وبلاگ

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………1

فصل اوّل:کلّیّات ……………………………………………………………………………………………………….3

1-1. شرح وبیان مسئله پژوهشی ……………………………………………………………………………………4

1-2. ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق ………………………………………………………………………….5

1-3. اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………5

1-4. کاربرد نتایج تحقیق …………………………………………………………………………………………….5

1-5. پیشینه علمی موضوع…………………………………………………………………………………………….6

1-6. سؤال­های تحقیق…………………………………………………………………………………………………7

1-7. فرضیه­های  تحقیق ………………………………………………………………………………………………7

1-8. شرح روش تحقیق……………………………………………………………………………………………….7

فصل دوم: طرسوسی، کهن­الگو …………………………………………………………………………………..8

2-1. ابوطاهرطرسوسی ………………………………………………………………………………………………..9

2-1-1. زندگی …………………………………………………………………………………………………………9

2- 1- 2. زادگاه……………………………………………………………………………………………………….10

2- 1- 3. قصه­گویان………………………………………………………………………………………………….12

2- 1- 4. آثار ابوطاهر طرسوسی………………………………………………………………………………….14

2- 1- 5. داراب­نامه…………………………………………………………………………………………………..16

2- 1- 5- 1. داستان­های ایرانی……………………………………………………………………………………17

2- 1- 5- 2. داستان­های یونانی و رومی………………………………………………………………………..19

2- 1- 5- 3. قصه­های قرآنی و دینی ……………………………………………………………………………21

2- 1- 5- 4. حوادث تاریخی نزدیک به زمان مؤلف ………………………………………………………22

2- 1- 5- 5. خلاصه داراب­نامه طرسوسی …………………………………………………………………….23

2-2. کهن الگو ……………………………………………………………………………………………………….30

2-2-1. مفاهیم مرتبط با کهن­الگو ……………………………………………………………………………….32

2- 2- 1-1.کهن­الگو و نماد………………………………………………………………………………………..33

2-2-1-2. موتیف و کهن­الگو…………………………………………………………………………………….34

2-2-1-3. پروتوتایپ و کهن­الگو………………………………………………………………………………..35

2-2-3. تاریخچه کهن­الگو…………………………………………………………………………………………36

2-2-4. نقد کهن­الگویی و اسطوره­شناختی……………………………………………………………………..38

2-2-5. انواع کهن­الگوها…………………………………………………………………………………………….39

یادداشت­های فصل دوم ……………………………………………………………………………………………..40

فصل سوم:کهن­ الگوها در داراب ­نامه…………………………………………………………………………42

3-1.کهن ­الگوی آفرینش………………………………………………………………………………………….43

3- 1-2. آفرینش جهان و انسان……………………………………………………………………………………44

3- 1- 3. بی­مرگی…………………………………………………………………………………………………….47

3- 1- 3- 1. عمر طولانی…………………………………………………………………………………………..47

3- 1- 3- 2. آسیب­ناپذیری………………………………………………………………………………………..47

3- 1- 3- 3. جاودانگی……………………………………………………………………………………………..48

3- 1- 4. تقدّس­نمایی………………………………………………………………………………………………..49

3- 1- 5. دوستی با حیوانات………………………………………………………………………………………..50

3- 1- 6. ساخت خانه………………………………………………………………………………………………..51

3- 1- 7. پرواز…………………………………………………………………………………………………………53

sabzfile.com

3-2. کهن ­الگوی باروری …………………………………………………………………………………………..56

3- 2- 1. رابطه کهن­ الگوی باروری و قدرت جادویی شاه………………………………………………..57

3-2-2. حرمت خون شاه……………………………………………………………………………………………60

3- 2- 3. حرمت دیدن شاه…………………………………………………………………………………………61

3- 2- 4- وظیفه باروری شاه و مرگ او………………………………………………………………………..62

3- 2- 5. رابطه باروری و رویین­تنی……………………………………………………………………………..64

3- 2- 6- برون­همسری………………………………………………………………………………………………64

3- 2- 7. مسابقه برای انتخاب همسر……………………………………………………………………………..66

3- 2- 8. قربانی………………………………………………………………………………………………………..67

3- 2- 9. اجرای مراسم باروری……………………………………………………………………………………69

3- 2- 10. پرستش نمادهای باروری …………………………………………………………………………….70

3- 3. کهن­الگوی قهرمان در داستان داراب……………………………………………………………………73

3- 3- 1. مادر مثالی………………………………………………………………………………………………….75

3- 3- 2. آنیما………………………………………………………………………………………………………….79

3- 3- 3. پیر دانا……………………………………………………………………………………………………….83

3- 3- 4. سایه………………………………………………………………………………………………………….86

3- 3- 5. نقاب…………………………………………………………………………………………………………90

3- 3- 6. سفر قهرمان…………………………………………………………………………………………………91

3- 3- 6- 1. عزیمت…………………………………………………………………………………………………93

الف) دعوت به آغاز سفر …………………………………………………………………………………………..93

ب) ردّ دعوت………………………………………………………………………………………………………….93

ج) امداد غیبی………………………………………………………………………………………………………….94

د) عبور از نخستین آستان……………………………………………………………………………………………94

ه) شکم نهنگ………………………………………………………………………………………………………….94

3- 3- 6- 2. آیین تشرّف …………………………………………………………………………………………..95

الف) جاده آزمون…………………………………………………………………………………………………….95

ب) ملاقات با خدابانو………………………………………………………………………………………………..97

ج) زن در نقش وسوسه­گر………………………………………………………………………………………….97

د) آشتی با پدر و خدایگان………………………………………………………………………………………….97

ه) برکت نهایی…………………………………………………………………………………………………………98

3- 3- 6- 3. بازگشت……………………………………………………………………………………………….98

الف) امتناع از بازگشت………………………………………………………………………………………………98

ب) عبور از آستان بازگشت………………………………………………………………………………………..99

ج) ارباب دو جهان و رها در زندگی…………………………………………………………………………..100

3- 4. کهن­الگوی قهرمان در داستان اسکندر………………………………………………………………..102

3- 4- 1. مادر مثالی………………………………………………………………………………………………..104

3- 4- 2. آنیما………………………………………………………………………………………………………..107

3- 4- 3. پیر خردمند……………………………………………………………………………………………….112

3- 4- 4. سایه­ها……………………………………………………………………………………………………..118

3- 4- 5. نقاب……………………………………………………………………………………………………….126

  3- 4- 6. سفر قهرمان…………………………………………………………………………………………….126

3- 4- 6- 1.  عزیمت………………………………………………………………………………………………127

الف) دعوت به آغاز سفر………………………………………………………………………………………….127

ب) ردّ دعوت………………………………………………………………………………………………………..128

ج) امداد غیبی………………………………………………………………………………………………………..128

د) عبور از نخستین آستان………………………………………………………………………………………….128

ه) شکم نهنگ………………………………………………………………………………………………………..128

3- 4- 6- 2-  آیین تشرّف……………………………………………………………………………………….129

الف) جاده آزمون…………………………………………………………………………………………………..129

ب) ملاقات با خدابانو………………………………………………………………………………………………131

ج) زن در نقش وسوسه­گر………………………………………………………………………………………..131

د) آشتی با پدر……………………………………………………………………………………………………….131

ه) خدایگان……………………………………………………………………………………………………………132

و) برکت نهایی……………………………………………………………………………………………………….132

3- 4- 6- 3. بازگشت……………………………………………………………………………………………..133

الف) امتناع از بازگشت…………………………………………………………………………………………….133

ب) فرار جادویی…………………………………………………………………………………………………….134

ج) دست نجات از خارج………………………………………………………………………………………….134

د) ارباب دو جهان و رها در زندگی……………………………………………………………………………135

یادداشت­های فصل سوم ………………………………………………………………………………………….136

نتیجه ­گیری………………………………………………………………………………………………………..139

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………….141

چکیده:

نقد کهن­الگویی، از رویکرد­های نسبتاً جدید در زمینه نقد متون ادبی است که از یافته­های علومی چون روانشناسی، مردم­شناسی و اسطوره­شناسی برای تحلیل متن کمک می­گیرد. شالوده اصلی این نقد را کهن­الگو تشکیل می­دهد. کهن­الگو اصطلاحی است که یونگ برای آن بخش از ناخودآگاه روان که مشتمل بر تجارب موروثی انسان­ که در هر زمان و هر مکانی، به اشکال مشابه متجلی می­شود، به کار برد. زمینه نمود کهن­الگو خواب­ها، اساطیر، متون ادبی و نظایر آن است. داراب­نامه از متون ارزشمند حماسی در قرن ششم، روایت ابوطاهر طرسوسی از زندگی داراب فرزند بهمن و شرح حال اسکندر و بوران­دخت است. یکی از جنبه­های مهم این اثر حضور پررنگ کهن­الگوهاست به گونه­ای که بدون بررسی و نقد و تحلیل این امر، بخش مهمی از خلاقیت مؤلف مغفول خواهد ماند. پژوهش حاضر، بررسی کهن­الگوهای این اثر است. با توجه به روایی بودن داراب­نامه، برجسته­ترین کهن ­الگوی این اثر، کهن­الگوی سفر قهرمان است. در هر دو بخش کتاب تولّد، زندگی، سفر و ماجراهای آن در شرح حال داراب و اسکندر، کمابیش بر کهن ­الگوی جهانی سفر قهرمان منطبق است. داراب توسط پیک به سفر «دعوت» می­شود و ابتدا در اجابت دعوت «تعلّل» می­ورزد و سپس سفر را آغاز می­کند. با فائق آمدن بر نگهبانان «آستان نخستین»، وارد «جاده آزمون» می­شود و بر موانع آن غلبه می­کند. سپس با «زن وسوسه­گر» مواجه می­شود و سرانجام با «خدابانو» ازدواج می­کند. وی در «آشتی با پدر» موفق عمل می­کند و به «برکت نهایی» می­رسد. اگرچه وی در ابتدا از بازگشت «امتناع» می­کند، اما در نهایت به وطن باز می­گردد و از نگهبانان «آستان بازگشت» عبور می­کند و با غلبه بر مشکلات پیش رو، «ارباب دو جهان» می­شود. اسکندر نیز این مراحل را در زندگی خود تجربه می­کند. مؤلف در ضمن کهن­الگوی سفر قهرمان، از مجموعه کهن­الگوهای روانشناسیِ تحلیلی از جمله آنیما، پیرِ دانا، مادرِ مثالی و سایه­ها بهره گرفته است. همچنین به موارد بسیاری از کهن­الگوی آفرینش از جمله بازخوانی آفرینش نخستین، یاد کردن از نخستین­ها، مقدس­نمایی، دوستی با حیوانات و ساخت شهرها  در داراب­نامه اشاره شده است. از میان این موارد، بازخوانی آفرینش نخستین و مقدّس نمایی از بسامد بیشتری برخوردارند. همچنین در بخش کهن­الگوی باروری، بسیاری از موارد این کهن ­الگو از جمله آیین­ های باروری، پرستش نمادهای باروری، قدرت جادویی شاه، وظیفه باروری شاه و قربانی استفاده شده است.

مقدمه:

در کنار نقد­های سنتی از جمله نقد تاریخی، نقد اخلاقی و… رویکرد­های نسبتاً جدیدی در زمینه نقد متون رواج یافته است. یکی از این شیوه­ها، نقد اسطوره­شناختی یا کهن­الگویی است که در این شیوه منتقد، کهن­الگوها و صور مثالی را در آثار ادبی تجزیه و تحلیل می­کند. نقد اسطوره­شناختی پیشینه­ای نزدیک به یک قرن دارد، اما در ایران از عمر آن چندان نمی­گذرد.

اگرچه کهن­الگو با نام «کارل گوستاو یونگ» و روانشناسیِ تحلیلی او شناخته شده است، اما علاوه بر او محققان و اندیشمندانِ اسطوره­شناسی چون «فریزر»، «الیاده» و «کمپبل» آرا و نظرات مختلفی را درباره کهن­الگو ارائه کرده­اند. با این حال، اغلب پژوهش­های انجام گرفته بر اساس نقد اسطوره­شناختی، بر کهن­الگوهای روانشناختی چون آنیما، سایه، پیر دانا و… متمرکز شده است و یافتن مواردی که به سایر کهن ­الگوها از جمله کهن­الگوی باروری و کهن­الگوی آفرینش پرداخته باشد، اندکی دشوار است؛ زیرا گستردگی اشکال کهن­الگویی مانع استفاده از مجموعه کامل آنها در متون ادبی است. درواقع تحلیل متنی واحد بر مبنای تمام کهن­الگوهای یادشده، همانند آنچه که «کوپ» در کتاب اسطوره، یا «گرین» و همکارانش در کتاب مبانی نقد ادبی انجام داده­اند در ادبیات فارسی اندک است.

از طرف دیگر،بررسی کهن­الگویی متون حجیمی چون شاهنامه فردوسی و داراب­نامه طرسوسی بر اساس مجموعه گسترده کهن­الگوها امری دشوار است، زیرا این گونه آثار به دلیل ساختار روایی و حماسی و قدمت زمان تألیف، از غنی­ترین متونی هستند که انواع کهن­الگو را در آن­ها می­توان مشاهده کرد. همچنین این آثار به دلیل طولانی بودن داستان­ها و نیز آوردن روایات و  قصه­های متعدد و داشتن شخصیت­های گوناگون، اشکال زیادی از کهن ­الگوها را در خود جای داده­اند که اشاره به تمامی آن­ها از عهده پژوهشی واحد خارج است و در بررسی آن­ها، از میان شمار زیاد صور نوعی، غالباً به مهم­ترین و رایج­ترین کهن­الگوها پرداخته می­شود. همین شیوه نیز در پژوهش حاضر به­ کار گرفته شده و کهن­الگوهای پرکاربرد و مرسوم مورد تحلیل قرار گرفته است.

با توجه به این­که تقسیم­بندی­ها و آراء مختلفی در باب کهن­الگوها ارائه شده است، کهن­الگو­های داراب­نامه طرسوسی ذیل سه عنوان اصلیِ کهن­الگوی آفرینش(بر اساس آراء الیاده)، کهن­الگوی باروری(بر اساس نظریه فریزر) و کهن­الگوی قهرمان تدوین شده است. بخش سوم(کهن­ الگوی قهرمان) از دو قسمت تشکیل شده است. ابتدا بر اساس الگوی قهرمان(نظریه اتو رنک) تولد و زندگی قهرمان تحلیل شده است. سپس با کمک کهن­الگوهای یونگ، دو شخصیت اصلی و سایر شخصیت­ها ذیل عناوین مادر مثالی، آنیما، پیر دانا، سایه و نقاب مورد بررسی قرار گرفته­اند. در قسمت دوم بر اساس الگوی سفر قهرمانِ «جوزف کمپبل»، سفرهای داراب و اسکندر تحلیل و میزان انطباق این سفرها بر الگوی کمپبل نشان داده شده و موارد تغییر این الگو در هر دو سفر بیان گردیده است. البته به دلیل جدایی دو بخش داراب­نامه و طولانی بودن هر دو قسمت، داستان داراب و داستان اسکندر در بخش کهن­الگوی قهرمان به طور مجزا بررسی شده­اند.

همچنین در مواردی که کلیّت متن اجازه برداشت کهن­الگویی می­داد،به نمادهای مرتبط با کهن­الگو(تصاویر رایج کهن­الگویی) از جمله درخت، کوه، حیوان، آب و…پرداخته شده است.نظر به این­که هر کدام از این موارد، به کهن­الگوهای مختلفی اختصاص داشتند،اختصاص فصلی مجزا به تصاویر کهن­الگویی مقدور نبود و متناسب با عنوان هر بخش، این موارد تحلیل شده­اند.

باید اضافه کرد که اگر چه «ذبیح­اللّه صفا» تصحیحی کم نقص از داراب­نامه ارائه داده­اند، اما این تصحیح از لحاظ شیوه نگارشی با آئین نگارش موجود تفاوت بسیار دارد. هر چند هماهنگ کردن نمونه ­های انتخاب شده از متن داراب­نامه با آئین نگارش فعلی امری زمان­بر بود با این حال تمامی نمونه ­های انتخاب شده از متن داراب­نامه مطابق قواعد مرسوم نگارش در زمان حال نگاشته شده­ است.