمینیسم 4 1-6-1- ماهیت نهضت فمینیستی 4 1-6-2- تاریخچه تکوین جنبش های فمینیستی 5-4 1-6-3- ورود زنان به نیروی کار و سطوح آموزشی 5 1-6-4- ارزیابی فمینیسم 6-5 1-6-5- امواج سه گانه فمینیسم 6 1-6-5-1- موج اول 9-7 1-6-5-1-1- دوره تعلیق نهضت فمینیسم 12-9 1-6-5-2- موج دوم 13-12 1-6-5-2-1- تأثیر جنگ جهانی دوم بر موج دوم 14-13 1-6-5-2-2- دولت مداخله گر 16-14 1-6-5-3- شکل گیری موج سوم 16 1-6-5-3-1- موج سوم 18-16 1-6-6- شاخه آکادمیک جنبش زنان 19-18 1-6-7- مکتب های مهم فمینیسم 20-19 1-7- برخی دستاوردهای جنبش زنان 21-20 فصل 2- تاریخچه مطالعات زنان در باستان شناسی جهان 22 2-1- مقدمه 22 2-2- مطالعات فمینیسم و زنان در علوم انسانی 23 2-2-1- مروری بر امواج سه گانه فمینیسم و تأثیر آن در باستان- شناسی 25-24 2-2-2- گرایش های فمینیستی .26-25 2-3- مطالعات فمینیسم در باستان شناسی 27-26 2-4- پیشینه مطالعات جنسیت در باستان شناسی 28 2-4-1- فمینیسم و باستان شناسی جنسیت …..28 2-4-2- زمینه های شکل گیری مطالعات جنسیت در باستان شناسی 29-28 2-4-2-1- باستان شناسی نوین 29 2-4-2-2- باستان شناسی دهه80 31-29 2-4-3- اهداف فعالیت های دهه های 60- 80 میلادی 32 2-4-4- روند شکل گیری باستان شناسی جنسیت 33-32 2-4-4-1- باستان شناسی جنسیت 33 2-4-4-2- جنبش زنان و باستان شناسی جنسیت 35-34 2-4-4-3- گردهمایی ها و کنفرانس های باستان شناسی جنسیت 36-35 2-4-4-3-1- گردهمایی چاکمول 38-36 2-5- زنان و باستان شناسی آمریکا 38 2-6- زنان و باستان شناسی استرالیا 39 2-7- جنسیت در باستان شناسی پیش تاریخی و تاریخی 42-40 2-8- ارزیابی مطالعات زنان در باستان شناسی 42 2-9- تاریخچه حضور زنان در مطالعات باستان شناسی جهان 44-43 2-9-1- زنان پیشگام در باستان شناسی جهان- 44 2-9-1-1- ژان دیولافوا- 46-45 2-9-1-2- استرون دیمن— 48-47 2-9-1-3- مارگارت موری—— 51-49 2-9-1-4- گرترود بل———— 54-52 2-9-1-5- هریت بوید هادز-ادیت هیوارد هال دوان—- 56-54 2-9-1-6- هتی گلدمن- ترزا جئول– 58-56 2-9-1-7- گرترود ـ تامسون،گارود و وینفرد لمب— 63- 59 2-9-1-8- ماری لیکی 65 2-9-1-9- هلن کنتور 66 فصل 3- تاریخچه شکل گیری باستان شناسی در ایران و حضور زنان در فعالیت های باستان شناختی 68 3-1- مقدمه 68 3-2- باستان شناسی ایران 68 3-2-1- شکل گیری باستان شناسی ایران 70-68 3-2-1-1- شکل گیری باستان شناسی در ایران توسط فرانسویها 73-70 3-2-1-2- گسترش فعالیت های باستان شناسی در ایران توسط خارجیها 75-73 3-2-1-3- شروع فعالیت های گسترده باستان شناسان ایرانی 76-75 3-2-1-3-1- فعالیت های باستان شناسی ایران همزمان با انقلاب 76 3-2-1-3-2- فعالیت های باستان شناسی ایران بعد از انقلاب 77 3-2-2- تاریخچه حضور زنان در باستان شناسی ایران 78 3-2-3- زنان پیشگام در باستان شناسی ایران 79 3-2-3-1- بانو پروین برزین 79 3-2-3-2- بانو زهرا نبیل 80 3-2-3-3- بانو نوشین دخت نفیسی 81 3-2-3-4- بانو ملکه ملکزاده بیانی 82 3-2-3-5- بانو سیمین دانشور 84 3-2-3-6- بانو سیمین لک پور 85 3-2-3-7- بانو آرمان شیشه گر 87 3-2-3-8- بانو زهره روح فر 90 3-2-3-9- بانو حمیده چوبک 91 3-2-3-10- بانو هایده لاله 92 فصل 4- عوامل تأثیر گذار در انتخاب/ عدم انتخاب رشته باستان- شناسی توسط زنان در ایران 94 1-4- مقدمه 94 4-2- عوامل مؤ ثر در انتخاب رشته باستان شناسی توسط زنان 95 4-3- عوامل بازدارنده انتخاب رشته باستان شناسی توسط زنان 95 4-4- محیط فعالیت های باستان شناسی و زنان 96 4-5- حوزه های پژوهشی باستان شناسی و زنان 97 4-6- بررسی جواب سوالات به صورت نموداری 98 فصل 5- نگاهی به پژوهش هاوتفاسیر باستان شناسی ازمنظر جنسیت و زنان 105 5-1- مقدمه 105 5-2- فرآیند شکل گیری مطالعات زنان در باستان شناسی 105 5-3- نظرات مربوط به تقسیم کار جنسیتی در جوامع گذشته 108 5-4- جنسیت در بین گردآورندگان 109 5-5- نقش زن در جوامع گردآورنده و شکارگر 112 5-6- جنسیت در بین جوامع کشاورز 104 5-7- جنسیت در محوطه باستانی حسنلو و جوامع پیچیده ساسانی 117 5-7-1- زنان و سنجاق در ایران باستان 118 5-7-1-1- حسنلو 118 5-7-1-2- سنجاق به منزله نشانه مراحل مهم در زندگی زنان 120 5-7-1-3- سنجاق به منزله ابزار دفاعی 120 5-7-1-4- سنجاق به منزله نماد جامعه ای مسلح 121 5-7-2- نقش زنان در امپراتوری ساسانی 122 5-8- بررسی تقسیم کار جنسیتی در بین اقوام زنده 124 5-8-1- بررسی جامعه واشوها 124 5-8-2- بررسی جامعه هادزاها 125 5-8-3- بررسی جوامع تیوی ها 125 5-8-4- بررسی جامعه اسکیموها 126 5-9- سفالگری و زنان 130 نتیجه گیری 134 فهرست نمودار‌ها نمودار 4-6-1: درصد دانشجویان کارشناسی…………. 98 نمودار 4-6-2: درصد دانشجویان کارشناسی ارشد…….. 99 نمودار 4-6-3: تعداد زنان در هئیت های علمی.. ……….. 100 نمودار 4-6-4: درصد مجوز فعالیت های زنان……………… 101 نمودار 4-6-5: درصد پست های مدیریتی زنان…………….. 102 نمودار 4-6-6: حوزه مناسب فعالیت های زنان ……………103 فهرست تصاویر تصویر ‏2-1: ژان دیولافوا-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 45 تصویر ‏2-2: استرون دیمن-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 47 تصویر ‏2-3: دیمن،کاوش در شمال غرب روم —— 49 تصویر 2-4: مارگارت موری-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 49 تصویر ‏2-5: موری،کار میدانی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد— 51 تصویر ‏2-6: گرترود بل-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 52 تصویر ‏2-7: بل در عراق-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 54 تصویر ‏2-8: هریت بوید هادز-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 54 تصویر 2-9: ادیت هیوارد هال دوان—————- 54 تصویر ‏2-10: محوطه باستانی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 56 تصویر ‏2-11: هتی گلدمن-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 56 تصویر ‏2-12: ترزا جئول-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 56 تصویر ‏2-13: کشف بنای نمرود-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 58 تصویر ‏2-14: گرترود ـ کاتون تامسون————- 59 تصویر2-15 : دوروتی گارود-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 60 تصویر ‏2-16: گارود در محوطه باستانی زارزی——- 60 تصویر ‏2-17: گارود به همراه دانشجویانش——— 62 تصویر ‏2-18: وینفرد لمب-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 62 تصویر ‏2-19: کتلین کنیون-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—– 63 تصویر 2-20: کنیون ـ ویلر-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—- 64 تصویر ‏2-21: روش کاوش کنیون ـ ویلر———– 64 تصویر‏2‑22: ماری لیکی-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 65 تصویر‏2‑23: هلن کنتور-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 66 تصویر ‏3-1: بانو نوشین دخت نفیسی————– 81 تصویر ‏3-2: بانو ملکه ملکزاده بیانی————— 82

فهرست مطالب مقدمه. 2 اهداف تحقیق.. 4 فصل اول: کلیات 1-1-گندم. 5 1-1-1- وسعت منطقه كشت… 5 1-1-2-گیاه شناسی گندم. 5 1-1-3-آب و هوای مناسب برای رشد گندم. 5 1-2- انواع گندم. 6 1-3 – مراحل رشد فیزیولوژیكی گندم. 6 1-3-1- جوانه زنی تا سبز شدن. 6 1-3-2- سبز شدن تا توسعه رویشی.. 6 1-3-3- بهاره سازی.. 7 1-3-4-برجستگی دوگانه تا گرده افشانی.. 7 1-3-5- سنبلچه های نهایی.. 7 1-3-6- گرده افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیكی.. 8 1-4- پتانسیل عملكرد. 8 1-5- كودهای بیولوژیك… 9 1-5- 1- تاریخچه كودهای بیولوژیك… 9 1-5-2- تعریف كودهای بیولوژیك… 9 1-5-2-1- طبقه بندی كودهای بیولوژیكی.. 10 فصل دوم: بررسی منابع علمی 2-1- ریشه گاه(ریزوسفر) 11 3-2- باكتریهای ریشه گاهی.. 11 2-3- باكتری های ریشه گاهی محرك رشد گیاه ( PGPR) 12 2-4- تاریخچه استفاده از باكتری های مفید ریشه گاهی.. 12 2-5- جنس های گزارش شده ازباكتری های ریزوسفری محرك رشد گیاه 13 2-5-1- خصوصیات كلی باكتریهای جنس سودوموناس… 13 2-6- مكانیسم های مختلف تحریك رشدگیاه 14 2-6-1- مكانیسم های غیرمستقیم. 14 2-6-1-1- تولیدآهن بر. 14 2-6-1-2- تولیدآنتی بیوتیك… 15 2-6-1-3- تولید آنزیم. 16 2-6-1-4- تولید سیانید هیدروژن (HCN) 16 2-6-1-5- القا مقاومت سیستماتیك (ISR) درگیاهان. 17 2-6-2- مكانیسم های مستقیم. 17 2-6-2-1- نقش سیدروفورها درافزایش رشد گیاهان و تولید آنزیم. 18 2-6-2-2- تثبیت نیتروژن. 19 2-6-2-2- تولید اسیدهای آلی.. 19 2-6-2-4- افزایش جذب مواد غذایی به ویژه فسفر و آهن.. 19 2-6-2-5- تنظیم كننده های رشد گیاه (PGRs) 21 2-6-2-5-1- سنتزباكتریای IAA و تاثیرآن روی رشد گیاهان. 23 2-6-2-5-2- تنظیم باكتریایی تولید اتیلن درگیاهان توسط آنزیم ACC دی آمینازباكتریایی.. 24 2-6-3- سایرمكانیسم های مستقیم. 27 2-7- عوامل موثردرافزایش كارایی PGPR.. 27 2-7-1- تراوه های ریشه ای.. 27 2-7-2- كلونیزاسیون ریشه. 29 2-7-3- توان رقابتی.. 30 2-7-4- وابستگی به گیاه میزبان. 31 2-9- تاثیر PGPR بر گیاه 32 2-9-1- تاثیر PGPR بر سیستم ریشه ای.. 32 2-9-2- تاثیر PGPR بر جوانه زنی و استقرار. 33 2-9-3- تاثیر PGPR بر رشد گیاهان. 33 2-9-4- تاثیر PGPR بر عملکرد گیاهان. 34 2-10- تاثیر PGPR بر مرفولوژی و رشد گندم. 35 2-10-1- تاثیر مقادیر مختلف اكسین بر مرفولوژی ریشه گندم. 35 2-10-2- تاثیرPGPR بر رشد گیاه گندم. 35 فصل سوم : مواد و روش ها 3-1- محل و زمان اجرای آزمایش… 40 2-3- طرح آزمایشی وعملیات زراعی.. 40 3-2- فاكتورهای اندازه گیری در هر فصل رشد. 43 3-2-1- اندازه گیری خصوصیات مرفولوژیكی.. 43 3-2-2- اندازه گیری خصوصیات فیزیولوژیكی رشد. 43 3-2-1-1- محاسبه درجه روز رشد. 43 3-3- اجزای عملكرد. 44 3-4- روند تغییرات وزن ماده خشک (TDM) 45 3-5- اندازه گیری ازت و پروتئین (روش كلدال) 45 3-6- اندازه گیری فسفر گیاه (بروش اولسن ) 46 فصل چهارم: نتایج و بحث 4-1- صفات مرفولوژیکی و زراعی.. 49 4-1-1- ارتفاع بوته. 49 4-1-2- تعداد پنجه در بوته. 49 4-1-3- شاخص خوشه در مترمربع. 50 4-1-4- تعداد سنبلچه در خوشه. 51 4-1-5- تعداد دانه در سنبله. 51 4-1-6- وزن هزار دانه. 52 4-1- 7- عملکرد دانه. 53 4-1-8- شاخص برداشت… 54 4-2- صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی.. 55 4-2-1- شاخص سطح برگ… 55 4-2-2- سرعت رشد محصول. 55 4-2-3- سرعت جذب خالص…. 56 4-2-4- سرعت رشد نسبی.. 57 4-2-5- میزان ازت… 57 4-2-6- میزان پروتین.. 58 4-2- 7- میزان فسفر. 58 نتیجه گیری كلی.. 67 منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………….68 منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………….72 چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………….83 چكیده باكتری های محرك رشد ، خانواده ی سودوموناس به طور مستقیم و غیر مستقیم باعث بهبود رشد و عملكرد گیاه گندم می شوند. در این پژوهش به منظور بررسی تاثیر باكتری بر رشد ، عملكرد و اجزای عملكرد دانه ی چهار رقم گندم آبی متداول كشت در شرایط اقلیمی بجنورد ، آزمایشی در سال زراعی 88-87 در قالب آزمایش فاكتوریل بر پایه ی بلوك های كامل تصادفی در سه تكرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد اجرا شد.چهار سطح باكتری به عنوان عامل اول شامل سویه های سودوموناس فلورسنت (P.fluorescens 169) ، سودوموناس پوتیدا (P.putida 108)، مخلوط دو سویه ی باكتری فلورسنت و پوتیدا و تیمار شاهد بدون تلقیح با باكتری و چهار رقم گندم آبی شامل ارقام زرین ، چمران ، الوند و توس به عنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند .بذور گندم پس از تلقیح با سویه های مورد نظر كاشته شدند.در طول دوره ی رشد گیاه ، مراقبت های لازم طبق عرف معمول در تمامی تیمارها به صورت یكسان اعمال شد.قبل از برداشت شاخص های رشد گیاه شامل ارتفاع بوته ، تعداد پنجه های بارور ، تعداد سنبله اندازه گیری و پس از آن بوته ها از سطح خاك كف بر شده و وزن خشك اندام های هوایی (عملكرد بیولوژیك) و دانه و وزن هزار دانه تعیین گردیدند.نتایج بدست آمده نشان داد بالاترین میانگین عملكرد دانه از ارقام دیررس زرین و الوند به ترتیب به میزان 5361 و 4811 كیلوگرم بر هكتار بدست آمد.همچنین بین ارقام مورد بررسی تحت تاثیر باكتری خانواده ی سودوموناس از نظر صفات رشد(سرعت رشد نسبی ، سرعت رشد محصول ، سرعت جذب خالص) و عملكرد كیفی تفاوت معنی داری وجود داشت.بالاترین پروتئین دانه نیز از رقم توس با كاربر تك سویه فلورسنت و پوتیدا بدست آمد.همچنین بالاترین میزان فسفر دانه از رقم زرین با كاربرد تك سویه پوتیدا حاصل شد.بنابراین واكنش ارقام گندم نسبت به كاربردهای تك سویه ی باكتری متفاوت بوده است.همچنین تلقیح مخلوط دوسویه تاثیر بیشتری نسبت به تلقیح آن ها به صورت منفرد ندارد و حتی در مواردی در مقایسه با تلقیح تك سویه تاثیر معنی دار نشان نداده است. پروژه های كلیدی:سودوموناس پوتیدا ، سودوموناس فلورسنت ، گندم ، عملكرد ، اجزای عملكرد مقدمه با افزایش جمعیت در دنیای امروز و رشد سریع آن پیش بینی می شود در سال 2020 بیش از 5/2 میلیارد نفر از مردم جهان به غذا نیاز داشته باشند. حدود 800 میلیون نفر (15% جمعیت جهان) در هر روز كمتر از 2000 كالری دریافت می كنند (الام، 2004) هر سال حدود 75/4 میلیارد تن غذا در جهان تولید می شود، اما هنوز بیش از 400 میلیون نفر از كمبود مواد غذایی رنج می برند. آفریقا، آمریكای جنوبی و آسیا بیش از 75% جمعیت جهان را دارند. بیشترین جمعیت جهان در آسیا می باشند در حالیكه به ازای هر نفر كمتر از 15% هكتار زمین زراعی وجود دارد. با توجه به گزارش فائو در سال 2004 متوسط عملكرد تولید گندم در دنیا 75/2 و در ایران 98/1 تن در هكتار بوده است. متوسط عملكرد تولید گندم در سال 2025 باید به میزان 4/4 تن در هر هكتار برسد (الام ، 2004). اما با توجه به گزارش فائو در سال 2006 نسبت به سال 2005 تولید جهانی گندم حدود 6/1 درصد كاهش داشته و در سال 2009 فائو اعلام كرده است كه تولید گندم ایران در سال 2009 میلادی به 3/3 میلیون تن افرایش یافته و ایران همچنان دوازدهمین تولید كننده بزرگ گندم جهان خواهد بود. فائو در گزارش دورنمای غذایی جهان آورده است كه تولید گندم در سال گذشته (1387)، معادل 9 میلیون و 800 هزار تن بوده كه با سه میلیون و 200 هزار تن افزایش در سال جاری، به 13 میلیون تن خواهد رسید. در استان خراسان شمالی از 170000 هكتار سطح زیر كشت،‌ حدود 147000 هكتار آن به گندم آبی و حدود 147000 هكتار آن به كشت گندم دیم اختصاص دارد.

کشورهای خاورمیانه به دلیل شباهت در نظامهای سیاسی،دین مشترک،همجواری و ارتباطات نسبتاً زیاد،به شدت از تحولات یکدیگر متاثر شده و امکان مقایسه نوع تحولاتشان را برای محققین فراهم می آورند.بنابراین این پژوهش به لحاظ نظری در چهارچوب سیاستهای مقایسه ای و جامعه شناسی انقلاب ها جای می گیرد و با هدف بررسی مقایسه ای تحولات سیاسی-اجتماعی دو کشور تونس و مصر انجام گرفته است.روش تحقیق در این پژوهش تطبیقی- تاریخی بوده و ابزاری که برای گردآوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته از نوع فیش برداری می باشد.تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز به صورت تطبیقی(مقایسه ای)انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تحولات دو کشور مصر و تونس،علی رغم تشابهات زیادی که در آنها مشاهده می شود، تفاوتهایی نیز در جنبش ها و تحولاتشان داشته و دو نمونه از پراهمیت ترین جنبش های منطقه خاورمیانه می باشند.همچنین نتایج نشان می دهد که جوانان و خصوصاً جوانان تحصیلکرده که به انتظارات طبقه ای خود دست نیافته اند، بیشترین نقش را در شروع و روند جنبش ها داشته اند. فهرست مطالب عنوان صفحه کشورهای خاورمیانه به دلیل شباهت در نظامهای سیاسی،دین مشترک،همجواری و ارتباطات نسبتاً زیاد،به شدت از تحولات یکدیگر متاثر شده و امکان مقایسه نوع تحولاتشان را برای محققین فراهم می آورند.بنابراین این پژوهش به لحاظ نظری در چهارچوب سیاستهای مقایسه ای و جامعه شناسی انقلاب ها جای می گیرد و با هدف بررسی مقایسه ای تحولات سیاسی-اجتماعی دو کشور تونس و مصر انجام گرفته است.روش تحقیق در این پژوهش تطبیقی- تاریخی بوده و ابزاری که برای گردآوری اطلاعات مورد استفاده قرار گرفته از نوع فیش برداری می باشد.تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز به صورت تطبیقی(مقایسه ای)انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که تحولات دو کشور مصر و تونس،علی رغم تشابهات زیادی که در آنها مشاهده می شود، تفاوتهایی نیز در جنبش ها و تحولاتشان داشته و دو نمونه از پراهمیت ترین جنبش های منطقه خاورمیانه می باشند.همچنین نتایج نشان می دهد که جوانان و خصوصاً جوانان تحصیلکرده که به انتظارات طبقه ای خود دست نیافته اند، بیشترین نقش را در شروع و روند جنبش ها داشته اند. فهرست مطالب عنوان صفحه فصلاول: کلیات……………………………………………………………………………………………………………………… 1 1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 2 1-2 بیانمساله…………………………………………………………………………………………………………………… 4 1-3اهمیتوضرورتتحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 8 1-4اهدافتحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 10 فصلدوم: مبانینظریوپیشینهتحقیق………………………………………………………………………………………………… 11 2-1 مفهوم و تاریخچه…………………………………………………………………………………………………………. 12 2-1-1تعاریف مفاهیم 12 2-1-1-1جنبش های اجتماعی……………………………………………………………………………………………. 12 2-1-1-2 نتقسیم بندی جنبش های اجتماعی……………………………………………………………………………. 12 2-1-1-2-1جنبش نمایشی…………. 12 2-1-1-2-2 جنبش وا پس گرا ……….. 13 2-1-1-2-3جنبشترقی خواهانه…………………………………………………………………………………………… 13 2-1-1-2-4جنبش محافظه كارانه…………………………………………………………………………………………… 13 2-1-1-2-5 جنبش اصلاح طلب………………………………………………………………………………………….. 13 2-1-1-2-6 جنبش انقلابی……………………………………………………………………………………………….. 13 2-1-1-2-7 جنبش آرمان گرا……………………………………………………………………………………………….. 13 2-1-1-2-8 جنبش كوچنده…………………………………………………………………………………………………. 14 2-1-1-3 شرایط پیدایش جنبش های اجتماعی…………………………………………………………………………. 14 2-1-1-4 آلن تورن و جنبش های اجتماعی جدید………………………………………………………………………….. 15 2-1-1-5 جنبش های اجتماعی در عصر انقلاب اطلاعات……………………………………………………………………. 16 2-1-1-6 ماهیت جنبش های جدید اجتماعی در خاورمیانه………………………………………………………………… 17 2-1-2 تاریخچه مطالعات جنبش های اجتماعی…………………………………………………………………………….. 18 2-1-3 ویژگی جنبش ها در خاورمیانه……………………………………………………………………………………….. 20 2-1-3-1 مردمی بودن……………………………………………………………………………………………………….. 20 2-1-3-2 فقدان رهبری مشخص……………………………………………………………………………………………… 21 2-1-3-3 پیشتازی جوانان……………………………………………………………………………………………………. 21 2-1-3-4 نقش تسریع كننده رسانه ها……………………………………………………………………………………….. 21 2-1-3-5 هویت گرایی……………………………………………………………………………………………………….. 22 2-1-3-6 مشی مسالمت آمیز………………………………………………………………………………………………… 22 2-1-4 رابطه میان جامعه و حكومت…………………………………………………………………………………………. 23 2-1-5 جایگاه احزاب و گروه های سیاسی در جنبش ها……………………………………………………………………… 27 2-2 پیشینه نظری ……………………………………………………………………………………………………………. 34 2-2-1 نظریه قیام علیه تحقیر ………………………………………………………………………………………………. 34 2-2-2 نظریه ساقه های زیر زمینی…………………………………………………………………………………………… 35 2-2-3 نظریه ییشروی آرام……………………………………………………………………………………………………. 36 2-2-4 نظریه زندگی به مثابه سیاست ………………………………………………………………………………………. 37 2-2-5 نظریه موج چهارم دموكراسی…………………………………………………………………………………………. 39 2-2-6 نظریه طبقه متوسط فقیر……………………………………………………………………………………………… 40 2-3 پیشینه تجربی……………………………………………………………………………………………………………. 41 2-3-1 تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………………………….. 42 2-3-2 تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………………. 44 2-4 چهار چوب نظری………………………………………………………………………………………………………… 47 2-5 مدل تحلیلی……………………………………………………………………………………………………………… 48 2-6 سوالات و فرضیات پژوهشی………………………………………………………………………………………………. 48 فصلسوم: روششناسیوتعریفمفاهیم…………………………………………………………………………………………………. 50 3-1 روشپژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. 51 3-2 ابزارگردآوریاطلاعات……………………………………………………………………………………………………… 52 3-3 جامعهآماری………………………………………………………………………………………………………………. 52 3-4 نحوهجمعآوریدادهها……………………………………………………………………………………………………… 52 3-5 روشتجزیهوتحلیلدادهها…………………………………………………………………………………………………… 53 3-6 قلمرو زمانی و مكانی پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 53 3-7 مراحل اجرای تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 53 فصلچهارم : یافته های پژوهشی…………………………………………………………………………………………………… 55 4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….. 56 4-2 خاورمیانه…………………………………………………………………………………………………………………. 56 4-3 پیامدهایبحراناقتصادی…………………………………………………………………………………………………… 58 4-4 اختلالاتجمعیتی………………………………………………………………………………………………………….. 68 4-5 حکومتونقشرهبری………………………………………………………………………………………………………… 76 4-6 واکنشارتشدرتحولات……………………………………………………………………………………………………… 80 4-7 نقششبکههایاجتماعی…………………………………………………………………………………………………….. 83 4-8 نقش آمریکادرتحولات……………………………………………………………………………………………………. 88 4-9 قیاممردمتونس……………………………………………………………………………………………………………. 91 4-10 قیاممردممصر…………………………………………………………………………………………………………… 96 4-11یافتههایاستنباطی……………………………………………………………………………………………………… 101 فصلپنجم : بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………… 106 5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 107 5-2 خلاصه یافته ها…………………………………………………………………………………………………………. 107 5-3 بحثونتیجهگیری………………………………………………………………………………………………………… 110 پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………….. 112 الف)پیشنهادهایکاربردی………………………………………………………………………………………………….. 112 ب)پیشنهادهایپژوهشی……………………………………………………………………………………………………. 113 مشكلات و محدودیتها……………………………………………………………………………………………………….. 113 منابعومآخذ…………………………………………………………………………………………………………………… 114 فهرست جداول عنوان صفحه جدول شماره 1 63 جدول شماره 2 69 جدول شماره 3 73 جدول شماره 4 74 جدول شماره 5 79 جدول شماره 6 82 جدول شماره 7 85 جدول شماره 8 88 جدول شماره 9 89 جدول شماره 10 90 فهرست نمودارها عنوان صفحه نمودار شماره 1 48 نمودار شماره 2 64 نمودار شماره 3 65 نمودار شماره 4 66 نمودار شماره 5 72 نمودار شماره 6 87 نمودار شماره 7 92 نمودار شماره 8 93 مقدمه خاورمیانه که مهمترین منطقه جهان عرب در قرن 21 لقب گرفته است در دهه های اول این قرن شاهد تحولاتی شد که چشم جهان را به خود خیره کرد. سال 2011 نقطه عطف این تحولات بود که به طور پیش بینی ناپذیری جنبش هایی مردمی سرتاسر جهان عرب را فرا گرفته و حکومت های دیکتاتوری کشورهای این منطقه را سرنگون کرد که یقیناً این تحولات در تاریخ عربی خاورمیانه فراموش شدنی نخواهد بود. جنبش های اجتماعی که به یک باره کشورهای عربی خاورمیانه را در بر گرفت، در حقیقت پاسخی به انباشت مطالبات و بحرانهای طولانی مدت در این کشورها بود. بحرانهای اقتصادی و معیشتی در این کشورها که ناشی از ضعف و سوء مدیریت نخبگان حاکم بود در دراز مدت منجر به پیدایش طبقه ای فقیر، تهی دست و حاشیه نشین شد و همراه با سایر عناصر بحران همچون بحران هویت و بحران مشروعیت و … زمینه ساز شکل گیری جنبش های منطقه گردید. کشورهای منطقه عربی و خصوصاً تونس و مصر، همواره ظرفیت و قابلیت انقلابهای سیاسی و اجتماعی را داشتند و عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخی بر توسعه ظرفیت های انقلابی این کشورها کمک نموده است. آنچه که در این مناطق به وقوع پیوست یقیناً از انقلاب هایی که مارکس و دوتوکویل[1] ازآن سخن گفته اند متمایز بوده و دارای ماهیتی متفاوت است. خودسوزی محمد بوعزیزی(دستفروش تونسی) در دسامبر 2010 که در اعتراض به توقیف کالاهایش صورت گرفت و به کناره گیری زین العابدین بن علی از قدرت منجر شد نقطه آغاز تحولات بوده و شعله این آتش مصر و دیگر کشورهای عربی را در بر گرفت. تحولات در مصر با الهام از رویداد تونس از 25 ژانویه 2011 و با فرخوان تجمع اعتراضی گروه جوانان حامی دموکراسی به نام جنبش 6 آوریل شروع و تا 18 روز استعفای حسنی مبارک را در پی داشت. اسلام خواهی، تغییر شیوه حکومتها، اصلاح ناکارآمدی دولت ها، مبارزه با فساد و توسعه فقر از جمله اعتراضات و خواسته های مردم انقلابی بود. در حقیقت این تحولات ریشه در خشم فروخفته مردم و ستم مداوم نظامهای اقتدارگرا در منطقه داشت که همراه با معضلات سنگین اقتصادی به تغییرات گسترده در سطح این جوامع انجامید.علی رغم وجود احزاب و گروههای شناخته شده در تونس و مصر و به رغم حضور مخالفان و منتقدان در این کشورها در جبهه مخالفان حاکمان دیکتاتور ،جرقه حرکت ضد دولتی به دست نوجوانان و جوانانی زده شد که از سوی نخبگان حاکم چندان جدی گرفته نمی شد. بیش از پنجاه درصد از جمعیت این کشورها را افراد جوانی تشکیل می دهند که اکثراً از هواداران گروههای سیاسی مخالف می باشند. اکثر آنها تحصیلکرده بوده و روز به روز نیز تعدادشان در حال افزایش می باشد. عدم پاسخگویی بازار کار به انتظارات این گروه، وضعیت نامناسب اقتصادی، افزایش مهاجرت و رشد سریع شهرنشینی، موجب پیدایش پدیده ای به نام«طبقه متوسط فقیر»[2] در این کشورها شده که عاملان اصلی جنبش های اجتماعی خاورمیانه همین طبقه می باشند. افراد این طبقه که به انتظارت و حق مسلم شان از حکومت دست نیافته اند احساس خشم اخلاقی دارند که جرقه ای مانند خودسوزی بوعزیزی شعله های این آتش را فوران می کند. پژوهش حاضر در پنج فصل سازمان داده شده است که فصل اول شامل مبانی تحقیق که در آن بیان مسئله، ضرورت انجام تحقیق، اهداف تحقیق، سوالات تحقیق، فرضیه ها و همچنین قلمرو زمانی و مکانی و مراحل انجام پژوهش معرفی شده است. در فصل دوم به پیشینه و مبانی نظری تحقیق پرداخته شده است در این فصل سابقه مطالعاتی موضوع در ایران و جهان، نظریه های مرتبط و همچنین چهارچوب نظری تحقیق آورده شده است. فصل سوم، روش شناسی تحقیق و تعریف مفاهیم را شامل می شود. در این فصل روش تحقیق، ابزار گردآوری اطلاعات، جامعه آماری، نحوه جمع آوری داده ها، روش های تجزیه و تحلیل داده ها و همچنین تعریف جنبش های اجتماعی و تقسیم بندی آنها معرفی شده است. فصل چهارم یافته های تحقیق است. در این فصل یافته های تحقیق در دو بخش یافته های توصیفی و یافته های استنباطی به همراه جداول ،نمودارها و اطلاعات حاصل از آنها آورده شده است.فصل پنجم نیز شامل نتیجه گیری و همچنین پیشنهادات، محدودیت و منابع می باشد. در انتها بر خود وظیفه می دانم از اساتید محترم که در انجام این رساله راهنما و مشوق بنده بودند خاضعانه تشکر نمایم. در همین راستا از جناب آقای دکتر فیروز راد، جناب آقای دکتر محمد علی قاسمی و جناب آقای دکتر سرمست، که لطف بی دریغشان شامل حال این جانب شده صمیمانه تشکر نمایم. همچنین از کمک ها و راهنمائیهای اساتید بزرگوار جناب آقای دکتر صمد عابدینی، جناب آقای دکتر صمد رسول زاده، جناب آقای دکتر جعفر ابراهیمی و خانم دکتر عزیزخانی تشکر و قدردانی نمایم. نهایتا از عوامل مرکز پژوهش های علمی و استراتژیک خاورمیانه و پژوهشکده مطالعات راهبردی که در گردآوری منابع این پژوهش کمال همکاری را با بنده داشتند صمیمانه سپاسگذارم. 1-2بیان مساله خاورمیانه یکی از مهم ترین مناطق استراتژیک دنیا می باشد که در سال 2011 شاهد تحولات اساسی در کشورهای این منطقه بودیم. تحولاتی که ساختار سیاسی- اجتماعی کشورها را دگرگون کرده و حاکمان خود را از اریکه قدرت و تخت بر زمین انداختند. این کشورها همواره ظرفیت و قابلیت انقلاب های سیاسی را داشته اند و عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخی بروجود و توسعه ظرفیتهای انقلابی در این منطقه کمک نموده است. به نظر میرسد آنچه که در مناطق عربی در حال وقوع است از انقلاب هایی که مارکس از آن ها سخن گفته متمایز و دارای ماهیت متفاوتی باشد. تحول و دگرگونی های این منطقه به گونه ای است که بسیاری از نویسندگان و تئوری پردازان در حوزه ی سیاسی و اجتماعی آن را تنها رویای خوش بینانه برای ملتهای خاورمیانه نمیدانستند و حتی خود مردمان این منطقه در سایه ی نظام های چندین و چند ساله ی خودکامه و دیکتاتوری، چنین بیداری و خیزش را سرابی بیش نمی پنداشتند. اما در دسامبر 2011 با خودسوزی جوان دست فروش تونسی به نام “محمد بو عزیزی” در اعتراض به توقیف کالاهایش و تحقیری که یک مأمور زن شهرداری به او روا داشته بود، جرقه های آتشی را که در دل مردمان آن منطقه به علت حکومت دیکتاتوری کشورهایشان بود را شعله ورتر کرد و این شعله ها به قدری گسترش یافت که در مدت زمان کوتاهی در سراسر خاورمیانه و کشورهای دیکتاتوری واقع در شمال آفریقا گسترش یافت. سرآغاز همه ی جنبش ها در خاورمیانه از کشور تونس بوده، اما شعله تحولات انقلاب تونس بدلیل فناوریهای ارتباطی اخیر به نقاط دیگر جهان هم کشیده شده و از طرف دیگر، زبان عربی مشترک بین اینها نقش مهمی را در ارتباط بین آن کشور ها ایفا میکند. مطالعات اولیه تحولات منطقه عربی نشان داده است که این انقلابها عمدتاً بدون رهبری و بدون ساختار متمرکز حرکت میکنند و محور تحولات بیشتر بر دوش جوانان منطقه میباشد، به طوری که این جوانان و تحصیل کرده های کشورهای مختلف عربی با یکدیگر ارتباط گسترده ای دارند. فصلاول: کلیات……………………………………………………………………………………………………………………… 1 1-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………. 2 1-2 بیانمساله…………………………………………………………………………………………………………………… 4 1-3اهمیتوضرورتتحقیق…………………………………………………………………………………………………………. 8 1-4اهدافتحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 10 فصلدوم: مبانینظریوپیشینهتحقیق………………………………………………………………………………………………… 11 2-1 مفهوم و تاریخچه…………………………………………………………………………………………………………. 12 2-1-1تعاریف مفاهیم 12 2-1-1-1جنبش های اجتماعی……………………………………………………………………………………………. 12 2-1-1-2 نتقسیم بندی جنبش های اجتماعی……………………………………………………………………………. 12 2-1-1-2-1جنبش نمایشی…………. 12 2-1-1-2-2 جنبش وا پس گرا ……….. 13 2-1-1-2-3جنبشترقی خواهانه…………………………………………………………………………………………… 13 2-1-1-2-4جنبش محافظه كارانه…………………………………………………………………………………………… 13 2-1-1-2-5 جنبش اصلاح طلب………………………………………………………………………………………….. 13 2-1-1-2-6 جنبش انقلابی……………………………………………………………………………………………….. 13 2-1-1-2-7 جنبش آرمان گرا……………………………………………………………………………………………….. 13 2-1-1-2-8 جنبش كوچنده…………………………………………………………………………………………………. 14 2-1-1-3 شرایط پیدایش جنبش های اجتماعی…………………………………………………………………………. 14 2-1-1-4 آلن تورن و جنبش های اجتماعی جدید………………………………………………………………………….. 15 2-1-1-5 جنبش های اجتماعی در عصر انقلاب اطلاعات……………………………………………………………………. 16 2-1-1-6 ماهیت جنبش های جدید اجتماعی در خاورمیانه………………………………………………………………… 17 2-1-2 تاریخچه مطالعات جنبش های اجتماعی…………………………………………………………………………….. 18 2-1-3 ویژگی جنبش ها در خاورمیانه……………………………………………………………………………………….. 20 2-1-3-1 مردمی بودن……………………………………………………………………………………………………….. 20 2-1-3-2 فقدان رهبری مشخص……………………………………………………………………………………………… 21 2-1-3-3 پیشتازی جوانان……………………………………………………………………………………………………. 21 2-1-3-4 نقش تسریع كننده رسانه ها……………………………………………………………………………………….. 21 2-1-3-5 هویت گرایی……………………………………………………………………………………………………….. 22 2-1-3-6 مشی مسالمت آمیز………………………………………………………………………………………………… 22 2-1-4 رابطه میان جامعه و حكومت…………………………………………………………………………………………. 23 2-1-5 جایگاه احزاب و گروه های سیاسی در جنبش ها……………………………………………………………………… 27 2-2 پیشینه نظری ……………………………………………………………………………………………………………. 34 2-2-1 نظریه قیام علیه تحقیر ………………………………………………………………………………………………. 34 2-2-2 نظریه ساقه های زیر زمینی…………………………………………………………………………………………… 35 2-2-3 نظریه ییشروی آرام……………………………………………………………………………………………………. 36 2-2-4 نظریه زندگی به مثابه سیاست ………………………………………………………………………………………. 37 2-2-5 نظریه موج چهارم دموكراسی…………………………………………………………………………………………. 39 2-2-6 نظریه طبقه متوسط فقیر……………………………………………………………………………………………… 40 2-3 پیشینه تجربی……………………………………………………………………………………………………………. 41 2-3-1 تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………………………….. 42 2-3-2 تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………………. 44 2-4 چهار چوب نظری………………………………………………………………………………………………………… 47 2-5 مدل تحلیلی……………………………………………………………………………………………………………… 48 2-6 سوالات و فرضیات پژوهشی………………………………………………………………………………………………. 48 فصلسوم: روششناسیوتعریفمفاهیم…………………………………………………………………………………………………. 50 3-1 روشپژوهش……………………………………………………………………………………………………………….. 51 3-2 ابزارگردآوریاطلاعات……………………………………………………………………………………………………… 52 3-3 جامعهآماری………………………………………………………………………………………………………………. 52 3-4 نحوهجمعآوریدادهها……………………………………………………………………………………………………… 52 3-5 روشتجزیهوتحلیلدادهها…………………………………………………………………………………………………… 53 3-6 قلمرو زمانی و مكانی پژوهش…………………………………………………………………………………………….. 53 3-7 مراحل اجرای تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 53 فصلچهارم : یافته های پژوهشی…………………………………………………………………………………………………… 55 4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….. 56 4-2 خاورمیانه…………………………………………………………………………………………………………………. 56 4-3 پیامدهایبحراناقتصادی…………………………………………………………………………………………………… 58 4-4 اختلالاتجمعیتی………………………………………………………………………………………………………….. 68 4-5 حکومتونقشرهبری………………………………………………………………………………………………………… 76 4-6 واکنشارتشدرتحولات……………………………………………………………………………………………………… 80 4-7 نقششبکههایاجتماعی…………………………………………………………………………………………………….. 83 4-8 نقش آمریکادرتحولات……………………………………………………………………………………………………. 88 4-9 قیاممردمتونس……………………………………………………………………………………………………………. 91 4-10 قیاممردممصر…………………………………………………………………………………………………………… 96 4-11یافتههایاستنباطی……………………………………………………………………………………………………… 101 فصلپنجم : بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………… 106 5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………… 107 5-2 خلاصه یافته ها…………………………………………………………………………………………………………. 107 5-3 بحثونتیجهگیری………………………………………………………………………………………………………… 110 پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………….. 112 الف)پیشنهادهایکاربردی………………………………………………………………………………………………….. 112 ب)پیشنهادهایپژوهشی……………………………………………………………………………………………………. 113 مشكلات و محدودیتها……………………………………………………………………………………………………….. 113 منابعومآخذ…………………………………………………………………………………………………………………… 114 فهرست جداول عنوان صفحه جدول شماره 1 63 جدول شماره 2 69 جدول شماره 3 73 جدول شماره 4 74 جدول شماره 5 79 جدول شماره 6 82 جدول شماره 7 85 جدول شماره 8 88 جدول شماره 9 89 جدول شماره 10 90 فهرست نمودارها عنوان صفحه نمودار شماره 1 48 نمودار شماره 2 64 نمودار شماره 3 65 نمودار شماره 4 66 نمودار شماره 5 72 نمودار شماره 6 87 نمودار شماره 7 92 نمودار شماره 8 93 مقدمه خاورمیانه که مهمترین منطقه جهان عرب در قرن 21 لقب گرفته است در دهه های اول این قرن شاهد تحولاتی شد که چشم جهان را به خود خیره کرد. سال 2011 نقطه عطف این تحولات بود که به طور پیش بینی ناپذیری جنبش هایی مردمی سرتاسر جهان عرب را فرا گرفته و حکومت های دیکتاتوری کشورهای این منطقه را سرنگون کرد که یقیناً این تحولات در تاریخ عربی خاورمیانه فراموش شدنی نخواهد بود. جنبش های اجتماعی که به یک باره کشورهای عربی خاورمیانه را در بر گرفت، در حقیقت پاسخی به انباشت مطالبات و بحرانهای طولانی مدت در این کشورها بود. بحرانهای اقتصادی و معیشتی در این کشورها که ناشی از ضعف و سوء مدیریت نخبگان حاکم بود در دراز مدت منجر به پیدایش طبقه ای فقیر، تهی دست و حاشیه نشین شد و همراه با سایر عناصر بحران همچون بحران هویت و بحران مشروعیت و … زمینه ساز شکل گیری جنبش های منطقه گردید. کشورهای منطقه عربی و خصوصاً تونس و مصر، همواره ظرفیت و قابلیت انقلابهای سیاسی و اجتماعی را داشتند و عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخی بر توسعه ظرفیت های انقلابی این کشورها کمک نموده است. آنچه که در این مناطق به وقوع پیوست یقیناً از انقلاب هایی که مارکس و دوتوکویل[1] ازآن سخن گفته اند متمایز بوده و دارای ماهیتی متفاوت است. خودسوزی محمد بوعزیزی(دستفروش تونسی) در دسامبر 2010 که در اعتراض به توقیف کالاهایش صورت گرفت و به کناره گیری زین العابدین بن علی از قدرت منجر شد نقطه آغاز تحولات بوده و شعله این آتش مصر و دیگر کشورهای عربی را در بر گرفت. تحولات در مصر با الهام از رویداد تونس از 25 ژانویه 2011 و با فرخوان تجمع اعتراضی گروه جوانان حامی دموکراسی به نام جنبش 6 آوریل شروع و تا 18 روز استعفای حسنی مبارک را در پی داشت. اسلام خواهی، تغییر شیوه حکومتها، اصلاح ناکارآمدی دولت ها، مبارزه با فساد و توسعه فقر از جمله اعتراضات و خواسته های مردم انقلابی بود. در حقیقت این تحولات ریشه در خشم فروخفته مردم و ستم مداوم نظامهای اقتدارگرا در منطقه داشت که همراه با معضلات سنگین اقتصادی به تغییرات گسترده در سطح این جوامع انجامید.علی رغم وجود احزاب و گروههای شناخته شده در تونس و مصر و به رغم حضور مخالفان و منتقدان در این کشورها در جبهه مخالفان حاکمان دیکتاتور ،جرقه حرکت ضد دولتی به دست نوجوانان و جوانانی زده شد که از سوی نخبگان حاکم چندان جدی گرفته نمی شد. بیش از پنجاه درصد از جمعیت این کشورها را افراد جوانی تشکیل می دهند که اکثراً از هواداران گروههای سیاسی مخالف می باشند. اکثر آنها تحصیلکرده بوده و روز به روز نیز تعدادشان در حال افزایش می باشد. عدم پاسخگویی بازار کار به انتظارات این گروه، وضعیت نامناسب اقتصادی، افزایش مهاجرت و رشد سریع شهرنشینی، موجب پیدایش پدیده ای به نام«طبقه متوسط فقیر»[2] در این کشورها شده که عاملان اصلی جنبش های اجتماعی خاورمیانه همین طبقه می باشند. افراد این طبقه که به انتظارت و حق مسلم شان از حکومت دست نیافته اند احساس خشم اخلاقی دارند که جرقه ای مانند خودسوزی بوعزیزی شعله های این آتش را فوران می کند. پژوهش حاضر در پنج فصل سازمان داده شده است که فصل اول شامل مبانی تحقیق که در آن بیان مسئله، ضرورت انجام تحقیق، اهداف تحقیق، سوالات تحقیق، فرضیه ها و همچنین قلمرو زمانی و مکانی و مراحل انجام پژوهش معرفی شده است. در فصل دوم به پیشینه و مبانی نظری تحقیق پرداخته شده است در این فصل سابقه مطالعاتی موضوع در ایران و جهان، نظریه های مرتبط و همچنین چهارچوب نظری تحقیق آورده شده است. فصل سوم، روش شناسی تحقیق و تعریف مفاهیم را شامل می شود. در این فصل روش تحقیق، ابزار گردآوری اطلاعات، جامعه آماری، نحوه جمع آوری داده ها، روش های تجزیه و تحلیل داده ها و همچنین تعریف جنبش های اجتماعی و تقسیم بندی آنها معرفی شده است. فصل چهارم یافته های تحقیق است. در این فصل یافته های تحقیق در دو بخش یافته های توصیفی و یافته های استنباطی به همراه جداول ،نمودارها و اطلاعات حاصل از آنها آورده شده است.فصل پنجم نیز شامل نتیجه گیری و همچنین پیشنهادات، محدودیت و منابع می باشد. در انتها بر خود وظیفه می دانم از اساتید محترم که در انجام این رساله راهنما و مشوق بنده بودند خاضعانه تشکر نمایم. در همین راستا از جناب آقای دکتر فیروز راد، جناب آقای دکتر محمد علی قاسمی و جناب آقای دکتر سرمست، که لطف بی دریغشان شامل حال این جانب شده صمیمانه تشکر نمایم. همچنین از کمک ها و راهنمائیهای اساتید بزرگوار جناب آقای دکتر صمد عابدینی، جناب آقای دکتر صمد رسول زاده، جناب آقای دکتر جعفر ابراهیمی و خانم دکتر عزیزخانی تشکر و قدردانی نمایم. نهایتا از عوامل مرکز پژوهش های علمی و استراتژیک خاورمیانه و پژوهشکده مطالعات راهبردی که در گردآوری منابع این پژوهش کمال همکاری را با بنده داشتند صمیمانه سپاسگذارم. 1-2بیان مساله خاورمیانه یکی از مهم ترین مناطق استراتژیک دنیا می باشد که در سال 2011 شاهد تحولات اساسی در کشورهای این منطقه بودیم. تحولاتی که ساختار سیاسی- اجتماعی کشورها را دگرگون کرده و حاکمان خود را از اریکه قدرت و تخت بر زمین انداختند. این کشورها همواره ظرفیت و قابلیت انقلاب های سیاسی را داشته اند و عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و تاریخی بروجود و توسعه ظرفیتهای انقلابی در این منطقه کمک نموده است. به نظر میرسد آنچه که در مناطق عربی در حال وقوع است از انقلاب هایی که مارکس از آن ها سخن گفته متمایز و دارای ماهیت متفاوتی باشد. تحول و دگرگونی های این منطقه به گونه ای است که بسیاری از نویسندگان و تئوری پردازان در حوزه ی سیاسی و اجتماعی آن را تنها رویای خوش بینانه برای ملتهای خاورمیانه نمیدانستند و حتی خود مردمان این منطقه در سایه ی نظام های چندین و چند ساله ی خودکامه و دیکتاتوری، چنین بیداری و خیزش را سرابی بیش نمی پنداشتند. اما در دسامبر 2011 با خودسوزی جوان دست فروش تونسی به نام “محمد بو عزیزی” در اعتراض به توقیف کالاهایش و تحقیری که یک مأمور زن شهرداری به او روا داشته بود، جرقه های آتشی را که در دل مردمان آن منطقه به علت حکومت دیکتاتوری کشورهایشان بود را شعله ورتر کرد و این شعله ها به قدری گسترش یافت که در مدت زمان کوتاهی در سراسر خاورمیانه و کشورهای دیکتاتوری واقع در شمال آفریقا گسترش یافت. سرآغاز همه ی جنبش ها در خاورمیانه از کشور تونس بوده، اما شعله تحولات انقلاب تونس بدلیل فناوریهای ارتباطی اخیر به نقاط دیگر جهان هم کشیده شده و از طرف دیگر، زبان عربی مشترک بین اینها نقش مهمی را در ارتباط بین آن کشور ها ایفا میکند. مطالعات اولیه تحولات منطقه عربی نشان داده است که این انقلابها عمدتاً بدون رهبری و بدون ساختار متمرکز حرکت میکنند و محور تحولات بیشتر بر دوش جوانان منطقه میباشد، به طوری که این جوانان و تحصیل کرده های کشورهای مختلف عربی با یکدیگر ارتباط گسترده ای دارند.

در این پژوهش، ابتدا به بیان مساله و بررسی شهروندی فعال و ارتباط سرمایه اجتماعی خانواده با آن پرداخته ایم و با بررسی مبانی نظری در مورد سرمایه اجتماعی درانتها به سرمایه اجتماعی خانواده از دیدگاه کلمن رسیده ایم. در ادامه شهروندی و دیدگاه های مختلف در مورد شهروندی را بررسی نموده و پس از ان شهروندی فعال را تعریف کرده ایم. در چارچوب نظری با استفاده از نظریات پاتنام در مورد سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال دست یافته ایم. 2-1- بیان مسئله امروزه زندگی در کلان شهرها نیازمند فهم مشترک از زندگی جمعی و شهری، حقوق و تکالیف متقابل شهروندان است، انسان ها بر اساس نیازهای طبیعی که دارند با هم در ارتباط اند. این همزیستی و در کنار هم بودن نیاز به داشتن فرهنگ و اخلاق مطلوب و مقبول با رعایت حقوق همدیگر دارد. در سالهای اخیر پاره ای از ملاحظات شهروندی به گونه ای غیر مستقیم در تدوین برنامه های کلان توسعه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی انعکاس پیدا کرده است. جوانان همواره در جوامع به عنوان گروهی مساله ساز و آسیب پذیر تلقی شده اند که این امر هرگونه سیاست گذاری برای مشارکت آنها را با ملاحظات خاصی همراه می سازد. بنابراین نحوه نگریستن به جوانان و جایگاه آنان در جامعه به عنوان یک شهروند و درجه آگاهی از حقوق و تعهداتشان دارای اهمیت زیادی خواهد بود. با در نظر گرفتن جمعیت کشور ایران که طبق آمار حاصل از سرشماری 1390 اغلب جوان هستند و حدود 7/31 درصد جمعیت کشور در سن 15 تا 29 سالگی قرار دارند و گسترش شهرنشینی، تراكم بالای جمعیت، وجود فرهنگهای گوناگون و رنگ باختن برخی از آنها و اختلاط با هویت شهری، مدرنیزاسیون و مشارکت مدنی، مفهوم شهروندی اهمیت بسیار داشته و شناخت مولفه ها و عوامل موثر بر شهروندی بیش از پیش اهمیت می یابد (نیکومرام و همکاران، 1390: 72). کمسیون اسکفینگتون[1] در بریتانیا، مشارکت شهروندان ر ا چنین تعریف می کند: مشارکت به نظر ما سهیم شدن مردم در تدوین سیاست ها و پیشنهادهاست دادن اطلاعات از طرف مسئولان و امکان اظهار نظر در مورد آن اطلاعات، بخش مهمی از فرایند مشارکت به حساب می آید، اما این مسئله تمام ماجرا نیست. مشارکت کامل فقط در جایی تحقق می یابد که مردم بتوانند نقشی فعال در فرایند تهیه طرح بر عهده گیرند. با اهیمت یافتن حضور جوانان در عرصه های اجتماعی، شهروندی فعال آنان نیز اهمیت می یابد. مشارکت اجتماعی، شرکت در انجمن های داوطلبانه، توجه به مصرف تولید ملی و کالاهای داخلی، پیگیری مسائل مهم روز و … همگی از عواملی است که شهروندی فعال جوانان را مشخص می سازد. همچنین تاکید اغلب افراد جامعه بر حفظ خانواده هسته ای با وجود گسترش شهرها، می تواند نشانگر این باشد که خانواده به همراه سرمایه ی اجتماعی خود می تواند به عنوان متغیر مستقل تاثیر زیادی بر شهروندی فعال جوانان داشته باشد. 3-1- سوالات تحقیق 1- سرمایه اجتماعی خانواده جوانان چه میزان است؟ 2- شهروندی فعال جوانان 18 تا 32 ساله چه میزان است؟ 3- چه رابطه ای بین سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال جوانان وجود دارد؟ 4-1- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش از آنجا که تا به حال رابطه دو متغیر سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال بررسی نشده است، موضوع پژوهش تازه است. شهروندی فعال در جامعه ی کنونی که بیشترین جمعیت آن را جوانان تشکیل می دهند از جمله موضوعات مهمی است که می تواند بر سایر بخش های اجتماعی نیز موثر باشد از جمله: زندگی اجتماعی، فعالیت سیاسی، عضویت داوطلبانه در امور فرهنگی و اجتماعی و … با سنجش میزان شهروندی فعال جوانان می توان روی بخش های تعیین کننده فعال بودن آنان برنامه ریزی نموده با توسعه مشارکت های مدنی از طریق گسترش اعتماد میان افراد جامعه، ارزش های دموکراسی و دموکراسی پاسخگو را رقم زد. با وجود جوانان در کشور می توان آگاهی از حقوق و وظایف شهروندی را در این افراد افزایش داده در گام بعدی آنها را با شهروندی فعال آشنا نمود تا از مزایای شهروندان فعال در جامعه استفاده نمود. با وجود شهروندان فعال، جامعه تغییرات اجتماعی مثبت را تجربه می کند، درک بین فرهنگی ایجاد می شود و قومیت های مختلف یکدیگر را به راحتی می پذیرند، سازمانهای داوطلبانه بسیاری از موانع اجتماعی را رفع می کنند و دستیابی به مفهوم شهروند خوب تسهیل می گردد. از آنجا که کنش و واکنش های افراد در درون قالب هایی جمعی رخ می دهد که اجتماعا بنا شده اند، مواردی چون خانواده، گروه، سازمان، نهاد و در کلی ترین شکل آن ساختار اجتماعی چنین قالب هایی نیز حاوی سرمایه اجتماعی می گردند. (پیران و همکاران، 1385: 10) از سوی دیگر توجه به سرمایه اجتماعی خانواده می تواند ابعاد مختلفی از مشارکت و اعتماد را در مورد شهروندان روشن کند. خانواده با ایجاد اعتماد اولیه بستر مناسبی جهت میل به مشسارکت و حضور اجتماعی در جوانان ایجاد می کند. 5-1- اهداف پژوهش هدف از انجام این پژوهش، بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و شهروندی فعال جوانان است. هدف اصلی: – بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده و شهروندی فعال درجوانان مجرد شهر تهران هدف فرعی – تعیین میزان سرمایه اجتماعی درون و برون خانواده جوانان. – تعیین میزان شهروندی فعال جوانان. فصل دوم: ادبیات پژوهش 1-2- مقدمه در این فصل ابتدا به بررسی دیدگاه های نظری کلاسیک و متاخر درباره سرمایه اجتماعی و شهروندی فعال پرداخته و سپس از مطالعات تجربی در رابطه با موضوع پژوهش استفاده می کنیم. 2-2- مطالعات نظری دیدگاه نظری در زمینه سرمایه اجتماعی: در هر جامعه ای خرده نظام اجتماع در ارتباط با سایر خرده نظام های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی اصلی ترین منبع و قلمرو روابط و تعاملات اجتماعی توام با احساسات و عواطفی است که مولد تعهدات متقابل برای وصل کردن کنش گران به هم دیگر و ایجاد اعتماد، همبستگی، انسجام و محیط گرم و سینرژی لازم برای سلامت جسمانی، روانی و شور و نشاط اجتماعی است. در جوامع سنتی، غلبه ی اجتماع بر سایر خرده نظام ها، زندگی گرم و پر احساسی را در درون اجتماعات کوچک خانوادگی، طایفه ای و قومی پدید می آور که هر چند برای اعضای هر یک از آن گروه ها مثبت محسوب می شود ولی برای بسط تعاملات اعضای آن گروه ها و روابط آن ها با گروه های دیگر ایجاد مشکل می کند. در جوامع مدرن هم علی رغم پیدایش و گسترش نهاد های مدنی جدید، شکل گیری اجتماع جامعه ای، یا اجتماع اجتماعات و رشد سرمایه اجتماعی جدید بین گروهی در قالب نظام سرمایه داری و با سیطره سیستم (خرده نظام های اقتصادی و سیاسی) بر جهان حیاتی[1] (خرده نظام های اجتماعی- فرهنگی)، زندگی نسبتا سرد و بی روح گردیده و کنش های ارتباطی تحت الشعاع کنش های ابزاری قرار گرفته است.(عبداللهی و موسوی، 1386: 197-198). سرمایه اجتماعی در آثار صاحب نظران و دیدگاه های کلاسیک: مضمون سرمایه اجتماعی در بعد عینی و ساختاری در سطح کلان مورد توجه دورکیم، بعد ذهنی یا شناختی آن در سطح خرد مورد نظر وبر و مید و بعد ارتباطی وتعاملاتی آن در سطح شبکه ی روابط مورد عنایت زیمل قرار گرفته است. علاوه بر اینها، دیدگاه مبادله به ویژه تئوری هومنز در ارتباط با تحلیل رفتارهای مبادله انسان با عوامل زیستی- روانی، از جمله نقش احساس بهره مندی و لذت طرفین مبادله در تداوم و استمرار روابط مبادله ای و دیدگاه تضاد مبتنی بر ماتریالیسم دیالکتیک و ماتریالیسم تاریخی مارکس در توجه به شرایط مادی تولید از جمله نیروهای مولد و روابط تولیدی در شکل گیری روابط و تعاملات اجتماعی (1973) در پی ریزی مبانی نظری- تجربی و شکل گیری مفهوم سرمایه اجتماعی بی تاثیر نبوده اند(عبداللهی و موسوی، 1386: 199). دیدگاه های کلاسیک از مساله دو انگاری یا دوگانه بینی های تقلیل گرایانه ی نظم در برابر تضاد، فرد در برابر جمع، ذهن در برابر عین و … رنج می برده اند، چیزی که امروز در دیدگاه های تلفیق گرایانه نوین معاصر رنگ باخته است. اغلب جامعه شناسان بزرگ معاصر جوامع توسعه یافته که وارث منابع و متون علوم اجتماعی نسل های ماقبل خود بوده اند، ضمن مرور انتقادی آثار صاحب نظران کلاسیک سعی کرده اند با دوری از دو انگاری ها در تحلیل پدیده ها و مسائل اجتماعی، همه ی جنبه هاو ابعاد آن ها را در قالب دیدگاه های تلفیقی جامع تری مطمح نظر قرار دهند. برخی از این صاحب نظران نظیر تالکت پارسونز، یورگن هابرماس، آنتونی گیدنز و مانوئل کاستلز در ارائه دیدگاه های نظری جامع و تلفیقی برای طرح مسائل و پدیده های اجتماعی از جمله مفهوم سرمایه ی اجتماعی و کسانی چون جیمز کلمن، پی یر بوردیو، رابرت پاتنام و کلاوس افه در طرح مفهوم سرمایه اجتماعی و طراحی چارچوب های نظری و روش شناختی آن سهم قابل توجهی داشته اند. (همان) چند بعدی بودن مفهوم سرمایه اجتماعی باعث شده تا اختلاف نظرهای زیادی در تعریف آن به وجود آید. یکی از گام های اساسی در رسیدن به هدف، تلاش برای ایجاد صراحت مفهومی از طریق ایجاد تمایز شفاف بین منابع، ابعاد، مولفه ها، اشکال و پیامدهای سرمایه اجتماعی و رهایی از گرفتار شدن در تفسیرهای همان گویانه در زیر چتر یک برنامه تحقیقی واحد و یکپارچه است. سنجش سرمایه اجتماعی باید با پیچیدگی نظری که بر ابعاد چندگانه موجود در مفهوم آن تاکید دارد، همخوانی داشته باشد. در این موضوع اجماع کلی وجود داردکه سرمایه اجتماعی متشکل از شبکه های اجتماعی (کمیت روابط) است که با هنجارهای اعتماد و بده بستان (کیفیت روابط) مشخص می شود. اما اینها باید به بخش های جزئی شان شکسته شده و به صورت جداگانه مورد سنجش قرار گیرد. (علیوردی نیا و همکاران، 1387: 114). کلمن سرمایه اجتماعی را مترادف با کمیت و کیفیت رابطه نهادینه شده و با دوام یک فرد با دیگران فرض می کند که فرد از خلال آن به منابع موجود در جامعه در جهت نیل به اهداف خود، دسترسی می یابد. وی سرمایه اجتماعی را ارزش جنبه هایی از ساختار اجتماعی که کنش گران به عنوان منابعی جهت تحقق اهداف و علایق شان از آن استفاده می کنند، می دانست. (کلمن، 1377: 462 به نقل از قاسمی و کاظمی، 196).

استاد مشاور: دکتر برمک جعفری حقیقی بهار 1393 برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده ………………………………………………………………………………………………………………………………………..1 فصل اول:كلیات تحقیق 1-1- مقدمه. 3 1-2- فرضیه‌ها 5 1-3- اهداف تحقیق: 6 1-4- گیاه‌شناسی بانونه: 6 1-5- منشأ گیاهی بابونه. 9 1-6- مراحل رشد و نمو: 9 1-7- موارد مصرف و خصوصیات دارویی بابونه: 10 1-8- مراحل كاشت بابونه: 12 1-9- برداشت بابونه: 13 1-10- خشك كردن و جمع‌آوری بذر بابونه: 13 1-11- كودهای شیمیایی: 13 فصل دوم:مروری بر تحقیقات انجام شده 2-1- تنش و تعاریف آن.. 18 2-2- اهمیت مطالعه تنش‌های گیاهی از نظر موقعیت جغرافیایی و زیست محیطی.. 18 2-3- خشکی و وضعیت جهانی آن.. 19 2-4- انواع خشکی.. 21 2-5- اثر تنش کمبود آب در مراحل مختلف رشد. 21 2-6- اثر تنش خشکی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه. 22 2-7- اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای آن.. 23 2-8- اثر تنش خشکی بر توسعه ریشه‌ها 23 2-9- مکانیسمهای سازگاری گیاهان به خشکی.. 24 2-9-1- مقاومت به خشکی.. 24 2-9-2- گریز از خشکی.. 24 2-9-3- تحمل خشکی.. 24 2-9-4- اجتناب از خشکی.. 25 2-9-5- بهبود از خشکی.. 25 2-10- چگونگی مقابله گیاهان با تنش خشکی در مزرعه. 26 2-10-1- حفظ موازنه صحیح آبی: 27 2-10-2- بسته شدن روزنه , ذخیره اقتصادی آب برای آسمیلاسیون کربن.. 27 2-11- مکانیسم‎های اجتناب… 28 2-11-3- اندازه و فراوانی روزنه‎ها 29 2-11-4- تجمع آبسیزیک اسید. 29 2-11-5- ضخامت کوتیکول و قشر مومی روی برگ… 30 2-12- مکانیسم‎های تحمل به خشکی.. 31 2-12-1- تنظیم فشار اسمزی.. 31 2-12-2- تجمع پرولین.. 32 2-12-3- جابجایی مواد پرورده 32 2-13- انتخاب برای مقاومت به خشکی.. 33 2-14- نقش نیتروژن در گیاهان.. 39 فصل سوم:مواد و روش‌ها 3- مواد و روش‌ها 47 3-1- موقعیت جغرافیایی محل آزمایش: 48 3-2- خصوصیات فیزیكی و شیمیایی خاك: 48 3-3- مشخصات طرح آزمایش: 50 3-4- مراحل اجرای آزمایش: 51 3-5- صفات مورد ارزیابی.. 52 3-6-1- ارتفاع بوته. 52 3-6-2- تعداد ساقه فرعی.. 53 3-6-3- تعداد گل در بوته. 53 3-6-4- قطر گل.. 53 3-6-5- وزن گل یا گلبرگ (تر و خشك) 53 3-6-6- وزن (تر و خشك) ریشه. 54 3-6-7- وزن ساقه (تر و خشك) 54 3-6-8- سرعت رشد. 54 3-9- محاسبه آماری و نرم‌افزارهای مورد استفاده در طرح.. 57 فصل چهارم:نتایج و بحث 4-1- نتایج و بحث… 59 4-2- عملکرد اقتصادی (کیلوگرم در هکتار) 64 4-3- عملکرد بیولوژیک (کیلوگرم در هکتار) 66 4-4- شاخص برداشت (درصد) 69 4-5- تعداد گل در مترمربع.. 71 4-6- وزن هزار دانه (گرم) 74 4-7- ارتفاع ساقه (سانتیمتر) 76 4-8- سرعت رشد. 79 4-9- درصد اسانس…. 81 4-10- بحث و نتیجه‌گیری.. 84 بحث… 85 4-11-پیشنهادات: 87 منابع.. 88 فهرست جداول عنوان صفحه جدول (3-1): پارامترهای تجزیه‌ی ماكرو………………………………………………………………………………..49 جدول (3-2): پارامترهای تجزیه میكرو …………………………………………………………………………………..49 جدول 4-1- نتایج تجزیه واریانس سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد بابونه در منطقه یاسوج…………………………………………………………………………………………………………… 60 جدول 4-2- نتایج مقایسه میانگین تنش خشکی بر عملکرد بابونه در منطقه یاسوج………….. 61 جدول 4-3- نتایج مقایسه میانگین نیتروژن بر عملکرد بابونه در منطقه یاسوج………………….. 62 جدول 4-4- نتایج برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد بابونه در منطقه یاسوج……………………………………………………………………………………………………………..63 فهرست نمودارها عنوان صفحه نمودار 4-1- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر عملکرد اقتصادی………………………………… 65 نمودار 4-2- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد اقتصادی…………………………………………..65 نمودار 4-3- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد اقتصادی ……..66 نمودار 4-4- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیک…………………………………..67 نمودار 4-5- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک…………………………………………..68 نمودار 4-6- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیک……….68 نمودار 4-7- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر شاخص برداشت…………………………………….70 نمودار 4-8- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر شاخص برداشت…………………………………………….70 نمودار 4-9- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر شاخص برداشت …………71 نمودار 4-10- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر تعداد گل در مترمربع………………………….72 نمودار 4-11- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر تعداد گل در مترمربع………………………………….73 نمودار 4-12- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر تعداد گل در مترمربع……………………………………………………………………………………………………………..73 نمودار 4-13- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر وزن هزار دانه……………………………………….75 نمودار 4-14- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر وزن هزار دانه…………………………………………….. 75 نمودار 4-15- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر وزن هزار دانه……………………. 76 نمودار 4-16- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر ارتفاع ساقه …………………………………………………………77 نمودار 4-17- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر ارتفاع ساقه …………………………………………………………….78 نمودار 4-18- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر ارتفاع ساقه……………………….. 78 نمودار 4-19- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر سرعت رشد …………………………………………………..80 نمودار 4-20- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر سرعت رشد…………………………………………………………….80 نمودار 4-21- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر سرعت رشد ………………………..81 نمودار 4-22- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر درصد اسانس…………………………………………………..82 نمودار 4-23- اثر سطوح مختلف نیتروژن بر درصد اسانس …………………………………………………………..83 نمودار 4-24- برهمکنش سطوح مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر درصد اسانس……………83 چکیده هدف از اجرای آزمایش بدست آوردن تأثیر تنش خشکی و سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و میزان اسانس گیاه بابونه می باشد که با توجه به اینکه تاکنون در این منطقه و مناطق مجاور چنین تحقیقی انجام نگرفته، لذا این تحقیق از این جنبه دارای اهمیت است. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال زراعی 1392 در منطقه یاسوج با 3 تکرار انجام شد، که تیمارهای آزمایش شامل کود نیتروژن در 3 سطح ( 0، 50 و 100کیلوگرم در هکتار) و تنش خشکی در 4 سطح ( (شاهد)0، 1-بار ، 3-بارو 4- بار) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع ساقه، تعداد گل در مترمربع، عملکرد گل، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و سرعت رشد بود. نتایج نشان داد اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر عملکرد اقتصادی، عملکرد بیولوژیک، تعداد گل در مترمربع، وزن هزار دانه و ارتفاع ساقه در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار گردید و بر شاخص برداشت در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار گردید و بر سرعت رشد معنی‌دار نگردید. بیشترین میزان عملکرد اقتصادی در تیمار N2S0 (عدم تنش خشکی و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) به میزان 7/293 کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان عملکرد اقتصادی در تیمار N0S3 (کاربرد تنش خشکی در سطح 4- بار و عدم مصرف نیتروژن) به میزان 3/108 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بیشترین میزان وزن هزار دانه در تیمارN2S0 (عدم تنش خشکی و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) به میزان 96/7 به دست آمد. بیشترین میزان ارتفاع ساقه در تیمار N1S0(عدم تنش خشکی و مصرف 50 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) به میزان 5/33 سانتیمتر و بیشترین درصد اسانس گیاه در تیمار N2S0 به میزان 7/0 به دست آمد. با توجه به اینکه بیشترین میزان عملکرد صفات مورد مطالعه در تیمار عدم کاربرد تنش خشکی و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن بدست آمد، لذا این تیمار به کشاورزان و کارشناسان توصیه می گردد. واژه‌های کلیدی: فاکتوریل ، وزن هزار دانه ، ارتفاع ساقه، عملکرد گل، بابونه، یاسوج فصل اول كلیات تحقیق 1-1- مقدمه با توجه به اهمیت گیاهان دارویی در تأمین سلامت جامعه و ایجاد تنوع کشت در سیستم های کشاورزی، تحقیق در ارتباط با شناسایی و معرفی گونه های قابل کشت از وظایف محققین به ویژه در مناطق دارای شرایط اقلیمی بحرانی می باشد که می تواند زمینه را برای تهیه داروهای گیاهی از مواد طبیعی و اولیه بابونه در تمام فارماكوپه­های (واژه‌نامه‌های) معتبر جهان به عنوان یك گیاه دارویی مهم شناخته شده و با توجه به كاربرد روزافزون آن در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی، عطرسازی و تهیه چاشنی‌های غذایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است تا آنجا كه آن را ستاره گیاهان دارویی نامیده‌اند (بالاز و تیرناد[1]، 1998). مصرف سالانه بابونه در جهان بیش از چهار هزار تن گل خشك است كه به‌طور عمده از كشورهای مجارستان، روسیه، آرژانتین، آلمان، چك، فنلاند، مصر و در سال‌های اخیر از كشور هند تأمین می‌شود (بالاز و تیرناد، 1998). گیاهان در طی دوران رشد خود با تنش‌های متعدد محیطی مواجه می‌شوند. هر یك از این تنش‌ها می‌توانند بسته به میزان حساسیت و مرحله رشد گونه گیاهی، اثرات متفاوتی بر رشد، متابولیسم و عملكرد آن‌ها داشته باشند. خشكی از مهمترین عوامل محیطی كاهش رشد و عملكرد بسیاری از گیاهان زراعی، باغی و دارویی به ویژه در مناطق خشك و نیمه خشك دنیا است (حیدری و همکاران[2]، 2006). در طی بروز تنش خشكی گیاهان با ذخیره تنظیم کننده‌های اسمزی همانند اسیدهای آمینه، قندها، برخی از یون‌های معدنی، هورمون‌ها و پروتئین‌ها سعی در مقابله با تنش دارند. در بین تركیبات آلی، پرولین یكی از مهمترین تنظیم کننده‌های اسمزی به شمار می رود (ردی و همکاران[3]، 2004).