اسیدهای آلی و عصاره های گیاهی به عنوان جایگزین مناسب برای آنتی بیوتیک ها مطرح شده اند (Langhout, 2000).
1-2- گیاه شناسی کنگرفرنگی
کنگرفرنگی با نام علمی ( (Cynara scolymus Lکه در زبان فارسی با نام های ارده شاهی، انگنار انگینار نیز خوانده می شود (2001 Dermarderosian, Kupicha, 1975;) ، گیاهی است چند ساله، حساس به سرما، با طول عمر متوسط 4 سال که ارتفاع آن به 2 متر میرسد (شکل 1-1) (ضیایی و همکاران، 1383). این گیاه از خانواده کاسنی1 میباشد (مظفریان، 1375). کنگرفرنگی در مناطق بدون یخبندان (دارای زمستانهای ملایم) با تابستانهای مرطوب و خنک بهترین عملکرد را دارد. این گیاه با مناطق دارای زمستان سرد و یخبندان سازگاری ندارد و همچنین مناطق دارای آب و هوای گرم نیز برای آن مناسب نیست، زیرا باعث باز شدن سریع جوانههای گل و خراب شدن قسمت های ترد و خوراکی گیاه میشود. این گیاه نیاز به فصل رشد طولانی داشته و در هوای گرم بهتر رشد میکند Dermarderosian, 2001)).
شکل 1-1- گیاه کنگرفرنگی
1-Asteraceae
این گیاه از طریق رویشی و همچنین بذر و به روش کشت بافت تکثیر میشود. تمام قسمتهای این گیاه اعم از سر (گل آذین نابالغ)، ریشه و ریزوم، بذر و برگهای آن استفاده خوراکی دارند. از نظر دارویی ارزش برگهای کنگرفرنگی بیشترازگلهای آن است. برگهای سال اول (برگهای بسیار بزرگ به شکل طوقهای) و به ویژه برگهای مربوط به پایههایی که هنوز گل ندادهاند جهت مصارف دارویی بهتراست Melilli et al., 2004)). کنگر فرنگی دارای برگ های بسیار بزرگ متمایل به سفید به ابعاد 15 ×40 سانتی متر و دارای دندانه های نوک تیز کوچک است. سطح تحتانی برگ ها کرکینه پوش و حاوی رگبرگ های خیلی برجسته است، برگ های زیرین دارای تقسیمات شانه ای، حاوی لوب های بزرگ دندانه دار و برگ های فوقانی ساده و دارای دندانه های نامنظم است که دارای تقسیمات شانه ای عمیق بریده بریده بوده و رنگ آنها متمایل به سفید است (ضیایی وهمکاران، 1383). در کنگرفرنگی جوانه های گل از قسمت جانبی گیاه بیرون می آیند و هر جوانه گل باز نشده شبیه یک مخروط کاج می باشد با 4-3 سانت قطر که گرد و دارای جوانه های کشیده، براکته های سبز چرمی که هر یک گل ها به رنگ آبی ارغوانی هستند (صمصام، 1374). وقتی این گیاه به ارتفاع نهایی (حد بلوغ کامل) خود برسد دارای یک جوانهی انتهایی خواهد بود که ظهور این جوانه اولین نشانه بلوغ گیاه است. بهترین زمان برداشت برگها تابستان میباشد که در این فصل برگها دارای کمترین مقدار آب هستند (86-82 درصد) و رگبرگ میانی آنها بسیار کوچک میباشد. برداشت برگهای کنگرفرنگی باید پس از رشد کامل برگها ولی قبل از ظاهر شدن گلها انجام گیرد. بهترین زمان جمعآوری برگها صبح زود و قبل از طلوع آفتاب است و در این زمان میزان روغن فرار گیاه بالا میباشد. در صورتی که در طول روز در مقابل هوای گرم و آفتابی تحت تاثیر واکنش های شیمیایی انجام شده در گیاه مقدار مواد موثر در اندام گیاهی کاهش خواهد یافت (صمصام، 1374). سطح زیر کشت کنگرفرنگی در جهان بیش از 100000 هکتار می باشد و کل محصول تولیدی در حدود 200000 تن است. تولیدکنندگان عمده کنگرفرنگی کشورهای ایتالیا (52000 هکتارسطح زیر کشت)، اسپانیا (28000 هکتارسطح زیر کشت)، فرانسه15000 هکتار
sabzfile.com |
سطح زیر کشت) و یونان (5000 هکتار سطح زیر کشت) می باشند. گونه ای از این گیاه با نام علمی Cynara syriaca Boiss در ایران (قزوین و اندیمشك به صورت محدود) به صورت خودرو دیده می شود (ضیایی وهمکاران، 1383).
1-3- واریته های موجود
کنگرفرنگی دارای واریته های پرورشی یا ارقام زراعی مختلف است که غالباً جهت استفاده غذایی از ساقه ها و کاپیتول های آنها کشت می شوند. ازجمله واریته های شناخته شده می توان به موارد زیر اشاره نمود (Paris RR, 1971).
1- C. scolymus var.blaue
2- C. scolymus var.macau
3- C. scolymus var.tudella
4- C. scolymus var.caribou
5- C. scolymus var.camus de bertagne
6- C. scolymus var.violet du midi
7- C. scolymus var.violet d’hyeres
8- C. scolymus var.violet de chapeau
1-4- آنالیز تقریبی و ترکیبات کنگرفرنگی
میزان ترکیبات فنلی و فلانوئیدها در برگ کنگرفرنگی در جدول 4-1 آمده است (چراغچی باشی، 1390). کنگرفرنگی در شرایط خشک دارای 7/7 % رطوبت، 9/6 % خاکستر، 5/9 % درصد پروتئین خام میباشد .(Abdo et al., 2004) عصاره کنگرفرنگی دارای 60/3 میلی گرم بر کیلوگرم گلوکوزید،
80/2 میلی گرم برکیلوگرم گلوکورونید و71/8 میلی گرم بر کیلوگرم اسید کلروژنیک میباشد (ناطقی و همکاران، 1390).
جدول 1-1- میزان ترکیبات فنل کل و فلاونوئید برگ کنگرفرنگی
فرم در حال بارگذاری ...