وبلاگ

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) چکیده استیل سالیسیلیک اسید (آسپیرین) یکی از داروهای پرمصرف جهان است که به طور بالقوه توانایی انتقال گروه استیل موجود در ساختارش را به مولکول های واجد گروه آمین آزاد دارد. از آنجایی که فعالیت آمیلوئیدی هورمون انسولین بسیار حساس به تغییرات شیمیایی پس از ترجمه است در این پژوهش اثر استیلاسیون انسولین بر ساختار و ویژگی های آمیلوئیدی آن بررسی می شود. برای این منظور انسولین در زمان های مختلف با آسپیرین به عنوان دهنده ی گروه استیل انکوبه گردید و در پایان میزان استیلاسیون این هورمون به کمک دو روش آزمون جذبی OPA و آزمون نشری فلورسامین تائید گردید. سپس به روش های مختلف اسپکتروسکوپی ( جذبی- فرابنفش، فلورسانس، دورنگ نمای دورانی، پراکنش پویای نور)، الکتروفورز ژلی و کشش سطحی ساختار و ویژگی های آمیلوئیدی انسولین های استیله و غیراستیله مقایسه شد. نتایج این پژوهش وجود گونه های مولکولی با وزن بالا در نمونه های انسولین استیله را نشان می دهد. همچنین نتایج مطالعات دو رنگ نمای دورانی و طیف سنجی فلورسانس حاکی از تغییر قابل توجه ساختارهای دوم و سوم این هورمون ضمن فرآیند استیلاسیون است به نحوی که متاثر از این فرایند میزان سطوح آبگریز در معرض و محتوی ساختارهای بتای این پروتئین به میزان چشمگیری افزایش می یابد. علاوه بر این مشخص شد که استیلاسیون باعث افزایش کشش سطحی محلول انسولین می گردد. نتایج آزمون جذبی کنگورد، آزمون نشری تیوفلاوین T و مطالعات میکروسکوپی تمایل بالای انسولین استیله برای حضور در ساختارهای فیبری را نشان داد که البته فاقد سمیت سلولی بودند. همچنین در این پژوهش با استفاده از دو چاپرون آلفا کریستالین و بتا کازئین به طور موثری از فرآیند توده ای شدن انسولین استیله و غیراستیله در الگویی وابسته به غلظت جلوگیری شد. دلیل افزایش تمایل انسولین استیله برای حضور در ساختارهای توده ای و فیبر آمیلوئیدی را می توان با تغییرات ساختاری منحصر به فرد آن توجیه کرد. افزایش سطوح آبگریز در معرض همراه با افزایش محتوی صفحات بتا در ازدیاد تمایل انسولین استیله برای حضور درساختار های توده ای و فیبر آمیلوئید موثر می باشد. با توجه به نتایج این پژوهش به نظر می رسد علاوه بر عوارض جانبی آسپیرین مانند خونریزی دستگاه گوارش، پیامدهای ناشی از واکنش نامطلوب این ترکیب دارویی با پروتئین های مختلف از جمله انسولین را می توان به عواقب ناشی از مصرف بلند مدت این دارو افزود. واژگان کلیدی: آسپیرین، انسولین، استیلاسیون، ساختار، کشش سطحی، فیبر آمیلوئیدی. فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول: مقدمه 1-1- هورمون انسولین …………………………………………………………………………………………………………. 2 1-1- 1- ساختار هورمون انسولین ……………………………………………………………………………….. 4 1-1-1-1- ساختار اول انسولین……………………………………………………………………………….. 4 1-1-1-2- ساختار دوم انسولین………………………………………………………………………………. 5 1-1-1-3- ساختار سوم انسولین……………………………………………………………………………. 6 1-1-1-4- ساختار چهارم انسولین…………………………………………………………………………. 6 1-1-2- سنتز هورمون انسولین……………………………………………………………………………………… 8 1-1-3- ترشح هورمون انسولین…………………………………………………………………………………… 9 1-1-4- اشکال مختلف هورمون انسولین ……………………………………………………………………. 10 1-1-5- عملکرد زیستی هورمون انسولین ………………………………………………………………….. 11 1-1-6- گیرنده هورمون انسولین…………………………………………………………………………………. 13 1-2- بیماری دیابت قندی…………………………………………………………………………………………………… 15 1-2-1- دیابت نوع- I…………………………………………………………………………………………………….. 15 1-2-1-1- دیابت آدیوپاتیک……………………………………………………………………………………. 16 1-2-2- دیابت نوع- II…………………………………………………………………………………………………… 16 1-2-3- دیابت حاملگی………………………………………………………………………………………………….. 17 1-2-4- عوارض بیماری دیابت ……………………………………………………………………………………. 17 عنوان صفحه 1-3- آسپرین ………………………………………………………………………………………………………………………. 19 1-3-1- ساز و کار عملکرد آسپرین …………………………………………………………………………….. 21 1-4- تا خوردگی و تجمعات پروتئینی……………………………………………………………………………….. 22 1-4-1- تجمعات منظم پروتئینی: فیبر آمیلوئیدی…………………………………………………….. 25 1-4-2- مراحل تشکیل فیبریل ها……………………………………………………………………………….. 26 1-4-3- پدیده فیبریلاسیون هورمون انسولین…………………………………………………………….. 28 1-5- نقش چاپرون ها در جلوگیری از فرآیند توده ای شدن و فیبریلاسیون پروتئین ها……………………………………………………………………………………………………. 32 1-5-1- چاپرون های آلفا کریستالین و بتا کازئین……………………………………………………… 32 فصل دوم: مروری بر پژوهش های پیشین…………………………………………………………………………. 35 فصل سوم: مواد و روش های تحقیق 3-1- مواد مصرفی و رده ی سلولی…………………………………………………………………………………….. 40 3-1-1- مواد مصرفی……………………………………………………………………………………………………… 40 3-1-2- رده ی سلولی…………………………………………………………………………………………………… 41 3-2- تهیه محلول ها……………………………………………………………………………………………………………. 41 3-2-1- تهیه محلول های مورد نیاز کشت سلول سرطانی…………………………………………. 41 3-2-1-1- تهیه محلول MTT………………………………………………………………………………… 41 3-2-1-2- تهیه محلول تریپان بلو جهت رنگ آمیزی و شمارش سلول های زنده و غیر زنده……………………………………………………………………………………… 41 3-2-1-3- تهیه محلول SDS-DMF……………………………………………………………………… 42 3-2-2- تهیه ی محلول های پروتئینی………………………………………………………………………… 42 عنوان صفحه 3-2-2-1- تهیه ی محلول انسولین ………………………………………………………………………. 42 3-2-2-2- تهیه محلول های بتاکازئین و آلفاکریستالین………………………………………. 43 3-2-3- تهیه ی محلول های مورد نیاز………………………………………………………………………. 43 3-2-3- 1- تهیه محلول بافر فسفات…………………………………………………………………….. 43 3-2-3-2- تهیه ی محلول استوک ANS……………………………………………………………… 44 3-2-3-3- تهیه ی محلول استوک تیوفلاوین T ………………………………………………… 45 3-2-3-4- تهیه محلول استوک کنگورد………………………………………………………………… 46 3-2-3-5- تهیه محلول OPA………………………………………………………………………………. 47 3-2-3-6- تهیه محلول فلورسامین………………………………………………………………………. 48 3-2-4- تهیه محلول های مورد نیاز ژل الکتروفورز …………………………………………………… 48 3-2-4-1- تهیه محلول آکریل آمید و بیس آکریل آمید……………………………………… 48 3-2-4-2- تهیه محلول 20 درصد SDS…………………………………………………………….. 48 3-2-4-3- تهیه محلول 10 درصد آمونیوم پرسولفات (APS) …………………………. 49 3-2-4-4- تهیه محلول بافر تریس 5/1 مولار ……………………………………………………… 49 3-2-4-5- تهیه محلول بافر تریس 5/0 مولار ……………………………………………………. 49 3-2-4-6- تهیه محلول بافر تانک…………………………………………………………………………. 50 3-2-4-7- تهیه بافر نمونه X2 ……………………………………………………………………………. 50 3-2-4-8- تهیه محلول رنگ آمیزی کوماسی بلو………………………………………………… 51 3-2-4-9- تهیه محلول رنگ زدای کوماسی بلو……………………………………………………. 51 3-3- روش های استفاده شده در این پژوهش………………………………………………………………….. 52 3-3-1- تخلیص آلفا کریستالین ………………………………………………………………………………… 52 3-4- روش های تحقیق………………………………………………………………………………………………………. 53 3-4-1- فرآیند استیلاسیون هورمون انسولین پانکراس گاوی با آسپیرین……………….. 53 عنوان صفحه 3-4-2- الکتروفورز ژلی هورمون انسولین استیله و غیر استیله به منظور بررسی میزان استیلاسیون و تشکیل توده های پروتئینی با وزن مولکولی بالا………………………………………………………………………………………………………….. 53 3-4-3- تعیین گروه های آمین آزاد/ غیر واکنش دهنده در هورمون انسولین……….. 54 3-4-4- مطالعه فلورسانس ذاتی هورمون انسولین در حضور آسپیرین…………………….. 55 3-4-5- مطالعه فلورسانس عارضی هورمون انسولین در حضور آسپیرین………………… 56 3-4-6- بررسی تشکیل فیبر آمیلوئیدی هورمون انسولین در حضور آسپیرین با استفاده از آزمون فلورسانس تیوفلاوین T (ThT) و آزمون اسپکتروسکوپی سنجش جذبی کنگورد……………………………………………………………………….. 57 3-4-7- بررسی توده ای شدن پروتئین انسولین استیله و غیر استیله ……………………. 58 3-4-8- مطالعه اثر استرس های شیمیایی و فیزیکی در القاء تشکیل فیبر آمیلوئیدی انسولین استیله و غیر استیله…………………………………………………………….. 58 3-4-9- مطالعه جلوگیری از توده ای شدن هورمون انسولین استیله و غیر استیله با چاپرون های بتا کازئین و آلفا کریستالین……………………………………………. 59 3-4-10- مطالعه ساختار دوم انسولین به روش دو رنگ نمای دورانی در حضور آسپیرین ………………………………………………………………………………………………………… 59 3-4-11- مطالعه هورمون انسولین به روش دستگاه پراکندگی پویای نور در حضورآسپیرین……………………………………………………………………………………………. 61 3-4-12- مطالعه تغییرات کشش سطحی نمونه های انسولین استیله و غیر استیله………………………………………………………………………………………… 62 3-4-13- مشاهده ی فیبر آمیلوئیدی پروتئین با دستگاه میکروسکوپ فلورسانس…………………………………………………………………………………………………… 63 3-4-14- بررسی فعالیت القا مرگ سلولی انسولین استیله با سنجش MTT …………. 63 3-4-15- آزمون آماری………………………………………………………………………………………………….. 65 عنوان صفحه فصل چهارم: نتایج و بحث 4-1- مطالعه استیلاسیون پروتئین انسولین پانکراس گاوی در حضور آسپیرین……………. 67 4-2- مطالعه بررسی استیلاسیون پروتئین انسولین…………………………………………………………. 67 4-3- بررسی پیدایش گونه های مولکولی با وزن بالای انسولین در حضور آسپیرین با الکتروفورز ژلی……………………………………………………………………………………………………………………. 70 4-4- مطالعه پیدایش گونه های مولکولی مختلف انسولین در حضور آسپیرین با روش پراکنش پویای نور…………………………………………………………………………………………………… 73 4-5- مطالعه ساختار دوم پروتئین انسولین استیله به روش دو رنگ نمای دورانی……….. 75 4-6- مطالعه ساختار سوم انسولین استیله با روش فلورسانس ذاتی و محیطی…………….. 78 4-7- مطالعه کشش سطحی انسولین نمونه های مختلف انسولینی……………………………….. 80 4-8- بررسی توده ای شدن پروتئین انسولین بعد از فرآیند استیلاسیون…………………….. 82 4-9- بررسی تشکیل فیبر آمیلوئیدی پروتئین انسولین در حضور آسپیرین با روش های اسپکتروسکوپی………………………………………………………………………………………………. 84 4-10- مطالعه ی میکروسکوپی تشکیل فیبر آمیلوئیدی به وسیله ی پروتئین انسولین در حضور آسپیرین………………………………………………………………………………………………… 87 4-11- مطالعه ی اثر استرس های شیمیایی و فیزیکی بر ساختار و ویژگی های آمیلوئیدی انسولین استیله و غیر استیله…………………………………………………………………………….. 88 4-12- مطالعه کینتیک توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی……………………………. 93 4-13- جلوگیری از فرآیند توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی به کمک دو چاپرون مولکولی آلفا کریستالین و بتا کازئین……………………………………………….. 94 4-14- مطالعه ی سمیت توده های پروتئینی انسولین استیله……………………………………….. 97 نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………… 99 فهرست منابع و مآخذ 101 فهرست جداول عنوان صفحه جدول3-1- مقادیر لازم برای تهیه ی 1 لیتر بافر فسفات………………………………………………………. 43 جدول3-2- مقادیر لازم برای تهیه ی 1 لیتر بافر تانک………………………………………………………….. 50 جدول 3-3- مقادیر مورد نیاز جهت تهیه ی 25 میلی لیتر بافر نمونه…………………………………. 51 جدول 4-1- تغییرات شعاع هیدرودینامیک پروتئین انسولین در حضور آسپیرین……………… 75 جدول 4-2- محتوای ساختارهای دوم نمونه های مختلف انسولین بر حسب درصد…………… 77 فهرست شکل ها عنوان صفحه شکل 1-1- توالی اسید آمینهی پروتئین انسولین انسانی……………………………………………………….. 4 شکل 1-2- ساختار سوم و چهارم انسولین……………………………………………………………………………….. 7 شکل1-3- نمایی از مراحل سنتز هورمون انسولین………………………………………………………………….. 9 شکل 1-4- نمایی شماتیک از سلول بتای پانکراس و چگونگی ترشح انسولین از این سلول…………………………………………………………………………………….. 10 شکل1-5- مدل ساختاری گیرنده انسولین……………………………………………………………………………… 14 شکل1-6- نمایی از ساختار مولکولی داروی آسپیرین……………………………………………………………. 20 شکل1-7- نمایی از مراحل تاخوردگی پروتئین………………………………………………………………………. 23 شکل1-8- نمایی از ایجاد حالات مولکولی گوناگون در مسیر تاخوردگی پروتئین……………….. 25 شکل1-9- تصویر شماتیک الگوی پراش اشعه X ساختار های بتا در فیبرهای آمیلوئید….. 26 شکل1-10- کینتیک تشکیل فیبر آمیلوئیدی………………………………………………………………………… 27 شکل 1-11- نمایی از ساز و کار فیبریلاسیون هورمون انسولین………………………………………….. 28 شکل1-12- مدل سلسله مراتبی تجمع انسولین در تشکیل فیبر آمیلوئید………………………….. 31 شکل 3-1- نمایی از طیف جذبی انسولین………………………………………………………………………………. 43 شکل3-2- نمایی از طیف جذبی ANS………………………………………………………………………………….. 44 شکل3-3- نمایی از طیف جذبی تیو فلاوین-T………………………………………………………………………. 45 شکل 3-4- نمایی از طیف جذبی کنگورد……………………………………………………………………………….. 46 شکل3-5- نمایی از ساختار ترکیبOPA………………………………………………………………………………. 47 عنوان صفحه شکل3-6- نمایی از ساختار شیمیایی ترکیب فلورسامین………………………………………………………. 48 شکل 3-7- دستگاه فلورسانس Cary-Eclips………………………………………………………………………….. 57 شکل 3-8- نمایی از دستگاه دورنگ نمای دورانی215 Aviv……………………………………………… 60 شکل 3-9- نمایی از دستگاه DLS………………………………………………………………………………………….. 61 شکل3-10- دستگاه کشش سنج Kruss K100…………………………………………………………………….. 62 شکل3-11- نمایی از دستگاه میکروسکوپ فلورسانس Olympus-CX31…………………………… 63 شکل 3-12- نمایی از خانه های پلیت کشت سلولی……………………………………………………………… 64 شکل 3-13- تبدیل MTTبه فورمازان در یک واکنش کاهشی در میتوکندری سلول های زنده…………………………………………………………………………………………………. 65 شکل 4-1- نتایج حاصل از مطالعه ی استیلاسیون پروتئین انسولین با استفاده از آزمون های جذبیOPA و نشری فلورسامین………………………………………………………. 69 شکل 4-2- نمایی از الکتروفورز طبیعی و غیر طبیعی (احیایی و غیر احیایی ) نمونه های مختلف هورمون انسولین………………………………………………………………………………………….. 71 شکل 4-3- نمایی از الکتروفورز طبیعی و غیر طبیعی (احیایی و غیر احیایی ) نمونه های مختلف هورمون انسولین………………………………………………………………………………………… 72 شکل 4-4- مطالعه ی DLS نمونه های متفاوت انسولین……………………………………………………… 74 شکل 4-5- طیف دو رنگ نمای دورانی محدوده فرابنفش دور نمونه های انسولین استیله شده در مدت زمان 20 روز و 36 روز………………………………………………………… 76 شکل 4-6- طیف نشری فلورسانس ذاتی نمونه های مختلف انسولین………………………………….. 79 شکل 4-7- طیف نشری فلورسانس عارضی نمونه های مختلف انسولین……………………………… 80 شکل 4-8- مطالعه ی تغییرات کشش سطحی نمونه های متفاوت انسولین طی انکوباسیون در مدت زمان 20 و 36 روز…………………………………………………………………………… 82 شکل 4-9- مطالعه ی توده ای شدن انسولین در حضور آسپیری………………………………………… 83 عنوان صفحه شکل 4-10- مطالعه ی فلورسانس تیوفلاوین T نمونه های انکوبه شده 20 روز و 36 روز انسولین در حضور آسپیرین………………………………………………………………………. 85 شکل 4-11- مطالعه ی اتصال کنگورد به نمونه های مختلف انسولینی………………………………. 86 شکل 4-12- تصویر فیبر آمیلوئیدی پروتئین انسولین مشاهده شده با فلورسانس تیوفلاوین T………………………………………………………………………………………………………….. 88 شکل 4-13- مطالعه ی نشر فلورسانس ذاتی نمونه های متفاوت انسولین در حضور استرس شیمیایی و فیزیکی…………………………………………………………………………………….. 90 شکل4-14- مطالعه ی نشر فلورسانس عارضی نمونه های متفاوت انسولین در حضوراسترس شیمیایی و فیزیکی………………………………………………………………………………………. 91 شکل 4-15- مطالعه ی فلورسانس تیوفلاوین T نمونه های متفاوت انسولین در حضور استرس شیمیایی و فیزیکی…………………………………………………………………………………….. 92 شکل 4-16- مطالعه ی کنیتیک توده ای شدن نمونه های مختلف انسولینی……………………. 94 شکل 4-17- مطالعه جلوگیری از فرآیند توده ای شدن نمونه های مختلف انسولین با استفاده از چاپرون های بتا کازئین و آلفا کریستالین……………………………………………. 96 شکل 4-18- نتایج حاصل از آزمون MTT پس از 24 ساعت انکوبه کردن رده سلول سرطانی Jurkat با فیبر نمونه های انسولینی استیله وغیراستیله………………………… 98 علائم اختصاری BPI: Bovine Pancreatic Insulin. OPA: o-Phthalaldehyde. ANS: 1-anilino-8-naphthalene sulfonate. CD: Circular dichroism. CDNN: Context dependent neural networks. DLS: Dynamic light scattering. DMF: Dimethylformamide. DMSO: Dimethyl Sulfoxide. DTT: Dithiothreitol. MTT: 3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide. RH: Hydrodynamic radius. RPMI: Rapid Prototyping & Manufacturing Institute. SDS: Sodium dodecyl sulfate.

1-کلیات پژوهش….. 2 1-1- مقدمه و بیان مسأله. 2 1-2- ضرورت و اهمیت مسأله. 4 1-3- اهداف پژوهش… 6 1-4- سوالات اصلی پژوهش… 6 1-5- فرضیات پژوهش… 7 1-6- تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها 7 2-.. مبانی نظری پژوهش و پیشینه 2-1- مقدمه. 11 2-2- تعاریف تعهد سازمانی.. 11 2-3- دیدگاههای مربوط به ابعاد تعهد سازمانی.. 13 2-3-1- دیدگاه پورتر، کامپتون و اسمیت….. 13 2-3-2- دیدگاه اتزیونی…. 13 2-3-3- دیدگاه آرجریس……. 14 2-3-4- دیدگاه استاو و سالانسیک (1977).. 14 2-3-5- -الگوی آنجل و پری….. 15 2-3-6- الگوی مایر و شورمن…. 15 2-3-7- -دیدگاه هارتمن و بمیکز… 15 2-3-8- دیدگاه بالفور و وکسلر… 16 2-3-9- الگوی مودی و همکاران…. 21 2-3-10- الگوی سه جزئی آلن و مایر… 21 2-4- فرآیند ایجاد تعهد سازمانی: 22 2-4-1- اریلی و چاتمن…. 22 2-4-2- مارتین و نیکولز… 23 2-5- نتایج و پیامدهای تعهد سازمانی: 23 2-6- عوامل مؤثر بر تعهدسازمانی: 24 2-6-1- دیدگاه استرون…. 24 2-6-2- دیدگاه استیرز، پورتر و مودی….. 25 2-6-3- مودی و همکاران…. 25 2-7- تعاریف کیفیت زندگی کاری.. 27 2-7-1- تعریف ولش……. 27 2-7-2- دیدگاه وک چیو… 27 2-7-3- تعاریف فارکوهر… 30 2-8- ضرورت و اهداف کیفیت زندگی کاری.. 30 2-9- الگوهای کیفیت زندگی کاری: 31 2-9-1- الگوی توماس…… 31 2-9-2- الگوی والتون…. 31 2-9-3- الگوی کاسیو… 32 2-9-4- الگوی هریکو مک بوی….. 32 2-9-5- الگوی مورتون…. 33 2-10- راههای بهبود کیفیت زندگی کاری.. 33 2-11- عوامل موثر در کاهش کیفیت زندگی کاری.. 35 2-12- مدلهای تعارض کار-خانواده: 37 2-12-1- مدل اول: چهار دسته نظریه مدلهای عمومی…. 38 2-12-2- مدلهای مبتنی بر حمایت اجتماعی…. 43 2-12-3- مدل های مبتنی بر تقاضاها و انتظارات نقش کاری و خانوادگی…. 44 2-13- پیشینه پژوهش: 45 2-13-1- پژوهشهای داخلی:. 45 2-13-2- پژوهشهای خارجی:. 49 2-14- خلاصه فصل.. 52 3-. مواد و روش پژوهش 3-1- مقدمه ………………………….54 3-2- روش پژوهش… 54 3-3- جامعه آماری و روش نمونهگیری و روش اجرا 54 3-4- ابزارهای جمع آوری اطلاعات.. 54 3-4-1- پرسشنامه تعهدسازمانی آلن و مایر (1991).. 54 3-4-2- پرسشنامه تعارض کار-خانواده (نت مه یر،1996).. 55 3-4-3- پرسشنامه کیفیت زندگی کاری:. 56 3-5- روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 56 4-. نتایج و یافته های پژوهش 4-1- مقدمه…….. 58 4-2- اطلاعات توصیفی.. 58 4-3- یافته های استنباطی.. 62 5-. نتیجه گیری و بحث 5-1- مقدمه………….. 70 5-2- بحث در مورد یافته های پژوهش… 70 5-2-1- سؤالات پژوهش……. 70 5-2-2- فرضیه های پژوهش……. 72 5-3- محدودیتها 73 5-4- پیشنهادها 73 5-4-1- پیشنهادهای پژوهشی…. 73 5-4-2- پیشنهادهای کاربردی….. 73 فهرست جداول 2-1-جدول تعاریف تعهدسازمانی………………………………………………………………………………………….11 2-2-ابعاد تعهد سازمانی از دیدگاه آرجریس…………………………………………………………………………………………………………………………13 2-3-نتایج مطلوب و نامطلوب تعهد سازمانی در سطح فرد، گروه و سازمان………………………………………………………………………..24 3-1-مقدار پایایی پرسشنامه تعهد سازمانی……………………………………………………..53 3-2-پایایی پرسشنامه تعارض کار-خانواده……………………………………………………………………………….. 54 3-3-پایایی پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون………………………………………………………………………………………………………………54 4-1-فراوانی و درصد فراوانی سن آزمودنی­ها………………………………………………………………………………………………………………………..56 4-2-فراوانی و درصد فراوانی سطح تحصیلات آزمودنی­ها…………………………………………………………………………………………………….57 4-3-فراوانی و درصد فراوانی سابقه آزمودنی­ها…………………………………………………………………………………………57 4-4-میزان تحصیلات بر اساس سابقه­ی آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………………….58 4-5-میزان سن بر اساس سابقه­ی آزمودنی­ها……………………………………………………………………………………………………………………….58 4-6-میزان سن بر اساس تحصیلات آزمودنی ها…………………………………………………………………………………………………………………..59 4-7-آزمون t تک نمونه ای تعهد سازمانی و مولفه­های آن…………………………………………………………………………………………………..59 4-8-آزمون t تک نمونه ای تعارض کار-خانواده و خانواده-کار…………………………………………………………………………………………….60 4-9-آزمون t تک نمونه ای کیفیت زندگی کاری و ابعاد آن………………………………………………………………………………………………. 60 4-10همبستگی بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………………….. 61 4-11-همبستگی تعارض کار-خانواده و تعهد سازمانی………………………………………………………………………………………………………..61 4-12-همبستگی بین ابعاد کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی……………………………………………………………………………………… 62 4-13همبستگی کیفیت زندگی کاری و تعارض کار-خانواده با تعهد سازمانی…………………………………………………………………… 63 4-14-همبستگی بین مولفه­های تعارض کار-خانواده و خانواده کار و کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی…………………….63 4-15-همبستگی بین مولفه­های تعارض کار-خانواده با تعهد سازمانی………………………………………………………………………………..64 4-16-همبستگی بین زیرمقیاس­های مولفه­ی کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی……………………………………………………….. 65 فهرست شکل­ها 2-1- الگوی پیشایندهای تعهد سازمانی……………………………………………………………………… 16 2-2-الگوی پیشایندهای تعهد سازمانی بالفور و کسلر………………………………………………………………………………………………………….. 19 2-3- پیش شرط­های عاطفی………………………………………………………………………………………………. 25 2-4- اجزای کیفیت زندگی کاری………………………………………………………………………………………………28 چكیده: هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه تعارض کار-خانواده و کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی کارکنان شرکت گازسوزان نجف­آباد بود. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را 1200 نفر از کارکنان شهرک صنعتی نجف­آباد در سال 1392 تشکیل می­داد. از میان این تعداد نمونه­ای به حجم 300 نفر با استفاده از جدول کرجسی مورگان و به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر (1993)، پرسشنامه تعارض کار-خانواده نت مه­یر (1996) و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون (1975) بود. تجزیه و تحلیل داده­های این پژوهش با استفاده از نرم­افزار spss-21 در دو سطح آمار توصیفی با استفاده از شاخص­های آماری نظیر فراوانی، میانگین و انحراف معیار به تجزیه و تحلیل داده­ها پرداخته و در سطح آمار استنباطی متناسب با سطح سنجش داده­ها و مفروضات آماری از روش ضریب همبستگی پیرسون، روش تحلیل رگرسیون چندمتغیری و t تک نمونه­ای استفاده به عمل آمده است. نتایج تحلیل یافته­های پژوهش نشان داد که بین کیفیت زندگی کاری و تعهد سازمانی رابطه­ی مثبت معناداری وجود دارد. بین تعارض کار-خانواده با تعهد سازمانی ارتباط منفی و معناداری وجود دارد و همچنین بین تعهد سازمانی و مؤلفه­های کیفیت زندگی کاری همبستگی مثبت معناداری وجود دارد و همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیری نشان داد که مقیاس­های تعارض خانواد کار و کیفیت زندگی کاری به گونه­ی معنی­داری توان پیش­بینی تعهد سازمانی را به میزان 16 درصد دارا هستند و مقیاس­های تعارض خانواده-کار و کار-خانواده به طرز معنی­داری توان تبیین واریانس تعهد سازمانی را به میزان 10 درصد داراست و زیرمقیاس­های مؤلفه­ی کیفیت زندگی کاری به گونه­ی معنی­داری توان تبیین واریانس تعهد سازمانی را به میزان 37 درصد دارا هستند. مقدمه در جهان امروز بسیاری از فعالیت­های اساسی و حیاتی موردنیاز را سازمان­های گوناگون انجام می­دهند یعنی پیشرفت و بقای جامعه تابع عملکرد موثر سازمان­هاست؛ بنابراین می­توانیم جامعه­ی امروز را جامعه­ای سازمانی بنامیم. در این بین، از مهمترین وسایل دستیابی به پیشرفت و ترقی، سازمان­هایی هستند که بتوانند با کارآمدی و اثربخشی از عهده­ی وظایف خودبرآیند (علاقه بند،1388). فلسفه­­ی وجودی هرسازمان به نیروی­انسانی آن وابسته­است (مهدی­زاده و حسینی،1389). تقریبأ تمامی صاحب نظران، منابع انسانی را به عنوان اساسی­ترین عامل قلمداد کرده­اند؛ بنابراین منابع انسانی نقش محوری در تحول سازمان دارد و تحولات عظیم سازمانی از توانمندی­های نامحدود فکری این عامل سرچشمه می­گیرد (لوتانس[1]،1998)

بهمن ماه 1393 تکه هایی از متن به عنوان نمونه : چکیده تأثیر تنش خشکی انتهای فصل و سالیسیلیک اسید بر دمای سایه‌انداز گیاهی، عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم کلزا به کوشش امین حیدری به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید (صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی مولار) بر ویژگی‌های مورفولوژی و فیزیولوژیک دو رقم کلزا (ساری گل و RGS) تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی انتهای فصل، پژوهشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب- دانشگاه شیراز، در سال زراعی 93-1392 طراحی و اجرا شد. آزمایش به‌صورت کرت­های دوبار خردشده، بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار بود. نتایج نشان داد که همه فاکتورهای موردبررسی (تنش خشکی انتهای فصل، رقم و سالیسیلیک اسید) بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، طول خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اثر معنی‌داری اعمال کردند ولی ارتفاع بوته و تعداد شاخه فرعی فقط تحت تأثیر رقم قرارگرفته و تنش خشکی و سالیسیلیک اسید اثر معنی‌داری بر این صفات اعمال نکردند. هر دو رقم مورداستفاده در این پژوهش نسبت به تنش خشکی در زمان گلدهی بسیار حساس بوده به‌طوری‌که تنش خشکی باعث کاهش 40 درصدی عملکرد در هر دو رقم شد. عملکرد در رقم RGS از 6780 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری مطلوب به 3930 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش خشکی انتهای فصل کاهش یافت. در هر دو رقم در شرایط آبیاری مطلوب تیمار 1 میلی مولار و در شرایط تنش تیمار 2 میلی مولار سالیسیلیک اسید بیشترین میزان عملکرد را در گیاه کلزا تولید کردند. هر دو رقم پاسخ مشابهی نسبت به تنش خشکی و سالیسیلیک اسید داشتند، ولی به‌طورکلی رقم RGS عملکرد بالاتری (5354 کیلوگرم در هکتار) را نسبت به رقم ساری گل (4911 کیلوگرم در هکتار) تولید نمود. همچنین در هر دو رقم دمای سایه‌انداز گیاه نیز تحت تأثیر سالیسیلیک اسید در شرایط تنش خشکی کاهش یافت. به‌طورکلی می‌توان چنین نتیجه گرفت، اگرچه تنش خشکی باعث ایجاد اثرات سویی بر رشد و عملکرد کلزا شده است ولی استفاده از سالیسیلیک اسید توانسته بخشی از این خسارت را جبران کند. کلمات کلیدی: سالیسیلیک اسید، دمای سایه انداز، کلزا، عملکرد دانه. فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول: مقدمه 1-1- مقدمه. 2 1-2-کلزا 3 1-2-1- تاریخچه و مبدأ کلزا. 3 1-2-2- جایگاه کلزا در ایران و جهان. 4 1-2-3-گیاه‌شناسی کلزا. 4 1-2-4- اکولوژی کلزا. 5 1-2-5- مراحل رشد و نمو گیاه کلزا. 6 1-3- تنش خشکی 8 1-3-1- مکانیسم‌های مقاومت به تنش خشکی. 9 1-3-2- تأثیر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد کلزا. 9 1-4- سالیسیک اسید 10 1-4-1- تاریخچه. 10 1-4-2- ساختمان سالیسیلیک اسید و مشتقات آن. 11 1-4-3- مکانیسم احتمالی فعال در پاسخ به تنش‌ها در گیاهان. 12 1-4-4- اثر سالیسیلیک اسید بر فتوسنتز. 12 1-4-5- نقش سالیسیلیک اسید در مقاومت گیاهان به تنش‌های محیطی 13 اهداف پژوهش 14 فصل دوم: مروری بر پژوهش های پیشین 2-1- تنش خشکی و تاثیر آن بر رشد و عملکرد کلزا 16 2-2- نقش سالیسیلیک اسید در کاهش اثرات تنش 18 فصل سوم: مواد و روش ها 3-1- شرایط اقلیمی و مشخصات محل آزمایش 24 3-2- مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک محل آزمایش 25 3-3- طرح آزمایش 26 3-4-رقم‌های کلزا 27 3-5- آماده‌سازی زمین و کاشت 27 3-6- عملیات داشت 28 3-7- اعمال تیمارها 30 3-7-1- تنش خشکی. 30 3-7-2-کاربرد سالیسیلیک اسید. 31 3-8- عملیات برداشت 32 3-9- اندازه‌گیری صفات 33 3-10- تجزیه‌وتحلیل آماری داده‌ها 37 فصل چهارم: نتایج و بحث 4-1- ارتفاع بوته 39 4-2- تعداد شاخه فرعی در بوته 42 4-3- قطر ساقه 43 4-4- طول خورجین 45 4-5- تعداد خورجین در ساقه اصلی، شاخه های فرعی و تعداد خورجین در بوته 49 4-6- تعداد دانه در خورجین 54 4-7- وزن هزار دانه 58 4-8- عملکرد دانه 63 4-9- عملکرد بیولوژیک 68 4-10- شاخص برداشت 75 4-11- روند تغییرات دمای سایه‌انداز گیاهی 77 4-12- دمای نهایی سایه‌انداز گیاهی 79 4-13- انتقال مجدد 84 4-14- آهنگ تجمع ماده خشک 87 فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات 5-1- نتیجه‌گیری 91 5-2- پیشنهادات 92 فهرست منابع 93 فهرست جداول عنوان صفحه جدول 1-1- ترکیب شیمیایی دانه کلزا.. 7 جدول 1-2- ارتباط رنگ پوسته دانه کلزا با ترکیب شیمیایی دانه 7 جدول 1-3- ترکیبات نامطلوب موجود در کلزا و محل حضور آن‌ها.. 7 جدول 3-1- مشخصات هواشناسی شهرستان داراب در سال زراعی 1392-1993. 24 جدول 3-2- مشخصات خاک محل آزمایش.. 25 جدول 3-3- ویژگی‌های زراعی کلزا، ارقام ساری گل و RGS… 27 جدول 4-1- تجزیه واریانس صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های متفاوت سالیسیلیک اسید.. 41 جدول 4-2- مقایسه میانگین صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید.. 44 جدول 4-3- تجزیه واریانس صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های متفاوت سالیسیلیک اسید.. 47 جدول 4-4- مقایسه میانگین صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید.. 53 جدول 4-5- تجزیه واریانس صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های متفاوت سالیسیلیک اسید.. 57 جدول 4-6- مقایسه میانگین صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید.. 61 جدول 4-7- جدول تجزیه واریانس صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های متفاوت سالیسیلیک اسید.. 70 جدول 4-8- مقایسه میانگین صفات گیاهی دو رقم کلزا در رژیم‌های مختلف آبیاری و غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید.. 74 فهرست شکل ها عنوان صفحه شکل 1-1- مدل شماتیک فعالیت سالیسیلیک اسید برای القای مقاومت در تنش‌های غیر زیستی 12 شکل 3-1- نقشه طرح آزمایش 26 شکل 3-2- مراحل آماده‌سازی و کاشت. 28 شکل 3-3- مراحل داشت. 29 شکل 3-4- مرحله گلدهی (زمان اعمال تیمارهای تنش خشکی). 30 شکل 3-5- اعمال تیمار سالیسیلیک اسید. 31 شکل 3-6- مراحل برداشت 32 شکل 3-7- اندازه‌گیری ارتفاع نهایی 33 شکل3-8- اندازه‌گیری دمای سایه‌انداز گیاهی کلزا با استفاده از دماسنج مادون‌قرمز 35 شکل 3-9- اندازه گیری قطر ساقه با استفاده از کولیس ورنیه 35 شکل 4-1- اثر رقم بر ارتفاع بوته 40 شکل 4-2- اثر رقم بر تعداد شاخه فرعی در بوته 42 شکل 4-3- اثر سطوح تنش خشکی بر طول خورجین در بوته کلزا 45 شکل 4-4- اثر رقم بر طول خورجین 46 شکل 4-5- اثر تیمارهای سالیسیلیک اسید بر طول خورجین در بوته 48 شکل4-6- اثر متقابل سطوح مختلف تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر طول خورجین در بوته 48 شکل4-7- اثر رقم بر تعداد خورجین در ساقه اصلی 49 شکل4-8- اثر سطوح تنش خشکی بر تعداد خورجین در شاخه های فرعی 50 شکل4-9- اثر تیمارهای سالیسیلیک اسید بر تعداد خورجین در شاخه های فرعی 51 شکل4-10- اثر سطوح تنش خشکی بر تعداد خورجین در بوته 52 شکل4-11- اثر تیمارهای سالیسیلیک اسید بر تعداد خورجین در بوته 52 شکل4-12- اثر سطوح تنش خشکی بر تعداد دانه در خورجین 54 شکل4-13- اثر رقم بر تعداد دانه در خورجین 55 شکل4-14- اثر تیمارهای سالیسیلیک اسید بر تعداد دانه در خورجین 56 شکل4-15- اثر متقابل سطوح تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر تعداد دانه در خورجین 56 شکل 4-16- اثر سطوح تنش خشکی بر وزن هزاردانه 58 شکل 4-17- اثر رقم بر وزن هزار دانه 59 شکل4-18- اثر تیمارهای سالیسیلیک اسید بر وزن هزاردانه 60 شکل4-19- اثر متقابل سطوح تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر وزن هزار دانه 60 شکل4-20- اثر متقابل رقم و سالیسیلیک اسید بر وزن هزار دانه در شرایط آبیاری مطلوب 62 شکل4-21- اثر متقابل رقم و سالیسیلیک اسید بر وزن هزار دانه در شرایط تنش خشکی انتهای فصل 63 شکل4- 22- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر عملکرد دانه کلزا 64 شکل4-23- اثر رقم بر عملکرد دانه کلزا 64 شکل4- 24- اثر تیمارهای سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه کلزا 65 شکل4-25- اثر متقابل تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه کلزا 66 شکل4-26- اثر متقابل رقم و سالیسلیک اسید بر عملکرد دانه کلزا در شرایط آبیاری مطلوب 67 شکل4-27- اثر متقابل رقم و سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش خشکی انتهای فصل. 68 شکل4-28- اثر سطوح مختلف تنش خشکی بر عملکرد بیولوژیک کلزا 69 شکل4-29- اثر رقم بر عملکرد بیولوژیک کلزا 71 شکل4-30- اثر تیمارهای مختلف سالیسیلیک اسید بر عملکرد بیولوژیک کلزا 72 شکل4-31- اثر متقابل تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر عملکرد بیولوژیک کلزا 73 شکل4-32- اثر رقم بر شاخص برداشت 75 شکل4-33- اثر متقابل رقم و سالیسیلیک اسید بر شاخص برداشت 76 شکل4-34- روند تغییرات دمای سایه‌انداز گیاهی در تیمارهای تنش خشکی 77 شکل4- 35- روند تغییرات دمای سایه‌انداز گیاهی در ارقام کلزا 78 شکل4- 36- روند تغییرات دمای سایه‌انداز گیاهی در تیمارهای سالیسیلیک اسید 79 شکل4-37- اثر سطوح تنش خشکی بر دمای نهایی سایه‌انداز گیاهی 80 شکل4-38- اثر رقم بر دمای نهایی سایه‌انداز گیاهی 81 شکل4-39- اثر متقابل سطوح تنش خشکی و ارقام کلزا بر دمای نهایی سایه‌انداز گیاهی 82 شکل4-40- اثر سطوح سالیسیلیک اسید بر دمای نهایی سایه‌انداز گیاهی 83 شکل4-41- اثر متقابل رقم و سالیسیلیک اسید بر دمای نهایی سایه‌انداز گیاهی 83 شکل4-42- اثر متقابل سطوح تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر دمای نهایی سایه‌انداز گیاهی 84 شکل4-43- اثر رژیم آبیاری بر میزان انتقال مجدد مواد فتوسنتزی 85 شکل4-44- اثر رقم بر انتقال مجدد مواد فتوسنتزی 86 شکل4-45- اثر تیمارهای سالیسیک اسید بر انتقال مجدد مواد فتوسنتزی 86 شکل4-46- روند تغییرات تجمع ماده خشک در طول دوره رشدی کلزا در سطوح مختلف تنش خشکی 87 شکل4-47- روند تغییرات تجمع ماده خشک در طول دوره رشدی کلزا در ارقام مختلف 88 شکل4-48- روند تغییرات تجمع ماده خشک در طول دوره رشدی کلزا در تیمارهای سالیسیلیک اسید 89 فصل اول مقدمه 1-1- مقدمه: جمعیت جهان پیوسته در حال افزایش است، این جمعیت که در سال 1930 میلادی فقط 2 میلیارد نفر بوده است در سال 1990 به 3/5 میلیارد نفر رسید و در سال 2000 میلادی از 6 میلیارد نفر تجاوز کرد پیش‌بینی‌شده است که تعداد این جمعیت در حال افزایش تا سال 2025 به 8 میلیارد نفر خواهد رسید (فائو، 2006). با توجه به افزایش روزافزون جمعیت جهان و به دنبال آن افزایش تقاضا برای غذا، اگر سرعت تولید محصولات غذایی همگام با سرعت افزایش جمعیت نباشد، کمبود غذا در آینده غیرقابل‌انکار است (گالاهر، 1984). طبق پیش‌بینی فائو تقاضا برای مصرف مواد غذایی در کشورهای درحال‌توسعه از سال 1980 تا 2030 حدود 7/2 برابر خواهد شد (فائو، 2006). بیشتر از سه‌چهارم جمعیت جهان در کشورهای درحال‌توسعه بوده و متأسفانه سهم عمده افزایش جمعیت نیز مربوط به این کشورها است که در حال حاضر با مشکل گرسنگی دست ‌به ‌گریبان‌اند، به‌گونه‌ای که 20 درصد مردم این کشورها دچار سوءتغذیه هستند و افزایش جمعیت در این کشورها به معنای افزایش تعداد گرسنگان است (پیراسته و امام، 1389). افزایش جمعیت جهان و همچنین کاهش زمین‌های زراعی موردنیاز برای بقای کشاورزی، اهمیت و لزوم اصلاح گیاهان را برای افزایش پتانسیل عملکرد و سازگاری به تنش‌های غیر زیستی را بیش‌ از پیش آشکار ساخته است (آرائوس و همکاران، 2002). ایران با متوسط نزولات آسمانی 240 میلی‌متر که کمتر از یک‌سوم میزان بارنگی سالانه جهانی می‌باشد، دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک است در مناطق خشک میزان بارنگی سالانه از تبخیر و تعرق پایین‌تر بوده و امکان بروز دوره خشکی در طول سال امری اجتناب‌ناپذیر است (وفا بخش و همکاران، 1387)؛ بنابراین در ایران کمبود آب اصلی‌ترین مشکل کشاورزی می‌باشد (خدابنده و جلیلیان، 1376). با توجه به این موضوع کشاورزان و دست‌اندرکاران کشور، اصولاً باید با تلاش زیاد و همچنین بکار بردن روش‌هایی چون مدیریت صحیح و اقتصادی منابع آبی و استفاده بهینه از آب، میزان تولید محصولات زراعی و ثبات در تولید را افزایش دهند تا بتوانند از این طریق مشکل غذایی جمعیت در حال افزایش را برطرف سازند. دانه‌های روغنی نقش بسزایی در تغذیه انسان دارند اما بیش از 90 در صد روغن مصرفی در ایران از طریق واردات تأمین می‌شود و سهم تولید داخلی فقط 10 درصد می‌باشد به همین دلیل تولید دانه‌های روغنی در سال‌های اخیر بیش‌تر موردتوجه قرارگرفته و در رأس برنامه‌های مسئولین وزارت جهاد کشاورزی می‌باشد (شریعتی و قاضی شهنی زاده، 2000). در این میان کلزا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گیاهان روغنی برای کشت در شرایط آب و هوایی کشور موردتوجه قرارگرفته است تولید جهانی کلزا در مقایسه با دیگر روغن‌های گیاهی در مقام دوم بعد از سویا قرار دارد و میزان آن بیش از 42 میلیون تن می‌باشد همچنین پس از استحصال روغن، کنجاله باقی‌مانده سرشار از پروتئین بوده و برای تغذیه دام مناسب است (آلیاری و همکاران،1379).

نوشتار حاضر، با استفاده از بنیادی­ترین مباحث جهان­ بینی و کلامی اسلام، یعنی: «نظریه توحید»، «نظریه امامت» و «نظریه معاد»؛ مبانی کلامی مشروعیت حکومت دینی را به بحث نشانده است. بدون شک «نظریه توحید»، آموزه‌ای صرفا اندیشه‌ای و نظری نیست؛ بلکه تأثیر آن در مسائل اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی، اقتصادی و سیاسی، انکار ناپذیر و تأمین­گر یکی از متقن­ترین پشتوانه­های مشروعیت حکومت دینی، از طریق انحصار ولایت و حاکمیت در ذات احدیت است. نظریه امامت در تفکر شیعی نیز از محورهای مهم در تبیین مبنای مشروعیت حکومت دینی است؛ چه اینکه در این نظام فکری، سکان جامعه اسلامی تنها در اختیار مأذونان الهی است، که مصداق بارز آنها انبیاء‰ و ائمة هدی‰ با ویژگی عصمت و علم لدنی هستند. سخن دیگر اینکه بر اساس جهان بینی اسلامی، سعادت و شقاوت حیات ابدی، از رهگذر اعمال این دنیایی است و از آنجا كه كوچكترین اعمال انسان­ها در وادی ابدیت نقش آفرین است؛ لازم و ضروری است که هدایت جامعه توسط نظامی سامان یابد كه اوّلا، جامعه را از آلودگی‌ها و پلیدی‌ها دور نگه دارد و ثانیاً، بستر بالندگی آحاد را در ورود سعادتمندانه به حیات ابدی فراهم سازد، لذا به حکم عقل، ضروری است سازمان اجتماعی بشر از هر جهت مطابق اراده الهی بوده و ناحیه قدس الهی تأمین­گر درستی، حقانیت و مشروعیت آن باشد. بدین ترتیب با الهام از اصول سه گانه «توحید»، «امامت» و «معاد»؛ احراز می­شود که مبنای فرید مشروعیت حکومت دینی، جز إذن الهی نیست. واژگان کلیدی: کلام، مشروعیت، حکومت دینی، توحید، حاکمیت، ولایت، امامت، معاد فهرست مطالب عنوان صفحه مقدمه 1 تبیین موضوع تحقیق .. 1 اهمیت و جایگاه موضوع 1 هدف از تحقیق 2 تبیین واژگان موضوع 3 سؤال­های اصلی و فرعی تحقیق 5 فرضیه‌های تحقیق 5 پیشینه تحقیق 6 روش تحقیق .. 11 بخش اوّل: مفاهیم و كلیات .. 12 فصل اوّل: حکومت و ادّله ضرورت آن 14 مقدمه 14 1- 1- تبیین حکومت و فرق آن با حاکمیت و دولت 16 1- 1- 1- معنای لغوی .. 16 1-1-2- تعریف اصطلاحی 17 1- 1-3- فرق حکومت با دولت و حاکمیت 17 1- 2- ادّله عقلی ضرورت حكومت 19 1- 2- 1- دلیل عقلی در تبیین برخی اندیشمندان اسلامی 19 1- 2- 2- دلیل عقلی در تبیین گروهی از اندیشمندان غربی 21 1- 3- ادله نقلی ضرورت حكومت 25 1- 3- 1- آیات قرآن كریم 25 1-3-2- روایات 27 1- 4- نتیجه­گیری 29 فصل دوم: تبیین ماهیت حكومت دینی .. 30 مقدمه . 30 2- 1- حكومت دینی در اندیشه سیاسی غرب 30 2- 2- حكومت دینی در اندیشه سیاسی اسلام . 33 2-3- شکل و ساختار حکومت دینی .. 36 2- 4- نتیجه­گیری 38 فصل سوم: ضرورت حكومت دینی .. 39 مقدمه . 39 3- 1- ادّله ضرورت حكومت دینی در اندیشه سیاسی اسلام 39 3- 1- 1- جامعیت و كمال دینی 39 3- 1-2- حفظ دین و اجرای حدود و حقوق دینی 43 3- 1-3- اقدام عملی پیامبر اسلام …وانبیاء پیشین ‰ درتأسیس حکومت … 46 3-2- نقد و بررسی شبهات منكران حكومت دینی 48 3-2-1- ناكامی دین ثابت در پاسخ به نیازهای متغیر و نقد و بررسی آن 49 3-2-2- لكه دارشدن قداست دین و نقد و بررسی آن . 52 3-2-3- ناكامی تاریخی حكومت دینی در اداره جا معه و نقد و بررسی آن 53 3-3- نتیجه­گیری 54 فصل چهارم: کلامی بودن بحث حکومت دینی .. 55 مقدمه 55 5- 1- سنخ مباحث كلامی وتفاوت آن با مباحث فقهی 55 5-2- ثمرات كلامی یا فقهی بودن مبحث حكومت دینی 60 5-3- نتیجه­گیری .. 62 فصل پنچم: مشروعیت حکومت .. 63 مقدمه 63 4- 1- مفهوم لغوی مشروعیت 64 4- 2- تعاریف اصطلاحی مشروعیت و نقد و بررسی آنها 65 4-2- 1- نظریه انطباق با قانون و نقدو بررسی آن . 65 4-2-2- نظریه انطباق فرآیند اقتداریابی با باورها وعقاید مردم ونقدوبررسی آن. 66 4-2-3- نظریه كارآمدی دراز مدت و نقد و بررسی آن . 66 4-2-4- نظریه میل و رضایت مردم و نقد و بررسی آن 67 4-2- 5- نظریه رأی اکثریت و نقدو بررسی آن . 69 4-2- 6- نظریه قرار داد اجتماعی و نقدو بررسی آن 70 4-3- نتیجه­گیری .. 71 بخش دوم: مبانی مشروعیت حکومت دینی با نگرش کلامی .. 72 فصل اوّل: مبانی مشروعیت حکومت دینی بر اساس اندیشه توحیدی اسلام . 74 مقدمه . 74 1- 1- تبیین اندیشه توحید در اسلام 75 1- 1- 1- بررسی لغوی و اصطلاحی واژه توحید 76 1- 1-2- ادلّه و مراتب توحید 76 1- 1- 2- 1- دلیل اوّل: فطرت 76 1- 1- 2- 2- دلیل دوّم: تمانع 77 1- 1-2 – 3- دلیل سوم: نفی ترکیب 78 1- 1- 2- 4- دلیل چهارم: کمال مطلق و نامحدودیت خداوند 78 1- 1- 2- 5- مراتب توحید 79 1- 2- مبنای مشروعیت حکومت دینی براساس اصل توحید 80 1-2- 1- توحید در مالکیت 80 1- 2- 1- 1- واژه مالکیت 80 1- 2- 1-2- مالکیت حقیقی و اعتباری 80 1- 2- 1- 3- توحید در مالکیّت از منظر قرآن 83 1- 2- 1-4- خالقیت، مبنای مالکیت حقیقی خداوند بر عالم 84 1-2-2- توحید در ولایت … 86 1- 2-2 – 1- واژه ولایت… 86 1- 2- 2- 2- توحید در ولایت حقیقی از منظر قرآن . 88 1- 2- 2- 3- اقسام ولایت خداوند 89 1- 2- 2-3- 1- ولایت تکوینی 89 1- 2- 2- 3- 2- ولایت تشریعی 90 1- 2-2 -4- تبیین ولایت انحصاری خداوند 91 1-3- نتیجه‌گیری 93 فصل دوم: مبانی مشروعیت حکومت دینی بر اساس اصل امامت .. 94 مقدمه . 94 2- 1- امامت در اندیشه سیاسی اسلام 94 2-1-1- فرق امام با نبی 95 2-1-2- امامت در تفکر اهل سنت 98 2-1-2-1- وظایف امام در تفکر اهل سنت 98 2-1-2-2- شرایط و ویژگی‌های امام در تفکر اهل سنت 99 2-1-2-3- فرآیند تعیین امامتِ امام درتفکر اهل سنت و نقد و بررسی آنها 102 2-1-2-3-1- مبنای اوّل: نظریه اهل حَلّ و عقد و نقد و بررسی آن . 103 2-1-2- 3-2- مبنای دوم: انتصاب امام پیشین و نقد و بررسی آن 106 2-1-2- 3-3- مبنای سوم: استیلاء با زور و قهر و نقد و بررسی آن . 109 2-1-2- 3 -4- مبنای چهارم: نصب و نصّ و نقد و بررسی آن 111 2-1-3- امامت در تفکر شیعه 113 2-1-3-1- دلایل عقلی و نقلی عصمت امام . 113 2- 1- 3- 2- لزوم نصب الهی امام 117 2-1-4- مصادیق شایستگان حکومت، بر اساس اندیشه شیعی امامت … 118 2-1- 4-1- انبیاء الهی ‰… 118 2- 1-4- 2- امامان معصوم ‰… 121 2- 1-4-3- فقهای عادل . 122 2-2- مبانی مشروعیت حاکمان در حکومت دینی بنابر تفکر شیعی امامت 126 2- 2- 1- شئون انبیاء عظام ‰… 127 2- 2- 1- 1- دریافت و ابلاغ وحی .. 127 2- 2- 1- 2- تبیین و تفسیر وحی (مرجعیت دینی) 128 2- 2- 1- 3- مرجعیت سیاسی و رهبری 129 2-2-2- شئون امامان‰ … 130 2- 2- 2- 1- مرجعیت سیاسی 131 2- 2- 2- 2- مرجعیت دینی 131 2- 2- 2- 3- ولایت … 132 2- 2- 2- 4- ادّله عقلی و نقلی شئون امامان ‰ … 133 2-2-3- ویژگی‌های صاحبان این شئون 140 2- 2- 3- 1- علم لدنّی به خواسته­های الهی .. 141 2- 2- 3- 2- لغزش ناپذیری و عصمت 144 2- 2-3-2-1- دلایل عقلی لزوم عصمت 145 2- 2-3-2-2- دلایل نقلی 146 2-2-3-2-3- مراتب عصمت صاحبان اصلی حاکمیت الهی 146 2- 3- نتیجه­گیری 151 فصل سوم: مبانی مشروعیت حکومت دینی بر اساس اصل معاد . 152 مقدمه 152 3- 1- معنای لغوی و اصطلاحی معاد 154 3- 2- واژه‌های همسو با معاد . 156 3- 3- ادّله معاد 157 3- 3- 1- برهان فطرت … 157 3- 3- 2- براهین عقلی 160 3- 3- 2-1- برهان حكمت و غایت 160 3- 3- 2- 2- برهان عدالت 161 3-3-3- ادّلة نقلی 163 3- 3- 3- 1- ردّ شباهت منكرین معاد 163 3- 3- 3- 2- پدیده­های مشابه معاد 163 3- 3- 3- 3- آیاتی كه دلالت بر ضرورت وحتمی بودن معاد دارند 164 1 3- 4- پیوستگی زندگی دنیا و آخرت … 165 3- 5- مبانی مشروعیت حکومت دینی بر اساس نتایج بحث معاد 168 جمع بندی و نتیجه­گیری نهایی .. 169 الف) کتب 173 ب) مقالات 182 مقدمه تشکیل حکومت از منظر اندیشمندان، با توجه به «مدنیٌ بالطبع» بودن انسان یک ضرورت مسلم عقلی است، همان­گونه که حضرت امیرمؤمنان† در مناظره با خوارج فرمودند: «وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ مِنْ أَمِیرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ.»[1] اما از دیرباز، مشروعیت حکومت، منشأ و خاستگاه آن، مباحث دامنه­داری را میان دانشوران علوم اجتماعی و سیاسی به خود معطوف داشته و به عنوان یکی از اساسی‌ترین مباحث فلسفه سیاسی، همواره در کانون تحقیقات و پژوهش­های علمی بوده و با ملاک­ها و نگرش­های گوناگون، مورد تبیین و بررسی قرار گرفته است. نگرشی که در این نوشتار نسبت به این مسأله مورد نظر است، نگرشی کلامی و به اصطلاح الهیاتی است. براین اساس پژوهش این نوشتار بر حول مشروعیت حکومت دینی، با بهره­مندی از بنیادی ترین مباحث جهان بینی اسلام و بهره­گیری از آموزه‌های کلامی و زمینه‌های اعتقادی آن، یعنی: «اصل توحید»، «اصل امامت» و «اصل معاد» صورت گرفته است. 1. تبیین موضوع تحقیق ابعاد بحث در رابطه با حکومت دینی وسیع و گسترة آن در زمینه‌های گوناگون فکری حیات بشری است؛ اما بدون شک یکی از ابعاد اصلی و پایه­ای حکومت دینی، مبانی مشروعیت آن است که در این نوشتار تلاش شده است با بهره­گیری از مباحث کلامی مورد تحقیق واقع شود. بدین­رو تحقیق پیشرو با عنوان «مبانی کلامی مشروعیت حکومت دینی» به سامان رسیده است. 2. اهمیت وجایگاه موضوع انسان از یک سو به حکم عقل و مقتضای فطرت که مطابق با آموزه‌های جهان بینی توحیدی نیز است، خود را تحت ولایت و حاکمیت کسی جزء خدای متعال نمی­داند. از سوی دیگر، به اقتضای اینکه فطرتاً «مدنی بالطبع» آفریده شده و باید اجتماعی زندگی کند، نیازمند به نهادی سازمان یافته است، تا حیات اجتماعی او را به مطلوب­ترین نحو سامان دهد و با تدوین بهترین قوانین و اجرای صحیح آنها، سعادت دنیوی و اخروی او را مهیا سازد. اما انسان همواره در قبال چنین پدیده­ای که در صدد است با اعمال حاکمیت و اجرای قوانین، آزادی او را محدود کند و او را وادار به اطاعت و در صورت تخلف مجازاتش نماید، با یک سؤال اساسی مواجه می‌شود و آن اینکه در برابر چنین حاکمیتی، که مجریان آن افرادی مانند اویند و ذاتاً مجوزی در امر و نهی ندارند، چرا باید تسلیم شود؟ و بر اساس چه ملاک و معیاری می­توان در برابر تساوی انسان­ها، برای حکمران، حق اعمال قدرت قائل شد؟ آیا چنین حقی را می­توان منبعث از خواست و آرای عمومی مردم دانست و آن را ملاکی در حقانیت و مشروعیت حاکم فرض کرد؟ یا اینکه خواست و ارادۀ مردم در ایجاد چنین حقانیت نمی­تواند از توجیهی عقلانی و منطقی بر خوردار باشد و حاکمان، حق حاکمیت را نه از مردم، بلکه باید از صاحب حقیقی هستی یعنی خداوند، کسب کرده باشند و تنها ملاک سنجش حقانیت و مشروعیت حاکم، به­طور حتم إذن الهی است، نه إذن و رضایت مردم. در پاسخ به همین پرسش اساسی؛ مسأله مبنا و منشأ مشروعیت حاکم در اعمال حاکمیت از مهم­ترین دغدغه‌های اندیشوران می‌شود و طیف گسترده­ای از مباحث را فراروی آنان مطرح می­سازد، به خصوص در رابطه با مشروعیت حکومت دینی که مسأله از حساسیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود به­گونه­ای که مخالفین آن در تلاشی مستمر می­کوشند تا با ایجاد مغالطه­های تاریخی در زمینه پیدایش حکومت­های منتسب به خدا یا «تئوکراسی»، اساس مشروعیت الهی را غیر قابل دفاع و مردود تلقی کنند. بدین­رو، تبیین مبانی مشروعیت حکومت دینی با الهام از اصول بنیادین مباحث کلامی اسلام ناب؛ یعنی «توحید»، «امامت» و «معاد» اهمیت به سزایی دارد. 3. هدف از تحقیق بنابر حکم عقل، مالکیت حقیقی و انحصاری عالم هستی و نیز ربوبیت، ولایت و حاکمیت بالذات و علی الاطلاق، از آن خدای متعال است که قرآن کریم در تأیید این مطلب می­فرماید: ]أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْض[[2]؛ ]أَمِ اتخََّذُواْ مِن دُونِهِ اولیَاءَ فَاللَّهُ هُوَ الْوَلى[[3] این مالکیت و ولایت خداوند بر عالم هستی، منبعث از مقام خالقیت و ربوبیت خداوند است: ]إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِى خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ[.[4] بنابراین نمی­توان کسی را به عنوان سرپرست حقیقی جمع بشری، جز خدای یگانه تصور نمود؛ اما بدیهی است که این «مالکیت و ولایت اصیل الهی» بطور مستقیم از جانب خداوند که خود جامه انسانی پوشیده و به اعمال آن بپردازد نخواهد بود؛ چرا که این خود محال ذاتی است؛ بلکه باید از طریق انسان­هایی که تحت تربیت خاص الهی به مقام قرب رسیده و «امین دین» محسوب شوند، اعمال و اجرا گردد؛ همان­ها که حاکمیت­شان از مشروعیت واقعی و به حق بر خوردار است و از سوی خدا بر این امر مأذونیت دارند. از این­رو هدف از مباحث این نوشتار، اثبات این نظریه است که به­ طور اساسی مشروعیت و حقانیت با إذن الهی محقق می‌شود و حاکمیتی که به غیر از إذن او باشد، مردود و نامشروع خواهد بود. در این راستا از رهگذر استدلال­های کلامی تلاش نموده­ایم تا ثابت کنیم که حقانیت و مشروعیت اصیل و راستین تنها در سایه سار «إذن الهی» قابل تحقق است؛ امری که در حکومت برخی انبیاء عظام‰ که موفق به تشکیل حکومت شده بودند به ویژه در حکومت پیامبر اسلام… و نیز درحکومت حضرت علی† به نحو بارزی به منصۀ ظهور رسیده و نقش آرای مردم در آن فقط در تحقق عینی و اثباتی حکومت بوده است و نه در تحقق حقیقی و ثبوتی آن.

اختلال وسواس شستشو شایع ترین تابلوی بالینی اختلال وسواسی اجباری است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش فراوانی نشانه‌ها، درهم آمیختگی فکر – عمل، سرکوبی فکر و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال وسواس شستشو بود. این پژوهش کاربردی و از نوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس وسواس فکری- عملی ییل براون(YBOCS)، پرسشنامه وسواسی- اجباری مادزلی (MOCI)، مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-BRIEF)، مقیاس تجدید نظر شده باور آمیختگی فکر-عمل (TAF-R) و سیاهه فرونشانی افکار (TS) بود که در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای جمع آوری داده‌ها بر روی دو گروه آزمودنی‌ها اجرا گردید. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و با توجه به ملاک‌های درنظر گرفته شده از بین جامعه آماری زنان مبتلا به اختلال وسواس شستشو که از بیمارستان روان‌پزشکی ابن سینا شهر مشهد ارجاع داده شده بودند، تعداد 20 بیمار انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 10 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای که به صورت دو جلسه در هر هفته برگزار می‌شد، تحت گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفتند، اما گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکردند. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره توسط نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد به طور معناداری موجب بهبود کیفیت زندگی (دارای چهار خرده مقیاس: سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت روابط اجتماعی و سلامت محیط) و کاهش درهم آمیختگی فکر-عمل (دارای سه خرده مقیاس: درهم آمیختگی فکر- عمل اخلاقی، احتمال رخداد برای خود و احتمال رخداد برای دیگران) و کاهش فراوانی نشانه‌ها در زنان مبتلا به اختلال وسواس شستشو در مقایسه با گروه گواه شده ولی در کاهش فرونشانی فکر اثر بخشی معناداری نداشته است. در مجموع یافته های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش فراوانی و شدت نشانه‌ها، درهم آمیختگی فکر ـ عمل و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به وسواس شستشو موثر است. اختلال وسواس شستشو شایع ترین تابلوی بالینی اختلال وسواسی اجباری است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش فراوانی نشانه‌ها، درهم آمیختگی فکر – عمل، سرکوبی فکر و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال وسواس شستشو بود. این پژوهش کاربردی و از نوع شبه آزمایشی و طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس وسواس فکری- عملی ییل براون(YBOCS)، پرسشنامه وسواسی- اجباری مادزلی (MOCI)، مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-BRIEF)، مقیاس تجدید نظر شده باور آمیختگی فکر-عمل (TAF-R) و سیاهه فرونشانی افکار (TS) بود که در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای جمع آوری داده‌ها بر روی دو گروه آزمودنی‌ها اجرا گردید. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس و با توجه به ملاک‌های درنظر گرفته شده از بین جامعه آماری زنان مبتلا به اختلال وسواس شستشو که از بیمارستان روان‌پزشکی ابن سینا شهر مشهد ارجاع داده شده بودند، تعداد 20 بیمار انتخاب شده و به دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 10 نفر) تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای که به صورت دو جلسه در هر هفته برگزار می‌شد، تحت گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفتند، اما گروه گواه مداخله‌ای دریافت نکردند. داده‌ها با روش تحلیل کوواریانس چند متغیره توسط نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد به طور معناداری موجب بهبود کیفیت زندگی (دارای چهار خرده مقیاس: سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت روابط اجتماعی و سلامت محیط) و کاهش درهم آمیختگی فکر-عمل (دارای سه خرده مقیاس: درهم آمیختگی فکر- عمل اخلاقی، احتمال رخداد برای خود و احتمال رخداد برای دیگران) و کاهش فراوانی نشانه‌ها در زنان مبتلا به اختلال وسواس شستشو در مقایسه با گروه گواه شده ولی در کاهش فرونشانی فکر اثر بخشی معناداری نداشته است. در مجموع یافته های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش فراوانی و شدت نشانه‌ها، درهم آمیختگی فکر ـ عمل و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به وسواس شستشو موثر است. کلید واژه‌ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، اختلال وسواس فکری ـ عملی، درهم آمیختگی فکر ـ عمل، سرکوبی فکر، کیفیت زندگی فهرست مطالب عنوان صفحه Contents فصل اول: مقدمه پژوهش…… 1 مقدمه. 1 بیان مساله. 2 اهمیت و ضرورت پژوهش….. 6 فرضیه‌های پژوهش….. 8 تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش….. 8 فصل دوم: گستره نظری و پیشینه پژوهش…… 10 تعریف اختلال وسواسی ـ جبری… 10 تعریف اختلال وسواسی-اجباری شستشو. 12 تاریخچه اختلال وسواسی-جبری… 13 ماهیت اختلال وسواسی-اجباری… 14 تظاهرات اختلال وسواسی- جبری… 15 شیوع اختلال.. 16 نقش جنسیت و سن… 16 ازدواج، خانواده، طبقه اجتماعی و تحصیلات… 17 سیر اختلال.. 17 درمان اختلال وسواسی-جبری… 17 تعریف درمان ACT… 18 مبنای فلسفی ACT… 18 زمینه گرایی عملکردی… 18 مبنای نظری ACT… 19 نظریه چهارچوب رابطه‌های ذهنی… 19 فرایند‌های زیر بنایی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد.. 21 پذیرش….. 21 گسلش شناختی… 21 خود به عنوان زمینه: حسی متعالی از خود. 21 ارتیاط با زمان حال.. 21 ارزشها 22 عمل متعهد.. 22 آمیختگی شناختی… 24 ارزشیابی… 24 اجتناب تجربه‌ای… 24 دلیل آوری… 24 درهم آمیختگی فکر- عمل و اختلال وسواسی- جبری… 26 سرکوبی فکر و اختلال وسواس فکری-عملی… 28 کیفیت زندگی و اختلال وسواسی-جبری… 30 جمع بندی و نتیجه گیری… 34 فصل سوم: روش پژوهش…… 35 طرح پژوهش….. 35 شرکت کنندگان (جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری) 35 ابزار پژوهش….. 37 مقیاس وسواس فکری- عملی ییل براون (YBOCS) 37 پرسشنامه وسواسی- اجباری مادزلی (MOCI) 37 مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی… 37 مقیاس تجدید نظر شده باور آمیختگی فکر- عمل… 38 سیاهه فرونشانی افکار. 38 روند اجرای پژوهش….. 39 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 39 خلاصه پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر روی وسواس (توهیگ، 2004): 40 فصل چهارم: یافته‌های پژوهش…… 42 مقدمه. 42 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 42 بررسی جمعیت شناختی… 43 بررسی فرضیه‌ها 43 فرضیه‌های اصلی… 44 فرضیه اول: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان وسواس فکری و وسواس عملی و وسواس کلی تفاوت معناداری وجود دارد. 44 فرضیه دوم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان وسواس کلی و وسواس شستشو تفاوت معناداری وجود دارد. 46 فرضیه سوم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت محیط، سلامت روابط اجتماعی و کیفیت زندگی کلی تفاوت معناداری وجود دارد. 48 فرضیه چهارم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان درهم آمیختگی فکرعمل اخلاقی، درهم آمیختگی فکرعمل احتمال رخداد برای خود و درهم آمیختگی فکرعمل احتمال رخداد برای دیگران تفاوت معناداری وجود دارد. 50 فرضیه پنجم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان فرونشانی افکار تفاوت معناداری وجود دارد. 52 فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری… 54 مقدمه. 54 بحث و نتیجه گیری… 54 محدودیت‌های مطالعه. 63 پیشنهادات… 63 منــابع… 64 منابع فارسی… 64 English Refernces. 66 پیوست‌ها 71 مقدمه اختلال وسواسی ـ اجباری (OCD[1]) یک نارسایی عصبی نسبتاً شایع است که افراد زیادی با علائم و نشانگان مختلف آن را تجربه می‌کنند و به همین علت برای دریافت کمک به روانپزشکان، کلینیک‌ها و مراکز مشاوره روانی مراجعه می‌کنند (کاپلان و سادوک[2]، 2003؛ روزنهان، سلیگمن و والکر[3]، 2001). بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی اختلال وسواس- اجبار دهمین عارضه‌ای است که فرد را به سوی معلولیت (ناتوانی) سوق می‌دهد و همراه با تخریب عملکرد اجتماعی و کیفیت پایین زندگی است (اسلامی‌نسب، 1383). اختلال وسواس شستشو[4] شایع ترین تابلوی بالینی اختلال وسواسی- اجباری است (دی سیلوا و راچمن[5]، 1999؛ به نقل از اندوز، صاحبی و طباطبایی، 1381). یکی از ویژگی‌های روانشناختی که تحت تاثیر اختلال وسواسی قرار می‌گیرد کیفیت زندگی می‌باشد. مفهوم کیفیت زندگی[6] طی قرن‌های متمادی همواره موضوعی چالش برانگیز و متأثر از نوع جهان بینی افراد بوده است (غفاری و رضایی، 1392). از سوی دیگر برخی شواهد نشان می‌دهند که هم آمیختگی فکر- عمل[7] (مثل راشین[8]، مرکل باخ[9]، موریس و اسپن[10]، 1999؛ به نقل از راسین، دیپس تراتن[11]، مرکل باخ و موریس، 2001) و هم فرونشانی فکر[12] (بررسی کنید پوردن[13]، 1999) در شناسایی بیماری وسواس فکری ـ عملی نقش دارند. برای درمان این اختلال علاوه بر درمان‌های دارویی، درمان‌های روانشناختی متعددی نیز در طول سال‌های متوالی ابداع شده است. امروزه با نسل سوم این نوع درمان‌ها مواجه هستیم که آن را می‌توان تحت عنوان کلی مدل‌های مبتنی بر پذیرش نامید؛ مانند درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی، درمان فراشناختی و درمان پذیرش و تعهد (هایس[14]، 2004). با توجه به مطالب بیان شده و با توجه به اینکه تا کنون اثر بخشی این درمان بر روی درهم آمیختگی فکر-عمل و فرونشانی فکر و بهبود کیفیت زندگی بررسی نشده هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر روی در آمیختگی فکر – عمل، فرونشانی فکر و افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال وسواس شستشو می‌باشد. بیان مساله اختلالات اضطرابی[15] که مهمترین مشخصه مشترک آنها اضطراب، تنش و نگرانی است (ترنر[16]، 1999)، در هر مقطع زمانی بیش از یک سوم جمعیت عمومی جهان را پریشان کرده است. این بدین معناست که یکی از عارضه‌های حاد روانی جوامع امروزی، اضطراب و استرس است (کرایج و دابسون[17]، 1995، به نقل از بابایی، اکبرزاده، پورشهریاری و نجل رحیم، 1389). در بین اختلالات اضطرابی، اختلال وسواس فکری- عملی بیماری جدی، ناتوان کننده ولی قابل درمان است. این بیماری از دو جزء وسواسی [18]و اجباری[19] تشکیل شده است. جزء وسواسی عبارت از افکار، احساس، انگاره‌ها یا حس‌ها و تصورات ذهنی است که ناخواسته و مکررا وارد ذهن بیمار میشوند و جزء اجباری الگوی رفتاری تکرار شونده ویژه ای است که معمولاً در پاسخ به فکر یا انگاره وسواسی و برای کاهش اضطراب ناشی از آن انجام می‌شود و حالتی اجباری دارد و مقاومت در برابر انجام آن باعث پیدایش اضطراب می‌گردد (کاپلان و سادوک، 2003). اختلال وسواسی اجباری انواع گوناگون دارد که وسواس شستشو شایع ترین شکل بالینی آن است. افراد مبتلا، دارای وسواس‌هایی در زمینه آلودگی، نجاست و میکروب هستند و ترس از ترشحات و مایعات داخلی بدن(عرق، ادرار، خون وبزاق)، از چیزهای کثیف و آلوده شدن توسط مواد چسبنده، از بیمار شدن توسط آلوده کننده‌ها، از بیمار کردن دیگران از طریق آلوده کننده‌ها دارند. اجبارهای شایع این دسته از بیماران عبارتند از: شستشوی افراطی دست‌ها، شانه کردن، دوش گرفتن، مسواک زدن و آرایش آفراطی یا آیین مند، تمیز کردن وسایل خانگی و سایر اشیاء، اجتناب و پیشگیری و دور کردن آلوده کننده‌هاست (منزیس [20]و دی سیلوا، 2003). علاقه به پژوهش درباره وضعیت کیفیت زندگی در اختلالات اضطرابی به خصوص وسواس فکری- عملی به سرعت در حال افزایش است (باررا و نورتون[21]، 2009). کیفیت زندگی و ارزیابی‌هایی که فرد از زندگی خود دارد در سال‌های اخیر ارزش زیادی پیدا کرده است (سازمان جهانی بهداشت، 1998؛ به نقل از غفاری و رضایی، 1392). در خصوص معنی کیفیت زندگی تعاریف و تعابیر مختلفی ارائه شده است. برخی آن را توانایی فرد برای اداره زندگی از دید خود می‌دانند (وار[22]، 1998؛ به نقل از بیات و بیات، 1389). دونالد[23] کیفیت زندگی را اصطلاحی توصیفی عنوان می‌کند که به سلامت و ارتقاء عاطفی، اجتماعی و جسمی ‌افراد و توانایی آنها برای انجام وظایف روزمره اشاره دارد (دونالد، 2001). در تعریفی که ویور[24] (2001) ارائه داده و مورد قبول بسیاری از صاحب نظران می‌باشد، کیفیت زندگی عبارت است از برداشت هر شخص از وضعیت سلامت خود و میزان رضایت از این وضع (کینگ[25]، 2003). همچنین کیفیت زندگی به عنوان احساس فرد از سلامت، رضایت یا عدم رضایت از زندگی، سرور و شادمانی یا ناخشنودی و نظایر آن تعریف شده است (دالکی[26]، 1972؛ به نقل از بیات و بیات، 1389). و بالاخره سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی را درک افراد از موقعیت خود در حیطه‌های فرهنگی، ارزش‌های سیستمی که در آن زندگی می‌کنند و روابط شان با اهداف، آرزوها و دغدغه‌هایشان عنوان می‌کند (اورلی[27]، 1994؛ به نقل از بیات و بیات، 1389). پژوهش‌ها (هالندر[28] و همکاران، 1996؛ کوران و تینمان[29]، 1996؛ به نقل از غفاری و رضایی، 1392) نشان می‌دهند که بیماری وسواس منجر به پایین آمدن کارکرد اجتماعی، خانوادگی و کیفیت زندگی افراد می‌گردد. افرادی که بیماری وسواسی دارند، علاوه بر مشکل وسواس، از کیفیت زندگی و عملکرد اجتماعی پایینی نیز برخوردار هستند (تینی [30]، دنیس[31]، ون مگن[32]، گلاس[33] و وستنبرگ[34]، 2003). نتایج تحقیق کارنو[35]، گولدینگ[36]، سورنسون[37] و باتنام[38] (1988) نشان داد که افراد دارای مشکل وسواسی دوست دارند خودشان را از نظر کیفیت زندگی در سطح پایینی ارزیابی کنند و همچنین این افراد از نظر اشتغال و وضعیت مالی نسبت به گروه‌های دیگر در سطح پایین قرار دارند. بیماران وسواسی کیفیت زندگی خودشان را بعد از درمان بیماریشان به طور معنی دار نسبت به قبل از درمان بهتر ارزیابی کردند (مورتیز[39]و همکاران، 2005؛ لوچنر [40]و همکاران، 2003؛ باب[41] و همکاران، 2001). کلید واژه‌ها: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، اختلال وسواس فکری ـ عملی، درهم آمیختگی فکر ـ عمل، سرکوبی فکر، کیفیت زندگی فهرست مطالب عنوان صفحه Contents فصل اول: مقدمه پژوهش…… 1 مقدمه. 1 بیان مساله. 2 اهمیت و ضرورت پژوهش….. 6 فرضیه‌های پژوهش….. 8 تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش….. 8 فصل دوم: گستره نظری و پیشینه پژوهش…… 10 تعریف اختلال وسواسی ـ جبری… 10 تعریف اختلال وسواسی-اجباری شستشو. 12 تاریخچه اختلال وسواسی-جبری… 13 ماهیت اختلال وسواسی-اجباری… 14 تظاهرات اختلال وسواسی- جبری… 15 شیوع اختلال.. 16 نقش جنسیت و سن… 16 ازدواج، خانواده، طبقه اجتماعی و تحصیلات… 17 سیر اختلال.. 17 درمان اختلال وسواسی-جبری… 17 تعریف درمان ACT… 18 مبنای فلسفی ACT… 18 زمینه گرایی عملکردی… 18 مبنای نظری ACT… 19 نظریه چهارچوب رابطه‌های ذهنی… 19 فرایند‌های زیر بنایی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد.. 21 پذیرش….. 21 گسلش شناختی… 21 خود به عنوان زمینه: حسی متعالی از خود. 21 ارتیاط با زمان حال.. 21 ارزشها 22 عمل متعهد.. 22 آمیختگی شناختی… 24 ارزشیابی… 24 اجتناب تجربه‌ای… 24 دلیل آوری… 24 درهم آمیختگی فکر- عمل و اختلال وسواسی- جبری… 26 سرکوبی فکر و اختلال وسواس فکری-عملی… 28 کیفیت زندگی و اختلال وسواسی-جبری… 30 جمع بندی و نتیجه گیری… 34 فصل سوم: روش پژوهش…… 35 طرح پژوهش….. 35 شرکت کنندگان (جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری) 35 ابزار پژوهش….. 37 مقیاس وسواس فکری- عملی ییل براون (YBOCS) 37 پرسشنامه وسواسی- اجباری مادزلی (MOCI) 37 مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی… 37 مقیاس تجدید نظر شده باور آمیختگی فکر- عمل… 38 سیاهه فرونشانی افکار. 38 روند اجرای پژوهش….. 39 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 39 خلاصه پروتکل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر روی وسواس (توهیگ، 2004): 40 فصل چهارم: یافته‌های پژوهش…… 42 مقدمه. 42 روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 42 بررسی جمعیت شناختی… 43 بررسی فرضیه‌ها 43 فرضیه‌های اصلی… 44 فرضیه اول: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان وسواس فکری و وسواس عملی و وسواس کلی تفاوت معناداری وجود دارد. 44 فرضیه دوم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان وسواس کلی و وسواس شستشو تفاوت معناداری وجود دارد. 46 فرضیه سوم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت محیط، سلامت روابط اجتماعی و کیفیت زندگی کلی تفاوت معناداری وجود دارد. 48 فرضیه چهارم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان درهم آمیختگی فکرعمل اخلاقی، درهم آمیختگی فکرعمل احتمال رخداد برای خود و درهم آمیختگی فکرعمل احتمال رخداد برای دیگران تفاوت معناداری وجود دارد. 50 فرضیه پنجم: بین گروه درمانی مبتنی بر تعهد و پذیرش و گروه کنترل در میزان فرونشانی افکار تفاوت معناداری وجود دارد. 52 فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری… 54 مقدمه. 54 بحث و نتیجه گیری… 54 محدودیت‌های مطالعه. 63 پیشنهادات… 63 منــابع… 64 منابع فارسی… 64 English Refernces. 66 پیوست‌ها 71 مقدمه اختلال وسواسی ـ اجباری (OCD[1]) یک نارسایی عصبی نسبتاً شایع است که افراد زیادی با علائم و نشانگان مختلف آن را تجربه می‌کنند و به همین علت برای دریافت کمک به روانپزشکان، کلینیک‌ها و مراکز مشاوره روانی مراجعه می‌کنند (کاپلان و سادوک[2]، 2003؛ روزنهان، سلیگمن و والکر[3]، 2001). بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی اختلال وسواس- اجبار دهمین عارضه‌ای است که فرد را به سوی معلولیت (ناتوانی) سوق می‌دهد و همراه با تخریب عملکرد اجتماعی و کیفیت پایین زندگی است (اسلامی‌نسب، 1383). اختلال وسواس شستشو[4] شایع ترین تابلوی بالینی اختلال وسواسی- اجباری است (دی سیلوا و راچمن[5]، 1999؛ به نقل از اندوز، صاحبی و طباطبایی، 1381). یکی از ویژگی‌های روانشناختی که تحت تاثیر اختلال وسواسی قرار می‌گیرد کیفیت زندگی می‌باشد. مفهوم کیفیت زندگی[6] طی قرن‌های متمادی همواره موضوعی چالش برانگیز و متأثر از نوع جهان بینی افراد بوده است (غفاری و رضایی، 1392). از سوی دیگر برخی شواهد نشان می‌دهند که هم آمیختگی فکر- عمل[7] (مثل راشین[8]، مرکل باخ[9]، موریس و اسپن[10]، 1999؛ به نقل از راسین، دیپس تراتن[11]، مرکل باخ و موریس، 2001) و هم فرونشانی فکر[12] (بررسی کنید پوردن[13]، 1999) در شناسایی بیماری وسواس فکری ـ عملی نقش دارند. برای درمان این اختلال علاوه بر درمان‌های دارویی، درمان‌های روانشناختی متعددی نیز در طول سال‌های متوالی ابداع شده است. امروزه با نسل سوم این نوع درمان‌ها مواجه هستیم که آن را می‌توان تحت عنوان کلی مدل‌های مبتنی بر پذیرش نامید؛ مانند درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی، درمان فراشناختی و درمان پذیرش و تعهد (هایس[14]، 2004). با توجه به مطالب بیان شده و با توجه به اینکه تا کنون اثر بخشی این درمان بر روی درهم آمیختگی فکر-عمل و فرونشانی فکر و بهبود کیفیت زندگی بررسی نشده هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر روی در آمیختگی فکر – عمل، فرونشانی فکر و افزایش کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلال وسواس شستشو می‌باشد. بیان مساله اختلالات اضطرابی[15] که مهمترین مشخصه مشترک آنها اضطراب، تنش و نگرانی است (ترنر[16]، 1999)، در هر مقطع زمانی بیش از یک سوم جمعیت عمومی جهان را پریشان کرده است. این بدین معناست که یکی از عارضه‌های حاد روانی جوامع امروزی، اضطراب و استرس است (کرایج و دابسون[17]، 1995، به نقل از بابایی، اکبرزاده، پورشهریاری و نجل رحیم، 1389). در بین اختلالات اضطرابی، اختلال وسواس فکری- عملی بیماری جدی، ناتوان کننده ولی قابل درمان است. این بیماری از دو جزء وسواسی [18]و اجباری[19] تشکیل شده است. جزء وسواسی عبارت از افکار، احساس، انگاره‌ها یا حس‌ها و تصورات ذهنی است که ناخواسته و مکررا وارد ذهن بیمار میشوند و جزء اجباری الگوی رفتاری تکرار شونده ویژه ای است که معمولاً در پاسخ به فکر یا انگاره وسواسی و برای کاهش اضطراب ناشی از آن انجام می‌شود و حالتی اجباری دارد و مقاومت در برابر انجام آن باعث پیدایش اضطراب می‌گردد (کاپلان و سادوک، 2003). اختلال وسواسی اجباری انواع گوناگون دارد که وسواس شستشو شایع ترین شکل بالینی آن است. افراد مبتلا، دارای وسواس‌هایی در زمینه آلودگی، نجاست و میکروب هستند و ترس از ترشحات و مایعات داخلی بدن(عرق، ادرار، خون وبزاق)، از چیزهای کثیف و آلوده شدن توسط مواد چسبنده، از بیمار شدن توسط آلوده کننده‌ها، از بیمار کردن دیگران از طریق آلوده کننده‌ها دارند. اجبارهای شایع این دسته از بیماران عبارتند از: شستشوی افراطی دست‌ها، شانه کردن، دوش گرفتن، مسواک زدن و آرایش آفراطی یا آیین مند، تمیز کردن وسایل خانگی و سایر اشیاء، اجتناب و پیشگیری و دور کردن آلوده کننده‌هاست (منزیس [20]و دی سیلوا، 2003). علاقه به پژوهش درباره وضعیت کیفیت زندگی در اختلالات اضطرابی به خصوص وسواس فکری- عملی به سرعت در حال افزایش است (باررا و نورتون[21]، 2009). کیفیت زندگی و ارزیابی‌هایی که فرد از زندگی خود دارد در سال‌های اخیر ارزش زیادی پیدا کرده است (سازمان جهانی بهداشت، 1998؛ به نقل از غفاری و رضایی، 1392). در خصوص معنی کیفیت زندگی تعاریف و تعابیر مختلفی ارائه شده است. برخی آن را توانایی فرد برای اداره زندگی از دید خود می‌دانند (وار[22]، 1998؛ به نقل از بیات و بیات، 1389). دونالد[23] کیفیت زندگی را اصطلاحی توصیفی عنوان می‌کند که به سلامت و ارتقاء عاطفی، اجتماعی و جسمی ‌افراد و توانایی آنها برای انجام وظایف روزمره اشاره دارد (دونالد، 2001). در تعریفی که ویور[24] (2001) ارائه داده و مورد قبول بسیاری از صاحب نظران می‌باشد، کیفیت زندگی عبارت است از برداشت هر شخص از وضعیت سلامت خود و میزان رضایت از این وضع (کینگ[25]، 2003). همچنین کیفیت زندگی به عنوان احساس فرد از سلامت، رضایت یا عدم رضایت از زندگی، سرور و شادمانی یا ناخشنودی و نظایر آن تعریف شده است (دالکی[26]، 1972؛ به نقل از بیات و بیات، 1389). و بالاخره سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی را درک افراد از موقعیت خود در حیطه‌های فرهنگی، ارزش‌های سیستمی که در آن زندگی می‌کنند و روابط شان با اهداف، آرزوها و دغدغه‌هایشان عنوان می‌کند (اورلی[27]، 1994؛ به نقل از بیات و بیات، 1389). پژوهش‌ها (هالندر[28] و همکاران، 1996؛ کوران و تینمان[29]، 1996؛ به نقل از غفاری و رضایی، 1392) نشان می‌دهند که بیماری وسواس منجر به پایین آمدن کارکرد اجتماعی، خانوادگی و کیفیت زندگی افراد می‌گردد. افرادی که بیماری وسواسی دارند، علاوه بر مشکل وسواس، از کیفیت زندگی و عملکرد اجتماعی پایینی نیز برخوردار هستند (تینی [30]، دنیس[31]، ون مگن[32]، گلاس[33] و وستنبرگ[34]، 2003). نتایج تحقیق کارنو[35]، گولدینگ[36]، سورنسون[37] و باتنام[38] (1988) نشان داد که افراد دارای مشکل وسواسی دوست دارند خودشان را از نظر کیفیت زندگی در سطح پایینی ارزیابی کنند و همچنین این افراد از نظر اشتغال و وضعیت مالی نسبت به گروه‌های دیگر در سطح پایین قرار دارند. بیماران وسواسی کیفیت زندگی خودشان را بعد از درمان بیماریشان به طور معنی دار نسبت به قبل از درمان بهتر ارزیابی کردند (مورتیز[39]و همکاران، 2005؛ لوچنر [40]و همکاران، 2003؛ باب[41] و همکاران، 2001).