وبلاگ

«تاب در این آیه به معنای تسلیم شدن آمده است یعنی چنانکه فرمان داده شدی استقامت کن و کسانی که تسلیم شدند». (میبدی، ۱۳۷۱، ج۲، ص۴۵۱).
۲ـ ۴ توبه در احادیث ائمّۀ معصوم(ع)
۲ـ ۴ـ ۱ توبه و پذیرش الهی
از نعمت های بزر گ ، که خداوند برای بندگان گنهکار قرار داده،توبه است. اگر بندگان از این نعمت محروم بودند ادامۀ زندگی میسّر نبودو انسان ها گرفتار بیماریهای روحی بسیا ری می شدند.
«ثم بسط الله سبحانه له فی توبته»؛آن گاه خدای سبحان در توبه را بر روی آدم گشود (دشتی، ۱۳۷۶، ص۴). «من اعطی التوبه لم یحرم القبول»؛«با توبه از پذیرفته شدن[توبه محروم نباشد] (همان، ص ۲۰۱).
تائب محروم از پذیرش توبه نیست.
«و لم یمنعک ان اسات من التوبه»؛ودر صورت ارتکاب گناه درتوبه را مسدود نکر ده است» (همان ،ص۱۵۹).
۲ـ ۴ـ ۲ شرایط پذیرش توبه
رسول خدا صلی اله و آله و سلم در بارۀ تائب فرموده اند: تا زمانی که طلبکاران را راضی نکند؛ نمازهای قضا شده را نخواند؛ در بین مردم فروتن نباشد؛ از شهوات دوری نکند؛ گردنش را با روزۀ در روزلاغر نکند ، چهره خود را با شب زنده داری زردنکند، شکم خودرا با خوراک کم، فرو نبرد؛ پشت خود را از ترس آتش، خمیده نکند؛ استخوانهای خود را از شوق بهشت، آب نکند؛ دلش را از ترس ملک الموت، لطیف نکند و پوست خود را با یاد مرگ، خشک نکند، توبه نکرده است». (مجلسی، ج۶، ص۳۵، به نقل از جوامع الاخبار). پشیمانی از گناه توبه است. «کفی بالندم توبه» (مجلسی، بی تا، ج۶، ص۲۰) کسی که توبه می کندو گناه را ترک نمی کند، توبه را مسخره کرده است.
۲ـ ۴ـ ۳ توبه و ابلیس
۲ـ ۴ـ ۳ـ ۱ تأخیر در توبه
تائب با ید هر چه زود تر، توبه کند ؛ تأخیردر توبه، از وساوس شیطان است؛شا ید فردائی نباشد.
«و یمنیه التوبه لیسوفها»؛« [شیطان] انسان را در انتظار توبه نگه می دارد که آن را تأخیر اندازد« (دشتی، ۱۳۷۶، ص۲۶).
به تاخیر انداختن توبه، غرور است
«تاخیر التوبه اغترار» (مجلسی، بی تا، ۶، ص ۲۶).
۲ـ ۴ـ ۳ـ ۲ کوچک دانستن گناه
استخفاف گناه پسندیده ه نیست. «خداوند بنده ای را که از گناهان بزرگ توبه کند دوست دارد و بنده ای را که گناه کوچک راخوار وناچیز بداند دشمن دارد».
«ان الله یحب ان یطلب الیه فی الجرم العظیم و یبغض العبد ان یستخف بالجرم الیسیر» (کلینی، ۱۳۵۰، ج۵، ص۵۰۰)؛ به راستی خدا دوست دارد که بنده ای از جرم بزرگی طلب گذشت کند و بد دارد بنده ای را که جرم اندک را خوار و بی اعتبار شمارد.
۲-۴-۳-۳توبه وتوجیهِ گناهان
افرادی درجامعه هستندکه گناهانِ خود را توجیه می کنند که آن عذر ِ بدتر از گناه است زیرا گنهکار ممکن است توبه کند امّا توجیه گر توبه نمی کند چون خودش را گنهکار نمی داند مثلاً:برای این که هوا گرم یا سرد است از رفتن به جنگ خودداری می کندو می گوید:« فرزندان صغیر دارم،دیگران نمی روند من که چنین وچنانم بروم.اگر خدا بخواهدمی تواند دشمنان را نا بود کند»با نام هدیه دادن، رشوه می دهد.
واین گونه سخنان که عوامانه است: هر کا ری خواستی بکن آدم باید دلش را پاک کنه؛خواهی نشوی رسوا هم رنگ جماعت شو؛عروسیه دیگه! یک شبه هزار شب که نیست! ما خواهرو برادریم،بچه است ،جوونیه!؛زبان بسته، گناه داره؛ نبا ید قانون رابرای او اجرا کنند؛وبسیاری دیگرکه همه از القائات شیطان است ولازم است توبه شود؛ امام صادق (ع) فرموده است:
«بمثل هذا التأویل القبیح المستکره یَضلّون ویُضلّون…»؛به مانند این گونه توجیه های زشت وناپسند،مردم را گمراه می کنند وخود گمراه می شوند(قرائتی،۱۳۸۵،ص۱۷۹)
۲ـ ۴ـ ۴آسان تربودنِ ترک گناه
انسان به امید آن که بعداّ توبه می کند نبایدمرتکب گناه شود زیرا گنا ه نکردن ساده تر ازتوبه کردن است؛مثلاّ : اگرمواظب باشیم لباس ما کثیف نشود بهتر از آن است که کثیف بشود وبخواهیم آن را تمیز کنیم.
«ترک الذنب اهون من طلب التوبه »؛ ترک گناه آسان تر از درخواست توبه است». (دشتی، ۱۳۷۶، ص۲۰۴)
اگر بنده مومنی گناه بر او غلبه کند و مکرر گناه کند و مکرر توبه کند خداوند او را دوست دارد ولی اگر بتواند گناه نکند مقام او بالاتر است.
«ان الله یحب المفتن التواب و من لا یکون ذلک منه کان افضل»؛ «کلما عادالمومن بالاستغفار و التوبه عاد الیه بالمغفره» (مجلس، بی تا، ج۶، ص۴۰). اگر بنده مومنی پیوسته گناه کند و پی در پی توبه کند خداوند توبه او را می پذیرد.
۲ـ ۴ـ۵ زمان توبه
انسان تا زنده است می توا ند توبه کند ؛بعداز مرگ توبه پذیرفته نیست.
«و یسد عنهم باب التوبه»؛ [ همانا با] مرگ در توبه بسته می شود (دشتی، ۱۳۷۶، ص۱۰۳) .
«و ترفع عند التوبه»؛[ مرگ] درهای باز توبه را ببندد (همان، ص۷۵) .
۲ـ ۵ مراتب توبه ازمنظراحادیث معصومین(ع)
۲ـ ۵ـ ۱ بازنگشتن به گناه
تایب در فکر گناه و بازگشت به گناه نیست «توبه من لا یحدث نفسه بمعصیه و لا یضمر ان یعود فی خطیئه». (ابن الحسین (ع)، ۱۳۷۷، ص۱۶۷)؛توبه ای که خیال گناه در درونش نگذرد وفکر برگشتن به گناه را به خا طرش راه ندهد.
توبه ای که با آن ناپسندی انجام نشود.
«و لک یا رب شرطی الا اعود فی مکروهک»(همان ،ص۱۶۸)
توبه ای رشد یافته است که نیرو و عصمت الهی مانع آن باشد.
«و انه و لا وفاء لی بالقوه به الا بعصمتک و لا استمساک بی عن الخطایا الا عن قوتک» (همان، ص۱۶۹)؛ . الهی مرا قدرت وفای به توبۀ خودجزباحفظ تو نیست وتوان خودداری ازگناهان را ندارم جز به قدرت تو،توبه ای که سبب محو گناهان گذشته وایمنی از گناه

در بقیّه ایّام عمر باشد
«فاجعل توبتی هذا توبه لا احتاج بعدها الی توبه» (همان جا)؛توبۀ مرا چنان توبه ای قرار ده که بعد از آن محتاج توبۀ دیگر نباشم.
۲-۵-۲توبه از خاطرات نا مناسب
توبه از آنچه در قلب خطور کرده یا از یک لحظه نگاه و سخنانی که مخالف محبت خداست.
«اللهم و انی اتوب الیک من کل ما خالف ارادتک اوزال عن محبتک من خطرات قلبی و لحظات عینی و حکایات لسانی» (ابن الحسین(ع)،۱۳۷۷، ص ۱۷۰).
۳ـ ۵ـ ۳ توبۀ راستین
و توبه ای حقیقت دارد که از عذاب پروردگار نجات بخشد و آسمان و زمین و هر آنچه در آن هاست توبه را بشنوند، شاید دعا و شفاعت آن ها غضب خدا را دورکند و سبب رستگاری شود؛«لتسمع سمائک و من فیها وارضک ومن علیها» (ابن الحسین(ع)،۱۳۷۷، ص۱۷۲ و ۱۷۱)
توبه ای که از گذشته پشیمان شود، دیگر گناه نکند، حقوق مردم و خدا را جبران کند ،با ریاضات شرعی بدن خود را لاغر کند. چنانکه شیرینی گناه را چشیده، رنج طاعت را بچشد. (مقتبس از، دشتی، ۱۳۷۶، ص۲۲۴).
۲ـ ۶ آثار توبه از منظر احادیث معصومین(ع)
۲ـ ۶ـ ۱ توبه و رحمت خدا
توبه کننده در رحمت خداست.
«رحم الله امرء استقبل توبته»؛رحمت خدا بر آن که به استقبال توبه رود. (دشتی، ۱۳۷۶، ص ۷۲).