وبلاگ

اسیدهای آلی و عصاره های گیاهی به عنوان جایگزین مناسب برای آنتی بیوتیک ها مطرح شده اند (Langhout, 2000).
 
1-2- گیاه شناسی کنگرفرنگی
کنگرفرنگی با نام علمی ( (Cynara scolymus Lکه در زبان فارسی با نام های ارده شاهی، انگنار انگینار نیز خوانده می شود (2001 Dermarderosian, Kupicha, 1975;) ، گیاهی است چند ساله، حساس به سرما، با طول عمر متوسط 4 سال که ارتفاع آن به 2 متر می­رسد (شکل 1-1) (ضیایی و همکاران، 1383). این گیاه از خانواده کاسنی1 می­باشد (مظفریان، 1375). کنگرفرنگی در مناطق بدون یخبندان (دارای زمستان­های ملایم) با تابستان­های مرطوب و خنک بهترین عملکرد را دارد. این گیاه با مناطق دارای زمستان سرد و یخبندان سازگاری ندارد و همچنین مناطق دارای آب و هوای گرم نیز برای آن مناسب نیست، زیرا باعث باز شدن سریع جوانه­های گل و خراب شدن قسمت­ های ترد و خوراکی گیاه می­شود. این گیاه نیاز به فصل رشد طولانی داشته و در هوای گرم بهتر رشد می­کند Dermarderosian, 2001)).
 
شکل 1-1- گیاه کنگرفرنگی

1-Asteraceae
این گیاه از طریق رویشی و همچنین بذر و به روش کشت بافت تکثیر می­شود. تمام قسمت­های این گیاه اعم از سر (گل آذین نابالغ)، ریشه و ریزوم، بذر و برگ­های آن استفاده خوراکی دارند. از نظر دارویی ارزش برگ­های کنگرفرنگی بیشترازگل­های آن است. برگ­های سال اول (برگ­های بسیار بزرگ به شکل طوقه­ای) و به ویژه برگ­های مربوط به پایه­هایی که هنوز گل نداده­اند جهت مصارف دارویی بهتراست Melilli et al., 2004)). کنگر فرنگی دارای برگ های بسیار بزرگ متمایل به سفید به ابعاد 15 ×40 سانتی متر و دارای دندانه های نوک تیز کوچک است. سطح تحتانی برگ ها کرکینه پوش و حاوی رگبرگ های خیلی برجسته است، برگ های زیرین دارای تقسیمات شانه ای، حاوی لوب های بزرگ دندانه دار و برگ های فوقانی ساده و دارای دندانه های نامنظم است که دارای تقسیمات شانه ای عمیق بریده بریده بوده و رنگ آنها متمایل به سفید است (ضیایی وهمکاران، 1383). در کنگرفرنگی جوانه های گل از قسمت جانبی گیاه بیرون می آیند و هر جوانه گل باز نشده شبیه یک مخروط کاج می باشد با 4-3 سانت قطر که گرد و دارای جوانه های کشیده، براکته های سبز چرمی که هر یک گل ها به رنگ آبی ارغوانی هستند (صمصام، 1374). وقتی این گیاه به ارتفاع نهایی (حد بلوغ کامل) خود برسد دارای یک جوانه­ی انتهایی خواهد بود که ظهور این جوانه اولین نشانه بلوغ گیاه است. بهترین زمان برداشت برگ­ها تابستان می­باشد که در این فصل برگ­ها دارای کمترین مقدار آب هستند (86-82 درصد) و رگبرگ میانی آنها بسیار کوچک می­باشد. برداشت برگ­های کنگرفرنگی باید پس از رشد کامل برگ­ها ولی قبل از ظاهر شدن گل­ها انجام گیرد. بهترین زمان جمع­آوری برگ­ها صبح زود و قبل از طلوع آفتاب است و در این زمان میزان روغن فرار گیاه بالا می­باشد. در صورتی که در طول روز در مقابل هوای گرم و آفتابی تحت تاثیر واکنش ­های شیمیایی انجام شده در گیاه مقدار مواد موثر در اندام گیاهی کاهش خواهد یافت (صمصام، 1374). سطح زیر کشت کنگرفرنگی در جهان بیش از 100000 هکتار می باشد و کل محصول تولیدی در حدود 200000 تن است. تولیدکنندگان عمده کنگرفرنگی کشورهای ایتالیا (52000 هکتارسطح زیر کشت)، اسپانیا (28000 هکتارسطح زیر کشت)، فرانسه15000 هکتار

سطح زیر کشت) و یونان (5000 هکتار سطح زیر کشت) می باشند. گونه ای از این گیاه با نام علمی Cynara syriaca Boiss در ایران (قزوین و اندیمشك به صورت محدود) به صورت خودرو دیده می شود (ضیایی وهمکاران، 1383).
1-3- واریته های موجود
کنگرفرنگی دارای واریته های پرورشی یا ارقام زراعی مختلف است که غالباً جهت استفاده غذایی از ساقه ها و کاپیتول های آنها کشت می شوند. ازجمله واریته های شناخته شده می توان به موارد زیر اشاره نمود (Paris RR, 1971).
1- C. scolymus var.blaue
2- C. scolymus var.macau
3- C. scolymus var.tudella
4- C. scolymus var.caribou
5- C. scolymus var.camus de bertagne
6- C. scolymus var.violet du midi
7- C. scolymus var.violet d’hyeres
8- C. scolymus var.violet de chapeau
1-4- آنالیز تقریبی و ترکیبات کنگرفرنگی
میزان ترکیبات فنلی و فلانوئیدها در برگ کنگرفرنگی در جدول 4-1 آمده است (چراغچی باشی، 1390). کنگرفرنگی در شرایط خشک دارای 7/7 % رطوبت، 9/6 % خاکستر، 5/9 % درصد پروتئین خام می­باشد .(Abdo et al., 2004) عصاره کنگرفرنگی دارای 60/3 میلی گرم بر کیلوگرم گلوکوزید،
80/2 میلی گرم برکیلوگرم گلوکورونید و71/8 میلی گرم بر کیلوگرم اسید کلروژنیک می­باشد (ناطقی و همکاران، 1390).
جدول 1-1- میزان ترکیبات فنل کل و فلاونوئید برگ کنگرفرنگی