کلید واژه ها : پرستاران بخش ویژه و عمومی- اضطراب سلامت- حساسیت پردازش حسی-راهبردهای تنظیم شناختی هیجان- آسیب پرهیزی   فهرست مطالب شماره و عنوان مطالب                                                                           صفحه فصل اول:  کلیات پژوهش 1-1-     مقدمه………………………………………………………2 1 -2-    بیان مسئله……………………………………..6   1 -3-    ضرورت و اهمیت انجام پژوهش…………………………..11 1 -4-    اهداف پژوهش………………………………………………..13 1-4-1- هدف کلی…………………………………………………….13 1-4-2- اهداف جزئی……………………………………….13

•  سؤال و فرضیه­های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………….13
• تعاریف مفهومی ………………………………………………………………………………………………………………………………….14
• تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………………………………………….16

 فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهشی 2-1- مقدمه……………………………………………..19 2-2-اضطراب سلامتی……………………………..19 2-2-1- نظریه های مرتبط با اضطراب سلامتی ………….23 2-2-2- پژوهش های صورت گرفته در زمینه اضطراب سلامتی……………….26 2-3- حساسیت پردازش حسی………………………………..27 2-3-1- تعریف حساسیت پردازش حسی…………………………28 2-3-2- ابعاد مختلف حساسیت پردازش حسی………………..28 2-3-3- پژوهش های انجام شده در زمینه حساسیت پردازش حسی……..29 2-4-الگوهای استرس و مقابله………………………………………………34 2-4-1- هیجان……………………………………………….36 2-4-2- تنظیم هیجان………………………………………37 2-4-3- الگوی فرایند تنظیم هیجان………………………………..38 2-4-4- تنظیم شناختی هیجان……………………………………..41 2-5-الگوهای سرشت و منش………………………42 2-5-1- تعریف الگوهای سرشت و منش……………………….43 2-5-2- ارتباط آسیب پرهیزی و اضطراب…………….46 2-6- خلاصه و جمع‌بندی…………………………….50 فصل سوم: روش پژوهش 3-1- مقدمه…………………………………………………………53 3-2- روش پژوهش…………………………………53 3-3- جامعه آماری………………………………53 3-4-روش نمونه گیری…………………………………….53 3-5- ابزارهای اندازه‌گیری…………………………54 3-5-1- پرسشنامه اضطراب سلامت………………………54 3-5-2- پرسشنامه حساسیت پردازش حسی……………….55 3-5-3- پرسشنامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجان………………57 3-5-4- پرسشنامه الگوهای سرشت و منش…………………………..58 3-6- روش­های تجزیه و تحلیل داده­ها……………………..59 3-7-روش اجرا……………………………………………………………60 فصل چهارم: یافته­های پژوهش 4-1-مقدمه…………………………………………………………………………62 4-2- آمار توصیفی………………………………………………………62 4-3-آمار استنباطی…………………………………………………..68 4-3-1- پاسخ به سؤال پژوهش…………………………………………68 4-3-2 – فرضیه اول…………………………70 4-3-3- فرضیه دوم…………………………………70 4-3-4- فرضیه سوم…………………………….72 4-3-5- فرضیه چهارم………………………………….75 4-4-یافته جانبی…………………………75 فصل پنجم:  بحث و نتیجه گیری 5-1-مقدمه………………………………………………………..79 5-2- تحلیل سؤال و فرضیه ها…………………………..79 5-2-1 – سؤال پژوهش…………………………………79 5-2-2–فرضیه اول………………………………………80 5-2-3- فرضیه دوم……………………………………82 5-2-4- فرضیه سوم………………………………83 5-2-5– فرضیه چهارم…………………………………..86 5-3- پیشنهادها……………………………………………..87 5-3-1- پیشنهادهای پژوهشی………………………..87 5-3-2- پیشنهادهای کاربردی………………………88 5-4-محدودیت­ها ی پژوهش……………………………89 فهرست منابع و مؤاخذ 6-1-منابع فارسی……………………………………………………..90 6-2- منابع لاتین……………………………………..92

– مقدمه

پرستاران به عنوان تنها گروه حرفه ای که در طول 24ساعت شبانه روز، خدمات خود را به صورت مستمر ارائه می کنند، از یک سو حفظ سلامت افراد را به عهده داشته و از سوی دیگر هماهنگ کننده فعالیت سایر اعضاء تیم بهداشتی درمانی می باشند (هروآبادی و مرباقی[1]، 2007). امروزه در محیط های درمانی کشورهای مختلف، شاهد عدم تمایل پرستاران به ادامه کار و درگیری با شغل های دوم غیر مرتبط با پرستاری، تمایل به ترک کار، درخواست بازنشستگی قبل از موعد، شکایت از حجم کار زیاد و کمبود نیروی انسانی بوده و در این میان در بخش های مراقبت های ویژه از جمله )[2]CCUواحد مراقبت قلبی) و ICU[3](واحد مراقبت ویژه) و نیز در بخش های دیالیز و آنکولوژی[4] (سرطان شناسی)، این مشکلات حادتر و میزان اضطراب و استرس از سایر بخش ها چشم گیر تر است (ساترلند و کوپر[5] ،2000). تحقیقات نشان داده که رویارویی دایمی با بیماران، داشتن مسؤولیت سلامت انسان ها، انجام فرایندهای بالینی، مواجه با بیماران در حال احتضار، برخورد با موقعیت های اضطراری و اورژانس، می تواند باعث کاهش عملکرد مطلوب پرستاران شود و بر سلامتی روانی و جسمانی آنها تأثیر بگذارد ( گرینید، جیم و راگر[6]، 2001). پرستاران در مقابل محرک های محیطی، از خود پاسخهای روانی بروز می دهند که این پاسخها ممکن است سبب شود وظایف خود رابه خوبی انجام ندهند و راهنماییها را خوب متوجه نشوند. مسائل روانی پرستاران یک بیمارستان به طور مستقیم یا غیر مستقیم نه تنها در میزان رضایت بیماران آن بیمارستان از خدمات بهداشتی- درمانی مؤثر است، بلکه در مسیر بهبود جسمی–روانی آنان نیز تأثیر خواهد داشت  ( گرینید، جیم و راگر، 2001) اضطراب سلامت[7] اختلال شناختی گسترده ای است که بصورت ادراک نادرست درباره علایم و تغییرات بدنی که نتیجه باورهای فرد در مورد بیماری یا سلامت است شکل می گیرد (سالکووسکیس و وارویک[8]، 2000). در الگوهای شناختی- رفتاری، اضطراب سلامت از نگرانی و ترس مداوم نسبت به سلامت که به وسیله ارزشیابی نادرست هدایت می شود، تعریف می گردد (سالکووسکیس و وارویک، 2000) . این الگوها بیانگر چندین شکل مهم از اضطراب سلامت هستند که شامل : 1) قاطعیت در مورد داشتن بیماری (پافشاری بر این باور که یک نفر دارای یک بیماری جدی است). 2) اشتغال ذهنی و نگرانی در مورد بدن (توجه بیش از حد روی احساس های بدنی و مشکلات بدن). 3) ترس در رابطه با بیماری (ترس از یک نفر که مبتلا به یک بیماری جدی است، یا در آینده به یک بیماری جدی مبتلا می شود (پاتریک و آسموندسون[9]، 2009) . می توان اضطراب سلامت را بر روی یک پیوستار در نظر گرفت که در یک انتهای پیوستار سطوح خفیف اضطراب سلامت قرار دارد که توسط بیشتر افراد تجربه می شود (تایلور[10] و آسموندسون، 2004) . برای افرادی که در این انتها از طیف (سطوح خفیف) قرار می گیرند، اضطراب قابل تحمل است و با گذشت زمان برطرف می شود و افراد به طور سازگارانه، جویای توجه پزشکی برای درمان مشکل می شوند، یا می توانند برای اطمینان، به طور مکرر، راهنمایی پزشکی دریافت کنند (تایلور و آسموندسون، 2004) . در انتهای دیگر پیوستار شکل شدید اضطراب سلامت قرار دارد، مانند اضطراب بیماری و نیز به شکل شدیدتر نشانگان اختلال بدنی شکل ([11]DSM-5، 2013). این شرایط اغلب به دنبال پافشاری برای داشتن یک بیماری جدی، علی رغم اطمینان داشتن از عدم بیماری است و می تواند منجر به ایجاد اختلالات مهمی شود (پاتریک ، آسموندسون، 2009) . مطالعات همه گیر شناسی گزارش می کنند که بیشتر از 9% بیماران بستری در مراکز پزشکی درمانی، اضطراب سلامت را تجربه می کنند و شیوع آن در جمعیت عمومی بیشتر از 5% گزارش شده است (گریدز و بارسکی[12]، 2004 ) . در رابطه با مدل شناختی – رفتاری، عوامل متعددی مانند پردازش شناختی اطلاعات و ارزشیابی شناختی نقش مهمی در ایجاد و حفظ اضطراب سلامت دارند (سالکووسکیس و وارویک ، 2000) . اطلاعات درونی نظیر حس های بدنی، نشانه های بدنی و فیزیکی، یا محرکهای بیرونی مرتبط با بیماری، (مانند شنیدن ابتلا یک دوست به بیماری)، دارای قدرت بالقوه برای فعال کردن شناخت معیوب در مورد سلامت و بیماری هستند. عوامل درونی و بیرونی منجر به اضطراب شدید در مورد سلامت شخصی و رفتارهای مرتبط با سلامت و تصمیم گیری و ادراک اطلاعات مرتبط با سلامت است (سالکووسکیس و وارویک ، 2000). یکی از مشاغلی که به واسطه محیط کار در معرض ابتلا به اضطراب سلامت هستند پرستاری است و از طرفی در راستای راه کارهای ارتقاء سلامت، تمرکز روی مشاغل مرتبط با سلامت و هم چنین محیط کاری آنها، همان اهمیت توجه به بیماران را دارد ( گرینید، جیم و راگر، 2001). محتوای نظریه شناختی که توسط بک (1976) مطرح شده است، بیان می کند که اضطراب سلامت و خود بیمار انگاری می تواند از سایر اختلالات به وسیله محتوای باورهای تخریبی ناشی از آن تفکیک گردد. افرادی که دچار اضطراب سلامت هستند سعی می کنند که نسبت به تغییرات بدنی هشیار و حساس باشند. زمانی که شخص به طور ارادی به بدنش توجه زیادی داشته باشد، میزان ادراک و هیجان ها در وی افزایش پیدا می کند (بارسکی و همکاران، 2002). بسیاری از احساس ها مانند خارش، سرفه یا خمیازه کشیدن از نظر آنها دارای یک تفکیک بیمار گونه است که می تواند به وسیله توجه دیگران و واکنش های دیگران گسترش یابد (بارسکی و همکاران،2002) . زمانی که اطلاعات هیجانی نتوانند در فرایند پردازش شناختی ادراک ارزشیابی شوند، فرد از نظر عاطفی و شناختی دچار آشفتگی و درماندگی می شود و این ناتوانی،سازماندهی عواطف و شناختهای او را تحت تأثیر قرار می دهد. حساسیت پردازش حسی[13] بعنوان یک ویژگی خلق و خوی شخصیتی به شمار می رود که توسط حساسیت نسبت به تحریکات درونی و بیرونی از قبیل محرک های هیجانی و اجتماعی که علت پیدایش آن می باشد، مشخص می شود (جاگیلوز[14] و همکاران، 2011). آرون و آرون[15] (1997)از حساسیت پردازش حسی بعنوان ساختاری که گرایش به پردازش انواع مختلفی از اطلاعاتی که از اهمیت بیشتری نسبت به سایر اطلاعات دریافت شده از محیط برخوردار هستند، یاد می کنند. همچنین حساسیت پردازش حسی اشاره دارد به شناسایی و پاسخ افراد به تعداد معدودی از محرک های موجود درمحیط می باشد. هم چنین مطالعات شناختی بیانگر این است که افراد مبتلا به اضطراب سلامت در مقایسه با افراد غیر مبتلا به اضطراب سلامت، به احتمال بیشتری علایم بدنی را به عنوان یک ضعف سلامتی یا بیماری جدی تعبیر می کنند ( بارسکی، 2002) . به احتمال بیشتری باور می کنند آن ها ضعیف هستند و توان مقابله با استرس را ندارند (رایف[16]، 1998). برای برآورد بیش از اندازه شانس ابتلا به بیماری و یا تخمین بیش از اندازه خطر یک بیماری تمایل بیشتری نشان می دهند  . ممکن است اطلاعات گسترده ای صرفأ در زمینه بیماری ها داشته باشند نه در زمینه های دیگر( بارسکی، 2002). از سوی دیگر روش های مقابله با چنین تنش ها و تشویش های روانی و رویارویی با مشکل های کاری می تواند تا حدودی شرایط روانی محل کار را مساعدتر نماید.مدیریت هیجان ها به منزله فرایندهای درونی و بیرونی است که مسئولیت کنترل، ارزیابی و تغییر واکنش های عاطفی فرد را در مسیر تحقق یافتن اهداف او بر عهده دارد و هرگونه اشکال و نقص در تنظیم هیجان ها می تواند فرد را در برابر اختلال های روانی همچون اضطراب و افسردگی آسیب پذیر سازد(گارنفسکی و کرایج[17]، 2005). به اعتقاد محققان چگونگی ارزیابی شناختی فرد در هنگام روبه رو شدن با حادثه منفی از اهمیت بالایی برخوردار است. سلامت روانی افراد ناشی از تعاملی دو طرفه میان استفاده از انواع خاصی از راهبردهای تنظیم شناختی هیجان ها و ارزیابی درست از موقعیت تنش زا است (گارنفسکی و همکاران، 2003). مفهوم کلی تنظیم شناختی هیجان دلالت بر شیوه شناختی دستکاری ورود اطلاعات فراخواننده هیجان دارد (اوکسنر و گروس[18]، 2004 و 2005). بعبارت دیگر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، به نحوه تفکر افراد پس از بروز یک تجربه منفی یا واقعه آسیب زا برای آنها اطلاق می گردد. کلونینجر در مدل عصبی_زیستی خود مطرح کرده است، که سامانه های سرشتی در مغز دارای سازمان یافتگی کارکردی[19] و متشکل از سامانه های متفاوت و مستقل از یکدیگر برای فعال سازی، تداوم و بازداری رفتار در پاسخگویی به گروه های معین از محرک ها هستند. بازداری رفتاری در پاسخ به محرک های تنبیه یا نبودن پاداش است. تفاوت های فردی در قابلیت وقفه یا بازداری رفتاری[20]،آسیب پرهیزی[21] نامیده می شود. کلونینجر آسیب پرهیزی را به همراه دو بعد دیگر نوجویی و پاداش وابستگی که هر یک دارای چهار مقیاس فرعی هستند در قسمت سرشت معرفی کرد (کلونینجر[22]، 1987 و 1991).  

1-2– بیان مسأله

حرفه و شغل هر فرد نقش تعیین کننده در سلامت روان دارد. پرستاری از مشاغلی است که همواره با عوامل متعدد و تنش زای محیط کار رو به رو است. ماهیت این شغل به گونه ای است که با ترکیبی از نقش ها از طریق فعالیت های فنی، مهارتهای حرفه ای، روابط انسانی و احساس همدردیدر ارتباط است و هر کدام از این فعالیت ها نقش و مسئولیت زیاد را برای پرستار موجب می شود. افسردگی در زنان پرستار در اکثر موارد به علت رویدادهای تنش زای زندگی کاری بالا می باشد (مایرس[23] و همکاران، 2005). مؤسسه ملی و بهداشت شغلی اعلام کرده است که از 130 شغل مورد بررسی، پرستاری رتبه 20 را در مراجعه به پزشک جهت مشکلات ناشی از عدم سلامت جسمانی و روانی کسب کرده اند (رافی ، 1387).بنابراین به نظر می رسد که بعلت حساس بودن مسئولیت های شغلی پرستاران و تعامل مداوم آنها با بیماران، پرستاران همواره در معرض مخاطرات بیماریهای جسمی و روانی و تنش های منفی قرار می گیرند(درخشان و صالحی،1384، میرصدری،1389). دربین آنان پرستاران شاغل در بخش های ویژه به دلیل شرایط خاص ناشی از محیط کار و بیماران ممکن است بیشترین استرس را تحمل نمایند. ازجمله عوامل تنش زای بخش ویژه می توان به مواردی همچون ارتباط کاری با سایر پرستاران و کارکنان تیم بهداشتی، ارتباط و مکالمه با بیمار و همراهان وی، سطح بالای دانش و مهارت مورد نیاز برای کار در این بخش، حجم کاری بالا، لزوم پاسخ سریع و بی درنگ پرستار به موقعیت های فوری، تماس مداوم با بیماران اورژانسی، مسئولیت سنگین مراقبت از بیماران بخشهای ویژه و در معرض قرار گرفتن مشاهده مستقیم مرگ بیماران اشاره کرد(مک گراس[24] و همکاران، 2003). متخصصان سلامت گزارش کرده اند که پرستاران، نگرانی های جدی را در رابطه با ماهیت شغلی شان تجربه می کنند. آنها به واسطه تماس مداوم با بیماران و استفاده مکرر ازتجهیزات تیز همچون آمپول و غیره و تماس مستقیم با خون و مایعات بدن بیماران و مواد شیمیایی بیمارستان و داروهای پزشکی خطرناک از قبیل شیمی درمانی و غیره در معرض خطرهای جدی و نگرانی های مرتبط با سلامتی شان می باشند ( ریوجر[25]  و همکاران، 2007). سلامت[26] مفهوم پیچیده ای است که شامل قواعد و رشته های مختلف نظیر پرستاری، پزشکی، فلسفه و روانشناسی می شود که هرکدام از این اجزاء سعی در تعریف سلامت داشته اند .دامنه تعریف سلامت از تعریف کاملی که توسط سازمان جهانی بهداشت[27] مبنی بر وضعیتی که سلامت کامل جسمانی، روانی و اجتماعی است و نه فقط عدم داشتن بیماری، تا تعریف سنتی سلامت که محدود به نداشتن بیماری جسمی است، گسترده شده است  ( ریوجر  و همکاران، 2007). یکی از ابعادی که سلامت روانشناختی را تحت تأثیر قرار می دهد، اضطراب است به طوری که امروزه اختلالات اضطرابی[28] بیشترین شیوع را در دسته بندی اختلالات روانی دارند. میزان شیوع اختلالات اضطرابی در طول مراحل زندگی از 8% تا 29% دامنه دارد (مک گراس و همکاران، 2003). یکی از انواع اختلال های اضطراب، اضطراب سلامت است. اضطراب سلامت اختلال شناختی گسترده ای است که بصورت ادراک نادرست درباره علایم و تغییرات بدنی که نتیجه باورهای فرد در مورد بیماری یا سلامت است ، شکل می گیرد (سالکووسکیس و واردیک، 2000).اضطراب سلامت پیوستاری است که در یک سوی آن نگرانی های خفیف مرتبط با احساس های بدنی و در سوی دیگر آن ترس های شدید مرتبط با سلامت و اشتغال ذهنی با احساس های بدنی قرار می گیرد (تانگ[29] و همکاران، 2007). ضابطه بندی اضطراب سلامت که به وسیله سالکووسکیس مطرح شده بیانگر آن است که برخی افراد طیف وسیعی از عوامل از جمله تغییرات بدنی، اطلاعات پزشکی، مشاوره های پزشکی، نتایج آزمایشها و نیز واکنش ها و توصیه های دیگران را به غلط بعنوان علایمی از یک بیماری جسمی خطرناک تفسیرمی کنند(سالکووسکیس و وارویک، 2001). این سوءتعبیرهای مبتنی بر خطر منجر به شکل گیری فرض ها و افکار منفی بیشتری می گردد. این افکار غالبأ به وسیله تصویرهای ذهنی هیجانی تقویت می شود و به این ترتیب فرد اضطراب سلامت شدیدی را تجربه می کند. افرادی که اضطراب سلامتی شدید را تجربه می کنند واجد ملاک های تشخیصی اختلال اضطراب بیماری[30] براساس پنجمین ویراست راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی[31] هستند. اختلال اضطراب بیماری بعنوان یکی از اختلال های نشانگان بدنی[32] که ویژگی اساسی آن گرایش مداوم به سوءتعبیر فاجعه آمیز علایم و نشانه های بی خطر جسمانی بعنوان شواهدی مبنی بر وجود یک بیماری خطرناک می باشد، پذیرفته شده است (DSM-5 ، 2013). یکی از مشاغلی که به واسطه محیط کار در معرض ابتلا به اضطراب سلامت هستند پرستاری است و از طرفی در راستای راه کارهای ارتقاء سلامت، تمرکز روی مشاغل مرتبط با سلامت و هم چنین محیط کاری آن ها، همان اهمیت توجه به بیماران را دارد((مک گراس[33] و همکاران، 2003). می توان ادعا کرد که بخش عظیمی از رفتارهای ما تحت تأثیر عوامل زیستی می باشد. از آنجا که دیدگاه ها و نظریه های زیست شناختی_شخصیت، جایگاه ویژه ای در متون علمی جهان دارد، طی سالیان متمادی تلاش های زیادی برای پیوند بین روانشناسی و زیست شناسی صورت گرفته است. و باعث این شد که روانشناسان میان روان و تن و نیز رفتار و مغز پلی بزنند. حاصل این گونه تلاش ها در گرایش های علمی نظیر علوم عصب پایه نوروپسیکولوژی بازتاب خوبی داشته است (کاویانی،1386). برای مثال در اختلال نشانگان بدنی، اضطراب بیماری نتیجه محدودیت آگاهی و درک احساس های در افراد مبتلا می باشد، و از طرفی دیگر افراد مبتلا به این عارضه ، احساس های فردی خود را دقیق درک نمی کنند(DSM-5 ، 2013). زمانی که اطلاعات هیجانی نتوانند در فرآیند پردازش شناختی ادراک ارزشیابی شوند، فرد از نظر عاطفی و شناختی دچار آشفتگی و درماندگی می شود و این ناتوانی، سازماندهی عواطف و شناخت های او را تحت تاًثیر قرار می دهد. حساسیت پردازش حسی[34] به عنوان یک ویژگی خلق و خوی شخصیتی به شمار می رود که توسط حساسیت نسبت به تحریک های درونی و بیرونی از قبیل محرک های هیجانی و اجتماعی که علت پیدایش آن می باشد، مشخص می شود(جاگیلوز[35]و همکاران، 2011).

استاد راهنما :

دکتر کبری حاجی علیزاده

تابستان 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب عنوان                                             صفحه چکیده فصل اول: کلیات تحقیق 1-1-مقدمه 2-1-بیان مسأله 3-1-اهمیت و ضرورت تحقیق 4-1-اهداف تحقیق 5-1- سوالات تحقیق……………………………… 6-1-فرضیه‌های تحقیق 7-1-متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 8-1-تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها………………………….. 1-8-1-تعاریف مفهومی 2-8-1-تعاریف عملیاتی فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 2-1-مقدمه 2-2- مبانی نظری تحقیق……………………………………………………………………………………………… 1-2-2-بیماری قلبی…………………………………………………………………………………………………….. 1-1-2-2-عوامل خطرزا……………………………………………………………………………………………….. 1-1-1-2-2-سابقه خانوادگی…………………………………………………………………………………………. 2-1-1-2-2-جنسیت…………………………………………………………………………………………………… 3-1-1-2-2-سن………………………………………………………………………………………………………… 4-1-1-2-2-سیگار……………………………………………………………………………………………………… 5-1-1-2-2-فشارخون بالا……………………………………………………………………………………………. 6-1-1-2-2-عدم فعالیت بدنی………………………………………………………………………………………. 7-1-1-2-2-بیماری قند……………………………………………………………………………………………….. 8-1-1-2-2-چاقی……………………………………………………………………………………………………… 9-1-1-2-2-تنش های روانی(استرس)…………………………………………………………………………….. 2-1-2-2-پیامدهای بیماری قلبی…………………………………………………………………………………….. 1-2-1-2-2-افسردگی…………………………………………………………………………………………………. 2-2-1-2-2-استرس……………………………………………………………………………………………………. 3-2-1-2-2-ترس و اضطراب……………………………………………………………………………………….. 4-2-1-2-2-خشم………………………………………………………………………………………………………. 3-1-2-2-روش های درمان………………………………………………………………………………………….. 2-2-2-كیفیت زندگی …………………………………………………………………………………………………. 1-2-2-2-تعاریف کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………. 2-2-2-2-ویژگی های کیفیت زندگی………………………………………………………………………………. 3-2-2-2-ابعاد کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………… 1-3-2-2-2-بعد فیزیكی………………………………………………………………………………………………. 2-3-2-2-2-بعد اجتماعی ……………………………………………………………………………………………. 3-3-2-2-2-بعد روانی ……………………………………………………………………………………………….. 4-3-2-2-2-بعد جسمی………………………………………………………………………………………………. 5-3-2-2-2-بعد روحی ………………………………………………………………………………………………. 6-3-2-2-2-بعد محیطی ……………………………………………………………………………………………… 4-2-2-2-شاخص‌های کیفیت زندگی ……………………………………………………………………………… 5-2-2-2-خانواده و کیفیت زندگی……………………………………………………………………………….. 3-2-2- بهزیستی روانشناختی ………………………………………………………………………………………. 1-3-2-2-تعریف بهزیستی روانشناختی……………………………………………………………………………. 2-3-2-2-مولفه های بهزیستی روانی……………………………………………………………………………….. 3-3-2-2-نظریات در خصوص بهزیستی روانی…………………………………………………………………. 1-3-3-2-2-نظریه ریف………………………………………………………………………………………………. 2-3-3-2-2-نظریه فرانکل …………………………………………………………………………………………… 3-3-3-2-2- نظریه ویسینگ و وان دان ………………………………………………………………………….. 4-2-2- استرس ادراک شده…………………………………………………………………………………………… 1-4-2-2-تعریف استرس……………………………………………………………………………………………… 2-4-2-2-اثرات  استرس …………………………………………………………………………………………….. 3-4-2-2- عوامل مؤثر در بروز استرس……………………………………………………………………………. 4-4-2-2-منابع استرس………………………………………………………………………………………………… 5-4-2-2-علائم استرس……………………………………………………………………………………………….. 1-5-4-2-2-علائم جسمانی………………………………………………………………………………………….. 2-5-4-2-2-علائم روانی و رفتاری………………………………………………………………………………… 6-4-2-2-نظریه های استرس…………………………………………………………………………………………. 1-6-4-2-2-نظریة روانکاوی………………………………………………………………………………………… 2-6-4-2-2-نظریة ضعف جسمانی…………………………………………………………………………………. 3-6-4-2-2-نظریة تكوین و تعادل خودكار………………………………………………………………………. 4-6-4-2-2-نظریة پردازش اطلاعات………………………………………………………………………………. 7-4-2-2-نقش استرس در بروز بیماری ها……………………………………………………………………….. 5-2-2-ذهن آگاهی…………………………………………………………………………………………………….. 1-5-2-2-تعریف ذهن آگاهی……………………………………………………………………………………….. 2-5-2-2-کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی ………………………………………………………………….. 3-2- پیشینه ادبیات……………………………………………………………………………………………………… فصل سوم: روش تحقیق 1-3-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 2-3-روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 3-3- جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………. 4-3-برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………….. 5-3-ابزار گردآوری داده ها ………………………………………………………………………………………….. 1-5-3 -پرسشنامه SF-36 …………………………………………………………………………………………. 2-5-3- پرسشنامه بهزیستی روانشناختی…………………………………………………………………………… 3-5-3-مقیاس استرس ادراک شده…………………………………………………………………………………… 6-3- شیوه اجرا………………………………………………………………………………………………………….. 7-3-تکنیک های کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی………………………………………………………….. 1-7-3-تکنیک تنفس…………………………………………………………………………………………………… 2-7-3- تنفس شكمی (دیافراگمی)…………………………………………………………………………………. 3-7-3-تکنیک تفکر نشسته(مراقبه)…………………………………………………………………………………. 4-7-3-تکنیک اسکن بدن (بررسی بدن)…………………………………………………………………………… 5-7-3-تکنیک پیاده روی متفکرانه…………………………………………………………………………………… 6-7-3-تکنیک یوگا…………………………………………………………………………………………………….. 8-3-روش تجزیه و تحلیل اطلاعات……………………………………………………………………………….. فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری داده ها 4-1-مقدمه 4-2-تحلیل توصیفی داده ها 4-3-تحلیل استنباطی داده‌ها  (آزمون فرضیه ها) فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 5-1- خلاصه ای از نتایج پژوهش 1-5-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 2-5-خلاصه تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 3-5- نتیجه گیری و بحث……………………………………………………………………………………………… 4-5-نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………. 5-5-محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………………… 6-5-پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………….. منابع………………………………………………………………………………………………………………………… الف- منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………….. ب- منابع لاتین…………………………………….. چكیده لاتین   فهرست جداول عنوان                                             صفحه جدول 1-2: تعاریف ذهن آگاهی…………………………………………………………………………………….. جدول 1-3: تحلیل آلفای کرونباخ برای زیرمقیاس­ها SF-36 در نمونه ایرانی…………………………….. جدول 2-3: برنامه تمرین هشت هفته ای آموزش ذهن آگاهی ……………………………………………….. جدول 1-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر جنسیت( مرد – زن )……. جدول 2-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر سن………………………….. جدول 3-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر وضعیت تاهل……………… جدول4-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر میزان تحصیلات…………… جدول 5-4: توزیع فراوانی متغیر شغل در نمونه آماری مورد مطالعه…………………………………………. جدول 6-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر محل سکونت……………… جدول 7-4: توزیع فراوانی و درصدی بیماران مورد مطالعه به تفکیک وضعیت  گروهی……………….. جدول8-4: میانگین و انحراف معیار نمرات بیماران در پیش آزمون و پس آزمون برای کیفیت زندگی.. جدول9-4: میانگین و انحراف معیار نمرات بیماران در پیش آزمون و پس آزمون برای متغیر بهزیستی روانشناختی جدول10-4: میانگین و انحراف معیار نمرات بیماران در پیش آزمون و پس آزمون برای متغیر استرس ادراک شده جدول11-4: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه  نمرات بهزیستی روانشناختی در گروه آزمایش و کنترل. جدول12-4: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه نمرات کیفیت زندگی در  دو گروه آزمایش و کنترل…… جدول13-4: نتایج تحلیل واریانس یک طرفه  نمرات استرس ادراک شده در گروه آزمایش و کنترل….   فهرست نمودارها عنوان                                             صفحه   نمودار 1-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر جنسیت ( مرد – زن )………………. نمودار 2-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر سن………………………………………. نمودار 3-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر سن………………………………………. نمودار 4-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر میزان تحصیلات………………………. نمودار5-4: نمودار ستونی توزیع فراوانی متغیر شغل در نمونه آماری مورد مطالعه………………………… نمودار 6-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب متغیر محل سکونت………………………….. نمودار 7-4: نمایش درصدی بیماران مورد مطالعه بر حسب وضعیت  گروهی(آزمایش و کنترل)……..   فصل اول کلیات تحقیق   1-1-مقدمه             بیماری های قلب و عروق از علل اصلی مرگ و میر در جهان به شمار می رود. در كشورهای پیشرفته سالیانه 50 درصد مرگ ها یا5 میلیون از 12 میلیون مرگ از بیماری های قلبی-عروقی ناشی می شود(بكسندال[1]، 2000 ). علت اصلی 15 تا 25 درصد مرگ ها در كشورهای گسترش نیافته ناشی از بیماری های قلبی است(عالی نژاد، 1376). بیماری قلبی- عروقی شایع ترین بیماری های جدی در جوامع توسعه یافته را تشکیل می دهند و شیوع آن در کشورهای در حال توسعه به سرعت در حال افزایش است. اگرچه میزان مرگ به علت بیماری کرونری از حداکثر خود درسال 1965 به میزان دو سوم کاهش یافته اما در طی چهار دهه گذشته در ایالات متحده هم چنان بیماری قلبی-عروقی شایع ترین علت مرگ بوده و مسئول 40 درصد از تمام موارد مرگ در هر سال محسوب می شود. تقریبا یک چهارم از این موارد مرگ ناگهانی است(خدایی، 1388).  از آنجا كه قلب یكی از مهمترین و حساس ترین اعضای بدن آدمی است، آسیب به آن بر وضعیت روحی و روانی فرد تأثیر نامطلوب می گذارد.  عدم توجه به استرس ها و واكنش های روانی مبتلایان، سبب توسعه بیماری آنان می گردد (براسكوت، بنسچوب، گودی و همکاران[2]، 1994). افسردگی، اضطراب، یا انکار بیش از اندازه، روند بهبود بیماری را به تاخیر می اندازد. همچنین آن دسته از بیماران قلبی که دچار اضطراب واسترس شدید باشند، با احتمال بیشتری به مشکلات بعدی مبتلا می شوند و نیز احتمال مرگ آنان در ماه های اول، از کسانی که استرس کمتری دارند، بیشتر می شود(بشارت، 1387).  بنابراین از جمله مسائل مهمی كه بیماران قلبـی با آن مواجـه هستند مشـكلات روحـی و روانـی آنهـاست، كه بایـد حالتهـای روحی آنهـا را شناختـه و در كاهـش ناراحتی ناشی از آن اقدام كرد، بطوری كه عدم توجه به استرس ها و واكنش های روانی مبتلایان سبب وسعت بیماری آنان می گردد (رحیمی، 1379). استرس روزمره زندگی به تدریج سیستم ایمنی راتضعیف کرده، وفرد را دچار انواع بیماری های جسمی و روانی می سازد(لازاروس وفولکمن، 1984 ؛به نقل ازبشارت، 1387). یکی از متغیرهای تاثیرگذار بر این بیماری، کیفیت زندگی می باشد. اندازه گیری کیفیت زندگی به عنوان یک بحث علمی درسالهای اخیر توجه افراد زیادی را به خود معطوف کرده است. این واقعیت، همواره به عنوان یک پیامد نهایی در مطالعات بالینی، مداخلات و مراقبت های بهداشتی مدنظر می باشد(مکوندی و زمانی،1389). به طور کلی کیفیت زندگی از واژه هایی است که تعریف مشخص و یکسانی ندارد؛ اگر چه مردم به شکل غریزی معنای آن را به راحتی درك می کنند. نظریات متفاوتی در مورد کیفیت زندگی وجود دارد. اغلب صاحبنظران در این زمینه توافق دارند که کیفیت زندگی جنبه های مثبت و منفی زندگی را در کنار یکدیگر در نظر میگیرد و چند بعد دارد. از طرفی آن را یک مفهوم ذهنی و پویا قلمداد می­نمایند(مکوندی و زمانی،1389). بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی، کیفیت زندگی درك افراد از موقعیت خود در زندگی از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی که در آن زندگی می کنند، اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت هایشان است. پس موضوعی کاملا فًردی بوده و توسط دیگران قابل مشاهده نیست و بر درك افراد از جنبه های مختلف زندگی استوار است. محققان معتقدند که بررسی کیفیت زندگی و تلاش برای ارتقای آن نقش مهمی در سلامت زندگی فردی و اجتماعی افراد خواهد داشت(مکوندی و زمانی،1389). كیفیت زندگی موضوعی چند بعدی و پیچیده دارد و دربرگیرندة عوامل عینی وذهنی است و ارزیابی فرد در مورد رفاه و آسایش در جنبه های مهم زندگی را مورد توجه قر ار می دهد. ویژگی مهم كیفیت زندگی كه مورد توافق اغلب صاحب نظران علوم اجتماعی است، شامل چند بعدی بودن، ذهنی بودن و پویا بودن آن است. در مطالعات مختلف، مولفه های متنوعی از كیفیت زندگی را در نظر گرفته اند همچون موقعیت سلا مت عمومی، قابلیت كاركردی، كاركردهای عاطفی، میزان احساس خوشبختی، رضایت از زندگی، شادكامی، میزان هوشیاری، میزان نشانگان فعالیت های اجتماعی، ایفای مناسب عملكرد جنسی، میزان حافظه، موقعیت های مالی و شغلی (پروتکین،2002). دیگر متغیر مورد بررسی در این پژوهش بهزیستی روانشناختی می باشد. دینر(1984، برگرفته از بنکه و مک درمید، 2000 ) معتقد است که بهزیستی روانی، همانند ادراکاتی از عاطفه و بهزیستی  معنوی و نیز اندازه­گیری­های عینی، نظیر راهنماهای سلامتی جسمانی ( فشار خون و…)، می­تواند با ارزیابی های ذهنی افراد از تجارب خودشان  سنجیده شود. احساس بهزیستی دارای مولفه های عاطفی و مولفه های شناختی است. افراد با احساس بهزیستی بالا هیجانات مثبت راتجربه می کنندو از حوادث و وقایع پیرامون خودارزیابی مثبتی دارند؛درحالی که افرادبا احساس بهزیستی پایین ، حوادث و وقایع زندگی شان را نامطلوب ارزیابی کرده، بیشتر هیجانات منفی نظیر اضطراب، افسردگی و خشم را تجربه می کنند؛ بر این اساس ، از آنجا که بهزیستی درونی و ذهنی، شامل ارزش های شناختی افراد از زندگی ­شان می­شود و مردم و شرایط­شان را بسته به انتظارات، ارزش­ها و تجربیات قبلی­شان ارزش گذاری می­کنند،پژوش گران هم درارزیابی ها باید تفکرات افراد و احساسات­شان را مورد بررسی کنند( دینر و لوکاس،2000). ریف (1995) بهزیستی روانشناختی را« تلاش برای کمال در جهت تحقق توانایی های بالقوه واقعی فرد» می­داند. از این منظر، عدم وجود نشانه­های بیماری روانی، شاخص سلامتی نیست. بلکه سازگاری ، شادمانی، اعتماد به نفس و ویژگی های مثبتی از این دست نشان دهنده­ی سلامت بوده و هدف اصلی فرد در زندگی، شکوفاسازی قابلیت های خود است(حسینی،1391). دیگر متغیر مورد بررسی استرس ادراک شده می باشد. تنیدگی روانی و بحران های روزمره از جمله تهدیدهای بهداشت جسمانی و روانی است(بنتت و  ویلز، 2010). واقعیت این است كه تنیدگی در زندگی روزمره امری اجتنابن اپذیر است(بوندس، 2006). ولی مهم آن است كه چگونه انسان با این بحران ها كنار آید؟ مطالعه پاسخ انسان در موقعیت های فشارزا، نشان مى دهد كه انسان در برابر تهدیدها و سمبل هاى خطر با استرس واكنش نشان مى دهد(رینز و همكاران، 2005). اما شدت این واكنش(استرس) بسته به اینكه یك موقعیت معین را تا چه حد استرس زا ادراك مى كنند، نوسان دارد(كونواوس و دالاس، 2009). استرس ادراك شده حالت یا فرایندى روانشناختى است كه طى آن فرد بهزیستى جسمى و روانشناختى خود را تهدید آمیز ادراك مى كند. در واقع ایجاد استرس بستگى به چگونگى برداشت و درك فرد از موقعیت ها و حوادث دارد. ممكن است، یك موقعیت براى فردى بى خطر و براى فرد دیگرى به صورت یك تهدید درك شود(كلارک، 2010). فولكمن و لازاروس، 1984)اعتقاد دارند، افرادى كه باور دارند هنگام مقابله با استرس، منابع كمكی در اختیار دارند، نسبت به استرس آسیب پذیرى كمترى نشان مى دهند. لازاروس تعریف لغوی استرس را به صورت زیر تعریف کرده است استرس به طبقه وسیعی از مشکلات اشاره می کند که به این خاطر از مشکلات دیگر متمایز نشده است که با هر نوع تقاضایی که نظام را تحت فشار قرار می دهد، از نظام فیزیولوژیکی گرفته تا نظام اجتماعی یا نظام روانشناختی و پاسخ آن نظام سروکار دارد (لازاروس، 1971) او در ادامه می گوید که ” واکنش شخص بستگی به این دارد که وی چگونه اهمیت یک رویداد آسیب زا، تهدید کننده یا چالش انگیز را آگاهانه یا ناآگاهانه تفسیر و ارزیابی می نماید”(تروج و سیمون[3]؛ ترجمه توزنده جانی و کمال پور، 1386). استرس مزمن، که معمولا با درجات مختلفی از اضطراب ضمنی همراه است، دارای آثار فیزیولوژیکی است که همراه با ناتوانی یا آسیب پذیری ژنتیکی عضو، برخی افراد خاص را مستعد اختلالات روان تنی می سازد. این عضو آسیب پذیر می تواند در هر قسمتی از بدن واقع شده باشد. برخی افراد واکنش دهنده های معده ای هستند و بعضی دیگر  واکنش دهنده های قلبی- عروقی، واکنش دهنده های پوستی و یا نظایر آنها. این کم بنیگی یا آسیب پذیری احتمالا نشانه ژنتیکی دارد، ولی می تواند ناشی از آسیب پذیری اکتسابی نیز باشد و مثل ریه هایی که به علت سیگار کشیدن ضعیف شده اند(كاپلان و سادوك[4]، 1996؛ ترجمه پورافکاری، 1384). نتایج پژوهش ها نشان می دهد فرآیندهای روانشناختی نه تنها در سبب شناسی و سیمای بالینی بیماری های قلبی- عروقی سهیم هستند، بلكه در چگونگی مقابله بیماران با بیماری نیز، نقش ایفا می كنند (سارافینو[5]، 2002). برنامه بازتوانی قلبی یك رو یكرد تهاجمی به عوامل خطرساز مؤثر در عود بیماری محسوب می شود، به طوری که  طی انجام مراحل ، امکان مدیریت صحیح درمان را برا ی این بیماران فراهم می كند و ضمن انجام آموزش و تقویت رفتارهای سالم ، برگشت به فعالیت حرفه ای و فعالیت های روزمره را تسهیل كرده، به بهبود بیمار كمك می كند(سعیدی، 1383). ذهن آگاهی مبنی بر کاهش استرس[6] یک برنامه مراقبه استاندارد شده است که در سال 1979 از تلاش برای یکپارچه کردن مراقبه ذهن آگاهانه بودایی با تمرینات روانشناختی و بالینی معاصر بوجود آمد. اگرچه در ابتدا به عنوان یک برنامه گروهی برای بیماران مبتلا به دردهای مزمن گسترش یافت ولی در دو دهه گذشته به عنوان یک شیوه درمان در بسیاری از بیماری ها مطرح شده است و تاثیرات خوبی در درمان بسیاری از اختلالات جسمانی و روانی از آن گزارش شده است (چیزا و سیرتی[7]، 2009).   2-1-بیان مساله طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی(WHO) بیمار ی های قلبی عروقی علت اصلی مرگ و میر در کل دنیا است و 82 درصد این مرگ و میرها در کشورهای در حال توسعه مشاهده می شود . بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی سالانه در جهان بیش از 17 میلیون نفر در اثر بیماری های قلبی عروقی جان خود را از دست می دهند .بیماری های قلبی عروقی به عنوان یک اپیدمی مطرح است و از لحاظ مورتالیتی، موربیدیتی، ناتوانی هزینه اقتصادی به عنوان مهم ترین بیماری و عامل مرگ و میر تا سال 2020 مطرح شده است(سازمان بهداشت جهانی، 2010). بیماری قلبی – عروقی یكی از بیماری های بسیار حساس به حالت های روانشناختی است. این بیماری در دنیای غرب، بیش از هر بیماری دیگری مردم را می كشد. در ایالات متحده بیش از نیمی از افراد بالای چهل و پنج سال به علت بیماری قلبی یا بیماری مربوط به گردش خون می میرند(سلیگمن و روزنهان[8]، 1994). تا سال ها تصور می شد که شیوع بیماری قلبی –عروقی در مردان بیشتر از زنان است ولی پژوهش ها نشان می دهد درصد تمام مرگ و میرهای ناشی از بیماری های قلبی-عروقی در زنان (43 درصد) کمی بیشتر از مردان (37 درصد) است. با این وجود در حالی که تعداد مطلق مرگ میر های ناشی از بیماری های قلبی-عروقی در طی دهه های گذشته در مردان کاهش یافته ولی تعداد آن ها در زنان در طی این مدت افزایش داشته است. به نظر می رسد نقش التهاب و عوامل خطر ساز نظیر چاقی، دیابت نوع دو[9] و سندرم متابولیک[10] در ایجاد آترواسکلروز[11] در زنان مهم تر از مردان است. همراهی بیماری های عروق کرونر[12] با اختلال عملکرد عروق ریز کرونر در زنان بیشتر از مردان است(خدایی، 1388).

 تربیت آنها روبروست. این مسایل همگی بر والدین فشارهایی وارد می‌كنند كه سبب بر هم خوردن آرامش و یكپارچگی خانواده می‌شوند و در نتیجه انطباق و سازگاری آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. عزت نفس یكی از مهمترین عوامل تحول و شكل‌گیری شخصیت است و نقش بنیادین در سلامت روانی دارد به گونه‌ای كه عزت نفس پایین و شكل‌گیری احساس خود كم بینی در والدین زمینه‌های آسیب روانی را فراهم می‌نماید( ولی زاده و همكاران و 1387). سلامت روان یكی از مباحث مهمی است كه در رشد و بالندگی خانواده و جامعه موثر می‌باشد. سازمان بهداشت جهانی (2004) سلامت روانی را به عنوان حالتی از بهزیستی كه درآن فرد توانمندی خود را شناخته از آنها به نحو موثر و مولد استفاده كرده و برای اجتماع خویش مفید است تعریف می‌كند. با توجه به تحقیقات انجام شده، این پژوهش بدنبال این است که رابطه خودکارآمدی و سلامت عمومی در بین والدین دارای کودکان عادی و مرزی را مورد بررسی و پژوهش قرار دهد. 1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق خانواده یک نظام اجتماعی است و حضور یک کودک استثنایی در خانواده فشار روانی زیادی بر والدین و اعضای خانواده وارد می کند و می تواند سلامت روان آنان را به مخاطره اندازد. بدیهی است که بیماری روانی مخصوص یک قشر یا یک منطقه خاص نبوده و تمامی طبقات جامعه را در بر می­گیرد و هیچ انسانی از فشار روانی و اجتماعی مصون نیست و به طور کلی باید گفت وجود یک بیماری روانی به کار . اقتصاد خانواده لطمه وارد می­کند، درآمد سرانه را کاهش می­دهد و رفاه و نشاط فردی را از اعضای خانواده سلب می­کند و با تخریب و ضایع کردن نیروی انسانی، در اقتصاد و اجتماع تأثیر عمیق و سوء بر جا می­گذارد. به همین دلیل بهداشت روان در اغلب کشورها در رأس برنامه ملی و بهداشت همگانی قرار دارد(میلانی فر، 1385). اسکینر اظهار می دارد که سلامت روانی و انسان سالم به معادل با رفتار منطبق با قوانین و ضوابط جامعه است و چنین انسانی وقتی بامشکل روبرو شود ازطریق شیوه اصلاح رفتار برای بهبود و بهنجار کردن رفتار خود و اطرافیانش به طور متناوب استفاده می جوید تا وقتی که به هنجار مورد پذیرش اجتماع برسد، به علاوه انسان سالم بایستی آزاد بودن خودش را نوعی توهم پندارد و بداند که رفتار او تابعی ازمحیط می باشد و هر رفتار توسط حدودی از عوامل محیطی مشخص گردد. تامین بهداشت همه افراد جامعه از مهم ترین مسائل اساسی هر کشور است، این امر در سه جنبه جسمانی، روانی و اجتماعی مورد ملاحظه قرار می گیرد، در صورتی که بعد روانی بهداشت به اندازه کافی مورد توجه قرار نگیرد، فراوانی مشکلات روانی و رفتاری رو به فزونی خواهد گذاشت( نوابی نژاد،1376). این پژوهش می تواند برای والدین، مربیان که مسئول تعلیم و تربیت کودکان هستند الهام بخش باشد یا به احساسات و نیازهای کودکان توجه نموده و در زمینه ی کمک به عزت نفس و سلامت روانی و همچنین بهزیستی روانشناختی و همچنین خود شکوفایی والدین گام بردارد. 1-4 اهداف تحقیق 1-4-1 اهداف اصلی: هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین خودکارآمدی با سلامت روان در بین والدین دارای کودکان عادی و  مرزی 12-7 ساله شهرستان الشتر در سال 92 است. 1-4-2- اهداف فرعی 1- تعیین رابطه بین خودکارآمدی با سلامت روان در بین والدین دارای کودکان عادی و مرزی. 2- مقایسه سلامت روان در بین والدین دارای کودکان عادی و مرزی. 3- مقایسه خودکارآمدی در بین والدین دارای کودکان عادی و مرزی. -[1] عقب ماندگی ذهنی یک مرض یا یک بیماری نیست بلکه شرایط خاص ذهنی است . تعداد صفحه :108 قیمت : 14700تومان

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت :               serderehi@gmail.com

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

***  *** ***

Posted in روانشناسی و علوم تربیتیTagged ارتباط نوجوان با والدینبهره هوشیپایان نامه تأثیر مراکز مشاورهپایان نامه تعارض بین فردیپایان نامه خودکارآمدیپایان نامه خودکارآمدی تحصیلیپایان نامه سلامت روانپرسشنامه سلامت عمومیخصوصی شدن دینخود کارآمدیخودکارآمدیخودکارآمدی تحصیلیخودکارآمدی عمومیراب سلامتسلامت جنسیسلامت روانکار کودککودکان کار

زمستان 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر یادگیری سازمانی کارکنان سازمان ناجا (مورد مطالعه: پایگاه دریابانی شهرستان بندر عباس) انجام شده و سوال اصلی آن این است که چه عواملی بر یادگیری سازمانی کارکنان پایگاه دریابانی نیروی انتظامی شهرستان بندرعباس تاثیر دارد؟ روش پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ چگونگی جمع آوری اطلاعات از جمله پژوهش های توصیفی-پیمایشی می باشد. جامعه آماری شامل كلیه کارکنان پایگاه دریابانی نیروی انتظامی شهرستان بندرعباس (304 N=) می باشد كه 170 نفر از کارکنان با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. همچنین قلمرو مکانی پژوهش حاضر شامل کارکنان پایگاه دریابانی نیروی انتظامی شهرستان بندر عباس می باشد و قلمرو زمانی در سال 1393 پیش بینی شده است. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته عوامل موثر بر یادگیری سازمانی ناجا و پرسشنامه استاندارد سنگه مبتنی بر طیف پنج درجه ای لیکرت بوده است که روایی و پایایی آن تایید شده است. عمده ترین یافته های پژوهش حاکی از آن بود که عوامل رهبری مناسب، فضای تعمیقی، بومی سازی، تعادل بین کار و خانواده، مدیریت زمان و تجربه اندوزی بر یادگیری سازمانی کارکنان پایگاه دریابانی نیروی انتظامی شهرستان بندرعباس تاثیر مثبت و معنی داری داشته است. همچنین از بین عوامل موثر بر یادگیری سازمانی کارکنان پایگاه دریابانی نیروی انتظامی شهرستان بندرعباس رهبری مناسب بیشترین تاثیر و مدیریت زمان کمترین تاثیر را داشته است. واژگان کلیدی: یادگیری سازمانی، رهبری مناسب، فضای تعمیقی، بومی سازی، تعادل بین کار و خانواده، مدیریت زمان، تجربه اندوزی   فهرست مطالب فصل اوّل: کلیات تحقیق 1 1-1- مقدمه 2 1-2- طرح مساله 3 1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 6 1-4- اهداف تحقیق 8 1-4-1- هدف اصلی 8 1-4-2- اهداف فرعی 8 1-5-سوال های تحقیق 9 1-5-1- سوال اصلی تحقیق 9 1-5-2- سوال های فرعی تحقیق 9 1-6- قلمرو تحقیق 10 1-6-1- قلمرو موضوعی 10 1-6-2- قلمرو مکانی 10 1-6-3- قلمرو زمانی 10 1-7- متغیرهای تحقیق 10 1-7-1- تعاریف نظری 10 1-7-2- تعاریف عملیاتی 11 1-8) خلاصه فصل اول 12 فصل دوّم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 13 مقدمه 14 2-1- یادگیری 14 2-2- نظریات یادگیری 16 2-2-1- نظریات رفتاری یادگیری 16 2-2-2- نظریات شناختی یادگیری 17 2-2-3- نظریه یادگیری گشتالت 17 2-2-4- نظریه یادگیری شناختی اجتماعی 18 2-3- انواع یادگیری 18 2-3-1- یادگیری برای بقاء 18 2-3-2- یادگیری انطباقی 19 2-3-3- یادگیری تعمیمی (مولد) 19 2-4- سطوح یادگیری 20 2-4-1- یادگیری فردی 20 2-4-2- یادگیری تیمی یا گروهی 21 2-4-3- یادگیری سازمانی 21 2-5- یادگیری سازمانی 21 2-6- سیر تاریخی یادگیری سازمانی 23 2-7- یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده 26 2-8- تاریخچه مفهوم پردازی سازمان یادگیرنده 29 2-9- سازمان یادگیرنده 31 2-10- دیدگاه صاحبنظران درباره سازمان یادگیرنده 36 2-10-1- پیتر سنگه 36 2-10-2- گاروین 39 2-10-3- ماركوارت 39 2-10-4- جفارت و مارسیک 40 2-10- 5- واتكینز و مارسیك 41 2-10-6- آرجریس و شون 43 2-10-7- مامفورد 44 2-10-8- هریسون 46 2-10-9- کاپلان و نورتون 47 2-10-10- گاهه 48 2-11- انواع سازمان های یادگیرنده 51 2-11-1- سازمانهای فهمیده 51 2-11-2- سازمانهای ادراك كننده و متفكر 51 2-11-3- سازمان های یادگیرنده 51 2-12- اهمیت ایجاد سازمان یادگیرنده 53 2-13- طبقه بندی ویژگی های سازمان یادگیرنده 56 2-14- تفاوت سازمان یادگیرنده با سازمان های سنتی 57 2-15- ایجاد سازمان یاد گیرنده 60 2-16- پیشینه تحقیق و سوابق پژوهشی 65 2-16-1- پیشینه داخلی 65 2-16-2- پیشینه خارجی 68 2-17- نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران 71 2-18- الگوی مفهومی تحقیق 72 2-19) الگوی تحلیلی تحقیق 74 2-20) خلاصه فصل دوم 78 فصل سوم: روش تحقیق 79 3-1- مقدمه 80 3-2)نوع و روش پژوهش 80 3-3) جامعه آماری 81 3-4) نمونه و روش نمونه گیری 81 3-5) روش های گردآوری اطلاعات 82 3-6) ابزارهای گردآوری اطلاعات 82 3-6-1)روش سنجش روایی پرسشنامه 83 3-6-2) روش سنجش پایایی پرسشنامه 83 3-7) روش تجزیه و تحلیل داده ها 84 3-8) خلاصه فصل سوم 84 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 85 4-1) مقدمه 86 4-2) تحلیل توصیفی داده ها 86 4-2-1) متغیر جنسیت 86 4-2-2) متغیر تحصیلات 87 4-2-3) متغیر سابقه خدمت 88 4-3) تحلیل استنباطی داده ها 89 4-3-1) سوال اصلی پژوهش 89 4-3-2) سوال فرعی اول پژوهش 91 4-3-3) سوال فرعی دوم پژوهش 92 4-3-4) سوال فرعی سوم پژوهش 92 4-3-5) سوال فرعی چهارم پژوهش 93 4-3-6) سوال فرعی پنجم پژوهش 94 4-3-7) سوال فرعی ششم پژوهش 94 4-3-8) سوال فرعی هفتم پژوهش 95 4-4) خلاصه فصل چهارم 96 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 97 5-1) مقدمه 98 5-2) نتیجه گیری 98 5-2-1) نتیجه گیری از سوال اصلی 98 5-2-2) نتیجه گیری از سوال فرعی اول 99 5-2-3) نتیجه گیری از سوال فرعی دوم 100 5-2-4) نتیجه گیری از سوال فرعی سوم 100 5-2-5) نتیجه گیری از سوال فرعی چهارم 101 5-2-6) نتیجه گیری از سوال فرعی پنجم 101 5-2-7) نتیجه گیری از سوال فرعی ششم 102 5-2-8) نتیجه گیری از سوال فرعی هفتم 103 5-3) محدودیت های پژوهش 103 5-4) پیشنهادهای تحقیق 104 5-4-1) پیشنهادهای کاربردی برای سازمان مورد مطالعه 104 5-4-2) پیشنهادهای تجربی برای محققین 105 5-5) خلاصه فصل پنجم 105 منابع 106 منابع فارسی 107 منابع لاتین 110 پیوست 114 پرسشنامه 115 فهرست جدول ها جدول 2- 1: تعاریف یادگیری سازمانی از دیدگاه صاحب نظران مختلف 22 جدول 2- 2: سیر تاریخی مفاهیم یادگیری سازمانی (قربانی زاده و مشبکی، 1385: 173) 25 جدول 2- 3: تفاوت بین سازمان یادگیرنده و یادگیری سازمانی (اورتنبلد، 2001) 28 جدول 2- 4: تعاریف صاحب نظران مختلف از سازمان یادگیرنده 34 جدول 2- 5: انواع سازمان های یادگیرنده (لات هنس ، 1998: 13) 52 جدول 2- 6: طبقه بندی ویژگیهای سازمان یادگیرنده (مک گیل و همکاران 1993) 57 جدول 4- 1: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب متغیر جنسیت 86 جدول 4- 2: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب متغیر تحصیلات 87 جدول 4- 3: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب متغیر سابقه خدمت 88 جدول 4- 4: نتایج آزمون T تک نمونه ای عوامل مرتبط با یادگیری سازمانی 90 جدول 4- 5: نتایج رگرسیون همزمان تاثیر رهبری مناسب بر یادگیری سازمانی 92 جدول 4- 6: نتایج رگرسیون همزمان تاثیر فضای تعمیقی بر یادگیری سازمانی 92 جدول 4- 7: نتایج رگرسیون همزمان تاثیر بومی سازی بر یادگیری سازمانی 93 جدول 4- 8: نتایج رگرسیون همزمان تاثیر تعادل بین خانواده و کار بر یادگیری سازمانی 93 جدول 4- 9: نتایج رگرسیون همزمان تاثیر مدیریت زمان بر یادگیری سازمانی 94 جدول 4- 10: نتایج رگرسیون همزمان تاثیر تجربه اندوزی بر یادگیری سازمانی 95 جدول 4- 11: رتبه بندی عوامل مرتبط با یادگیری سازمانی 95   فهرست نمودارها نمودار 4- 1: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب متغیر جنسیت 87 نمودار 4- 2: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب متغیر تحصیلات 88 نمودار 4- 3: توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر حسب متغیر سابقه خدمت 89 فهرست شکل ها شکل 2- 1: انواع سازمان ها (قهرمانی، 1380) 59 شکل 2- 2: مدل مرحله ای سازمان یادگیرنده (فلیپس، 2003) 62 شکل 2- 3: الگوی مفهومی تحقیق (سنگه، 1990) 73

فصل اوّل: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

ارزنده ترین دارایی هر سازمان، نیروی انسانی آن است. محیط متغیر امروز به سازمانها اجازه نخواهد داد در مقابل فشارهای ناشی از مهارتها، توانایی ها و تكنولوژی های رقیب، به صورت سنتی اداره شوند. به واقع در جهان رقابتی امروز، سازمانی شانس بقا دارد كه بتواند خود را پیوسته با تغییرات محیط پیرامون وفق دهد. تغییرات محیطی سازمانها را وادار ساخته تا پیوسته به منظور سازگاری با محیط به دنبال بهترین راهكارها و رویه‌ها باشند و بدین ترتیب به مزیت رقابتی دست خواهند یافت. یكی از راه های كسب مزیت رقابتی پایدار، تأكید بر یادگیری مستمر كاركنان به منظور نیل به اهداف سازمانی با حداكثر اثربخشی است (سبحانی نژاد و همکاران، 1385). امروزه مدیریت صحیح منابع انسانی آن‌چنان پراهمیت شده است که سایر مقولات مدیریتی در مراحل بعدی قرار گرفته‌اند و برای پرورش نیروی انسانی، ایجاد شرایطی که سازمان یادگیرنده را رشد دهد یک ضرورت اساسی است. به همین دلیل در عصر حاضر سازمان‌هائی موفق هستند که همه کارکنان آن‌ها برای بالا بردن توانمندی خود بکوشند، وظیفه مدیر نیز فراهم آوردن شرایط مناسب برای این روند آموزشی و توان‌افزائی است. اهمیت موضوع از آن جهت است که تلاش می شود یافته های این طرح به تسهیل فرهنگ یادگیری سازمانی در بین کارکنان نیروی انتظامی کمک نماید، ارائه بازخودهای مناسب از سوی کارکنان به فرماندهان در زمینه یادگیری سازمانی ارائه دهد، منجر به برنامه هایی برای بهسازی شغلی کارکنان نیروی انتظامی و موارد دیگری شود. با توجه به این شرایط، پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر یادگیری سازمانی کارکنان پایگاه دریابانی شهرستان بندر عباس انجام شده است و در این فصل به تشریح موضوع تحقیق، بیان مساله پژوهش، ضرورت و اهمیت انجام آن، اهداف و فرضیه های تحقیق و … پرداخته می شود.

1-2- طرح مساله

امروزه آنچه از واقعیات عصر حاضر درک می­شود عبارت است از اینکه یادگیری نه تنها ضروری است بلکه اجباری است و جوامع مختلف اگر خواهان محو شدن از گردونه رقابت نیستند باید به هر نحو ممکن در یادگیری بکوشند در واقع یکی از راه های کسب مزیت رقابتی پایدار، تأکید و توجه بر یادگیری مستمر کارکنان به منظور نیل به اهداف سازمانی با حداکثر اثربخشی است (شهائی، 1386). بقا و رشد سازمان ها در دنیای پر تغییر كنونی مستلزم توانایی برای واكنش به موقع و مناسب در برابر تغییر های پی در پی محیطی است و سازمان هایی می توانند ضرورت ها و تغییرات محیطی را به موقع پیش بینی نمایند و بقای خود را در محیط دائماً متغیر ادامه دهند كه بر یادگیری سازمانی تمركز و تأكید نمایند (خانعلیزاده و همکاران، 1389). امروزه در کشورهای پیشرفته، یادگیری صرفاً مختص کارکنان عملیاتی نیست بلکه همه افراد یک سازمان، از بالاترین تا پایین ترین سطح، نیاز به آموزش دارند. در جوامعی که نیل به یک وضعیت سازمانی سالم­تر و موفق­تر، از جمله اهداف اصلی سازمان­ها به شمار می­آید، یاددهی و یادگیری جزء عادات روزمره بوده و سعی در نهادینه کردن آن می­شود (ابزری و عباسی، 1384). امروزه به تدریج تغییرات مربوط به علم و فناوری، اقتصاد، فرهنگ و سیاست بسرعت سازمان ها را تحت تأثیر قرار داده است و رهبران سازمانی دریافته اندکه باید به «یادگیری» به عنوان پدیده‏ای ارزشمند بنگرند و برای موفقیت در ایجاد آینده‏ای بهتر، سازمانی را پرورش دهند كه به طور مستمر و اثربخش در پی فراگیری باشد و برای حفظ بقای خود با دگرگونی ها هماهنگ شده و در مقابل چالش ها منفعل و اثر پذیر عمل نکند (گاهه،2003). از سوی دیگر چالش های محیطی عصر حاضر از نظر پیشرفت سریع فن آوری، افزایش انتظارات ارباب رجوع و ضرورت انعطاف پذیری، سازمان ها را به جستجوی راهی برای تداوم بقای خود وادار كرده است. در این میان بسیاری از سازمان ها، راه حل را افزایش قابلیت یادگیری سازمانی تشخیص داده و تلاش كرده اند با اجرای این برنامه ها، با بهره گیری از یادگیری بر موانع درونی و بیرونی غلبه كرده و زمینه لازم برای پرورش مناسب كاركنان به وجود آورند (محمدی، 1382). از طرف دیگر سازمان به جای رفتارها و حرکات سنتی خود که در بهترین شکل در برگیرنده آموزش است تبدیل به سازمانی شدند که همواره یاد می گیرند (بیک زاد و همکاران، 1389: 21). نكته كلیدی این است كه چگونه باید یاد گرفت؟ و دانایی جدید تولید کرد؟ در واقع سازمان هایی می توانند ضرورت ها و تغییرات محیطی را به موقع پیش بینی نمایند و بقای خود را در محیط دائماً متغیر ادامه دهند كه بر یادگیری سازمانی تمركز و تأكید كنند (خانعلیزاده و همکاران، 1389: 10). در واقع یادگیری سازمانی یکی از شاخص های كلیدی بقاء سازمان ها در محیط و در برابر رقبا است زیرا سازمان ها به ندرت، اگر چیزی نیازموزند، دوام می‌آورند. از طرفی، تنها یادگیری و توجه به آن بقاء و جاودانگی را ضمانت نمی‌كند. سازمان ها هم به دلیل ناتوانی در انتخاب و تنظیم شرایط تغییر، ناكامی در شكل‌دهی مجدد و ناكارآمدی در فرایند یادگیری و همچنین، به دلیل تأثیرپذیری از رویدادهای خارجی دور از كنترل در امر یادگیری غالباً با شكست مواجه می‌شوند (سبحانی نژاد و همکاران، 1385). در واقع موفق ترین سازمان ها در صورتی كه دچار فقر یادگیری باشند، با وجود اینكه به حیات خود ادامه خواهند داد، هرگز تمامی قابلیت های خود را به منصه ظهور نخواهند رساند و عامل كلیدی در موفقیت سازمان ها، توانایی آنها در جستجوی كسب و كار و فرصت‌های سازمانی جدیدی است كه منابع بالقوة جدیدی را برای رشد فراهم می آورند (دفت، ترجمه پارسائیان پارسائیان و اعرابی، 1382). محیط كار از اماكنی است كه در آن افراد در مورد زندگی‌شان، چیزهایی را می‌آموزند. این محیط‌ها دنیای معیشتی كاركنانی را شكل می‌دهند كه در آن هر فرد مشغول به كار بوده، اندیشیده، تصمیم گرفته و چیزهایی را می‌آموزد. هر چند این اماكن كاری در ظاهر، متفاوت به نظر می‌آیند و تمامی تجاربی كه افراد در محیط کار به دست می‌آورند، چارچوبی را برای یادگیری آنها فراهم می‌آورد (سبحانی نژاد و همکاران، 1385). و از از راه های كسب مزیت رقابتی پایدار در این محیط ها، تأكید بر یادگیری مستمر كاركنان سازمان به منظور نیل به اهداف سازمانی است. با توجه به این شرایط و نقش مؤثر نیروی انتظامی در برقراری امنیت کشور و همچنین با توجه به اینکه نیروی انتظامی از سازمان هائی است که با خدمات گسترده و حفظ مسئولیت جان مردم، بایستی به صورت سازمانی پویا به تغییرات محیطی پاسخی مناسب ارائه دهد. پیشرفت های سریع تکنولوژی اطلاعات، گسترش بیش از پیش آگاهی وانتظارات مردم که نتیجه افزایش سطح دانش، گسترش ارتباطات و آگاهی مردم از حقوق اجتماعی خودشان می باشد و تعهد نیروی انتظامی به پاسخگوئی به مردم و ارائه خدمات بهتر، همه و همه وضعیت محیطی بسیار پیچیده و ناپایداری را برای این سازمان پدید آورده است و برای اینکه نیروی انتظامی بتواند در مقام سازمانی پویا در برابر محیط پر تنش خود به موقع عکس العمل نشان دهد و ماموریت خود را عملی سازد، لازم است بتواند چشم انداز روشنی از آنچه که می خواهد باشد ترسیم کند و از توان و تجربه سرمایه های انسانی در اختیار بهره بگیرد و در این راه یادگیری سازمانی حالتی است که در آن افراد قابلیت و توانایی های خود را به صورت مستمر گسترش می‌دهند تا به نتایجی دلخواه دست یابند و افراد فرا می گیرند که چگونه با یکدیگر یاد بگیرند، مساله مهمی برای نیروی انتظامی که سازمانی پویا و در ارتباط مستمر با افراد جامعه و شرایط روز جهانی است می باشد از این رو در این تحقیق در صدد هستیم تا به شناسایی عوامل مرتبط با یادگیری سازمانی در پایگاه دریابانی نیروی انتظامی شهرستان بندر عباس و اولویت بندی این عوامل از دیدگاه کارکنان سازمان متبوع بپردازیم

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

ضرورت شکل گیری یادگیری سازمانی از آنجا ناشی می شود که با افزایش پیچیدگی و سرعت تغییرات محیطی، عدم اطمینان در محیط سازمانی فزونی یافته است و سازمان ها نیاز بیشتری به دانش و آگاهی گسترده از عوامل محیطی دارند تا بتوانند خود را با تغییر و تحولات محیطی تطبیق دهند. در حقیقت، در دنیای متغیر، فرآیند یادگیری نیز متحول شده است (دراکر، 1999، ص 50). در واقع یکی از مهمترین مشکلات سازمان ها در چگونگی مواجه شدن با مسئله یادگیری، فراهم کردن یک محیط مناسب یادگیری، تشخیص نیازهای یادگیری کارکنان و برآورده ساختن آنها است و سازمان ها باید به خلق محیط یادگیری برای کارکنان خود بپردازند تا بدین وسیله یادگیری خلاقانه و توانایی حل مسئله را در آنان ارتقاء دهند (نیفه، 2001). در واقع قابلیت یادگیری سازمانی برای سازمان ها یك امری حیاتی و مهم است و سازمان نیروی انتظامی کشور نه تنها از این قاعده مستثنی نبوده بلكه به عنوان یك سازمان پویا نیازمند گسترش قابلیت یادگیری سازمانی است که در ذیل به صورت مختصر ضرورت و اهمیت این پدیده بیان شده است: