وبلاگ

1-3- ضرورت تحقیق. 6

1-4- سابقه تحقیقات. 7

1-5- اهداف تحقیق. 8

1-6-سوالات تحقیق. 8

1-7- فرضیه‌های تحقیق. 9

1-7-1- فرضیه اصلی :. 9

1-7-2-فرضیه‌های فرعی:. 9

1-8- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها. 10

1-8-1 – روش تحقیق. 10

1-9- روش گردآوری اطلاعات. 11

۱-9-۱- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات. 11

1-10- قلمرو زمانی تحقیق. 11

1-11-قلمرو مکانی تحقیق. 11

1-12- تعاریف عملیاتی متغیر ها. 12

 

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش

2-1- مقدمه. 14

2-1-1-تعاریف جو سازمانی. 14

2-1-2- اهمیت جو سازمانی در کارکردهای سازمان. 16

2-1-3- مفهوم جو سازمانی از نگاه صاحب‌نظران. 16

۲-2- عوامل موثر بر جو سازمانی. 18

2-2-1-روش‌های بهبود جو سازمانی. 20

2-2-2- انواع جو سازمانی و ویژگیهای آن. 21

2-2-2-1- جو باز. 21

2-2-2-2- جو کنترل شده. 22

2-2-2-3- جو خود مختار . 23

2-2-2-4- جو پدرانه. 23

2-2-2-5-جو بسته. 24

2-2-2-6- جو آشنا یا دوستانه. 24

2-2-3- ابعادجو سازمانی. 25

2-3- بهره‌وری. 25

2-3-1-اهمیت بهره‌وری. 26

2-3-2- بررسی تاریخ بهره‌وری. 27

2-3-3- ضرورت بهره‌وری. 29

2-3-4- بهره‌وری چیست. 30

2-3-5- تعریف بهره‌وری. 31

2-3-6- اصول بهره‌وری و رابطه آن با کیفیت. 32

۲-4- سطوح بهره‌وری. 35

2-4-1- ابزارهای اندازه‌ گیری بهره‌وری. 36

2-4-2- عوامل مؤثر بر افزایش بهره‌وری. 38

2-4-2-1-عوامل خارجی یا غیرقابل‌کنترل یا عوامل برون‌ سازمانی   39

2-4-2-2-عوامل داخلی یا قابل‌کنترل یا عوامل درون سازمانی. 39

2-4-2-2-1- عوامل سخت‌افزاری. 39

2-4-2-2-2- عوامل نرم‌افزاری. 39

2-4-2-2-3- عوامل انسان افزاری یا مغز افزاری. 39

2-4-3- عوامل مؤثر در افزایش سطح بهره‌وری. 43

2-4-4- عوامل مؤثر بر بهره‌وری : (تقی زادگان، ۱۳۸۰ص۲۹۳-۲۸۲)   44

2-4-5- عوامل مؤثربر بهره‌وری : (آذرمند، ۱۳۸۵ص ۵۸۲-۵۸۱). 45

2-5- عوامل مؤثر بر بهره‌وری : (رئیسی و موسی‌زاده، ۱۳۸۵ص۳۷۸-۳۷۶)   46

2-5-1- عوامل مؤثر بر بهره‌وری. 48

2-5-2-عوامل مؤثر بر بهره‌وری : (شکری، ۱۳۷۵ص۵۱۸-۵۱۴). 48

2-5-3- عوامل پنج‌گانه مؤثر بر بهره‌وری. 51

2-5-4- بهره‌وری نیروی انسانی. 51

2-5-5- عوامل مؤثر بر بهره‌وری نیروی کار. 52

2-5-6- عوامل مؤثر بر بهره‌وری نیروی انسانی. 52

2-5-7- عوامل کلیدی در بهره‌وری نیروی انسانی. 53

۲-5-8- سایر عوامل مؤثربر بهره‌وری نیروی انسانی. 55

2-5-9-موانع بهره‌وری. 56

2-5-10- موانع و مشکلات محیطی بهبود بهره‌وری. 56

2-5-11- موانع و مشکلات سازمانی بهبود بهره‌وری. 56

2-5-12- موانع فردی بهبود بهره‌وری. 57

2-5-13- مهم‌ترین عوامل مؤثردرکاهش بهره‌وری سازمان (سالاریان وصدر۱۳۸۵). 57

2-5-14- عوامل مؤثربرافزایش بهره‌وری نیروی انسانی: (ابطحی، ۱۳۸۰)   58

2-5-15- مدل بهبود جامع بهره‌وری در بخش دولتی : (عالی، ۱۳۸۵ص۱۲۸)   61

2-5-16- تأثیر حقوق و دستمزد بر بهره‌وری (عباسپور، ۱۳۸۲). 62

2-5-17- نقش پاداش در بهره‌وری. 64

2-5-18- بهره‌وری و مدیریت. 65

2-6- پیشینه تحقیقات. 66

 

فصل سوم: روش تحقیق

 

3- 1. مقدمه. 70

3- 2. نوع تحقیق. 70

3-3. روشها و ابزار گردآوری اطلاعات. 71

3-3-1. روش بررسی اسناد و مدارک. 71

3-3-2.روش میدانی. 71

3-4.مقیاسهای اندازه‌گیری متغیرها. 71

3- 5. مقیاس اندازه‌گیری نگرش ها. 72

3-6.طرح تحقیق. 73

3-6-1. هدف مطالعه. 73

3-6-2. نوع مطالعه. 73

3-6-3.میزان دخالت محقق در پژوهش. 73

3-6-4. مکان بررسی: طبیعی و ساختگی. 73

3-6-5. واحد تجزیه و تحلیل:‌افراد، زوجها، گروه ها، سازمان‌ها   74

3-6-6. افق زمانی: بررسی مقطعی در برابر بررسی دوره‌ای. 74

2-6-7.جامعه و نمونه آماری مورد پژوهش :. 74

3-6-8. حجم نمونه آماری. 76

3- 6- 9. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها. 76

3- 6- 10. روشها و فنون آماری مورد استفاده برای تجزیه وتحلیل مشاهدات. 77

3-7. پایایی. 77

3- 7- 1. ثبات سنجه‌ها. 77

3-7 -2. سازگاری درونی سنجه ها. 77

3-8. روایی. 79

3- 8- 1. روایی محتوا :. 79

3- 8- 2. روائی وابسته به معیار :. 79

3- 8- 3. روائی سازه ( مفهومی‌) :. 79

3-9-روایی پرسشنامه:. 79

3-10- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها :. 80

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

4-1- مقدمه. 82

4-2 – بررسی توصیفی ویژگی‌های جمعیت شناختی. 82

4-2-1) جنسیت. 82

4-2-2- میزان تحصیلات. 83

4-2-3- رده سازمانی. 84

4-2-4 -سن. 85

4-2-5- سنوات خدمت:. 86

4-3 – آزمون فرضیات تحقیق. 87

4-3 – 1- آزمون فرضیه فرعی اول. 87

4-3-2 – آزمون فرضیه فرعی دوم. 88

4-3-3 – آزمون فرضیه فرعی سوم. 89

4-3-4 – آزمون فرضیه فرعی چهارم. 90

4-3-5 – آزمون فرضیه فرعی پنجم. 91

4-3-6- آزمون فرضیه فرعی ششم. 92

4-3-7 -آزمون فرضیه فرعی هفتم. 93

4-3-8 – آزمون فرضیه فرعی هشتم. 94

4-3-9 -آزمون فرضیه اصلی پژوهش. 95

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

۵-1-مقدمه. 97

5-2 خلاصه یافته‌های پژوهش. 97

5- 3- نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها. 98

5-3-1- نتیجه فرضیه اصلی. 98

5-3-2- نتیجه فرضیه فرعی اول. 98

5-3-3- نتیجه فرضیه فرعی دوم. 98

5-3-4- نتیجه فرضیه فرعی سوم. 99

5-3-5- نتیجه فرضیه فرعی چهارم. 99

5-3-6- نتیجه فرضیه فرعی پنجم. 99

5-3-7- نتیجه فرضیه فرعی ششم. 99

5-3-8- نتیجه فرضیه فرعی هفتم. 99

5-3-9- نتیجه فرضیه فرعی هشتم. 100

5- ۴- پیشنهاد‌های تحقیق. 100

5-4-1- رهنمودهایی برای عمل. 100

۵-۵- پیشنهادات برای تحقیقات آتی. 102

5-6- محدودیت‌های پژوهش. 102

منابع و ماخذ. 103

پیوست. 110

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین جو سازمانی و بهره وری منابع انسانی در شرکت ملی گاز کاشان می­باشد. جامعه آماری پژوهش را کلیه کارکنان شرکت ملی گاز کاشان به تعداد 132 تشکیل داده­اند. حجم نمونه مطابق با براساس جدول مورگان (1978) برای 111 نفر جامعه آماری(N)، تعداد 92 نفرحجم نمونه (S) انتخاب شدند. به دلیل اینکه ممکن بود برخی پرسشنامه‌ها بازگردانده نشود، تعداد 100 پرسشنامه توزیع و با جمع آوری 92 پرسشنامه(رسیدن به تعداد مورد نظر) فرایند جمع آوری پرسشنامه‌ها قطع گردید. در تحقیق حاضر از پرسشنامه جو سازمانی است اندارد هالپین و کرافت(1995) با 32 سوال و برای پرسشنامه 26 سوالی بهره وری منابع انسانی آجیو(2002) استفاده گردید که مقادیر ضریب آلفای کرونباخ برای هر دو پرسشنامه به ترتیب 916/0 و946/0 بدست آمد که نشان دهنده اعتبار قابل قبول و بالای پرسشنامه‌ها می‌باشد.

جهت تجزیه و تحلیل داده­های گردآوری شده از شاخص ضریب همبستگی پیرسون برای بررسی روابط بین فرضیات تحقیق به کمک نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده شده است. نتایج فرضیه اصلی نشان داد بین جو سازمانی و بهره وری منابع انسانی مقدار ضریب همبستگی 321/0 و معناداری 000/0 بدست آمد که نشان دهنده رابطه مثبت و معنادار بین جو سازمانی و بهره وری منابع انسانی بود از طرفی نتایج برای فرضیات فرعی نیز نشان داد بین مولفه‌های (وجود تاکید بر تولید، علاقمندی، وجود صمیمت، روحیه گری) با بهروه منابع انسانی نیز رابطه مثبت ومعناداری دیده می‌شود اما بین مولفه‌های (نفوذ و پویایی و پرهیز از مزاحمت) رابطه منفی و معنادار بدست آمد.

کلید واژه: جو سازمانی، بهره وری منابع انسانی، صمیمیت، نفوذ و پویایی، پرهیز از مزاحمت

فصل اول

کلیات تحقیق

 

۱-۱- مقدمه

جو سازمانی به عنوان یکی از ویژگی­های سازمانی می ­تواند نقش موثری در بهبود بهره‌وری سازمانی داشته باشد.جو سازمانی مربوط به تعیین ویژگی‌های قابل اندازه‌گیری محیط کار است که بطور مستقیم یا غیرمستقیم توسط کسانی که در این محیط کار می‌کنند درک شده است و فرض می‎شود که روی انگیزش و رفتارشان تأثیر می‌گذارد. همچنین به عنوان منبعی موثر و بانفوذ جهت شکل دهی رفتار عمل می‌کند. ویژگی‌های زیر را برای جو سازمانی برشمرده­اند:

– یک برداشت جمعی کارکنان درباره‎ی ویژگیهای خاص سازمان مثل اقتدار، اعتماد، انسجام، حمایت، تقدیر، نوآوری و عدالت؛

– برای ند تعامل اعضاییک سازمان ؛

– پایه‌ای برای تفسیر شرایط؛

– تداعی کننده هنجارها و ارزشها و نگرش­ها راجع به فرهنگ سازمان ؛

– منبع تأثیرگذار بر رفتار (گاردنر و همکاران، 2005)

هالپین و کرافت در تعریف جو سازمانی می‌گویند: « ویژگی‌های درونی که یک سازمان را از سازمان دیگر متمایز ساخته و روی رفتار افراد آن تأثیر می‌گذارد، جو سازمانی نامیده می‎شود. این جو سازمانی به وسیله ادراکات کارکنان و توصیف‌های آنان از ویژگی‌های درونی سازمان سنجیده می‎شود. چند سالی است که بحث پیرامون بهره‌وری جای خود را در میدان مباحث علمی و اجتماعی کشور باز کرده است. در صحنه پرشتاب رقابت جهانی و سیر پرشتاب فناوری اینک سیاست گذاران و مدیران افزایش بهره‌وری را گاه به عنوان ابزار و گاه به عنوان هدف مورد توجه قرار می‌دهند. بهره‌وری مفهومی است جامع و کلی که افزایش آن به عنوان یک ضرورت در جهت ارتقاء سطح زندگی، آرامش و آسایش انسانها و ساختن اجتماعی مرفه تر که هدف ملی و اساسی برای همه کشورهای جهان است، همواره مدنظر صاحبنظران سیاست، اقتصاد و دولتمردان میباشد. (ابطحی و کاظمی، ۱۳۷۸ص۲۲).

 رسالت اصلی علم مدیریت دستیابی به بهره‌وری بیشتر است و این امر همواره مورد توجه مدیران برای اداره و مهندسی مجدد سازمان‌ها بوده است. بهره‌وری حتی در سطح کوچکترین واحد اجتماعی یعنی خانواده ها هم رسوخ کرده، به نحوی که دستیابی به زندگی باکیفیت و رفاه بیشتر سبب تلاش بیشتر و هدفمند خانواده‌ها شده است. کوششهای اقتصادی انسان همیشه و همواره معطوف برآن بوده است که حداکثر نتیجه را از حداقل تلاشها و امکانات به دست آورد این تمایل را میتوان اشتیاق به وصول بهره‌وری افزون‌تر نام نهاد. جمیع اختراعات و ابداعات بشر از ابتدایی ترین ابزار کار در اعصار بدوی گرفته تا پیچیده ترین تجهیزات مکانیکی و الکترونیکی زمان حاضر، متأثر از همین تمایل و اشتیاق می‌باشد. هر انسان عاقل و خردمندی میخواهد بهترین کار را انجام دهد و بهترین بهره را حاصل کند.

در این فصل از تحقیق، محقق به طور خلاصه و با توجه به موضوع تحقیق، به بیان مساله اصلی پژوهش، ضرورت انجام تحقیق، فرضیه­‎‌های تحقیق، اهداف اساسی از انجام تحقیق، روش تحقیق، روش‌های گردآوری اطلاعات پرداخته مطرح می‌گردند.

 

1-2- بیان مسئله

کمال طلبی یکی از ویژگی‌های انسان و مهم ترین عامل پیشرفت وی در طول تاریخ حیات اوست؛ بهره‌وری نیز یکی از فعالیت­های ارادی انسان و از جمله شاخص‌های رسیدن به کمال در نظام‌های ساخته انسان است. تلاش انسان همواره معطوف به کسب حداکثر بازده از حداقل منابع بوده است. بر این اساس، موضوع بهره‌وری، امری جدیدی نیست وقدمتی برابر طول تاریخ زندگانی بشر دارد. امروزه، بهره‌وری به عنوان یکی از مهم ترین زمینه ­های توسعه مطرح است وتلاش برای دست یابی به حد مطلوبی از آن جز، اهداف عالی و است انداردهای زندگی مردم دنیا تلقی می‌گردد(تولنتینو[1]، 2000).

 انسان از دیرباز در اندیشه درست وکارا و ثمر بخش از توانای ها، امکانات و منابع در دسترس خود بوده است. در عصر کنونی این امر بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. بهره‌وری فراتر از یک معیار، به عنوان یک فرهنگ و نگرش، با کار وزندگی مطرح شده و بهبود آن منشاء اصلی توسعه اقتصادی است. عوامل بیشماری در ارتقاء و بهبود بهره‌وری و عملکرد نقش دارند. اما با نظر اکثر صاحبنظران نیروی انسانی با ارزش‌ترین وبرجسته ترین عامل در دست یابی به هدف‌های سازمان محسوب می‌شود. یکی از مظاهر موفقیت یک مدیر استفاده درست و بهینه از منابع مادی (تجهیزات و سرمایه،…)و نیروی انسانی سازمان متبوع خود است. افزایش نرخ بهره‌وری و موفقیت سازمان در گروه به کار گیری درست از از منابع مادی وانسانی در جریان کار است (اسدی، 1387).

باید توجه داشت که بهره‌وری بالاتر باعث ارتقاء سطح زندگی و رفاه اجتماعی می‌شود درآمدها با استفاده بهینه از نهادها و تولید ستانده­ها مناسب تر و بیشتر افزایش می‌یابد و این خود باعثمی شود که تولید به نحوی مناسبتر رشد یابد و در دنیای پررقابت توفیقاتی حاصل شود این موقعیت خود باعث رونق کسب و کار و در نتیجه کیفیت برتر زندگی جامعه می‌گردد و فرآیند یادشده جز با نگرش درست بهبهره‌وری و ارتقای آن تحقیق نخواهد پذیرفت (طوسی، 1384).در جهان رقابتی امروز که بهره‌وری در همه زمینه‌ها افزایش یافته است تنها سازمان‌های می‌توانند در این دنیای پر تلاطم باقی بمانند که به بهترین وجه ازمنابع خود استفاده نموده و بیشتر ین بهره‌وری را داشته باشند(فرخی، 1386).

جو سازمانی همانند هوای موجود در یک اتاق است، ما نمیتوانیم جو سازمانی را ببینیم یا لمس کنیم، اما آن ما را احاطه کرده است و هرچه که اتفاق می‌افتد را تحت تأثیر قرار میدهد و خود نیز از آنچه که در سازمان می‌گذرد، تأثیر می‌پذیرد. بنابراین هر سازمانی، فرهنگ، سنتها و روش های عمل ویژه‌ای دارد که بر روی هم جو آن سازمان را تشکیل می‌دهند. جو برخی سازمانها پویا و کاری است و برخی دیگر سهل‌گیر و برخی کاملا انسانی و برخی دیگر سخت و سرد. در جو باز و مطلوب، کارکنان از رضایت شغلی قابل توجهی برخوردارند و انگیزه کافی برای غلبه برمشکلات دارند. آنها دارای نیروی محرکه لازم برای ترتیب دادن کارها و حفظ تحرک سازمان هستند. به علاوه کارکنان به همکاری با سازمان خود افتخار می‌کنند. کارکنان به خوبی با یکدیگر همکاری می‌کنند و امور سازمان را تمام و کمال انجام می‌دهند پژوهش‌ها نشان می‌دهند که سیاست ها، برنامه‌های سازمان، وضعیت مالی یا ارزش سهام شرکت هیچکدام سازمان را به محیطی مناسب برای کارکردن تبدیل نمی کند، بلکه آنچه از سازمانی که محیط کار ایده آل و مطلوب می‌سازد، احساس کارکنان نسبت به محیط کار است. شرایط محیط کار برای ایجاد و رشد احساس کارکنآن در سه عامل خلاصه می‌شود: مدیریت، شغل و همکاران. بیش از چند دهه از اولین تعریف جو سازمانی میگذرد. در این مدت تعاریف متعددی مطرح شده که جوهر ههمه آنها دو عنصر را در برداشته است: 1)سیستم شناختی (عنصرذهنی)، که بیانگر سیستمهای ارزشی سازمان است. 2)برداشت‌های جمعی (عنصراحساسی) از سیاست‌ها، عملکرد و روش‌های سازمان نشئت می‌گیرد.

مورداول بیشتر به فرهنگ سازمان مرتبط است و مورد دوم واقعا ًبیانگر جوی است که رهبری با آن مرتبط است. جو، نمای قابل دید و فرهنگ بخش غیر قابل رویت سازمان است، مثل یک کوه یخ شناور در آب(گاردنرو همکاران، 2005).

بنابراین کارکنان ارزشمند ترین دارایی ما هستند. نیروی انسانی است که با برخورد مناسب می‌تواند مثبت و در جهت اهداف سازمان و یا در صورت عدم هدایت در خلاف اهداف سازمان گام بردارد. از این رو شناخت رفتار نیروی انسانی در مدیریت اهمیت ویژه‌ای دارد. البته این شناخت و نگه داری از نیروی انسانی صرفاً نگه داشتن افراد در سازمان نیست بلکه جوش دادن آن‌ها با سازمان و ایجاد همبستگی متقابل فرد و سازمان است. به عقیده هرسی و بلانچارد[2](1998)، موفقیت سازمان‌ها و محیط کاری بستگی کامل به استفاده کار آمد از نیروی انسانی بر پایه علوم رفتاری دارد و این چالشی است که به گونه‌ای فزاینده سرپرستان، مدیران ودست آن درکاران امورکارو سازمان را به خود مشغول کرده است بدون شک شرایطی نیز که در آن می‌کوشیم کاری را انجام می‌دهیم می‌تواند بر کار آمدی وسرعت کوشش هایمان اثر بگذارد. زمانی که به انجام دادن کاری مشغول هستیم، محیط بلافصل به اندازه توانایی واقعی ما برای انجام دادن آن موثر است. در میان عواملی که می‌تواند رفتار کارکنان را تحت تأثیر قرار دهند، شرایط فیزیکی کار بارزتر ازهمه عوامل اند. با این حال، نتایج اجرای برنامه‌های پژوهشی شرکت وسترن الکتریک در کارخانه هاثورن در سال1927، توجه روانشناسان را ازوضوع گزینش و جای گزینی به ورای مسایل پیچیده روابط، انگیزش وروحیات انسانی توسعه داد. یافته‌های حاصل از این مطالعات معلوم کرد که شرایط اجتماعی و روان شناختی محیط کار با مراتب مهمتر از شرایط فیزیکی است که تحت آن شرایط، کار اجرا می‌شود(ابدالهی، 1384). لذا پژوهش حاضر به بررسی رابطه جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی در سازمان شرکت ملی گاز کاشان می‌پردازد.

 1-3- ضرورت تحقیق

امروزه بر خلاف گذشته محققان اکثراً بر اهمیت و تأثیر عملکردهای فرانقشی به جای عملکردهای درون نقشی بر روی اثر بخشی سازمان تأکید می‌ورزند. این نقش­های اختیاری که در سیستم پاداش رسمی سازمان در نظر گرفته نمی­شوند، فراتر از نقش­های رسمی سازمان بوده و تأثیر به سزائی در موفقیت و اثر بخشی یک سازمان دارند(ارگان،1988). جو سازمانی نیز منعکس کننده نگرش افراد از سازمانی است که نسبت به آن احساس دلبستگی می‌کنند و مجموعه‌ای از ویژگی‎هایی است که توسط کارکنان سازمان وجود دارد و به عنوان نیروی اصلی در تعیین رفتار کارکنان موثر است (علاقمند، 1376). اکول[3] (1996) جو سازمانی راجلوهایازفرهنگ، حاصلترکیبی ازاحساسات، نگارش­ها، رفتارهای شکل­دهنده زندگی سازمانی و یک واقعیت سازمانی با یک مفهوم عینی تعریف می‌کنند. جو سازمان با ادراکات اعضای سازمان از عناصر بنیادی سازمان اشاره دارد (وساتوفار[4]، 1989). از آنجا که جو، مبتنی بر چشم اندازهای فردی است، تغییرپذیری سریعی دارد ضامن این که روی رفتار افراد هم تأثیر گذار است (پاینوپاق[5]، 1969).سرعت شگفت انگیز علوم و تکنولوژی، حاکی از دگرگون شدن توانمندیهای نیروی انسانی است.نیرویی که بر محیط اطراف خود به شدت اثر میگذارد و هرروز شگفتیهای تاره می‌آفریند.اگر بخواهیم به موازات رقبا حرکت کنیم و یا اینکه از آنها پیشی بگیریم باید دگرگونی و تغییر را بوجود آورده و از نیروی انسانی به نحو مطلوب استفاده کنیم.

دو عنصر حیاتی و اساسی بهره‌وری، کارایی و اثربخشی است. کارایی ناظر است برای نکه داده‌های مختلف چگونه با هم ترکیب می‌شوند، یا اینکه کار چگونه پیش می‌رود؟ کارایی، توانایی به دست آوردن محصولی استفاده بیشتر، از حداقل داده هاست. کارایی به این معنا است که حجم معینی از محصول با کیفیت عالی، در کمترین زمان و با کمترین ضایعات به دست آید. اثربخشی ناظر است برای آنکه آیا نتایج به دست آمده ی است ادهها منطبق با هدفهای مورد انتظار است یا خیر(ام. پوتی، ۱۳۷۱)

 بهره‌وری باید به عنوان یکی از ارکان اساسی سازمان‌ها در شرایط رقابتی کنونی مورد حمایت خاصی قرار گیرد. به طوری که با برنامه ریزیهای اصولی و منطقی و استفاده صحیح از تمام تواناییها و امکانات بالقوه و بالفعل در جهت تحقق هر چه بیشتر بهره‌وری گام برداریم. مجموعه عوامل مؤثر بر بهره‌وری ازدو رکن اصلی تشکیل می‌شود.

عوامل داخلی سازمان شامل عوامل انسانی و عوامل تکنولوژیکی و عوامل خارجی یعنی دولت و زیرساختها، منابع طبیعی، تغییرات ساختاری و غیره… می‌باشد. مجموعه عوامل مؤثر بر بهره‌وری از دو رکن اصلی تشکیل می‌شود. عوامل داخلی سازمان شامل عوامل انسانی و عوامل تکنولوژیکی و عوامل خارجی یعنی دولت و زیرساخت ها، منابع طبیعی، تغییرات ساختاری و غیره… می‌باشد.

عوامل خارجی در کنترل مدیر سازمان نیست و معمولاً این عوامل برای تمامی سازمان‌ها کم و بیش یکسان است. اما عوامل داخلی در کنترل مدیر است و می‌تواند با برنامه ریزی و تصمیم گیری مناسب در نحوه عملکرد مؤثر نیروهای انسانی و غیر انسانی اثر گذار باشد.

 لذا ضرورت پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که چه رابطه معناداری بین جو سازمانی بهره‌وری نیروی است.

1-5- اهداف تحقیق

هدف: وجود معضلاتی مانند کم کاری و پرخاشگری موجب می‌شود تا سازمان‌ها در پی کاهش اینگونه رفتارها و افزایش هرچه بیشتر رفتارهایی باشند که برای سازمان منافعی از جمله بهره‌وری داشته باشد. یکی از عوامل ایجادکننده بهره‌وری در سازمان، جو سازمانی است.هدف از انجام این پژوهش، رابطه بین جو سازمانی و نیروی انسانی سازمان در میان کارکنان شرکت ملی گاز کاشان است.

1-6-سوالات تحقیق

خوشبختی، سعادت و بهروزی هر ملتی وابسته به کار و تلاش همه اقشار جامعه بوده و بهره‌وری معیاری برای ارزیابی عملکرد این فعالیتها و تلاشهای در بخشهای مختلف اجتماعی – اقتصادی است. بهره‌وری به وسیله نسبت مطلوبیتهای حاصله (ستانده) بر منابع و آنچه که برای حصول به نتیجه صرف شده(داده ها)بیان می‌شود. این نسبت یکی از مهمترین شاخصهایی است که ثمر بخشی فعالیتها را نشان می‌دهد. اما، امروزه بهره‌وری فراتراز یک معیار، و به عنوان یک فرهنگ و نگرش به کار و زندگی مطرح بوده و بهبود آن منشأ اصلی توسعه اقتصادی است. ارتقاء بهره‌وری بر پدیده‌های اصلی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامع همانند کاهش تورم، افزایش سطح رفاه عمومی، افزایش سطح اشتغال، افزایش توان رقابت سیاسی و اقتصادی و مانند اینها تأثیرات عمیقی دارد. پایه حرکتهای بهره‌وری در نیروی انسانی نهفته است و شاید بتوان ادعا کرد که افزایش بهره‌وری در هر کشوری به داشتن انسانهایی ماهر، توانمند و با انگیزه وابسته است. امروزه بهره‌وری و کارایی، ارزشمندترین جایگاه را نزد مدیران دارد و همه در جستجوی کارایی و اثربخشی بیشترند و تلاش‌های مدیران نیز در همین راستا شکل می‌گیرد تا ثبات سازمان را در دنیای پررقابت امروز تضمین کنند(الوانی، 1370).در این راستا، بهره‌وری نیروی انسانی از مسائلی است که به علت ارتباط تنگاتنگ آن با توسعه نیافتگی ملل، مدت‌های مدیدی اذهان بسیاری از اندیشمندان را به خود مشغول کرده است (طباطبایی، 1379).

از طرفی جو سازمانی نیز منعکس کننده نگرش افراد از سازمانی است که نسبت به آن احساس دلبستگی می‌کنند و مجموعه‌ای از ویژگی هایی است که توسط کارکنان سازمان وجود دارد و به عنوان نیروی اصلی در تعیین رفتار کارکنان موثر است ( علاقمند، 1376). اکول[8] (1996)جو سازمانی ر اجلوه‌ای از فرهنگ، حاصل ترکیبی از احساسات، نگارش ها، رفتارهای شکل دهنده زندگی سازمانی و یک واقعیت سازمانی با یک مفهوم عینی تعریف می‌کنند. جو سازمان با ادراکات اعضای سازمان از عناصر بنیادی سازمان اشاره دارد (وساتوفار[9]، 1989). از آنجا که جو، مبتنی بر چشم اندازهای فردی است، تغییرپذیری سریعی دارد ضامن این که روی رفتار افراد هم تأثیر گذار است (پاینوپاق[10]، 1969). لذا ضرورت پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که چه رابطه معناداری بین جو سازمانی بهره‌وری نیروی است.

 

1-7- فرضیه­ های تحقیق

1-7-1- فرضیه اصلی :

بین جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی داری وجود دارد.

 

1-7-2-فرضیه‌های فرعی:

بین بعد روحیه گری جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.
بین بعد مزاحمت جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.
بین بعد صمیمیت جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.
بین بعد علاقه مندی جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.
بین بعد ملاحظه گری جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.
بین بعد فاصله گیری جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.
بین بعد نفوذ و پویایی جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.
۸. بین بعد تأکید بر تولید جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی رابطه معنی­داری وجود دارد.

1-8- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها

1-8-1 – روش تحقیق

از آنجا که هدف از این تحقیق، توصیف شرایط و پدیده‌های مورد بررسی، به منظور شناخت بیشتر شرایط موجود و یاری رساندن به فرآیند تصمیم گیری می‌باشد، این تحقیق را براساس چگونگی بدست آوردن داده‌های مورد نظر می‌توان در زمره تحقیق توصیفی به شمار آورد، و چون داده‌های مورد نظر از طریق نمونه گیری از جامعه، برای بررسی توزیع ویژگیهای جامعه آماری انجام می‌شود این تحقیق از شاخه پیمایشی(زمینه یابی)1 بوده که به شیوه مقطعی2 صورت می‌پذیرد. (دلاور، 1380)

 

1-9- روش گردآوری اطلاعات

نظر به اینکه این تحقیق یک پژوهش توصیفی و کاربردی است لذا برای جمع آوری اطلاعات از روش های ذیل استفاده شده است :

روش کتابخانه ای: در بخش مطالعات کتابخانه­ای، از منابع مکتوب (کتاب­ها، مقالات، پایان نامه ­ها و…) و اینترنت استفاده شده است.
روش میدان ی: از ابزار پرسشنامه برای گردآوری نظریات کارکنان و مدیران (اطلاعات اولیه) جهت ارزیابی رابطه بین جو سازمانی و بهره‌وری نیروی انسانی استفاده می‌شود.
 

۱-9-۱- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

 برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در این تحقیق از روش‌های آماری زیر استفاده می‌شود:

آزمون فریدمن
آزمون ضریب همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن
آزمون علامت
 

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

چکیده…………………………………………………………………………… 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه…………………………………………………………………….. 3

1-2- روابط میكروارگانیسم با ریشه گیاهان…………………………………. 5

1-3- ترشحات ریشه…………………………………………………………… 6

1-4- ریزوسفر…………………………………………………………………… 6

1-4-1 جمعیت میكروبی در ریزوسفر…………………………………………. 7

1-4-2 عوامل مؤثر بر میكروارگانیسم ها در منطقه ریشه…………………. 8

1-5- اهمیت فسفر برای موجودات زنده…………………………………….. 9

1-5-1 اشكال مختلف فسفر در طبیعت……………………………………… 9

1-5-2 تغییر و تبدیلات میكروبی فسفر در طبیعت…………………………. 10

1-5-3 میكروارگانیسم های ریزوسفر و انحلال فسفات…………………… 12

1-5-4 مكانیسم های انحلال فسفر توسط میکروارگانیسم ها………….. 12

1-6- اثر میكروارگانیسم های ریزوسفری بر گیاهان………………………. 14

1-7- کودهای کشاورزی……………………………………………………… 17

1-7-1 مقایسه انواع مختلف کودها………………………………………….17

1-7-2 کود زیستی (Biofertilizer)………………………………………….. 18

1-7-3 دسته بندی کودهای زیستی……………………………………….. 19

1-7-4 اثرات سوء کودهای شیمیایی………………………………………. 19

1-7-5 دلایل اهمیت استفاده از کودهای زیستی…………………………. 20

1-7-5-1 اهمیت کودهای بیولوژیک در سلامتی انسان………………….. 21

1-8- پیشینه استفاده از کودهای زیستی…………………………………. 22

1-9- جایگاه تولید كودهای زیستی در ایران و جهان……………………… 23

1-10- تولید کودهای زیستی………………………………………………. 25

1-10-1 ویژگی ماده حامل………………………………………………….. 26

1-11- کودهای زیستی باکتریایی………………………………………….. 27

1-12- کودهای زیستی فسفاته……………………………………………. 28

1-13- لیگنیت…………………………………………………………………. 29

1-14- ویژگی های گیاه تربچه………………………………………………. 30

1-14-1 خصوصیات گیاه شناسی………………………………………….. 30

1-14-2 شرایط اقلیمی………………………………………………………. 31

1-14-3 کشت تربچه…………………………………………………………. 33

1-15- اهداف تحقیق…………………………………………………………. 34

1-16- فرضیه های تحقیق…………………………………………………… 34

فصل دوم: مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- پیشینه تحقیق…………………………………………………………. 36

2-2- هدف پژوهش……………………………………………………………. 40

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

3-1- تهیه کشت جوان و اطمینان از خالص بودن سویه نگهداری شده…..42

3-1-1 رنگ آمیزی گرم………………………………………………………… 42

3-1-2 تکنیک کاور اسلیپ……………………………………………………. 42

3-2- پیش تست سویه مورد نظر برای اطمینان مجدد از انحلال فسفات در مقیاس آزمایشگاهی…43

3-3- ارزیابی به کارگیری افزودنی­های لازم برای افزایش بقا سویه مورد نظر نسبت به تنش های محیطی مشتمل بر خشکی، شوری، دما، UV، pH

3-3-1 آماده سازی ماده حامل جهت تلقیح با باکتری……………………. 44

3-3-2 اعمال تنش های محیطی بر روی تیمارها………………………… 45

3-3-2-1 محیط کشت استارچ کازئین آگار…………………………………. 46

3-3-2-2 محلول  كدورت سنجی مك فارلند……………………………….. 46

3-3-2-3 محلول رقیق كننده………………………………………………… 47

3-4- اعمال بهترین تیمار به گلدان ها و بررسی پایداری باکتری در ریزوسفر گیاه تربچه…47

3-4-1 روش كشت گلدانی تربچه…………………………………………… 47

3-5- تاثیر سطوح مختلف تلقیح بر روی بقاء در سطح بذر تربچه…………48

3-6- تاثیر سطوح مختلف تلقیح به کار برده شده در جذب فسفات توسط گیاه تربچه…48

3-6-1 اندازه گیری غلظت فسفر گیاه تربچه………………………………. 48

3-6-2 روش ساخت معرف وانادات – مولیبدات……………………………. 49

3-6-3 روش تهیه محلول های استاندارد فسفر و رسم منحنی استاندارد…49

3-7- بررسی بقاء باکتری در حامل‏های مختلف…………………………… 50

3-8- نگهداری سویه مورد نظر برای مطالعات بعدی……………………….50

3-8-1 محیط كشت نوترینت براث (Nutrient Broth)……………………….51

3-8-2 محیط كشت TSA…………………………………………………….

3-9- نتایج آنالیز خاک گلدان قبل از آزمون و پس از آزمون………………..52

3-10-  تجزیه وتحلیل آماری داده ها………………………………………. 52

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ‏ها

4-1- تهیه محیط کشت تازه و اطمینان از خالص بودن سویه نگهداری شده….54

4-2- پیش تست سویه مورد نظر برای اطمینان مجدد از انحلال فسفات….54

4-3- تاثیر مواد حامل بر بقاء سویه باکتری……………………………… 55

 

4-3-1 تاثیر تنش دمایی بر افزایش بقاء باکتری در فرمول……………….55

4-3-2 تاثیر تنش شوری بر افزایش بقاء باکتری در فرمول……………….65

4-3-3 تاثیر تنش خشکی بر افزایش بقا باکتری در فرمول…………….. 73

4-3-4 تاثیر تنش PH بر افزایش بقا باکتری در فرمول…………………… 76

4-3-5 تاثیر تنش UV بر افزایش بقا باکتری در فرمول…………………… 84

4-4- اعمال بهترین تیمار به گلدان و بررسی پایداری باکتری در ریزوسفر گیاه…89

4-6- تاثیر سطوح مختلف تلقیح به کار برده شده در جذب فسفات توسط گیاه و نتایج آنالیز فسفات خاک گلدان‏ها و آنالیز فسفات گیاه…96

4-7- بررسی بقاء باکتری در حامل‏های مختلف………………………… 103

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه گیری………………………………………………………….. 111

5-2- پیشنهادات…………………………………………………………… 119

منابع و مآخذ……………………………………………………………….. 121

فهرست منابع فارسی……………………………………………………. 121

فهرست منابع انگلیسی………………………………………………….. 123

چکیده انگلیسی…………………………………………………………… 126

چکیده:

مصرف بی رویه کودهای شیمیایی موجب عدم تعادل عناصر و مواد غذایی موجود در خاک، کاهش بازده محصولات کشاورزی و به خطر افتادن سلامت انسان­ها و دیگر موجودات زنده شده است. به همین علت امروزه استفاده از کودهای زیستی مورد توجه قرار گرفته است. باکتری­های حل کننده فسفات برای افزایش فراهمی فسفر مورد نیاز گیاه کارآمد به نظر می رسند. با توجه به اینکه اغلب خاک های ایران آهکی بوده و در اقلیم‏های خشک و نیمه خشک هستند، وجود pH بالا، درصد زیاد کربنات کلسیم، کمبود مواد آلی و خشکی خاک باعث شده اند که جذب فسفر کمتر از مقدار لازم برای تامین رشد بهینه اغلب محصولات کشاورزی باشد، لذا هدف از این پژوهش بررسی تاثیر spp.  Streptomyces جدا شده از خاک بر انحلال فسفات به منظور تولید کود زیستی فسفاته می باشد. جهت حداکثر افزایش بقاء باکتری در ماده حامل از سطوح تلقیح مختلفی که شامل لیگنیت و مواد تکمیلی پودر سویا و خاک فسفاته با نسبتهای مشخص بود استفاده شد و این مواد حامل تلقیح شده تحت تنشهای دما، شوری، خشکی، pH و uv قرار گرفتند همچنین کلیه مواد حامل ساخته و تلقیح شده بطور جداگانه در یک بازه زمانی 90 روز از لحاظ بررسی بقاء باکتری سنجیده شدند. بهترین فرمول به دست آمده از تنشها در گلدان به کارگیری شد. همچنین تیمارهای دیگری نیز از لیگنیت با سطوح مختلف ساخته و با باکتری و بذر تربچه تلقیح شد و بقاء باکتری در بازه 24 ساعته اندازه گیری شد و بعد از آن در گلدان به کار گرفته شدند. با توجه به نتایج به دست آمده بهترین فرمول به دست آمده از تنش­ها و بازه زمانی 90 روز، فرمول لیگنیت + خاک فسفات 2% + سویا 1% تعیین شد و بعد از بکارگیری در گلدان بهترین نتیجه را نسبت به سایر مواد حامل و کنترل نشان داد و پارامترهای رشد گیاه تربچه و جذب فسفات گیاه را بهتر از تمامی مواد حامل و کنترل افزایش داده است. از بین تیمارهای ساخته شده و تلقیح شده به بذر تیمار شامل 200 گرم حامل + خاک مزرعه بهترین نتایج را نشان داد و بعد از به کارگیری تیمارها در گلدان نیز تیمار شامل 200 گرم حامل + خاک مزرعه بهترین نتیجه را نشان داد. این فرمول بهترین نتیجه را در پارامترهای رشد گیاه تربچه و جذب فسفات گیاه نسبت به سایر تیمارها نشان داد. در یک نتیجه گیری کلی، فرمول لیگنیت + خاک فسفات 2% + سویا 1% به عنوان فرمول نهایی و اصلی برای به کارگیری در آزمایشات بعدی و مقیاس مزرعه پیشنهاد می‏گردد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

طی چند دهه اخیر به علت افزایش جمعیت و تقاضای روزافزون برای مواد غذایی، مصرف کود های شیمیایی به منظور افزایش مقدار تولید در واحد سطح به شدت افزایش یافته است. استفاده از کودهای شیمیایی فسفاته تاریخچه دیرینه ای دارد و به انقلاب سبز و معرفی کودهای شیمیایی بر می گردد(ساریخانی و همکاران 1389، 13).‏‏‏ مصرف بی رویه کودهای شیمیایی موجب عدم تعادل عناصر و مواد غذایی موجود در خاک، کاهش بازده محصولات کشاورزی و به خطر افتادن سلامت انسان ها و دیگر موجودات زنده خواهد شد. نیاز به جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی زمانی احساس می شود که بدانیم علاوه بر آسیب های زیست محیطی ناشی از کاربرد کودهای شیمیایی، محدود بودن منابع، افزایش قیمت تمام شده و تثبیت شدن قسمت اعظمی از کودهای فسفاته مصرفی به شکل غیرقابل استفاده برای گیاه نیز پیامدهای استفاده از این کودهای شیمیایی هستند(ساریخانی و همکاران 1389، 13).

ضرورت یافتن جایگزینی مناسب برای رهاسازی فسفات تجمع یافته در خاک زمانی بیشتر احساس می شود که  بر این امر واقف گردیم که منابع فسفات موجود در خاک  قابلیت تامین فسفات مورد نیاز گیاهان برای تولید بهینه تا صد سال را دارا می باشد. بنابراین کافی است که این منبع عظیم فسفر را به صورت قابل جذب و استفاده برای گیاه تبدیل نمود (Bashan 1998, 16). به همین علت امروزه استفاده از کودهای بیولوژیک مورد توجه قرار گرفته است که مکانیسم عمل آنها قابلیت جذب عناصر غذایی گیاه در خاک را افزایش می‏دهد. باکتری­های حل کننده فسفات برای افزایش فراهمی فسفر مورد نیاز گیاه کارآمد به نظر       می رسند (Bashan 1998, 16). فسفر در خاک‌ها به دو شکل آلی و معدنی  وجود دارد اما غلظت فسفات محلول در خاک معمولاً خیلی پایین است (Bashan 1998, 16). قسمت اعظم میکرو ‏‏ارگانیسم‏های محلول کننده فسفات در ریزوسفر گیاهان متمرکز شده‌اند. میکروب‏های خاک توانایی تبدیل اشکال نامحلول فسفر به اشکال محلول را دارند. ترکیبات آلی و معدنی خارج شده از ریشه، باعث افزایش جمعیت میکروبی در اطراف ریشه می‌گردند . با توجه به اینکه میکروارگانیسم‏های محلول کننده فسفات در خاک به طور طبیعی وجود دارند و موجب افزایش فسفر قابل دسترس و تحریک رشد گیاه می‌شوند، اما تعداد آن‌ها در خاک به اندازه کافی نیست تا با سایر میکروارگانیسم‏هایی که در ریزوسفر قرار دارند رقابت کنند. بنابراین تلقیح گیاهان با میکروارگانیسم‏های محلول کننده فسفات اثرات مفیدی دارد. باکتری­های حل کننده فسفات طی سه مکانیسم تولید اسیدهای آلی، کلات کردن و واکنش های تبادل لیگاند موجب انحلال ترکیبات نامحلول فسفات می‏شوند. طی فرآیند انحلال بخشی از فسفر محلول، توسط باکتری حل کننده فسفات استفاده می‏شود اما از آنجائیکه مقدار فسفر حل شده بیش از نیاز باکتری‏ها است لذا این مقدار آزاد می‏تواند در اختیار گیاه قرار گیرد. اغلب خاک‏های ایران دارای آهک و گچ بوده و این امر می‏تواند موجب تثبیت فسفر شود. در نتیجه فسفر جذب ذرات کلوئیدی خاک شده و از دسترس گیاه خارج می شود. بنابراین در غالب خاک‌ها از نظر مقدار فسفر کل مشکل وجود ندارد، بلکه مشکل، در دسترس قرار گرفتن آن می‌باشد. فسفر جذب عناصری مانند Ca2+، Fe3+  و Al3+ شده و باعث تشکیل ترکیبات نامحلول می‌گردد (Bhattacharyya and Jha 2012, 28).

[1]PGPR یا باکتری های تحریک کننده رشد گیاه، گروهی از باکتری‏های ریزوسفر هستند که به طور مستقیم (انحلال فسفات، تولید هورمون­ها…) و غیر مستقیم (تولید کاتالاز، سیانید هیدروژن و….) موجب افزایش رشد گیاه می شوند. با توجه به طیف گسترده اثرات مثبت برخی از باکتری­های سودمند از قبیل تولید سیدروفور، تولید هورمون­ها و ویژگی بیوکنترلی آنها بر ضد قارچها و عوامل بیماریزا، متمرکز شدن بر تحقیقاتی که منجر به حصول چنین میکروارگانیسم های چند منظوره ای باشد بسیار مثمر ثمر خواهد بود، زیرا کودهای زیستی تلقیحات میکروبی هستند که علاوه بر افزایش جذب عناصر غذایی، موجب افزایش رشد گیاه می‏شوند، بنابراین با کاربرد سویه های PGPR  می‏توان چندین هدف را به طور همزمان دنبال کرد ((Boraste 2009, 1; Saharan and Nehra 2011, 21.

استفاده از ماده حامل مناسب در تولید یک کود زیستی با کیفیت بسیار مهم و ضروری است. ذغال­سنگ نارس[2]، ذغال­سنگ قهوه­ای[3]، چارکل[4]، گل یا لجن فشرده، کودهای مزرعه­ای و مخلوط خاک­ها می­توانند به عنوان یک حامل مناسب استفاده شوند. ذغال سنگ طبیعی و ذغال سنگ قهوه ای حامل­های بهتری برای کودهای زیستی هستند. الحاق میکروارگانیسم به ماده حامل باید به گونه ای باشد که قابل حمل و لمس راحت و تجزیه طولانی باشد و کمترین اثر را روی کود زیستی بگذارد. بر طبق تحقیقات هوبن[5] و سوماسه گاران[6] یک ماده حامل خوب برای تلقیح بذر، باید ارزان و به راحتی در دسترس باشد، علاوه بر این نباید برای سویه های باکتریایی و گیاه سمی باشد زیرا حامل می

1-4-2) اهداف جزئی پژوهش……………………………………………………………………………………… 8

1-5) فرضیه‌های پژوهش……………………………………………………………………………………………. 9

1-6) محدودیت‌های پژوهش……………………………………………………………………………………… 10

1-7) تعریف واژه‌ها و اصطلاحات پژوهش……………………………………………………………………. 10

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش

2-1) مقدمه…………………………………………………………………………………………………………….. 12

2-2-1)مبانی نظری پژوهش……………………………………………………………………………………….. 12

2-2-1-1)مبانی کلی آناتومیکی ناحیه ساق……………………………………………………………………… 12

2-2-1-1-1) درشت‌نی ……………………………………………………………………………………………. 14

2-2-1-1-2) نازک‌نی ……………………………………………………………………………………………… 17

2- 2- 2 ( بیومکانیک دویدن ……………………………………………………………………………………… 18

2-2-2-1 ( مراحل دویدن ………………………………………………………………………………………… 18

2-2-2-2)الگوی دویدن …………………………………………………………………………………………… 21

2-2-4)کفش نهرین(آدیبست)……………………………………………………………………………………. 23

2-2-5) استرس فراکچر …………………………………………………………………………………………… 24

2-2-6)پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………… 38

2-3)نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………. 39

فصل سوم : روش‌شناسی پژوهش

3-1)مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 41

3-2)طرح پژوهش و روش پژوهش: ……………………………………………………………………… 41

3- 3 ) مشخصات آزمودنی‌ها ………………………………………………………………………………. 41

3-3-1 ) جامعه و نمونه آماری …………………………………………………………………………….. 41

3-3-2) آزمودنی‌ها ……………………………………………………………………………………………. 41

3-3-2-1) شرایط عمومی ورود به آزمون ……………………………………………………………….. 41

3-4) متغیرهای پژوهش ……………………………………………………………………………………… 42

3-4-1) متغیر مستقل …………………………………………………………………………………………. 42

3-4-2) متغیر وابسته ………………………………………………………………………………………… 42

3-5) پروتکل پژوهش ………………………………………………………………………………………. 43

3-6) تجهیزات و ابزار اندازه‌گیری …………………………………………………………………………. 44

3-6-1) ابزار اندازه‌گیری قد و وزن آزمودنی‌ها …………………………………………………………. 44

3-6-2) ابزار ثبت متغیرهای سینتیکی ……………………………………………………………………… 44

3-6-3) ابزار کنترل سرعت دویدن ………………………………………………………………………… 45

3-7) نحوه جمع‌آوری داده‌ها ……………………………………………………………………………….. 45

3-7-1) کفش‌های موردمطالعه………………………………………………………………………………. 46

3-7-1-1)کفش آدیداس……………………………………………………………………………………… 46

3-7-1-2) کفش نهرین(آدیبست)………………………………………………………………………….. 46

3-7-2) ثبت اطلاعات سینتیک………………………………………………………………………………. 47

3-7-3) نحوه محاسبه متغیر وابسته…………………………………………………………………………. 47

3-8) روش آماری……………………………………………………………………………………………… 47

فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل یافته ­های پژوهش

4-1)مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 49

4-2) توصیف داده­ها………………………………………………………………………………………………… 49

4-3) آزمون فرضیه‌های تحقیق…………………………………………………………………………………. 51

4-3-1) آزمون فرض اول………………………………………………………………………………………….. 51

 

4-3-2)  آزمون فرضیه دوم……………………………………………………………………………………. 52

4-3-3) آزمون فرضیه سوم ………………………………………………………………………………….. 53

4-3-3-1) فرض چهارم…………………………………………………………………………………………… 54

4-3-3-2) فرض پنجم…………………………………………………………………………………………….. 56

4-3-3-3) فرض ششم…………………………………………………………………………………………….. 57

4-3-3-4) فرض هفتم……………………………………………………………………………………………… 58

4-3-3-4) فرض هشتم…………………………………………………………………………………………….. 59

فصل پنجم : نتایج و پیشنهادات

5-1) مقدمه……………………………………………………………………………………………………………. 62

5-2) خلاصه‌ای از نحوه‌ی انجام پژوهش و یافته‌ها………………………………………………………….. 62

5-3) بحث و بررسی……………………………………………………………………………………………….. 63

5-3-1) متغیرهای حداکثر نیروی غیرفعال عمودی و خلفی………………………………………………… 63

5-3-2) متغیرهای سرعت بارگذاری نیروهای عمودی و خلفی……………………………………………. 65

5-3-3) متغیرهای زمان رسیدن به حداکثر نیروهای عمودی و خلفی…………………………………….. 65

5-4) نتیجه‌گیری……………………………………………………………………………………………………… 67

5-5) پیشنهاد‌ها………………………………………………………………………………………………………. 68

پیشنهاد‌ها برای جامعه……………………………………………………………………………………………….. 68

پیشنهاد‌ها برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………………… 68

منابع…………………………………………………………………………………………………………………….. 70

چکیده لاتین…………………………………………………………………………………………………………… 75

چکیده:

مقدمه: دویدن امروزه به عنوان یکی از رایج­ترین فعالیت حرکتی در میان ورزشکاران و افراد جامعه مطرح شده است. هدف از تحقیق حاضر مقایسه تأثیر کفش­های آدیداس و نهرین بر برخی از متغیرهای بیومکانیکی مرتبط با شکستگی استرسی درشت­نی در دوندگان تفریحی مرد جوان سالم بود.

مواد و روش ها: در این مطالعه نیمه تجربی، 15مرد جوان سالم (با میانگین سنی 27/2±37 سال، قد 39/5±93/180 سانتی‌متر و جرم 84/8±30/85 کیلوگرم)، در شرایط یکسان، با کفشهای نهرین و آدیداس جداگانه عمل دویدن با سرعت کنترل شده را انجام دادند. نیروی عکس العمل زمین شامل حداکثر نیروهای عکس­العمل در دو جهت عمودی و قدامی- خلفی، سرعت بارگذاری نیروهای عمودی و قدامی- خلفی، زمان رسیدن به حداکثر نیروهای عمودی و قدامی- خلفی و در نهایت زمان کل این نیروها در مرحله اتکای دویدن با استفاده ازصفحه نیروسنج اندازه گیری شد. اطلاعات بدست امده با آزمون تی همبسته در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت (P<=0.05, Version20).

یافته‌ها: نتایج نشان داد که اگر چه بین دو نوع کفش، در متغیرهای حداکثر نیروهای عکس­العمل عمودی و قدامی- خلفی، سرعت بارگذاری نیروهای عمودی و قدامی- خلفی، زمان رسیدن به حداکثر نیروهای عمودی و قدامی- خلفی و زمان کل این نیروها در مرحله اتکای دویدن، تفاوت معنی­داری مشاهده نشد (P>0.05)، با وجود این، زمان رسیدن به حداکثر نیروی عکس­العمل عمودی زمین در کفش آدیداس 8% بیشتر از کفش نهرین بود (P=0.01).

نتیجه‌گیری نهایی : بین دو نوع کفش آدیداس و نهرین بعنوان کفش های استاندارد و محلی در برخی از نیروهای اعمال شده به پا طی دویدن تفاوتی وجود ندارد. بنابراین کفش نهرین می­تواند با ویژگی­های یکسان جذب نیرو و کاهش ریسک­فاکتورهای آسیبی دویدن با هزینه کمتر برای دوندگان تفریحی پیشنهاد شود.

فصل اول: طرح پژوهش

1-1- مقدمه

دویدن یکی از شایع‌ترین فعالیت‌های حرکتی است که در عصر حاضر با پیشرفت علم و فناوری فرهنگ ورزش به‌واسطه توصیه‌های پزشکی و افزایش و بهبود نگرش مردم به کیفیت زندگی افزایش‌یافته است، به‌طور مثال بیش از 30 میلیون نفر در آمریکا دویدن را برای سرگرمی و اوقات فراغت خود انتخاب کرده‌اند. به‌طورکلی دویدن باعث فشار بر اندام تختانی به‌ویژه مچ و ساق شده که این امرمی‌تواند عامل بروز آسیب‌های ناشی از تکرار شود که شایع‌ترین این آسیب‌ها تیبیا استرس فراکچر است. همان‌طور که گفته شد در طول فعالیت‌های بدنی به‌ویژه دویدن، در مرحله تماس پا با زمین، همواره تحت تأثیر بار[1] و نیروهایی از طرف زمین بوده که این بار به‌وسیله اندازه‌گیری نیروهای عکس‌العمل زمین[2] می‌تواند موردبررسی قرار گیرد.

این‌طور به نظر می‌رسد که کفش به‌عنوان اولین لایه حائل بین پا و زمین یکی از موارد مورد توجه درزمینهٔ ارزیابی نیروهای عکس‌العمل زمین باشد، به‌عنوان نمونه، مطالعات، افزایش معناداری در عوامل مؤثر بر بروز آسیب تیبیا استرس فراکچر را هنگام دویدن با پای‌برهنه در مقایسه با دویدن با کفش گزارش کردند.

بنابراین کفش نقش مهمی در کاهش این نیروها بر اندام تحتانی ایفا کند. با توجه به اینکه اکثر کمپانی‌های معتبر داخلی و خارجی ادعاهای مختلفی مبنی بر مؤثرتر بودن محصولاتشان در کاهش نیروهای فوق‌الذکر مطرح کرده‌اند و ما در این پژوهش به بررسی برخی از این ادعاها.

2-1- بیان مسأله

شکستگی ناشی از فشار[1] یک نوع آسیب استخوانی است که خود را با درد در نواحی مختلفی از اندام تحتانی نشان می‌دهد، این نواحی به ترتیب تکرر در بروز آسیب در استخوان درشت‌نی و بخش دور از تنه نازکی نی، استخوان‌های سوم و دوم کف‌پایی، بخش فوقانی ران و گردن ران و بخش دور از تنه ران بروز می‌کند (بیشوف[2] و همکاران2010). مطالعات انجام‌شده درزمینهٔ دویدن نشان می‌دهد که 24٪-67٪ دوندگان تفریحی از آسیب‌های مرتبط با دویدن رنج می‌برند، استرس فراکچر بیش از 50٪ از کل آسیب‌های دوندگان را شامل می‌شود (میلنر[3]و همکاران 2006, ادوارد [4]و همکاران ,2010 , بیشوف و همکاران2010 )

طی دویدن، هنگامی‌که پا با زمین تماس برقرار کرده و در مرحله اتکا[5] قرار می‌گیرد، تحت تأثیر نیروی عکس‌العمل زمین[6] (GRF) می‌باشد. نیروی عکس‌العمل زمین همواره ثابت نیست به‌طوری‌که افزایش سرعت دویدن و گام برداری، حداکثر نیروی عمودی زمین را حدود 2 تا 5 برابر وزن بدن افزایش می‌دهد. در ادبیات پژوهش کاهش مقدار نیروی عکس‌العمل زمین یکی از اهداف اصلی تولیدکنندگان کفش بشمار می‌آید و جذب ضربات همیشه به‌عنوان یک مشکل اساسی مطرح بود.(نیگ و همکاران، 2010)[7]. رویکردهای مختلفی در سنجش تأثیرات کفش بر نیروهای عکس‌العمل زمین در بهبود عملکرد، موردتوجه پژوهشگران بوده که از آن‌ها می‌توان به وزن کفش (لوگان[8] و همکاران، 2010؛ نیگ و همکاران 2010، ویگرنیگ[9] و همکاران 2009)، سختی[10] (بیشوپ [11]و همکاران 2006) ، جنس و ساختار کفش (بیشوپ و همکاران 2006، لوگان و همکاران 2010، شارما [12]و همکاران 2010، ویگرنیک و همکاران 2009) و شکل هندسی[13] کفش (تاناگوچی[14] و همکاران 2012) اشاره نمود. بررسی‌ها نشان داده است که کفش می‌تواند با کاهش مقدار نیروهای وارده، احتمال بروز آسیب را در دویدن کاهش دهد (بیشوپ و همکاران 2006، اورت[15] و همکاران 2011، لوگان و همکاران 2010، مگ گینس و همکاران 2005، موندرمن و همکاران 2007، نیگ و همکاران 2006، نیگ و همکاران 2010، نواچک[16] و همکاران 1998، شارما و همکاران 2010، ویگرنیک و همکاران 2009، زیفچوک[17] و همکاران 2005).

تنوع کفش‌های مختلف در مراکز تجاری به‌ویژه کفش‌های خارجی ضمن تحمیل هزینه‌های سنگین بر متقاضیان ممکن است کارایی لازم در امر پیشگیری از آسیب شکستگی ناشی از فشار را نیز به همراه نداشته باشد.دراین‌ارتباط، ازجمله کفش‌های موجود در بازار که دارای برند معتبری است و به‌عنوان یک کفش ورزشی استاندارد و موفق در سطوح بین‌المللی شناخته می‌شود و از اقبال عمومی بالایی برخوردار است کفش Adidas response cushion 20m می‌باشد. از انجاییکه کفش مذکور مجهز به فنّاوری‌های adiprene و  formotion برای جذب حداکثر ضربه در برخورد پاشنه با زمین است، که ویژگی Adiprene از طریق افزایش اثر بالشتکی و formotion هم به‌وسیله نرم کردن برخورد پاشنه از طریق ایجاد حرکت مستقل برای پاشنه این امر را محقق می‌سازند. از سوی دیگر، ازجمله تولیدات داخلی با تأکید بر تولید ملی، کفش ورزشی نهرین است، که به نظر می‌رسد دارای پارامترهای یک کفش استاندارد برای دویدن می‌باشد. ازاین‌رو محقق درصدد است تا دو کفش آدیداس به‌عنوان برند معتبر خارجی و کفش نهرین به‌عنوان یک محصول ملی را ازنقطه‌نظر نیروهای وارده از زمین (نیروی عمودی عکس‌العمل زمین[18]، سرعت بارگیری[19] ، نیروی خلفی عکس‌العمل زمین[20] و سرعت بارگیری) که مرتبط با آسیب شکستگی ناشی از فشار در استخوان درشت‌نی[21]

 همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

نوع جدیدی از بلورهای فوتونیک، مواد شکاف باند الکترومغناطیسی (EBG) است که تحت عنوان شکاف باندهای فوتونیک نیز شناخته می شوند. این مواد از ساختارهای دی الکتریک یا فلزی تشکیل شده اند که در یک، دو و سه بعد متناوب هستند. ساختارهای EBG باندی از فرکانس را ایجاد می کنند که در آن هیچ مد انتشاری وجود ندارد. بدین ترتیب می توان رفتار الکترومغناطیسی آنتن ها و دیگر ابزار الکترونیکی را کنترل کرد. در این پایان نامه به طراحی، شبیه سازی و تحلیل آنتن های بند گپ الکترومغناطیسی در باند Ku پرداخته شده است. آنتن های EBG در این باند فرکانسی به سه دسته تقسیم شدند: 1) آنتن پچ شکافی با زیرلایه EBG و 2) آنتن پچ ماکرواستریپ با فوق لایه EBG و 3) آنتن تک قطبی با بازتابنده EBG. زیرلایه EBG  از نظر تأثیر بر امواج سطحی و بازده تشعشعی آنتن بررسی شد. عملکرد فوق لایه های EBG با پارامترهای بهره و ستمگرایی مورد سنجش قرار گرفت. بازتابنده های EBG نیز با همتای فلزی خود مقایسه شدند. مواد EBG مور   د استفاده، یک و سه بعدی است. آنتن ها تحت دو نوع قطبی شدگی خطی و دایروی قرار گرفته اند. جهت تحلیل اثرات مواد EBG بر آنتن و شبیه سازی آنها از نرم افزار HFSS10 استفاده گردید. نتایج حاصل از شبیه سازی تلف بازگشتی، بهره، نقشه تشعشعی صفحات E و H و سمتگرایی است.

تقدیم…………………………………………………………………………………………………………………. ب

تشکر و قدر دانی……………………………………………………………………………………………………ج

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………..د

 

1- فصل اول : کلیات

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….1
بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………………….2
اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………3
اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………….4
سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….4
تعاریف نظری………………………………………………………………………………………………………5
عملیاتی واژگان بکار رفته در تحقیق………………………………………………………………………9
2- فصل دوم: پیشینه تحقیق

2-1- مبانی نظری پژوهش………………………………………………………………………………………………11

2-1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………11

2-1-2- تعریف سواد اطلاعاتی……………………………………………………………………………………….12

2-1-3- تاریخچه سواد اطلاعاتی……………………………………………………………………………………..14

2-1-4- پیشینه آموزش سواد  اطلاعاتی در جهان……………………………………………………………….15

امریکا و اروپا………………………………………………………………………………………………………………………….15
انگلستان…………………………………………………………………………………………………………………………………17
دانمارک و هلند……………………………………………………………………………………………………………………….17
آسیا و اقیانوسیه……………………………………………………………………………………………………………………….18
سنگاپور و مالزی……………………………………………………………………………………………………………………..18
چین و استرالیا…………………………………………………………………………………………………………………………19
آفریقا……………………………………………………………………………………………………………………………………..20
عنوان
صفحه
یونسکو…………………………………………………………………………………………………………………………………..21
2-1-5- سواد اطلاعاتی در ایران………………………………………………………………………………………21

2-1-6- سواد اطلاعاتی در آموزش عالی…………………………………………………………………………..23

2-1-7- جامعه اطلاعاتی و سواد اطلاعاتی ……………………………………………………………………….25

 

2-9- مدلهای سواد اطلاعاتی برای آموزش عالی………………………………………………………………..34

مدل بروس……………………………………………………………………………………………………………………………..34
مدل شش مهارت بزرگ……………………………………………………………………………………………………………35
مدل جستجوی اطلاعات…………………………………………………………………………………………………………..36
2-1-10- نظریه های یادگیری خواستگاه اصلی سواد اطلاعاتی…………………………………………….37

2-1-11- بنیاد فلسفی نظریه های یادگیری………………………………………………………………………..41

2-1-12- تجربه گرایی بنیاد فلسفی سواد اطلاعاتی…………………………………………………………….41

2-1-13- پیشینه نظریه ای یادگیری………………………………………………………………………………….42

2-1-14- نظریه کارکرد گرایی بنیاد علمی خود-راهبری یادگیری…………………………………………44

2-1-15- خود-راهبری یادگیری……………………………………………………………………………………..46

2-1-15-1-تعریف خود-راهبری یادگیری………………………………………………………………………..47

2-1-15-2-  تاریخچه خود-راهبری یادگیری……………………………………………………………………   46

2-1-15-1-ابعاد خود-راهبری یادگیری……………………………………………………………………………51

2-1-15-2- الگوی  خود-راهبری چهار عاملی کندی………………………………………………………..52

2-1-15-3- الگوی  خود-راهبری مسئولیت شخصی محور ………………………………………………52

2-1-15-4- الگوی  خود-راهبری سه بعدی گاریسون ……………………………………………………..53

2-15-5- موقعیتهایی که یادگیری خودراهبر گسترش پیدا می کند……………………………………….54

2-1-16- اهمیت خود-راهبری یادگیری در آموزش عالی……………………………………………………54

2-1-17- رابطه مفهومی سواد اطلاعاتی و خود-راهبری یادگیری ……………………………………….57

2-2- پیشینه تجربی ……………………………………………………………………………………………………….59

2-2-1- تحقیقات داخلی در حوزه سواد اطلاعاتی……………………………………………………………..59

2-2-2- تحقیقات داخلی در حوزه خود-راهبری یادگیری…………………………………………………..59

2-2-3- تحقیقات خارجی در حوزه سواد اطلاعاتی……………………………………………………………63

صفحه
عنوان
2-2-4- تحقیقات خارجی در حوزه سواد اطلاعاتی……………………………………………………………69

2-2-5- جدول خلاصه پیشینه های داخلی و خاری بکالر رفته در تحقیق……………………………..72

3- فصل سوم: روش تحقیق

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..76

3-2- روش بررسی………………………………………………………………………………………………………..77

3-3- جامعه آماری ………………………………………………………………………………………………………..77

3-4- حجم نمونه و روش نمونه گیری …………………………………………………………………………….77

3-5- روش جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………….78

3-7- ابزار مورد استفاده و نحوه تعیین پایایی ……………………………………………………………………79

3-8- روایی و ابزار اندازه گیری……………………………………………………………………………………….80

3-9- روش های پایایی پرسشنامه………………………………………………………………………………………..81

3-10- روشها و فرمولهای اماری مورد استفاده جهت تحلیل داده ها……………………………………..82

4- فصل چهارم: یافته های پژوهش

4-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….83

4-2- تحلیل متغیر جنسیت………………………………………………………………………………………………83

4-3- تحلیل متغیر سن……………………………………………………………………………………………………85

4-4-  تحلیل متغیر معدل………………………………………………………………………………………………..85

4-5- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویی به سوالات پرسشنامه خود-راهبری یادگیری……………86

4-6- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویی به سوالات پرسشنامه سواد اطلاعاتی………………………88

4-7- بررسی شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سوالات پرسشنامه خود-راهبری یادگیری…………………………………………………………………………………………………………………………90

4-7- بررسی شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سوالات سواد اطلاعاتی…………………….92

4-8- نمره خود-راهبری یادگیری دانشجویان…………………………………………………………………….94

4-9- نمره سواد اطلاعاتی دانشجویان……………………………………………………………………………….95

4-10- آمار استنباطی شامل ( تحلیل آماری سوالات تحقیق)………………………………………………..96

 

5- فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

صفحه
عنوان
5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………103

5-2- خلاصه پژوهش و تحلیل نتایج………………………………………………………………………………103

5-3- نتایج حاصل از تحلیل آماری سوالات پژوهش  ………………………………………………………104

5-4- نتیجه گیری کلی …………………………………………………………………………………………………111

5-5- پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………112

5-6- پیشنهاداتی جهت پژوهش های آتی ………………………………………………………………………113

5-7- محدودیتها………………………………………………………………………………………………………….114

6- فهرست منابع ………………………………………………………………………………..115

6-1- منابع فارسی……………………………………………………………………………..115

6-2- منابع انگلیسی…………………………………………………………………………….124

 

7- پیوست ها

7-1- پرسشنامه سواد اطلاعاتی

7-2- پرسشنامه خود-راهبری یادگیری

 

 

 

 

 

فهرست جداول

 
 
 
 
 
 
 
صفحه
 
عنوان
 
 
 
77 

86

88

88

90

93

 

94

 

95

96

 

97

 

98

 

99

 

100

 

101

 

103

 

108

 

 
 

 

جدول 3-1- جدول نمونه گیری مورگان

جدول 4-1- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب جنسیت آنها

جدول 4-2- رنج سنی پاسخگویان

جدول 4-3- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب سن آنها

جدول 4-4- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب معدل آنها

جدول 4-5-  توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان

ادامه جدول 4-6- توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان

جدول 4-7-  توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان

ادامه جدول 4-8- توزیع فراوانی و درصد گزینه های انتخابی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان

جدول 4-9-  شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان

ادامه جدول 4-10- شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه خود ـ راهبری یادگیری دانشجویان

جدول 4-11-  شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان

جدول 4-12-  شاخص های گرایش به مرکز و پراکندگی سؤالات پرسشنامه سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان

جدول 4-13-  توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب نمره خود ـ راهبری یادگیری آنها

جدول4- توزیع فراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب نمره سنجش سواد اطلاعاتی آنها

4-15-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین سواد اطلاعاتی و خود راهبری یادگیری دانشجویان

 

صفحه
عنوان
109 

110

 

111

112

 

113

 

 

114

 
4-16-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین معدل و سواد اطلاعاتی دانشجویان

4-17-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین معدل و خود راهبری یادگیری دانشجویان

4-18- جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین سن و سواد اطلاعاتی دانشجویان

4-19-  جدول ضریب همبستگی پیرسون رابطه بین سن و خود راهبری یادگیری دانشجویان

جدول 4-20-  مقایسه میانگین سواد اطلاعاتی بر حسب جنسیت با بهره گرفتن از آزمون t با نمونه های مستقل

جدول 4-21- مقایسه میانگین خود راهبری یادگیری بر حسب جنسیت با بهره گرفتن از آزمون t با نمونه های مستقل

 

فهرست نمودارها

 
 
 
 
 
 
 
صفحه
 
 
عنوان
 
 
 
 
60 

87

89

91

102

105

 
 

 

 

نمودار 2-1- دامنه سواد اطلاعاتی

نمودار 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت آنها

نمودار 4-2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب سن آنها

نمودار 4-3- توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب معدل آنها

نمودار4-4-  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نمره خود ـ راهبری یادگیری آنها

نمودار 4-5-  توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب نمره سنجش سواد اطلاعاتی آنها

 

 

مقدمه
كسب مهارت‌های سواد اطلاعاتی، فرصت‌های دانشجویان در امر یادگیری خود-راهبر را چند برابر می‌كند، چرا كه آنان به استفاده از طیف متنوعی از منابع اطلاعاتی به‌منظور گسترش دانش خود می‌پردازند، پرسش‌های آگاهانه می‌پرسند، و توان تفكر انتقادی خود را به‌منظور اقدام باز هم بیش‌تر به یادگیری خود‌- راهبر، تقویت می‌كنند. نیل به قابلیت‌های سواد اطلاعاتی مستلزم درك این نكته است كه این مجموعه توانمندی‌ها فرع بر برنامه درسی نیست، بلكه با محتوا، توالی، و ساختار برنامه درسی درهم‌تنیده شده است. این تلفیق با برنامه درسی تدارك‌كننده زمینه‌های بسیار در ارتقای میزان نفوذ و اثرگذاری روش‌های گوناگون تدریس دانشجومحور (همچون یادگیری مسئله‌مبنا، یادگیری شواهدمبنا، و یادگیری كندوكاوی) می‌باشد. دانشجویان با راهنمایی اعضای هیئت علمی و دیگران در طی شیوه‌های مسئله‌مبنا، در سطحی عمیق‌تر از آنچه كه با به‌كارگیری تمام و كمال متون درسی كتبی و شفاهی امكانپذیر است، به استدلال در باره محتوای درس خود می‌پردازند. برای بهره‌برداری بیشینه از یادگیری مسئله‌مبنا، دانشجویان غالباً باید از مهارت‌های تفكر استفاده كنند و این امر مستلزم آن است كه به كاربران ماهری در كار با منابع اطلاعاتی- در هر جا و هر قالبی كه هست- تبدیل شوند و بدین ترتیب مسئولیت‌پذیری خویش را در جهت یادگیری خویش افزایش دهند(هاشمیان،1384)

در این مطالعه برای رسیدن به مفاهیم قابل درک در رابطه با سواد اطلاعاتی و خود-راهبری یادگیری برداشت ها و نظرات دیگران را در یک نگاه اجمالی مرور می شود تا بتوان هرچه بهتر از دانش های پیشین بهره مند شد. و از نهایت قدرت انتقال محقق استفاده می شود و در نهایت این یافته ها را در جهت موضوع تحقیق یعنی سنجش رابطه سواد اطلاعاتی با خود-راهبری شدن یادگیری، بکار گرفته شد .

 

1-2- بیان مساله

در شرایط امروز، یادگیری دیگر نمی تواند محدود به دوره مطالعات رسمی باشد. اینك بیش از هر زمان دیگری نیاز به یادگیری مداوم وجود دارد، یادگیری كه محدودیت سنی، مكانی و زمانی نداشته باشد؛ این نوع یادگیری یادگیری خود-راهبری نام دارد. یادگیری خود-راهبر به معنای چرخه مداوم یادگیری از دوران كودكی و زمان آموزش رسمی تا دوران بزرگسالی و یادگیری مستقل در سرتاسر زندگی از طریق فرصتهای در دسترس (به شكل رسمی و غیررسمی) است. این نوع یادگیری شامل تلاش عمدی و ارادی یادگیرندگان با برنامه آگاهانه و عموماً متناسب با انگیزه ها، تجربه ها، دانش و تواناییهای آنان در یادگیری است. پیشنیاز و عامل اصلی یادگیری مادام العمر، مجهز بودن به مهارتهای سواد اطلاعاتی است(کدیور،1382).

نظر به اینکه امروزه مهارت های سواد اطلاعاتی در زندگی شخصی و حرفه ای نقش تعیین کننده ای دارد، از جمله مهارت های زندگی به شمار می رود. یادگیری در جهان متحول کنونی روندی مداوم دارد. آنجایی که نمی توان در تمام طول عمر از آموزش های رسمی بهره مند بود، افراد باید بتواند به صورت خود-راهبر به یادگیری بپردازند و اطلاعات، دانش و مهارت خود را با تغییرات همخوان کنند. برای این که بتوان به صورت خود-راهبر به یادگیری پرداخت، باید بتوان نیازهای اطلاعاتی خود را شناسایی کرد، و نسبت به راه های دسترسی به اطلاعات مورد نیاز و چگونگی ارزیابی و استفاده از این اطلاعات در زمان نیاز، آگاهی کافی پیدا کرد .از آنجایی که سواد اطلاعاتی، توانایی شناسایی، دسترسی و استفاده موثر از اطلاعات، باسوادان اطلاعاتی فراگیران مادام العمر به شمار می آیند و این امر، با توجه به تسلط گسترده فناوری نوین در تولید، ذخیره و توزیع اطلاعات از اهمیت خاصی بر خوردار است(حیدری موسی نارنجی،1388)

سواد اطلاعاتی شامل مهارتهایی است که موجب استفاده موِّثراز اطلاعات می شود،دردهه اخیر عمدتابه دلیل ایجاد پیوندبین سواد اطلاعاتی وخودراهبرشدن یادگیری گرایش به سواداطلاعاتی رشد قابل توجهی داشته بطوریکه بدون آن توانایی راه یابی هدفمند به دریای پهناور اطلاعات بخصوص برای دانشگاهیان غیر ممکن است (فیکست2001)

موسسه های آموزش عالی ملزم به کمک رسانی به دانشجویان هستند تا بتوانند توانایی اهی لازم را برای کسب مهارت سواد اطلاعاتیرا بدست آورندو تحقق یادگیری مادام العمر ماموریت محوری این موسسات است(قاسمی1385).

سواد اطلاعاتی مرز آموزش و یادگیری رااز محدوده کلاس درس فراتر می برد و به فرد این قدرت را می دهد که به راه جویی های خودراهبر وقابل اعتماد اقدام کند(لفس و پارتکر1995).

لذا ما در این مطالعه به دنبال پاسخ گویی به این سوال هستیم که آیا سواد اطلاعاتی می تواند دانشجویانی را تربیت نماید که در امر یادگیری خود راهبر شوند ؟

 

1-3- ضرورت  و اهمیت تحقیق

سواد اطلاعاتی ابزار ارتباط با دنیا در عصر حاضر است، دنیایی كه اطلاعات عنصر اولیه همه فعالیتهای بشری و عامل راهبردی در رقابتهای اقتصادی، سیاسی و غیره است کسب سواد اطلاعاتی به زمان خاصی محدود نمی شود، بلکه همیشگی است و به همین دلیل مبنای یادگیری خود-راهبر به شمار می آید.

در حال حاضر اگر شخصی بخواهد از تمام اطلاعات جدید منتشر شده در زمینه تخصصی خود آگاه شود ، به طور قطع نخواهد توانست و تنها راه پیش روی او مطالعه گزینشی خواهد بود تخصصی شدن و گسترش موضوعات دانش بشری ، آسان شدن نشر مطالب و كارآیی زیاد وسایل نوین ارتباطی از قبیل شبكه های محلی ، اینترنت و … را می توان دلایل دیگر این مسئله به شمار آورد(سان پینگ،2004)

کسب مهارتهای سواد اطلاعاتی توسط دانشجویان موجب خواهد شد مهارتهای ارزیابی و مدیریتی آنان افزایش یابد و فناوری های اطلاعاتی به فراگیر کمک خواهد کرد تا فارغ از محدودیتهای زمانی ومکانی به یادگیری بپردازند(زمانی1382)

تبدیل فراگیرن به یادگیران خودراهبر باعث خواهد شد که آنان خود بتوانند نیازها واهداف خود رامتناسب با دانش موجود تعیین کنندوافزایش خودراهبری باعث افزایش