آموزش های دانشگاهی -آرشیو فایل ها

آموزش های دانشگاهی -آرشیو فایل ها

دانولد پایان نامه ارشد: اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر کیفیت زندگی مادران دارای فرزند سندرم داون

روش: پژوهش از نوع شبه تجربی و از نوع (پیش آزمون و پس آزمون) با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه مادران کودکان سندرم داون 6 ماهه تا 8 ساله مراجعه کننده به کانون سندرم داون ایران بود. 36 نمونه به روش تصادفی و به طور مساوی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه دموگرافیک و فرم کوتاهکیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی(WHOQOL) جمع آوری شد. گروه آزمایش تحت آموزش مهارت های زندگی در قالب 12 جلسه 70 دقیقه ای قرار گرفت. داده ها با نرم افزار 16- SPSSو با استفاده از آزمون تحلیلکوواریانس چند متغیره تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره کیفیت زندگی در مادران کودکان سندرم داون، پس از اجرای مداخله در گروه آزمایش در تمام حیطه ها بیشتر از میانگین گروه کنترل بوده است و تفاوت از لحاظ آماری معنادار بود(05/0> P). نتیجه گیری: آموزش مهارت های زندگی می‌تواند توسط متخصصان به عنوان رویکردی آموزشی در بهبود شاخص های کیفیت زندگی مادران، ایجاد فضایی مناسب برای مادران برای کمک به رشد خدمات بهداشت روانی مادران کودک سندرم داون صورت گیرد آموزش مهارت های زندگی در جهت افزایش کیفیت زندگی مادران کودکان سندرم داون موثر بوده است. کلیدواژه ها: مهارت های زندگی،کیفیت زندگی، مادران کودکان سندرم داون. 1 فصل اول…………………………………………………………………………………………………………………….. 1 1-1. مقدمه:…………………………………………………………………………………………………………………… 1 1-2. بیان مسئله:………………………………………………………………………………………………………………. 3 1-3. اهمیت و ضرورت……………………………………………………………………………………………………… 7 1-4. تعریف نظری:………………………………………………………………………………………………………….. 9 1-4-1. کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………… 9 1-4-2. مهارت های زندگی……………………………………………………………………………………………….. 9 1-4-3. سندرم داون…………………………………………………………………………………………………………. 9 1-5. تعریف عملیاتی:……………………………………………………………………………………………………… 10 1-5-1. کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………. 10 1-5-2. مهارت های زندگی……………………………………………………………………………………………… 10 1-5-3. سندرم داون……………………………………………………………………………………………………….. 10 1-6. اهداف پژوهش:……………………………………………………………………………………………………… 11 1-6-1. هدف کلی………………………………………………………………………………………………………… 11 1-6-2. اهداف اختصاصی……………………………………………………………………………………………….. 11 1-6-3. اهداف کاربردی…………………………………………………………………………………………………. 11 1-7. فرضیه‌ها……………………………………………………………………………………………………………….. 12 1-7-1. فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………………. 12 1-7-2. فرضیه های اختصاصی………………………………………………………………………………………….. 12 2 فصل دوم : پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………. 14 2-1. مقدمه:…………………………………………………………………………………………………………………. 14 2-2. سندرم داون…………………………………………………………………………………………………………… 14 2-2-1. طبقه بندی سندرم داون:…………………………………………………………………………………………. 15 2-2-2. خصوصیات كلی………………………………………………………………………………………………… 16 2-2-3. چه عواملی در بروز سندرم داون موثر هستند؟………………………………………………………………… 17 2-2-4. ویژگی ها و نشانه های سندرم داون……………………………………………………………………………. 18 2-3. کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………….. 21 2-3-1. تاریخچه کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………… 21 2-3-2. تعاریف کیفیت زندگی:………………………………………………………………………………………… 22 2-3-3. ویژگی های کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………….. 25 2-3-4. چند بعدی بودن…………………………………………………………………………………………………… 25 2-3-5. بعد عینی کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………… 29 2-3-6. بعد ذهنی………………………………………………………………………………………………………….. 30 2-3-7. ویژگی ذهنی بودن……………………………………………………………………………………………….. 30 2-3-8. نظریه های کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………. 32 2-3-8-1. نظریه های مبتنی بر فرد………………………………………………………………………………………. 32 2-3-8-2. نظریه های مبتنی بر خانواده…………………………………………………………………………………. 32 2-3-8-3. نظریه های روانشناختی………………………………………………………………………………………. 33 2-3-8-4. نظریه های انسان شناسی…………………………………………………………………………………….. 33 2-3-9. ارزیابی کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………….. 35 2-3-10. مدل های کیفیت زندگی:……………………………………………………………………………………… 36 2-3-10-1. مدل روحی- روانی…………………………………………………………………………………………. 36 2-3-10-2. مدل ادراکی کیفیت زندگی ژان………………………………………………………………………….. 36 2-3-10-3. مدل فرل و هاسی……………………………………………………………………………………………. 36 2-3-11. عوامل موثر بر کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………. 37 2-3-12. ابزار سنجش کیفیت زندگی………………………………………………………………………………….. 38 2-3-13. کاربرد های سنجش کیفیت زندگی…………………………………………………………………………. 39 2-4. کیفیت زندگی در خانواده های بیماران مزمن روانی:…………………………………………………………… 39 2-5. کیفیت زندگی والدین دارای کودک مبتلا به سندرم داون……………………………………………………. 41 2-6. مهارت زندگی……………………………………………………………………………………………………….. 44 2-6-1. تعاریف……………………………………………………………………………………………………………. 44 2-6-2. مبانی نظری مهارت های زندگی………………………………………………………………………………. 49 2-6-3. مبانی نظری گروه درمانی……………………………………………………………………………………….. 53 2-6-3-1. دیدگاه مک دوکال………………………………………………………………………………………….. 53 2-6-3-2. دیدگاه فروید………………………………………………………………………………………………….. 54 2-6-3-3. دیدگاه مورنو………………………………………………………………………………………………….. 54 2-6-3-4. دیدگاه اسلاوسون……………………………………………………………………………………………. 54 2-6-3-5. دیدگاه لوین…………………………………………………………………………………………………… 54 2-6-4. روش آموزش مهارت های زندگی:…………………………………………………………………………… 56 2-6-5. پیشینه اجرایی برنامه های آموزش مهارت‌های زندگی……………………………………………………… 57 2-6-6. اهداف آموزش مهارت‌های زندگی…………………………………………………………………………… 58 2-6-7. اهداف عمده برنامه آموزش مهارت‌های زندگی نیز عبارت است از:…………………………………….. 59 2-6-8. اهداف آموزش مهارتهای زندگی به طور اخص عبارت است از:…………………………………………. 60 2-6-9. اهمیت مهارت‌های زندگی……………………………………………………………………………………… 61 2-6-10. ابعاد مهارت‌های زندگی………………………………………………………………………………………. 63 2-6-11. انواع مهارت…………………………………………………………………………………………………….. 65 2-6-12. پنج حوزه اصلی مهارت‌های زندگی………………………………………………………………………… 68 2-6-13. تعریف ده مهارت اصلی زندگی……………………………………………………………………………… 69 2-6-14. روش‌های مورد استفاده در کارگاه‌های مهارت‌های زندگی…………………………………………….. 72 2-6-14-1. رویکرد فعال در مقابل رویکرد منفعل در آموزش………………………………………………………. 72 2-7. بررسی متون………………………………………………………………………………………………………….. 73 2-7-1. پژوهشهای خارجی:……………………………………………………………………………………………… 73 2-7-2. پژوهشهای داخلی………………………………………………………………………………………………… 77 3 فصل سوم روش تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 82 3-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 82 3-2. نوع مطالعه…………………………………………………………………………………………………………….. 82 3-3. جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………… 82 3-3-1. حجم نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………………….. 82 3-4. معیارهای انتخاب افراد مورد مطالعه……………………………………………………………………………….. 83 3-4-1. معیارهای ورود به پژوهش………………………………………………………………………………………. 83 3-4-2. معیار های خروج…………………………………………………………………………………………………. 83 3-5. روش گردآوری داده ها…………………………………………………………………………………………….. 84 3-5-1. پرسشنامه دموگرافیک محقق ساخته شامل:………………………………………………………………….. 84 3-5-2. مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-BREF)……………………………. 84 3-5-3. اعتبار و پایایی…………………………………………………………………………………………………….. 85 3-6. متغیرها و نحوه سنجش آن‌ها………………………………………………………………………………………. 86 3-6-1. متغیر ها…………………………………………………………………………………………………………….. 86 3-7. روش اجرا…………………………………………………………………………………………………………….. 86 3-8. روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………….. 87 3-9. برنامه مداخله…………………………………………………………………………………………………………. 88 3-9-1. آموزش مهارت های زندگی…………………………………………………………………………………… 88 3-9-2. محتوای جلسات آموزشی مهارت های زندگی:…………………………………………………………….. 88 3-10. ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………. 91 4 فصل چهارم توصیف و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………… 94 4-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 94 4-2. بررسی جمعیت شناختی……………………………………………………………………………………………. 94 4-3. بررسی توصیفی اطلاعات………………………………………………………………………………………… 110 4-4. تجزیه و تحلیل استنباطی فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………… 111 5 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………….. 119 5-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 119 5-2. بحث و بررسی یافته‌ها…………………………………………………………………………………………….. 119 5-2-1. فرضیه اختصاصی 1: مداخله آموزش «مهارت های زندگی» بر سلامت جسمانی مادران دارای فرزند داون موثر است:………………………………………………………………………………………………………………………………. 121 5-2-2. فرضیه اختصاصی 2 : مداخله «آموزش مهارت های زندگی» بر سلامت روانی مادران دارای فرزند سندرم داون موثر است:……………………………………………………………………………………………………………………….. 122 5-2-3. فرضیه اختصاصی3 : آموزش مهارت های زندگی بر سلامت محیط مادران دارای فرزند سندرم داون موثر است: 124 5-2-4. فرضیه اختصاصی 4: آموزش مهارت های زندگی بر روابط اجتماعی از ابعاد کیفیت زندگی مادران دارای فرزند سندرم داون موثر است:…………………………………………………………………………………………………………… 126 5-3. نتیجه گیری:………………………………………………………………………………………………………… 127 5-4. محدودیت‌ها………………………………………………………………………………………………………… 128 5-5. پیشنهادات کاربردی:……………………………………………………………………………………………… 128 5-6. پیشنهادات پژوهشی:………………………………………………………………………………………………. 129 فهرست منابع فارسی و انگلیسی:………………………………………………………………………………………… 130 پیوست شماره 1…………………………………………………………………………………………………………… 150 پیوست شماره2…………………………………………………………………………………………………………… 153 چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………… 172 فهرست جداول جدول ‏4‑1 توزیع آزمودنی‌ها در دو گروه (آزمایش و کنترل) 95 جدول ‏4‑2 توزیع سطح تحصیلات اعضای گروه آزمایش و کنترل. 96 جدول ‏4‑3 توزیع سطح تحصیلات همسران اعضای گروه آزمایش و کنترل. 97 جدول ‏4‑4 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت اشتغال اعضای گروه آزمایش و کنترل. 98 جدول ‏4‑5 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت اشتغال همسران اعضای گروه آزمایش و کنترل. 100 جدول ‏4‑6 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت درآمد خانواده اعضای گروه آزمایش و کنترل. 101 جدول ‏4‑7 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت مسکن اعضای گروه آزمایش و کنترل. 102 جدول ‏4‑8 اطلاعات مربوط به توزیع تعداد فرزندان اعضای گروه آزمایش و کنترل. 104 جدول ‏4‑9 اطلاعات مربوط به وضعیت سنی آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل. 105 جدول ‏4‑10 اطلاعات مربوط به وضعیت سنی همسران آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل. 106 جدول ‏4‑11 اطلاعات مربوط به وضعیت سنی فرزندان سندرم داون آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل(بر اساس ماه) 107 جدول ‏4‑12 همبستگی بین متغیر سن کودکان سندرم داون و کیفیت زندگی مادران آنها 109 جدول ‏4‑13 نتایج مدل رگرسیون خطی در خصوص رابطه بین سن کودکان سندرم داون و کیفیت زندگی مادران آنها 109 جدول ‏4‑14 ضرایب رگرسیون خطی ساده در خصوص رابطه بین سن کودکان سندرم داون و کیفیت زندگی مادران آنها 109 جدول ‏4‑15 شاخص‌های توصیفی مربوط به داده‌های حاصل از اجرای پیش‌آزمون و پس‌آزمون. 110 جدول ‏4‑16 آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای اطمینان از نرمال بودن توزیع نمرات… 112 جدول ‏4‑17 آزمون باکس برای اطمینان از همگنی واریانس‌های مولفه‌های کیفیت زندگی.. 112 جدول ‏4‑18 نتایج کلی تحلیل کوواریانس چند متغیره. 113 جدول ‏4‑19 مقایسه پس‌آزمون در دو گروه با کنترل اثر پیش‌آزمون. 113 فصل اول کلیات پژوهش 1 فصل اول 1-1. مقدمه: در جهان امروز بزرگ‌ترین گروه کودکان استثنایی[1] با علائم مشخص بالینی کودکان با نشانگان داون هستند (افروز، 1387) سندرم داون [2]یکی از رایج‌ترین علت کروموزومی[3] کم توانی هوشی[4] است ( اسپلمن[5] و همکاران، 2013؛ والکر [6]و همکاران، 2011) و که با درجات مختلفی از کم توانی هوشی متوسط تا شدید می‌باشد (کاپلان[7]و سادوک[8]، 2007/ 1390؛ پریرا[9] و همکاران 2013). این سندرم در اثر سه نوع نابهنجاری کروموزومی شامل: تریزومی 21، موزائیسم[10] و جابجایی [11]کروموزومی ایجاد می‌شود (فرشباف خلیلی و همکاران، 2012). از جمله مهم‌ترین نشانه های بارز کودکان سندرم داون عبارت‌اند از : هیپوتونی[12] عمومی، شکاف های پلکی مورب، پوست گردن چین دار، جمجمه کوچک مسطح، استخوان‌های برآمده گونه و زبان، دست های پهن و کلفت که یک چین عرضی بیشتر ندارند و انگشت کوچک کوتاه و به‌طرف درون خمیده است (هالاهان[13] و کافمن[14]، 2003/ 1388). اگرچه وجود مشکلات در کودکان سندرم داون در مقایسه با معلولیت های دیگر کمتر است ولی کودکان با سندرم داون در مقایسه با کودکان عادی مشکلات بیشتری دارند (ون ریپر[15]،2007؛ فیدلر[16] و همکاران،2006). این کودکان همانند دیگرکودکان دارای رفتارهای متنوعی هستند و مانند مشخصه های جسمانی، ویژگی های رفتاری مشخصی را نمی توان برای آنها بیان داشت، به خصوص این که تفاوت های فردی، شرایط محیط زندگی حاکم بر کودک، رفتار والدین و اطرافیان و تغییرات جسمی- روانی کودک در مراحل مختلف رشد از جمله عوامل بسیار مهمی است که بر تنوع رفتاری آنان اثر دارد (افروز، 1388). خانواده یک نظام اجتماعی است که اختلال در هریک از اعضای آن کل نظام را مختل می کند و مشکلات جدیدی را ایجاد می کند (نجاتی و همکاران، 1391). یکی از مواردی که بر نظام خانواده تاثیر می گذارد، ناتوانی فرزندان است (محتشمی و همکاران، 1390). تولد نوزادی با کم توانی می تواند خانواده را به عنوان یک نهاد اجتماعی، به شیوه های مختلف تغییردهد (هاردمن[17] و همکاران، 1387). مادر به عنوان اولین شخصی که به طور مستقیم با کودک ارتباط برقرار می کند، وقتی با فرزند ناتوان خود روبه رو می شود، به علت مشکلات و شرایط ویژه رشد این‌کودکان از جمله رفتارهای قالبی، مشکلات زبانی، قشقرق و نداشتن مهارت مراقبت از خود و مشکلات حرکتی، باعث تضعیف کارکرد طبیعیش می شود (پروینیان نسب و همکاران، 1391). علاوه بر فشار روانی وجود کودک ناتوان و نگرانی های مرتبط با مشکلات آینده کودک مادران کودکان سندرم داون نسبت به مادران کودکان سالم، مدت زمان بیشتری را صرف کودک خود می کنند (بلو[18] و همکاران، 2006؛ والونگو زانی[19] و همکاران، 2013؛ شلی[20] و همکاران، 2009). این چالش های روزانه و فشارهای ناشی از بزرگ کردن یک کودک ناتوان ممکن است تاثیر منفی بر کیفیت زندگی مادران بگذارد (گودمن[21]وگت لیب[22]،2002؛ دنل[23]، 2010؛ مالرز[24] و همکاران، 2010). همچنین (لازاروس[25]، 2004/ 1386) اثر و ضربه هر واقعه استرس زایی، بر اساس چگونگی مقابله فرد با آن، تحت تاثیر قرار می گیرد، بنابراین مهارتهای مقابله مناسب برای حفظ خانواده و کیفیت زندگی هر عضو خانواده ضروری است. والدین کودکان ناتوان برای حفظ پایداری هیجانی در زندگی خود می توانند کنترل و مدیریت شرایط خود را با استفاده از آموزش ها و برنامه های مناسب یاد بگیرند. آموزش مهارت های زندگی باعث تغییر متناسب نگرش ها، ارزش ها، تقویت رفتارهای متناسب با مشکلات و موانع سلامتی و ارتقاء بهداشت روانی (نجفی و همکاران،1390) و همچنین باعث توانمندی افراد در رویارویی با شرایط مشکل زندگی می شود (صبحی قراملکی، رجبی، 2010). 1-2. بیان مسئله: یکی از متداولترین اختلالات کروموزومی مادرزادی ناشی ازکم توانی هوشی مادرزادی سندرم داون است (ترویت[26] و همکاران، 2012). میزان شیوع سندرم داون 1 در 700 تولد زنده است (کاپلان و سادوک، 2007/ 1390) خصوصیت عمده کودکان سندرم داون کم توانی هوشی است(هالاهان و کافمن، 2003/ 1389). این کودکان از نظر رفتارهای انطباقی، رشد اجتماعی، حافظه، زبان و هیجانات با مشکلاتی مواجه هستند (مش[27]، وولف[28]، 2008/ 1389). عکس العمل اولیه والدین نسبت به کودک کم توان به صورت ترس و وحشت، احساسات متضاد، خشم و اضطراب، غم و اندوه، احساس گناه و درماندگی، نپذیرفتن، خجالت و شرمساری، دلسوزی یا حمایت افراطی می‌باشد (ادیب سرشکی، 1390؛ مبارکی، 1382). مادران با توجه به ساختار شخصیتی خود بیشتر احساس وظیفه و یا گاهی احساس گناه می کنند که این مکانیزم باعث کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کم توانی کودک و حمایت افراطی از کودک آنها می شود. از طرفی چون مادران بیشتر وقت و انرژی خود را صرف کودک می کنند بیشتر در معرض فشارهای بیرونی و درونی کودک قرار می گیرند و بر حسب مسایل هیجانی، روابط خانوادگی و خارج از خانواده واکنش نشان می دهند (کوهسالی و همکاران، 1387). مادران کودکان مبتلا به نشانگان داون تحت فشار روانی، اضطراب، استرس و احساس گناه بیشتر هستند و احساس ناتوانی بیشتری در قبال کودکان خود می کنند. به دنبال آن مشکلات و مسائلی مانند مشکل پذیرش فرزند، خستگی ناشی از پرستاری و مراقبت، مسائل مربوط به اوقات فراغت، مشکلات مالی خانواده و مسائل پزشکی، آموزشی و توانبخشی برای والدین به خصوص مادر به وجود می آیند (وایتر[29]، 2003/ 1389). کیفیت زندگی[30] با بیماری و شرایطی که سلامت را به خطر می اندازد در ارتباط است و از طرفی وجود کودک ناتوان باعث ایجاد استرس جسمانی و روحی و روانی بر خانواده و به ویژه مادر می شود (اسکیو[31] و همکاران، 2007). امروزه یکی از مفاهیم جدیدی که در علوم بهداشتی، به ویژه بهداشت روان وارد شده مفهوم کیفیت زندگی است (بیاتیانی و همکاران، 1390). مبحث کیفیت زندگی در بیست سال گذشته موضوعی چالش انگیز و نیز مفید بوده است؛ و این عقیده را بین اکثر افراد رواج داده که کیفیت زندگی یک هدف واقعی و قابل دستیابی برای تمام افراد می باشد (کالی[32] و همکاران، 2010). کیفیت زندگی با توجه به ابعادگسترده سلامتی تعریف می شود (مک کال، 1975/ 1389). براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی [33]کیفیت زندگی دربرگیرنده‌ی ادراک فرد ازموقعیت خود در زندگی ودر ساختار نظام فرهنگی– ارزشی که درآن زندگی می کند، می‌باشد. کیفیت زندگی مفهومی گسترده‌ای است که دربرگیرنده مفاهیمی چون سلامت جسمانی فرد، حالات روانشناختی، میزان استقلال،کیفیت ارتباطات اجتماعی وارتباط با ابعاد برجسته محیطی است. عوامل محیطی نه تنها برمشارکت اجتماعی فرد، بلکه برکیفیت زندگی اونیزاثرگذار است واین نکته درمورد افرادکم توان به مراتب مهمتر از جمعیت عادی است (گلانز[34]و همکاران، 2010). با(این حال در دهه های اخیر حمایت از خانواده هایی که کودک ناتوان با کودکان استثنایی دارند اهمیت حیاتی پیدا کرده، چرا که تحقیقات نشان داده که حمایت و آموزش به این خانواده ها روی خانواده و کودک نتایج مثبتی داشته است (دمسی[35] و همکاران، 2008). یکی از روش های موثروکارآمد در میان رویکرد های آموزشی برای مقابله با فشار های روانی روش آموزش مهارت های زندگی[36] است (هانتر[37]، 1993/ 1385). از نظر سازمان بهداشت جهانی، آموزش مهارت های زندگی شامل 10 مهارت اساسی برای زندگی کردن است. این مهارت ها عبارتند از مهارت 1- تصمیم گیری 2- حل مسئله 3-تفکر خلاق 4- تفکر نقاد 5- توانایی ارتباط موثر6- ایجاد و حفظ روابط میان فردی 7- خودآگاهی 8- همدلی کردن 9- مهارت مقابله با هیجان ها و10- فشار روانی (رئیسی و همکاران،1391). نتایج پژوهش ها حاکی از آن است که آگاهی از مهارت های زندگی، درکاهش علائم افسردگی، اضطراب، استرس و شکایات جسمانی نقش موثری دارد (مردانی و همکاران، 2011(. واکا[38] (2006) معتقد است که والدین کودکان کم توان اندوخته عاطفی و احساس پایینی دارند ودر برقراری ارتباط با فرزندان و تطابق با عواطف و احساسات خود دچار مشکل می شوند. پژوهش (راچ[39]و همکاران، 1999/ 1387) نشان داد که والدین کودکان سندرم داون فشار و افسردگی شدیدتری نسبت به والدین کودکان عادی دارند و با افزایش سن کودک، میزان احساس رضایت مادران از زندگی کاهش می یابد. مطالعات متعددی نشان داده است که کیفیت زندگی مادران دارای کودکان کم توان نسبت به مادران کودک سالم، پایین تر می باشد (خیاط زاده ماهانی، 1388). بنابراین تغییرات تنش زای زندگی به تغییراتی در نحوه پاسخدهی والدین به کودک می انجامدکه به نوبه خود بر احساس ایمنی کودک تاثیر می گذارد (اتکینسون[40] و همکاران، 2000/ 1386). بالا بردن آگاهی والدین در مورد استرس، اضطراب، تسهیل دسترسی به اطلاعات مناسب و توصیه به درمان نه تنها برای خود والدین مفید می باشد بلکه حمایت والدین در ارتباط با اضطراب شدید می تواند منجر به ارتباط مطمئن بین والدین وکودک و در نتیجه افزایش کیفیت زندگی آنها گردد (دهی و همکاران، 1386). به دلیل اثرات طولانی مدت سندرم داون و تاثیرات منفی برکیفیت زندگی مادران و با توجه به اینکه یکی از روش های موثر و کارآمد در میان رویکرد های آموزشی برای مقابله باچالش های زندگی آموزش مهارت های زندگی می باشد (صبحی قراملکی، رجبی، 2010). بالا بودن آموزش مهارت های زندگی تامین کننده سلامت روانی، اجتماعی و جسمانی افراد می باشد و پایین بودن مهارت های زندگی موجب بروز آسیب های روانشناختی و بروز رفتارهای نامناسب در افراد می شود (رامشت[41] و فرشاد، 2009[42]، مونکونگ[43] و همکاران، 2009 / 1391). بنابراین با توجه به شیوع بالای سندرم داون و ناتوانی های ناشی از این معلولیت و اثرات طولانی مدت ناتوانی کودک بر اعضای خانواده به خصوص مادران به عنوان مراقبان اصلی کودک و کیفیت زندگی این گروه و با عنایت به عدم دستیابی محقق به چنین پژوهشی و این نکته که با استفاده از آموزش، مادران بتوانند اطلاعات لازم، تواناییها، گرایش ها و مهارت های لازم برای زندگی موفق، سالم و بدون فشار روانی زیاد را در خود ارتقا دهند و در نتیجه سبب بهبود کیفیت زندگی کودکانشان خواهد شد؛ این مطالعه به این منظور انجام خواهد شد که مشخص گرددآیا آموزش مهارت های زندگی بر کیفیت زندگی مادران دارای فرزند سندرم داون تاثیر گذار است؟ [1] .exceptional child [2]. Down syndrome [3] . cromosoma [4] .Intellectual disabilities [5]. Spellman, C. [6]. Walker, J. C. [7] . Kaplan, H. I. [8] . Sadock, V. A. [9]. Pereira, k. [10]. Mosaicism [11]. Translocation [12]. Hypotonia [13]. Hallahan,, D. D. [14]. Kauffman, J. M. [15]. van riper, M. [16]. Fidle, D. [17]. Hardman, M. L. [18] .Buelow, J. M.

پایان نامه تحلیل گفتمان خط‏‏مشی‏های عمومی مرتبط با بازنشستگی در جمهوری اسلامی ایران

مقدمه

بازنشستگی به معنای امروزی یکی از زیرمجموعه‏هایتامین اجتماعی است، که اعضای جامعه را در مقابل پیری حفاظت می‏کند.تامین اجتماعی به مثابه مفهومی مدرن، از جمله مفاهیمی است که در طول حرکت تدریجی و طبیعی جامعه غربی، به رشد و شکوفایی رسیده است. بنابراین این مفهوم،از محصولات مدرنیته محسوب می‏شود که با تجربه‏ی تاریخی اروپا درآمیخته است. مدرنیته، به معنی بازاندیشی و نگرش انتقادی، حاصل دیالکتیکی است که در درون جامعه غربی پدیدار شد. در درون جامعه غربی در یک سو، عادت‏واره‏ها، انگاره‏ها، و گفتمان‏های سنتی حامی ثبات، مثل نهاد کلیسا، و در سوی دیگر انگاره‏ها، عادت‏واره، و گفتمان‏های حامی تغییر، مثل روشن‏فکران وجود داشت. اگرچه داستان مدرنیته در غرب پرماجرا، پرکش‏مکش، و خونبار بود اما چون این کش‏مکش پدیده‏ای درونی بود،سرانجام به آرام و قرار رسید. یعنی گفتمان حامی تغییر بر گفتمان حامی سنت غلبه کرد و مدرنیته سربرآورد. مفاهیمی مثلتامین اجتماعی، بازنشستگی، و رفاه با پسوند اجتماعی برآمده از تحولات پس از رنسانس، انقلاب صنعتی و فضای گفتمانی مدرن هستند(یزدانی، 1382:32).یعنی بر اثر تسلط گفتمان مدرنیته،تامین اجتماعی، و زیرمجموعه‏های آن هم در منظومه گفتمانی مدرنیته، انسجام یافتند. وقتی بازنشستگی در جوامع غربی مطرح شد کهسایر مفاهیم آن از قبیل چهارچوب‏های حقوقی، طبقات دیرپا، انباشت سرمایه بطور طبیعی ایجاد شده بود و بازنشستگی نیز در یک کلیت منسجم و هدف‏مند و معنادار جای گرفت. در ایران برای اولین بار در سال 1301 بحث بازنشستگی مطرح می‏شود. در واقع زمینه‏های شکل‏گیری قوانین بازنشستگی، انقلاب مشروطه و ظهور دولت- ملت به مثابه مفاهیم مدرن(به اعتقادی برخی شبه مدرن) است. مفاهیم مدرن مثل “دولت – ملت” و قوانین جدید از قبیل “تامین اجتماعی و بازنشستگی”، در دوره پس از مواجه جامعه ایران با غرب و به دنبال تاثیرپذیری از آن مطرح شده است. به اعتقاد برخی در تاریخ معاصر،اولین مواجه ایران با غرب به جنگ‏های ایران و روسیه مربوط می‏شود.از پی‏آمدهای این جنگ‏‏ها، توجه به غرب صنعتی، و اعزام دانشجو با قصد اکتساب دانش‏ مدرن بود(مرادی و پژوم، 1353:90-115). اولین مواجه در شرایط پراضطرابی رخ داده است. در یک طرف مواجه عقب‏ماندگی مفرط، تسلیم از سر حقارت و شیفتگی بود که زمینه را برای تجدد آمرانه فراهم می‏کرد. درطرف دیگر، غرب مدرن، استعمارگر و سلطه‏جو بود. در این برهه روشنفکران به مثابه گروه استراتژیککه نقشی کلیدی در گذار به مدرنیته داشته‏‏اند، نسبت به غرب دوگونه احساس متناقض داشته‏اند یکی نگاهی دردمندانه و ستم کشیده و استعمارشده به غرب قاهر، مثل برده‏ای که خواستار رهایی از ظلم ارباب ظالم است، ونگاه دیگر این است که برده رهایی خود را در تسلیم بی‏چون و چرای خود نسبت به اربابمی‏بیند و خود را در آغوش او رها می‏سازد(فاضلی وسلیمانی،:1391:5). در این شرایطمبهمو نامتوازن، مفهوم مدرن دولت – ملت و تبعات مدرن آن مانندتامین اجتماعی و زیرمجموعه‏های آن از قبیل بازنشستگیبه عنوانزیرمجموعه‏های مفاهیم مدرن(یا شبه مدرن) وارد جامعه ایران می‏گردند. در این دوره در ایران هنوز اقتضائات مناسب از قبیلانباشت سرمایه، وجود طبقات دیرپا، نظام‏های حقوقی حامی مالکیت، و غیره بوجود نیامده بود(کاتوزیان، 1389:32-37).بنابراینبرخی از روشنفکران آن دوره، برای مهیا‏سازی الزامات و اقتضائات مفاهیم مدرن، خانه‏تکانی(بیرون انداختن سنت‏ها، آداب و هنجارهای بومی) برای اخذ تمدن غرب،و حتی تجدد آمرانه راصورت‏بندی کردند(فاضلی، سلیمانی قره گل، 1391). اما به دلیل این که ایننوع تجدد آمرانه،ریشه در تحولات درونی جامعه نداشت، در پی‏ریزی اقتضائاتو الزامات مدرنیته در مقایسه با غرب توفیق چندانی پیدا نکرد. همانگونه که شبه‏مدرنیته در مقایسه با غرب نتوانست در جامعه‏ی ایرانی خانه و آشیانه آرامی بیابد، محصولات آن هم از جملهتامین اجتماعی و بازنشستگی تحت تاثیر جریان‏های اجتماعی و سیاسی دایم دچار بی‏قراری و از جاشدگی[1]گردیده است. این مفهوم در بستر کلان اجتماعی و سیاسی، دچار تحولات معنایی گوناگونی شده است. خط مشی‏های بازنشستگی، قوانین مصوبه، و غیره تجسد عینی تحولات معنایی هستند. این پژوهش در پی فهم تحولات معنایی بازنشستگی وارتباط آن با خط مشی‏هادرفضایی اجتماعی است.همچنین در تلاش است تا بر اساس فهم گفتمانی وضعیت موجود را تبیین سازد، و با صورت‏بندی جدید گفتمانی، آینده‏های بدیلی را مطرح سازد.

1-2- بیانمساله

مقولهتامین اجتماعی با زیرمجموعه‏هایش از جمله بازنشستگی به مثابه یک پدیده اجتماعی تاریخ‏مند،بعد از انقلاب صنعتی در اروپا حاصل تسلط گفتمان مدرنیته در غرب بشمار می‏رود. وقتی که در جوامع غربی انباشت سرمایه، چهارچوب‏های حقوقی مدافع سرمایه،وبه تبع آن طبقات اجتماعی دیرپا و “مکتب سرمایه‏داری” شکل گرفت، در درون گفتمان مدرنیته، گفتمان‏های رفاهی راست مدرن و چپ مدرننیزشکل گرفتند. در واقعنظامتامین اجتماعی با زیرمجموعه‏هایش (از جمله بازنشستگی ) در بستر گفتمان زمینه‏ای غربی خود، واکنشیبود طبیعی برای استمرار تولید و بهره‏وری، افزایش سود و سرمایه وجلوگیری از شورش طبقه کارگر،و کاهش فاصله طبقاتی …. در همین راستا، سیاست‏های بازنشستگینوعی عکس العملطبیعی به تحولات اجتماعی و اقتصادی جوامع غربی محسوب می‏شد. در کشورهای باگفتمان رفاهی لیبرال، خط‏مشی‏های بازنشستگی با دیدگاه حداقلی از نظر حمایتی بودن و به مثابه تور ایمنی و خاص گرایانه، و متناسب با اهداف محوری سرمایه‏داری یعنی” استمرار سود و سرمایه و آزادی‏های فردی” شکل گرفت، در مقابل در کشورهای با نظام‏های رفاهیسوسیالیسم، خط‏مشی‏های عمومی حول اهداف محوری ” کاهش فاصله طبقاتی و گسترش عدالت اجتماعی” با دیدگاهی حداکثری نسبت به حمایت‏ها‏ی اجتماعی، جهت دهی شدند. البته در مقابل دو دیدگاه افراطی و تفریطی، دیدگاه سومی به عنوان”راه سوم” شکل گرفت که گفتمان رفاهی حد وسط ومیانه دو گفتمان فوق بود.لذا خط مشی‏های بازنشستگی در این گفتمان حول “سوسیال دمکراسی” مفصل‏بندی گردید. تبعات حاصل از انقلاب صنعتی به کشورهای پیرامونی از جمله ایران را نیز در برگرفت. با توجه به این کهگسترش راه آهن، کارخانجات،و صنعتی شدن نیاز به نیروی انسانی داشت، براین اساس، مدیران عالی کشور از سیستم‏هایتامین اجتماعی موجود در کشورهای صنعتی الگوبرداری کردند. بنابراینتامین اجتماعی با تمام زیرمجموعه‏هایش از جمله بازنشستگی به عنوان پدیده‏ای وارداتی تحت تاثیر گفتمان تجدد آمرانه در سال 1301 مورد استفاده قرار گرفت.بدین ترتیب بازنشستگی به مثابه مفهومی مدرن نه بر خاسته از مطالبات تاریخی و طبیعی جامعه ایرانی، بلکه به عنوان پدیده وارداتی وارد جامعه ایرانی شد. تداوم سلطه گفتمان تجدد آمرانه در ایران باعث شد، تا در دهه پنجاه بر اثر درآمدهای نفتی بر دولت، معناهای” توزیع‏کننده منابع و امتیازات” تثبیت شود، در حالی که در بستر تحولات گفتمانی غرب، دولتعمدتاً “تنظیم‏کننده” معنایابی گردید. معنای “دولت توزیع‏کننده منابع و امتیازات” هم با اقتدارگرایی تجدد آمرانه و با تلقی ذهن جمعی جامعه از دولت به معنای منبعی پایان ناپذیری از ثروت و قدرت قوام یافت. با پیروزی انقلاب اسلامی، نوعی گفتمان مبنی بر جبران نیازهای مسکوت مانده تاریخی بر جامعه ایرانی تثبیت شد. تحت تاثیر این گفتمان هم زمینه بروز مطالبات انباشته رفاهی از طرف مردم فراهم شد، و هم سوژه‏های دولتی تحت تاثیر این گفتمان، با انگیزه خدمت، آرمان‏گرایی به جبران نیازهای رفاهی پرداختند، که البته این گفتمان دستاوردهای قابل تحسینی نیز در بر داشته است. استمرار سلطه گفتمان “دولت توزیع‏کننده منابع و امتیازات” در این برهه زمانی،پدیده‏ای به نام” دولت پر تکفل” را در ایران بوجود آورد. که این معنای از دولت ” پرتکفل” تاکنون استمرار داشته است. از سوی دیگر، بر اثرپیشرفت‏های حوزه پزشکی و سلامت در ایران نیز به تبع کشورهای صنعتی، امید به زندگی بالا رفت و نسل اول و دوم شاغلین بازنشست شدند. بالا رفتن امید به زندگی موجب افزایش دوره زمانی پرداختی‏ها و کاهش دوره زمانی دریافتی‏های صندوق‏های بازنشستگی گردید، به طوری که طولانی شدن دوره پرداخت موجب عدم تعادل در ورودی‏ها و خروجی‏ها و سرانجام ورشکستگی بسیاری از صندوق‏های بازنشستگی شد. بر اساس محاسبات آکچوائری هموارهباید صورت کسر یعنی ورودی‏ها نسبت به خروجی‏ها بیشتر باشد تا صندوق‏ها در افق زمانی بلندمدت پایداری داشته باشند و بتوانند به مطالبات بازنشستگان پاسخ دهند، اما رخداد چنین شرایطی صندوق‏ها را به سوی بحران مالی و لزوم مداخله عوامل خارج از صندوق مثلکمک‏های دولت از محل منابع عمومی سوق داد، افزایش امید به زندگی در ایران نیز مانند سایر کشورها بطور طبیعی صندوق‏های بازنشستگی را به سوی بحران مالی،کشور را به سوی بحرانی شدن بارتکفل ناشی از سالمندی و بازنشستگی، و نسل آینده را در گردابه آینده‏های فاجعه‏آمیز ناشی از بحرانی شدن تعهدات بی‏پشتوانه، و اضمحلال منابع بین‏نسلی فرو می‏برد. اما درجامعه ایرانیعلاوه بر پیش ران امید به زندگی که برای بحران بازنشستگی پیشرانی جهانی محسوب می‏شود، خط مشی‏هایی از قبیل بازنشستگی زودهنگام در زمینه بازنشستگیتدوین گردید کهبرخلاف انتظار، نه تنها در راستای پیش ران افزایش امید به زندگی، بار تکفل را مهار نکرد، بلکه شدتبحران را بطور فزاینده شتاب بخشید. این خط مشی‏ها در چهارچوب‏های کارشناسیتامین اجتماعی مدرن و استانداردهای جهانی قابل توجیه و تبیین نیستند. بنابرایندرک، و تبیین آنهادر فضای سیاسی و اجتماعی زمینه‏ای خودامکان‏پذیر است. در حقیقت با توجه به برون‏دادها، پی‏آمدها، و اثرات خط‏مشی‏های بازنشستگی، ایجاد توازن بین منافع کوتاه‏مدت نسل کنونی، و منافع بلندمدت نسل آینده، از دشوارهای سیاست‏گذاری در بازنشستگی محسوب می‏شود. رجوع به شکل 1-1 در واقع می‏توان دشواری سیاست‏گذاری در این حوزه را ایجاد توازن بین دو طرف نسل حال و آینده تصور کرد. شکل (1-1) دشواره ماهیتمسالهبازنشستگی(منبع این شکل استنباط محقق از موقعیتمساله‏خیزی سیاست‏گذاری ودشواری ایجاد توازن بین ذی‏نفعان حال و آینده در حوزه بازنشستگی است). حال با توجه به این که خط‏مشی‏های بازنشستگی در زمره خط‏مشی‏های عمومی محسوب می‏شود، و خط‏مشی‏های بازنشستگیبه عنوان خط‏مشی‏های عمومی در درونامکان‏ها و چهارچوب‏های گفتمان‏های سیاسی و اجتماعیرقم می‏خورند، بنابراین خط‏مشی‏های عمومی مرتبط با بازنشستگی در فضا و بستر زمینه‏ای خود یعنی گفتمان‏های سیاسی و اجتماعی مورد مطالعه قرار می‏گیرد. برهمین اساس سئوالات پژوهش که از جنس گفتمانی است، عبارتست از سئوال اول: مفهوم بازنشستگی در بستر گفتمان‏های بعد از انقلاب چگونه بازنمایی شده است؟ و سئوال دوم:با توجه به شرایط گفتمانی موجود چه آینده‏های بدیلی در حوزه بازنشستگی برساخته می‏شود؟

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

پیش‏ران بحران بازنشستگی در جهان امروزی، سال‏مندی و پیرشدن جمعیت جهانی است. پیر شدن جمعیت تاثیرات زیادی بر هزینه‏های عمومی می‏گذارد. در واقع پیش‏ران پیری جمعیت، مستعد این است که به سناریوهای نامطلوبی مانند افول رشد اقتصادی، و کشمکش جوانان و سالخوردگان برای تصاحب منابع عمومی در آینده، منجر شود(Jackson,2006:3-10). این پیشران جهانی از طریق افزایش طول عمر و کاهش میزان مرگ و میر، باعث می‏شود تا افراد بالای 65 سال از مرز یک میلیارد و دویست میلیون نفر در سال 2040 فراتر روند(شکوری، 1388: 5-1). در حقیقت این پیشران، نوعی هشدار در باره بار سنگین هزینه‏های ناشی از بازنشستگی در آینده است. به اعتقاد برخی از صاحب‏نظران، غفلت از فشارهای مالی در سیستم‏های بازنشستگی ناهماهنگ با روندها، علاوه بر اقتصاد داخلی کشورها، صدمات جدی را حتی بر اقتصاد جهانی وارد می‏سازد(Bongaarts,1997). بنابراین لازم است تا پارامترها و سیستم‏های بازنشستگی در راستای هماهنگی با پیشران‏های جمعیتی متحول شوند. شواهد حاکی از تغییرات ساختاری در جمعیت ایران یعنی مسن شدن جمعیتدر ایراننیزدارد. مطابق آمار نسبت سالمندی(تعداد افراد بالای 65 سال به جمعیت 15 تا 64) در سال 1388از 7 درصد، به 3/12 درصد در سال 1408، و 3/29 در سال 1428 می‏رسد. امید به زندگی مردان و زنان به ترتیب از 70 و 73 سال به ترتیب 2/72 و 76 در سال 1400 می‏رسد(مرکز آمار ایران، 1388). همانگونه که بیان شد، پیش‏ران بحران بازنشستگی از قبیل سالمند شدن جمعیت، کاهش میزان باروری، افزایش امید به زندگی همانند دیگر کشورها در ایران نیز وجود دارد. و این پیش‏ران‏ها طبیعتاٌ در ایران نیز به سناریو بحران سالمندی و بازنشستگی منجر می‏شود، لذا انتظار این است که سیاست‏های بازنشستگی در مهار بارتکفل اصلاح گردند. اما در سال‏های گذشته سیاست‏هایی از قبیل کاهش میانگین سن بازنشستگی برغم افزایش امید به زندگی(عطاریان، 1390: 7)، سیاست کاهش سنوات خدمت و کاهش پرداخت کسورات(روغنی‏زاده، 1384:126)، افزایش تعداد بازنشستگان بدون توجه به معیارهای اقتصادی(عطاریان، 1390:1)، و سیاست شمول گسترش بازنشستگی پیش از موعد(روغنی زاده، 1384: 186) نه تنها در جهت مهار بار سنگین هزینه‏های بازنشستگی نبوده است، بلکه این سیاست‏ها موجب پیشی گرفتن مصارف از منابع گردیده است و وابستگی صندوق‏های بازنشستگی را به بودجه عمومی بیشتر کرده است. ادامه این روند موجب انباشت تعهدات و هزینه‏هابرای آیندگان، برداشت بی‏رویه از منابع بین نسلی و به خطر افتادن عدالت بین نسلی و شکل‏گیری سناریوهای نامطلوب برای آینده کشور می‏گردد. از آنجایی که ادامه وضع موجود در افق زمانی میان‏مدت و بلندمدت میسر نیست، و تحمیل فزاینده بار صندوق‏های بازنشستگی بر بودجه عمومی در افق زمانی میان‏مدت خارج ازسطح آستانهتحمل و ظرفیت بودجه عمومی و منابع بین نسلی کشورها است، بنابراینمحققان بسیاری در سطح جهان و در داخل کشورایران خواستار اصلاحات پارامتریک از قبیل اصلاح پارامترهای سن، سنوات، و یا تغییر سیستم بازنشستگی شده‏اند. محور کلیدی محققان پیشین یافتن پارامترهای بهینه و سیستم بهینه است. در واقع تحقیقات پیشین عمدتاٌ بر محل بروزمساله که سطحی‏ترین لایه‏ این پدیده اجتماعی است تمرکز کرده‏اند. اما با توجه به این که سیاست‏های بازنشستگی در فصای سیاسی و اجتماعی سیاست‏گذاران(مثل دولت‏ها و مجالس) وضع می‏گردند، نمی‏توان آنها را صرفاٌ در درون صندوق‏های بازنشستگی و به مثابه یک پدیده درون‏سازمانی خلاصه کرد. چه بسا بسیاری از پیشنهادات اصلاحی در بازنشستگی از قبیل اصلاح پارامترها وسیستم‏هاکه از منظر کارشناسی و منطق آکچوائری و درون‏سازمانی مطلوب تلقی می‏شوند و از طرف کارشناسان فنی توصیه می‏شوند، اما هیچگاه به اجرا درنمی‏آیند زیرا این پدیده دارای ابعاد برون‏سازمانی نیز است. چه بسا درون صندوق‏های بازنشستگی در مواردی، محل ظهور و بروزمسالهباشد، امامنشاء و ریشه و تبارمساله در جای دیگر و بیرون از سازمان باشد. یعنی محل ظهور و محل تولیدمساله بازنشستگیهمیشه یکی نیست. این تحقیق ابعاد برون‏سازمانی پدیده بازنشستگی از جمله گفتمان‏های حاکم بر فضای سیاست‏گذاری را مورد بررسی قرار می‏دهد. با پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی دربهمن 1357 بازنشستگی به عنوان زیر مجموعه‏ای ازتامین اجتماعیدر اصل 29 قانون اساسی تجلی پیدا کرد. این اصل به یکی از محوری‏ترین اصول در مباحث بازنشستگی، رفاه و مباحث اجتماعی تبدیل گردید. در طول دهه‏های پس از پیروزی انقلاب، در راستای پویایی و تکامل نظام جمهوری اسلامی ایران، گفتمان‏های مختلف بنابر فضای گفتمانی و برای پر کردن خلاء‏های گفتمان‏های قبلی حاکم شده است. آنها شامل گفتمان انقلاب اسلامی(دفاع مقدس)، دولت هاشمی با گفتمان سازندگی، دولت خاتمی با گفتمان اصلاحات، و دولت احمدی‏نژاد با گفتمان اصول‏گرایی عدالت‏محور بوده‏اند(اخوان کاظمی، 1389: 89).تامین اجتماعی و زیرمجموعه‏های آن نیز از جمله بازنشستگی، در هر فضای گفتمانی، متناسب با هر گفتمانمعنا، و مفصل‏بندی ویژه خود را داشته است. متفاوت بودن این مفهوم در بستر گفتمان‏های مختلف منجر به جهت‏گیری‏های متفاوتی در سیاست‏های بازنشستگی شده است.مطالعات اولیه نشان می‏دهد که جایگاه مفاهیمی مانند عدالت اجتماعی وتامین اجتماعی و زیرمجموعه‏های مانند بازنشستگی در گفتمان‏های سیاسی و اجتماعی سیاستگذاران جمهوری اسلامی به لحاظ تحلیل گفتمانی(مضامین، روابط،و فاعلان اجتماعی) یکسان نبوده است و در ترسیم فضای گفتمانی هر دوره، با توجه به دال مرکزی آن، راه رسیدن بهتامین اجتماعی متفاوت بوده است و مفصل‏بندی گفتمانی بازنشستگی نیز متفاوت بوده است.. اما امروزه جامعه ایرانی بحران‏های بزرگی را پشت سر گذاشته است و به شرایط نسبتاً با ثباتی رسیده است که مانایی، پایداری، پابرجایی، آینده‏محوری از نیازهای آن بشمار می‏رود. شکل‏گیری مباحثی از قبیل چشم‏انداز 20 ساله، و آینده‏پژوهیموید همین مطلب است. بنابراین برای تحقق جامعه‏ای پایدار و بلندمدت، لازم است تاگفتمان متناسب با آن شکل گیرد، تا در راستای آن، هم سیاست‏هابا توجه به مفهوم عدالت بین نسلی تدوین شود، و هم تاثیرات وپی‏آمدهای سیاست‏ها و تصمیمات بر نسل‏های آتی مورد ارزیابی قرار گیرند. از این رو، این تحقیق نه تنها از نظر مقایسه فضای گفتمانی حاکم بر سیاست‏های بازنشستگی، بلکه از منظر ارایه گفتمانی با توجه به نشانه‏های اصلی عدالت بین نسلی نیز اهمیت دارد.بازنشستگی با عوامل و نیروهای بسیاری از قبیل تغییرات جمعیتی، منابع عمومی و بودجه دولتی، و مهم‏تر از همه نسل‏های آینده در تعامل است. غفلت ازریشه‏های گفتمانیمساله بازنشستگی،مستعد تولید گردابه‏هایی است که این گردابه‏ها در هر دور تناوب، بحران‏هارا تشدید می‏کنند.تحلیل گفتمان کمک می‏کند تا کمبودهای گفتمان‏های حاکم شده از منظر آینده‏پژوهی مورد توجه قرار گیرد، و بر همین اساس برای پًر کردن خلاء‏های تاریخی، گفتمانی برای آینده‏ی مطلوب حاصل شود.چراکه امکان اصلاح سیاست‏ها با رویکرد مراقبت از منابع بین نسلی در بستر هرگفتمانی وجود ندارد. کاربست تحلیل گفتمان در پژوهش‏های آینده‏پژوهانه از اهمیت خاصی برخوردار است. گفتمان‏های مختلفی که در شرایط تاریخی و اجتماعی ایران در برهه‏ای از زمان توانسته‏اند خود را هژمونیک کنند، در شرایط محیطی مساعد،امکان فعال شدن را پیدا می‏کنند. با شناخت فضای گفتمانی، و ترسیم قطب‏بندی‏های اصلی می‏توان آینده‏های بدیل ناشی از فرض‏های تسلطگفتمانی را تصور کرد. یا حتی از ترکیب قطب‏های اصلی، گفتمان‏های نوپدید را پیش‏بینی کرد.

1-4- اهداف تحقیق

صرف‏نظر از هدف مستقیم رساله که پاسخ‏گویی در راستای موضوع تحقیق است، از دیدگاه دیگر این تحقیق در پرتو پاسخ به سئوال اصلی، اهداف خود به صورت ذیل بررسی و پی‏جویی می‏کند اهداف این تحقیق به چند دسته زیر قابل تقسیم است:

1-4-1-هدف اول

تییین چگونگی بازنمایی مفهوم بازنشستگی و تحولات خط مشی‏های آن در بستر گفتمان‏های زمینه‏ای سیاسی و اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی

1-4-2- هدف دوم

ترسیم آینده‏های بدیل بر اساس برسازی گفتمانی

1-5- سئوالات تحقیق

بنابراین سؤالاتاصلی این پژوهش عبارت است از:

دال بازنشستگی در قوانین برنامه توسعهو مصوبات مجلس شورای اسلامی(بعد از انقلاب) چگونه بازنمایی شده است؟
با توجه به شرایط گفتمانی، چه آینده‏های بدیلی برساخته می‏شود؟

1-6- روش تحقیق

تاملبرمساله بازنشستگی نشان می‏دهد، که این پدیده را نمی‏توان در سطح درون صندوق‏های بازنشستگی، سازمانتامین اجتماعی خلاصه و محدود کرد، چراکه بسیاری از مشکلاتی که در درون صندوق‏ها و در صطح لایه مشهود پدیده، ظاهر شده است،نه به دلیل کارشناسی و تکنیکی بوده، بلکه در لایه‏های عمیق‏تر، یعنی گفتمان‏های سیاسی و اجتماعی ریشه دارند. بر همین اساس، برای غلبه بر اغواگری‏های فریبنده، و قیل و قال‏های محل ظهور، و فهم عمیق تری از عوامل اساسی‏تر که ناپیدا هستند، نظریه گفتمان مورد استفاده قرار می‏گیرد. برهمین مبنی، در این تحقیق تلفیفی از نظریات لاکلاو و موفه، و فرکلاف استفاده می‏شود. نظریه لاکلاو و موفه، به این دلیل استفاده می‏شود که از طریق نظام پدیده نشانه شناسی می‏توان تحولات معنایی را در سیر تاریخی مورد بررسی قرار داد.موقتی بودن سرشت رابطه دال و مدلول دراین نظریه، ما را به این آگاهی رهنمود می‏سازد، که تثبیت معناها امر طبیعی نیست، بلکه برساختی است، بنابراین با درک موقتی بودن ماهیت وضع موجود، امکان برسازی‏های تازه و بدیع، و گشودن آینده‏های بدیل وجود دارد.همچنین درک دال‏های خالی و به حاشیه رانده شده در میدان گفتمانی، درباره ظهور آینده‏های متفاوت، دلالت‏های ارزشمندی را به همراه دارند.و نظریه فرکلاف به این دلیل استفاده می‏شود که پدیده را د رهر دوره مستقل از سایر دوره‏هامورد بررسی قرار می‏دهد. در این نظریه می‏توان رابطهدوسویه عوامل گفتمانی و غیرگفتمانی را در ساخت اجتماعی واقعیت‏های اجتماعی مورد بررسی قرار داد. اما دلیل دیگری که موجب می‏شود تا از تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف به عنوان ابزار تحلیل بهره گرفته شود، این است که تحلیل انتقادی فرکلاف در سطحتوصیف(سازوکارها) باقی نمی‏ماند، بلکهبه سطح تبیین(چرایی)با توجه به ساختار اجتماعی نیز می‏رسد.

دانلود پایان نامه ارشد: جریان مبانی انسان شناسی فرهنگی از دیدگاه قرآن کریم

یشینه موضوع تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… 5 اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………… 5 اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 6 جنبههای نوآوری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 6 سازمان‌دهی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………….. 6 فصل اول: مفهوم شناسی…………………………………………………………………………………….. 7 1-1. مفاهیم بنیادین………………………………………………………………………………………… 8 1-1-1. انسانشناسی……………………………………………………………………………………………………………………………. 8 1-1-1-1. انسانشناسی در اندیشة غرب……………………………………………………………………………………………. 9 1-1-1-2. انسانشناسی در اسلام و مسلمانان (ایران دوره اسلامی)…………………………………………………….. 11 1-1-1-3. انسانشناسی در ادبیات قرآنی………………………………………………………………………………………… 12 1-1-2. فرهنگ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 13 1-1-2-1. مفهوم لغوی فرهنگ…………………………………………………………………………………………………….. 13 1-1-2-2. مفهوم اصطلاحی فرهنگ………………………………………………………………………………………………. 15 1-1-2-3. تبیین ارکان تعریف……………………………………………………………………………………………………… 17 1-1-3. مبانی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22 1-2. مفاهیم عملیاتی……………………………………………………………………………………… 23 1-2-1. هدایت………………………………………………………………………………………………………………………………… 23 1-2-1-1. کاربرد لغوی و اصطلاحی………………………………………………………………………………………………. 23 1-2-1-2. کاربرد قرآنی……………………………………………………………………………………………………………….. 24 1-2-1-3. تعریف برگزیده……………………………………………………………………………………………………………. 27 1-2-2. رشد……………………………………………………………………………………………………………………………………. 28 1-2-2-1. کاربرد لغوی………………………………………………………………………………………………………………… 28 1-2-2-2. کاربرد قرآنی……………………………………………………………………………………………………………….. 29 1-2-2-3. کاربرد اصطلاحی…………………………………………………………………………………………………………. 29 1-2-2-4. تعریف برگزیده……………………………………………………………………………………………………………. 30 1-2-3. پیشرفت………………………………………………………………………………………………………………………………. 31 1-2-4. توسعه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 32 1-2-5. الگو…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33 1-3. منظور از عنوان پژوهش (مبانی انسانشناسی فرهنگی از دیدگاه آموزههای قرآن کریم) 36 1-4. جایگاه انسانشناسی در آموزههای قرآنی……………………………………………………….. 37 فصل دوم: مبانی انسانشناسی عام قرآنی در پردازش الگوی مطلوب……………………… 41 2-1. فلسفه آفرینش………………………………………………………………………………………… 42 2-1-1. فلسفه آفرینش جهان……………………………………………………………………………………………………………. 42 2-1-1-1. آیات مشعر به اصل هدفمندی خلقت…………………………………………………………………………….. 42 2-1-1-2. آیات مشعر بر چیستی هدف خلقت……………………………………………………………………………….. 44 2-1-2. فلسفه آفرینش انسان……………………………………………………………………………………………………………. 46 2-1-2-1. آیات دال بر عبث نبودن خلقت انسان……………………………………………………………………………. 46 2-1-2-2. آیات بیانگر هدف خلقت انسان……………………………………………………………………………………… 47 2-2. ابعاد وجودی انسان………………………………………………………………………………….. 52 2-2-1. روح…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52 2-2-2. طبیعت و فطرت انسان…………………………………………………………………………………………………………. 54 2-2-3. اختیار………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56 2-3. روابط انسانی در عرصة وجود……………………………………………………………………… 61 2-3-1. رابطة انسان با خود……………………………………………………………………………………………………………….. 61 2-3-2. رابطه انسان با همنوع……………………………………………………………………………………………………………. 63 2-3-3. رابطة انسان با خدا……………………………………………………………………………………………………………….. 65 2-3-4. رابطه انسان با محیط……………………………………………………………………………………………………………. 67 فصل سوم: مبانی انسانشناختی نظام فرهنگی اسلام…………………………………………… 70 3-1. مبانی نظری نظام فرهنگی اسلام………………………………………………………………… 71 3-1-1. جهانبینی قرآنی…………………………………………………………………………………………………………………… 71 3-1-1-1. تعریف جهانبینی…………………………………………………………………………………………………………. 72 3-1-1-2. ویژگیهای جهانبینی قرآنی……………………………………………………………………………………………. 72 3-1-2. مبانی نظری انسان شناسی قرآنی…………………………………………………………………………………………… 73 3-1-2-1. مبانی خداشناخت………………………………………………………………………………………………………… 74 3-1-2-2. مبانی انسانشناخت……………………………………………………………………………………………………….. 76 3-1-2-3. مبانی جهان شناخت……………………………………………………………………………………………………. 77 3-1-2-4. مبانی جامعه شناخت…………………………………………………………………………………………………… 82 3-1-2-4-1. رابطة انسان و جامعه…………………………………………………………………………………………… 82 3-1-2-4-2. رابطة انسان و فرهنگ (انسان در بستر فرهنگ)……………………………………………………… 86 3-2. مبانی خاص انسانشناسی نظام فرهنگی اسلام……………………………………………….. 90 3-2-1. اصل عدالت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………. 90 3-2-1-1. اهمیت عدالت اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 90 3-2-1-2. تعریف عدالت اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 91 3-2-1-3. عدالت از دیدگاه قرآن………………………………………………………………………………………………….. 92 3-2-1-3-1. عدالت در سخن گفتن…………………………………………………………………………………………. 93 3-2-1-3-2. عدالت در وزن کردن…………………………………………………………………………………………… 94 3-2-1-3-3. عدالت در حکم…………………………………………………………………………………………………… 94 3-2-1-3-4. عدالت در اصلاح میان متخاصمین………………………………………………………………………… 94 3-2-1-3-5. عدالت در شهادت……………………………………………………………………………………………….. 95 3-2-1-4. ابعاد عدالت اجتماعی…………………………………………………………………………………………………… 95 3-2-1-4-1 نظام اجتماعی و عدالت ساختاری………………………………………………………………………….. 95 3-2-1-4-2. نظام اجتماعی و عدالت رفتاری…………………………………………………………………………….. 96 3-2-1-5. اصل عدالت مبنای نظام فرهنگی اسلام………………………………………………………………………….. 97 3-2-2. اصل آزادی…………………………………………………………………………………………………………………………… 97 3-2-2-1. آزادی به عنوان کمال وسیلهای در نظام فرهنگی اسلام……………………………………………………. 98 3-2-2-2. اقسام آزادی………………………………………………………………………………………………………………. 101 3-2-2-2-1. آزادی معنوی……………………………………………………………………………………………………. 101 3-2-2-2-2. آزادی اجتماعی…………………………………………………………………………………………………. 101 3-2-3. اصل وحدت………………………………………………………………………………………………………………………. 102 3-2-3-1. اقسام وحدتیافتگی…………………………………………………………………………………………………….. 102 3-2-3-1-1. وحدت‌یافتگی قلبی…………………………………………………………………………………………… 102 3-2-3-1-2. وحدت‌یافتگی عقلی………………………………………………………………………………………….. 103 3-2-3-1-3. وحدت‌یافتگی عملی………………………………………………………………………………………….. 104 3-2-3-2. توجه به محوریت رشد در وحدت‌یافتگی عملی…………………………………………………………….. 105 3-2-3-3. رهبری، بلوغ‌یافتگی وحدت در جامعه………………………………………………………………………….. 105 3-2-3-4. وحدت، اصل «حرکت دهنده» فرآیند حرکت فرهنگی جامعه به سمت نظام مطلوب قرآنی.. 105 3-2-4. اصل ولایت………………………………………………………………………………………………………………………… 106 3-2-4-1. ولایت اصل رهبری کنندة نظام فرهنگی اسلام به سمت رشد و کمال اجتماعی………………… 106 3-2-4-2. قرآن کریم و متصدیان رهبری در جامعه……………………………………………………………………… 107 3-2-4-2-1. خداوند متعال…………………………………………………………………………………………………… 107 3-2-4-2-2. انبیای الهی………………………………………………………………………………………………………. 108 3-2-4-2-3. اهل‌بیت و اولیای الهی……………………………………………………………………………………….. 108 3-2-4-2-4. نزدیک‌ترین افراد به اهل‌بیت و اولیای الهی………………………………………………………….. 109 3-2-5. اصل رشد و کمال (قرب الهی)……………………………………………………………………………………………. 109 3-2-6. اصل انضباط اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………. 110 3-2-7. اصل هویت اسلامی…………………………………………………………………………………………………………….. 111 نتایج و دستاوردها………………………………………………………………………………………… 113 نظام پیشنهادی پژوهش…………………………………………………………………………………. 115 منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………………….. 116 الملخص………………………………………………………………………………………………………. 123 Abstract……………………………………………………………………………………………………… 125 چکیده بحث از انسان و انسانشناسی قدمتی دیرینه دارد؛ زیرا انسان همواره در اندیشة شناخت ابعاد وجودی، فلسفة خلقت و جایگاه انسان در نظام هستی برای دستیابی به «چگونگی زیستن و بهتر زیستن» بوده است. از سویی فرهنگ، روش و شیوة زندگی مرسوم و عادت شده جامعه در عرصههای گوناگون حیات اجتماعی است و آموزههای اجتماعی اسلام و خصوصاً قرآن کریم در متن آیات خود مبانی و شاخصههای آن را معرفی نموده است. در پاسخ به این پرسش که اصول و شاخصههای انسانشناسانهای که قرآن کریم برای نظام فرهنگی جامعه اسلامی معرفی میکند کدامند؟ باید گفت که قرآن کریم در مواجهه با انسان، جهانبینی قرآنی را به عنوان اصل و مبدأ حرکت وجودی انسانی تعیین نموده و فلسفة آفرینش جهان را انسان و فلسفة آفرینش انسان را یقین و قرب الهی معرفی نموده است. قرآن کریم از روح، فطرت و اختیار، به عنوان مهمترین لوازم وجودی انسان در نیل به جامعهای با فرهنگ قرآنی سخن به میان آورده و روابط او را در چنین اجتماعی بر اساس رابطه با خدا، خود، همنوع و محیط پیرامونی در مبانی همچون خداشناسی، انسانشناسی، جامعهشناسی و جهانشناسی تعریف و تبیین نموده است. از دیدگاه قرآن کریم مهمترین شاخصههای انسانشناسانه نظام فرهنگی قرآنی عبارتند از: عدالت، ولایت، وحدت، انضباط اجتماعی، رشد محوری و آزادی و هویت قرآنی اجتماعی. مقدمه تحقیق انسان و انسانشناسی در قرآن کریم بسیار فراتر و جامعتر نسبت به مکاتب و دانشمندان و حتی دیگر آیینهای الهی بیان شده است. از دیدگاه قرآن انسان موجودی دوبعدی (مادی و معنوی) است که اصل و سرشت او را همان روح او تشکیل داده بنابراین «انسانشناسی»، علمی است که به مطالعة کل وجود انسان (مادی و معنوی) بپردازد. از این روی، آنچه امروزه در علوم اجتماعی تحت عنوان انسانشناسی رواج دارد در واقع انسانشناسی جسمانی به معنای علم مطالعة جسم انسانی در حوزههایی مانند: مردم شناسی، مردم نگاری و تاریخ نگاری زندگی و آداب و رسوم بشری است، نه علم شناخت کل وجود انسان. «انسانشناسان فرهنگی» در غرب نیز به شناخت و بررسی آداب و رسوم جوامع در قالب «مردمنگاری» و «مردمشناسی» در ذیل علمی موسوم به «انسان شناسی فرهنگی» پرداخته و به بررسی تاریخی و تجربی زندگی مردم میپردازند. اما آنچه که ما در علم «انسان شناسی قرآنی» و در ذیل آن «انسان شناسی فرهنگی قرآنی» به آن میپردازیم؛ ارائة اصول و مبانی انسانشناسی در حوزة فرهنگ به منظور ارائة «نظام و الگوی فرهنگی قرآنی» است. بدین منظور در این پایان نامه در راستای دستیابی به مبانی انسانشناسی نظام فرهنگی اسلام از دیدگاه قرآن کریم به تحقیق و بررسی آیات پرداخته و در نهایت به مؤلفه هایی از مبانی نظری و خاص انسان شناسی از دیدگاه قرآن کریم دست یافته است. تعداد صفحه : 139

پایان نامه ارشد: ارزیابی صفات زراعی در لاین های M3 حاصل از القای موتاسیون با اشعه گاما در کلزا

فهرست مطالب: فهرست مطالب……………………………………..هشت فهرست جداول…………………………………….. یازده چکیده………………………………………………… 1 فصل اول: مقدمه…………………………………….. 2 1-1- کلیات و اهمیت موضوع……………………….. 2 فصل دوم: بررسی منابع…………………………….. 4 2-1- تاریخچه………………………………………….. 4 2-2- کلیاتی درباره کلزا………………………………. 5 2-3-سیتوژنتیک کلزا…………………………………. 6 2-4- تکامل اصلاح کلزا………………………………… 6 2- 5- ارقام کلزا از نظر تیپ رشد……………………… 8 2- 6- اهمیت و جایگاه کلزا در ایران………………….. 8 2- 7- سطح زیر کشت، تولید و عملکرد کلزا در جهان و ایران…..9 2-8- ترکیب شیمیایی دانه کلزا……………………. 10 2-9- خصوصیات گیاهشناسی……………………. 12 2- 9- 1-ریشه………………………………………. 12 2- 9- 2- ساقه……………………………………… 13 2- 9- 3- برگ……………………………………….. 13 2-9-4-گل……………………………………………. 13 2-9-5- میوه………………………………………… 14 2-9-6-دانه کلزا ……………………………………..14 2-10- مراحل فنولوژی……………………………… 14 2-11- نیازهای اکولوژیک…………………………… 14 2-12- آفات و بیماریها………………………………. 14 2- 13-روشهای اصلاحی در کلزا…………………… 17 2-14-جهش…………………………………………. 18 2-14-1- جهشزاهای شیمیایی……………………. 18 2-14-2-جهشزاهای فیزیکی……………………….. 19 2-14-3- نسلهای جهش……………………………. 20 2-14-4-موارد استفاده از بهنژادی جهشی………… 20 2-15- اهداف اصلاحی کلزا …………………………….21 2-15-1- کیفیت دانه………………………………….. 22 2-15 -2-اصلاح برای بهبود کیفیت روغن……………. 22 2-15-3-اصلاح برای کیفیت کنجاله بذر………………. 22 2-15-4- بهبود عملکرد………………………………… 23 2-15-5-اصلاح برای مقاومت به بیماریها و آفات…….. 23 2-15-6- اصلاح صفات زراعی…………………………. 23 2-16- تجزیه تحلیل‌های چند متغیره…………………. 24 2-16-1- همبستگی بین صفات……………………… 25 2-16- 2- رگرسیون گام به گام ………………………..25 2-16-3- تجزیه و تحلیل ضرایب مسیر………………… 26 2-16-4- تجزیه به عامل‌ها…………………………….. 26 2-16-5- وراثت‌پذیری………………………………….. 27 2-16-6- ضریب تغییرات……………………………….. 28 فصل سوم: مواد و روشها ………………………………..30 3-1- مکان آزمایش…………………………………….. 30 3-2- عملیات زراعی……………………………………..30 3-3- مواد ژنتیکی و طرح آماری مورد استفاده……….. 31 3-4- خصوصیات مورد برررسی و نحوه اندازه‌گیری آنها…31 3-5- تجزیه آماری اطلاعات…………………………….. 31 فصل چهارم: نتایج و بحث……………………………… 34 4-1- تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها ……………34 4-1-1 روز تا گلدهی……………………………………… 34 4-1-2- روز تا رسیدگی…………………………………… 36 4-1-3- ارتفاع بوته………………………………………. 37 4-1-4- وزن هزار دانه……………………………………. 38 4-1-5- تعداد غلاف در بوته…………………………….. 39 4-1-6- تعداد دانه در غلاف…………………………….. 40 4-1-7- عملکرد دانه در بوته……………………………. 40 4-2- همبستگی بین صفات…………………………… 44 4-3- رگرسیون مرحله ای………………………………. 46 4-4- تجزیه ضرایب مسیر………………………………… 48 4-5- تجزیه به عامل‌ها ……………………………………49 فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادات………………….. 52 5-1- پیشنهادات………………………………………….. 53 منابع……………………………………………………….. 54 چکیده انگلیسی…………………………………………..66 چکیده: کلزا (Brassica napus L.) به عنوان یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی از لحاظ عملکرد دانه، میزان و کیفیت بالای روغن وکنجاله و سازگاری با شرایط آب و هوایی اکثر نقاط کشورمان از اهمیت شایانی برخوردار است. به منظور ارزیابی صفات زراعی در لاین‌هایM3 حاصل از القای موتاسیون و شناسایی لاین‌های موتانت مطلوب در کلزا، آزمایشی در سال زراعی 91-90 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، واقع در لورک نجف آباد به صورت طرح لاتیس ساده 10×10 با دو تکرار اجرا شد. در این آزمایش 94 لاین جهش یافته با دزهای 800، 1000 و1200 گری اشعه گاما بر روی ارقام ساریگل و RGS003 به همراه 6 ژنوتیپ شاهد مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات زراعی شامل روز تا گلدهی، روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در بوته اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین‌ها اختلاف بسیار معنیداری(p<0/01) برای همه صفات مورد مطالعه داشتند. این اختلاف معنیدار بیانگر وجود تنوع ژنتیکی زیاد بین لاینهای جهش یافته بوده که به نوبهی خود نشان دهندهی امکان کارائی بالای انتخاب برای افزایش عملکرد و بهبود بقیه صفات میباشد. نتایج برآورد نشان داد که بیشترین وراثت‌پذیری متعلق به روز تا گلدهی (1/90%) و کمترین آن به وزن هزار دانه (8/10%) اختصاص داشت. تفاوت کمی بین ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای اکثر صفات مشاهده شد. نتایج همبستگی ساده بین صفات نشان داد که بین عملکرد دانه در بوته و صفات روز تا گلدهی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه همبستگی مثبت و معنیداری وجود دارد. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام برای عملکرد دانه به عنوان متغیر تابع در برابر سایر صفات نشان داد که روز تا گلدهی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه 24 درصد از تنوع عملکرد دانه را توجیه نمودند. طبق نتایج تجزیه مسیر تعداد روز تا گلدهی بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت، در حالی که اثر غیرمستقیم آن از طریق وزن هزار دانه و تعداد دانه در غلاف ناچیز و مثبت بود. نتایج تجزیه به عامل‌ها، 4 عامل را مشخص نمود که 72 درصد از تنوع کل را توجیه کرد. این عامل‌ها به ترتیب عامل عملکرد بیولوژیک، عامل سرعت رشد، فنولوژی ومخزن نامیده شد. به طور کلی نتایج این بررسی نشان داد که تنوع ژنتیکی وسیعی در میان لاین‌های مورد ارزیابی وجود دارد که میتوان از آن برای دستیابی به لاین‌های مطلوب بهره جست. فصل اول: مقدمه 1-1- کلیات و اهمیت موضوع گیاهان دانه روغنی پس از غلات، دومین ذخایر غذایی جهان را تشکیل میدهند. این محصولات علاوه بر دارا بودن ذخایر غنی اسیدچرب، حاوی پروتئین نیز میباشند [26]. دانههای روغنی به دلیل تولید روغنهای با کیفیت بالا و درصد زیادی از اسیدهای چرب و مرغوب از اهمیت شایانی در تغذیه انسان برخوردارند [28، 77]. در حال حاضر، مصرف سرانه روغن خوراکی کشور بیش از 16 کیلوگرم برآورد شده است. لذا با توجه به جمعیت کشور، نیاز به حدود یک میلیون و دویست هزار تن روغن در سال میباشد که بیش از 90 درصد آن از طریق واردات تامین میشود [15]. به این لحاظ لزوم برنامهریزی بلند مدت و منسجم با هدف نیل به خودکفائی در تولید روغن خوراکی غیر قابل انکار خواهد بود. کلزا(Brassica napus L.) به عنوان یکی از مهمترین گیاهان روغنی برای کشت در شرایط آب و هوایی کشور مورد توجه قرار گرفته است. تولید جهانی روغن کلزا در مقایسه با دیگر روغنهای گیاهی در مقام سوم بعد از روغن سویا و نخل روغنی قرار دارد [85]. همچنین پس از استحصال روغن، کنجاله باقی مانده سرشار از پروتئین بوده و برای تغذیه دام مناسب است [28]. با توجه به اینکه در حال حاضر میزان روغن تولیدی در کشور ناچیز بوده و عمدتاً با کشت گیاهان سویا، آفتابگردان، پنبهدانه، بادامزمینی، زیتون و کنجد تامین میشود و همچنین با عنایت به اینکه همهساله مقدار قابل توجهی از زمینهای آبی و دیم کشور به منظور تقویت بنیه خاک، بدون کشت باقی میماند، لذا کلزا به ویژه نوع پاییزه آن با داشتن بیش از 40-45 درصد روغن در دانه و در حدود 25-35 درصد پروتئین در کنجاله، از لحاظ زراعی میتواند در تناوب با غلات که زراعت عمده کشور میباشد قرار گیرد و سهم قابل توجهی را در رفع کمبود روغن گیاهی مورد نیاز کشور ایفا کند [14، 17]. کلزا به سرما، کمآبی و شوری نسبتا متحمل است و به دلیل هزینه کمتر تولید و سهولت عملیات زراعی و عملکرد بیشتر روغن در واحد سطح نسبت به سایر دانههای روغنی مورد توجه میباشد [124، 150]. اصلاح عملکرد روغن کلزا هدف اصلی در اصلاح این گیاه محسوب میشود. برای این منظور، مرحله اول یک برنامه اصلاحی، بررسی تنوع ژنتیکی و ارزیابی صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی و زراعی به عنوان شاخص انتخاب در برنامههای بهبود عملکرد میباشد. روغن کلزا به طور عمده توسط عوامل ژنتیکی تعیین میشود ولی به مقدار قابل توجهی نیز تحت تاثیر شرایط محیطی قرار میگیرد [91]. القاء جهش، روشی مؤثر برای بهبود و توسعه تنوع ژنتیکی مورد نیاز اصلاحگران به ویژه برای صفاتی که تنوع ژنتیکی محدودی دارند، میباشد [52]. به طور کلی هدف از القاء جهش مصنوعی افزایش تنوع ژنتیکی، تغییر یک یا چند ژن و شکستن پیوستگی بین ژنهای مطلوب و نامطلوب میباشد. تاکنون، تعداد زیادی ارقام اصلاح شده به کمک برنامههای اصلاحی جهشزایی در گیاهان زراعی روغنی در سطح جهان آزاد شده است [64]. در همین ارتباط اصلاح به کمک جهشزایی در کلزا برای مقاومت به علفکش [93]، مقاومت به بیماریها [123،54]، به محتوای گلوکوزینولات کمتر [63،108]، بهبود کیفیت و محتوای روغن [150] بکار رفته است. در تایید سودمندی تنوع ژنتیکی القاء شده با جهشزایی در اصلاح گیاهان می توان به آمار بانک اطلاعات ارقام موتانت (Mutant Varieties Database) استناد نمود که تا سال 2011، تعداد 3088 رقم موتانت متعلق به 1700 گیاه زراعی به ثبت رسیده است [88]. شاید جهش بیشترین نقش را در اصلاح کلزا و آفتابگردان ایفا کرده باشند که در آنها جهشهای خودبخودی و القایی در ترکیب با روشهای اصلاح متداول برای تغییر ترکیب روغن و افزایش عملکرد به کار رفته است [53]. با توجه به اهمیت تنوع ژنتیکی در برنامه اصلاح نباتات، وجود معضلات ریزش دانه و حساسیت به آفات نظیر شته و کمبود تنوع گیاه کلزا برای صفات مزبور، مطالعه حاضر به تولید و ارزیابی لاینهای جهش یافته با هدف شناسایی موتانتهای مفید از لحاظ صفات زراعی اهتمام ورزیده است. فصل دوم: بررسی منابع 1-2- تاریخچه کلزای روغنی مهمترین گونه زراعی جنس براسیکا میباشد وبه احتمال قوی رویش نوع وحشی آن به اروپا و آفریقای شمالی محدود میشود [17]. مورد توجه قرار گرفتن کلزا تنها در سالهای اخیر نبوده بلکه 2000 سال قبل از میلاد مسیح در نوشتههای دوران قدیم از آن یاد شده است. در نوشتههای باستانی که به زبان سانسکریت بوده، دانه روغنی کلزا سارسون نامیده شده است [32]. در آثار به جا مانده از دوران نوسنگی در مصر، در نوشتههای هندوها که از سالهای 1500 تا 2000 قبل از میلاد به دست آمده و بویژه در کتیبههای یونانی، رومی و چینی باقی مانده از سالهای 2000 تا 500 قبل از میلاد به گیاهان روغنی جنس براسیکا و ارزش دارویی آنها اشاره شده است. کشت تجاری کلزا از سال 1942در قسمت شمالی آمریکا یعنی کشور کانادا آغاز گردیده وامکان استفاده از روغن کلزا برای مصرف خوراکی در سال 1948مورد توجه قرار گرفت و منجر به استخراج روغن خوراکی از کلزا در سالهای 1956 تا 1957 گردید [30].کلزا نخستین بار در کانادا در سال 1943 به منظور روغنکاری ماشین بخار کشت شد [36]. در سال 1957، در کشور کانادا اولین کلزای روغنی با مقدار کم اسید اروسیک در روغن اصلاح شد. با تولید روز افزون کلزا طی سال 1956 هزاران هکتار از اراضی کانادا به کشت این گیاه اختصاص یافت [21]. اپلیکویست (1972) اظهار داشته است که Brassica. napus اولین بار در هلند و در قرن 17 به عنوان یک گیاه روغنی کشف شده است و سپس کشت آن به سایر بخشهای اروپا گسترده شده است. با کشف ویژگی های غذایی مفید روغن کلزا وضعیت آن در سالهای اخیر بهبود یافته است [36]. در سال 1974، رقم تاور به عنوان اولین رقم دو صفر کلزا که هم میزان اسید اروسیک روغن و هم میزان گلوکوزینولات کنجاله آن پایین بود، معرفی شد. در سال 1981، تولید رقمهای کلزا با میزان گلوکوزینولات بالا در کنجاله تقریبا متوقف گردید. هماکنون کشورهای چین، کانادا، هند، فرانسه، آلمان، استرلیا، انگلیس و لهستان مهمترین تولید کنندگان کلزا در جهان به شمار میروند [88، 157]. در ایران در سه دهه گذشته، آزمایشهای بهزراعی و بهنژادی متعدد و متنوعی در بخش تحقیقات دانههای روغنی موسسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بر روی گیاه کلزا صورت گرفته و منجر به معرفی چهار رقم کلزای اصلاح شده با نامهای زرگل، طلاییه، استقلال و ساریگل شده است [30]. متعاقباً ارقام اصلاح شده دوصفر از جمله کالورت، اوکاپی به صورت زمستانه و ساریگل، آپشن و هایولا 401 به صورت بهاره آزاد شده و مورد کشت قرار گرفته است [2]. 2-2- کلیاتی درباره کلزا کلزا با نام علمی Brassica napus L. گیاهی از تیره چلیپائیان یا شب بو Brassicaceae (Cruciferea) با کمتر از 2% اسید اروسیک در روغن و کمتر از 30 میکرومول گلوکوزینولات در هر گرم وزن خشک کنجاله، نوع خاصی از کلزای روغنی میباشد که به کانولا معروف است. این دو خصوصیت دانه، روغن کلزا را برای تغذیه انسان وکنجاله را به عنوان منبعی با پروتئین بالا برای تغذیه دام مناسب کرده است [21]. B. napus کلزای معمولی است که عموما در اروپا و کانادا کشت میشود و در کانادا به کلزای آرژانتینی معروف است [36]. کلزا دارای ارقام بهاره و پائیزه با عدد کروموزومی برابر با 38 بوده و مهمترین گونه زراعی جنس براسیکا محسوب میشود. ارقام بهاره وزمستانه این گونه به عنوان منبع روغن گیاهی کشت میگردند، ولی ارقام زمستانه آن در شرایط آب و هوایی معتدل، خنک و رطوبتی حداکثر عملکرد دانه را تولید می کند [160].

پایان نامه ارشد رشته تربیت بدنی : رابطه آمادگی جسمانی با شاخص توده بدن و محیط کمر در پسران

فهرست عنوان صفحه چکیده .1 فصل اول: طرح تحقیق 1-1- مقدمه. ..3 1-2- بیان مسئله. ..4 1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش… ..6 1-4- اهداف پژوهش… ..7 1-4-1- هدف کلی.. ..7 1-4-2- اهداف اختصاصی.. ..7 1-5- فرضیه‌های پژوهش… ..8 1-6- پیش‌فرض‌های پژوهش… ..8 1-7- محدودیت‌های پژوهش… ..8 1-7-1- محدودیت‌های قابل‌کنترل. ..8 1-7-2- محدودیتهای غیرقابل‌کنترل. ..9 1-8- روش پژوهش… .9 1-9- تعریف اصطلاحات و واژههای پژوهش… .9 فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق ۲-1- مقدمه. 12 ۲-2- تعریف اضافه‌وزن و چاقی.. 12 ۲-۳- تداوم اضافه‌وزن و چاقی از کودکی تا بزرگ‌سالی.. 12 ۲-4- چاقی دوران کودکی و پیامدهای تندرستی طولانی‌مدت… 13 ۲-5- ارزیابی ترکیب بدنی در کودکان و نوجوانان. 15 ۲-5-1- تغییرات در ترکیب بدنی.. 15 ۲-5-2- ارزیابی ترکیب بدنی.. 16 ۲-5-3- شاخص توده بدن. 16 ۲-5-4- نسبت محیط کمر به لگن.. 20 ۲-5-5- محیط کمر. 21 ۲-6- علل چاقی.. 22 ۲-6-1- رژیم غذایی.. 22 ۲-6-2- فعالیت جسمانی.. 22 ۲-6-3- عوامل مربوط به سوخت‌وساز ( عوامل متابولیکی) 23 ۲-7- اثرات عوامل محیطی روی گسترش چاقی دوران کودکی.. 23 ۲-8- عوامل رفتاری چاقی و اثرات محیطی.. 24 ۲-9- ضرورت تعدیل‌های محیطی برای ایجاد دگرگونی به‌سوی سبک زندگی فعال 25 ۲-10- نقش زمینه‌های محیطی مختلف… 26 ۲-11- مروری بر مقالات گذشته. 27 2-12- جمع بندی.. 32 فصل سوم: روش تحقیق 3-1- مقدمه. 34 3-2- روش پژوهش… 34 3-3- جامعه آماری و نحوه گزینش نمونه‌ها 34 3-4- روش انجام پژوهش و نحوه گردآوری اطلاعات… 34 3-4-1- مرحله اول؛ ثبت‌نام و آماده سازی آزمودنی.. 34 3-4-2- مرحله دوم – اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش… 35 3-4-2-1- اندازه‌گیری قد. 35 3-4-2-2- اندازه‌گیری وزن. 36 3-4-2-3- اندازهگیری محیط کمر. 37 3-4-2-4- آزمون دراز و نشست با زانوی خمیده 37 3-4-2-5- آزمون پرش طول. 38 3-4-2-6- آزمون دوی رفت و برگشت… 38 3-5- ابزار اندازهگیری.. 39 3-5-1-کرونومتر دیجیتال: با دقت دهم ثانیه، ساخت چین، برای زمان کنترل نبض در آزمون توان هوازی40 3-5-2-متر نواری پلاستیکی: با دقت میلی‌متر، برای اندازهگیری طول و محیط قسمت‌های مختلف بدن. 39 3-5-3- ترازوی اندازه‌گیری: ساخت آلمان برای اندازهگیری وزن آزمودنی.. 39 3-6- روش‌های آماری.. 39 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها 4-1. مقدمه. 42 4-2. تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها 41 4-3. بررسی طبیعی بودن توزیع دادهها 42 4-4. آزمون فرضیههای پژوهش… 43 فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری 5-1 مقدمه. 52 5-2 خلاصه پژوهش… 53 ۵-۳ خلاصه نتایج پژوهش… 53 ۵-۴- بحث و بررسی.. 54 5-5 جمع‌بندی.. 58 5-6 پیشنهادهای پژوهشی.. 59 5-7 پیشنهادهای کاربردی.. 59 منابع و مأخذ. 60 پیوستها 70 چکیده هدف از این تحقیق بررسی رابطه آمادگی جسمانی با شاخص توده بدن و محیط کمر در پسران دانش‌آموز 8 تا 10 ساله شهر رشت بود. برای این منظور تعداد 324 نفر از دانش آموزان با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای – تصادفی انتخاب و در تحقیق شركت داده شدند. در ابتدا قد (13/7±36/138)، وزن (87/9±79/37)، شاخص توده بدن[1] (71/3±50/19) و محیط کمر[2] (08/9±22/67) آزمودنی‎ها اندازهگیری و ثبت شد. سپس متغیرهای آمادگی جسمانی که شامل آزمونهای استاندارد یک دقیقه دراز و نشست، پرش طول ایستاده و دوی 4 در 9 متر رفت‌وبرگشت بود، اجرا شد و نتایج ثبت و تجزیه‌وتحلیل شد. به دلیل نرمال نبودن توزیع دادهها برای بررسی همبستگی بین آزمودنی‌های تحقیق از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد (05/0P≤). نتایج مطالعه حاضر نشان داد بین رکورد دوی رفت‌ و برگشت 4 در 9 متر و WC دانش‌آموزان ارتباط مثبت و معنی‌داری برابر با 35/0، بین رکورد پرش طول و WC ارتباط منفی و معنی‌داری برابر با 43/0- و بین رکورد دراز و نشست و WC ارتباط منفی و معنی‌داری برابر با 20/0- وجود داشت که نشان می‌دهد نمرات عوامل منتخب آمادگی جسمانی با افزایش WC کاهش می‌یابند. همچنین بین رکورد دوی رفت‌وبرگشت 4 در 9 متر و BMI ارتباط مثبت و معنی‌داری برابر با 35/0، بین رکورد پرش طول و BMI ارتباط منفی و معنی‌داری برابر با 38/0-، بین رکورد یک دقیقه دراز و نشست و BMI ارتباط منفی و معنی‌داری برابر با 18/0-، بین آمادگی جسمانی و BMI ارتباط منفی و معنی‌داری برابر با 15/0 و بین آمادگی جسمانی و WC ارتباط منفی و معنی‌داری برابر با 23/0 وجود داشت. این نتایج نشان‌دهنده نیاز ضروری ارتقای آمادگی جسمانی در دانشآموزان می‌باشد. واژههای کلیدی: محیط کمر، شاخص توده بدن، آمادگی جسمانی.

1-1- مقدمه پیشرفت‌های شگرف در فنآوری و ماشینی شدن زندگی از ویژگی‌های دنیای مدرن امروزی است. پیامد ماشینی شدن زندگی، فقر حرکتی بوده که از دیدگاه تندرستی از مهم‌ترین مشکلات بشر امروزی است. این پدیده یکی از عوامل خطرآفرین چاقی محسوب می‌شود. در پنجاه سال گذشته، پژوهش‌ها نشان داده‌اند مهم‌ترین عواملی که سبب بروز ناتوانی‌ها و مرگ‌های زودرس می‌شوند، از بیماری‌های عفونی و واگیردار به بیماری‌های مزمن و تحلیل برنده تغییر یافته‌اند (121، 115). در سال 2001 بیماری‌های مزمن غیرواگیر 95/0 از مرگ‌ومیرهای جهان را به خود اختصاص داد. چاقی یکی از این بیماری‌ها است. در طی این سال‌ها از یک سو، به علت افزایش توان اقتصادی جوامع صنعتی و رفاه بیش از حد در زندگی، زیاده‌روی در مصرف چربی‌ها، گوشت، شکر، نمک و مصرف دخانیات رایج شده و از سوی دیگر میزان فعالیت بدنی کاهش یافته است. در مجموع، عوامل فوق سبب افزایش شیوع بیماری‌های غیرواگیر و خطرات ناشی از آن شده است (141). چاقی بیش از یک احساس نگرانی و ناخوشایندی در حیطه زیبایی است. صرف‌نظر از نوع نگاه ما به چاقی به عنوان یک بیماری یا تنها به عنوان یک عامـل خطرآفرین، افراد مبتلا به اضافه‌وزن و چاقی با طیف وسیعی از بیماری‌ها و عوارض حاصله روبرو هستند که نیازمند اقـدامات تشخیـصی و درمـانی دقیـق و مبتنی بر شواهد علمی خواهند بود. تأثیر چاقی بر فعالیت‌های اجتماعی و شغلی و به طور کلی کیفیت زندگی نیز به نوبه خود بار اقتصادی-اجتماعی آن را می‌افزاید به طوری که بیش از 10 درصد هزینه‌های بهداشتی-درمانی را عوارض مستقیم و غیرمستقیم چاقی به خود اختصاص می‌دهد. امروزه چاقی به عنوان یک معضل اصلی نظام سلامت به موازات دیابت قندی همه‌گیری دوقلوی قرن بیست و یکم نام گرفته‌اند. بهطوریکه طی سـه دهـه گذشته شیوع چاقی در دنیا به دو برابر افزایش یافته است. 65 درصد جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که افزایش وزن و چـاقی بیش از کم وزنی باعث مرگ‌ومیر می‌گردند. سالانه حدود 8/2 میلیون نفر از افراد بالغ دنیا به علت چاقی دچار مرگ‌ومیر می‌شوند. بعـلاوه 44 درصـد بـار دیابت 23 درصد بار بیماری‌های ایسکمیک قلب و بین 7 تا 41 درصد بار برخی از سرطان‌ها به اضافه‌وزن و چاقی نسبت داده می‌شود (7). افزایش شیوع اضافه‌وزن و چاقی علاوه بر کشورهای صنعتی بسیاری از کشورهای با درآمد پایین و متوسط جهان را نیز با بار دوگانه بیماری‌ها روبـرو نموده است. درحالیکه، این کشورها هنوز گرفتار مشکلات بیماری‌های عفونی و سوءتغذیه می‌باشند شیوع عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر از جمله اضافه‌وزن و چاقی به خصوص در جمعیت شهرنشین این کشورها رو به افزایش است. افزایش روند چاقی در کودکان و نوجوانان نیـز از نگرانی‌های ویژه سلامت جامعه محسوب می‌گردد. عوارض متعدد پزشکی و روانی- اجتماعی چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان و بار سنگینی که از این بابت بر جامعه تحمیل می‎شود، بر اهمیت و ضرورت مدیریت و پیشگیری از آن را در سنین حساس تاکید می‌کند (66). شکل دهی و تغییر رفتار در دوران کودکی و نوجوانی به مراتب آسان‌تر از بزرگسالی است (136). علاوه بر این با توجه به امکان تماس مستمر و منظم با نوجوانان در محیط‌های آموزشی، مدارس می‌توانند نقش فعال و موثری را در ارتقای سلامت آنها بازی کنند. آموزش‌هایی که هدف آنها پیشگیری از رفتارهای پرخطر و عادات ناسالم در زندگی در سال‌های ابتدایی زندگی است، باید بر یادگیری سبک زندگی سالم تاکید کنند؛ زیرا سبک زندگی ناسالم زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات است (80). 1-2- بیان مسئله سال‌ها قبل، چاقی به عنوان یک بیماری برای سنین میان‌سالی مطرح بود، ولی اخیراً شیوع چاقی در کودکان و در سنین مدرسه نیز سیر پیش‌رونده‌ای یافته است (49). چاقی یک پدیده چند عاملی است که از تعامل چندین عامل پیچیده از جمله وراثت و اجزاء رفتاری به ویژه فعالیت بدنی و رژیم غذایی به وجود می‌آید که تحت تأثیر زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و محیطی قرار دارد (37). این دو عادت مربوط به سبک زندگی علاوه بر چاقی به عنوان مهم‌ترین عوامل خطر برای چندین بیماری مزمن مانند دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی عروقی و غیره شناخته می‌شوند (135). مطالعات نشان داده‌اند که چاقی در کودکی و نوجوانی با خطر بالای چاقی در بزرگ‌سالی همراه می‌باشد که بخشی از این اتفاق ممکن است ناشی از تداوم رفتارهای ناسالم مربوط به سبک زندگی مانند رژیم غذایی نامناسب، فقدان فعالیت بدنی و افزایش رفتارهای کم تحرک تا بزرگ‌سالی باشد (131). افزایش شیوع چاقی در کودکان و نوجوانان نتیجه عدم تعادل بین انرژی دریافتی و هزینه انرژی می‌باشد (79). طی دهه‌های گذشته هزینه انرژی در کودکان کاهش پیدا کرده است (130) و الگوی فعالیت بدنی در نوجوانان نیز تغییر کرده است که در نتیجهی افزایش زمان صرف شده برای تماشای تلویزیون، ظهور بازی‌های ویدئویی و اینترنت و همچنین کاهش مدت زمان برای فعالیت بدنی در مدارس و جوامع می‌باشد (53). تغییر در جهت اصلاح این‌گونه رفتارهای قابل تعدیل که از دوران کودکی آغاز می‌شود می‌تواند نقش بالقوه ای در کاهش چاقی اپیدمیک و آثار حمایتی سالم طولانی مدت و کوتاه مدت مهمی داشته باشد؛ بنابراین پیشگیری چاقی و بهبود عادات مرتبط به سبک زندگی سالم در کودکان در اولویت بالایی قرار دارد (97). از سوی دیگر، بهبود آمادگی جسمانی یک الویت سلامت عمومی برای کاهش شیوع قابل‌توجه و در حال افزایش بیماری‌های مرتبط با سبک زندگی در کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته می‌باشد. از آن جا که فعالیت بدنی عامل مهمی در کنترل توده‌ی بدن می‌باشد، تمایل زیادی برای بررسی ارتباط بین فعالیت بدنی و ترکیب بدنی کودکان و نوجوانان و همچنیـن اهمیت فعالیت بدنی در حفظ سلامت و بهزیستی وجـود دارد (108). ایران کشـوری است با جمعیت‌های شهری گسترده و به مانند بیشتر کشورهایی که درگیر تغییرات سریع اقتصادی و جمعیت‌شناسی است (45)، بیماری‌های غیرواگیر به ویژه بیماری‌های قلبی-عروقی دلیل اصلی مرگ‌ومیر در ایران می‌باشد (21). میزان شیوع فزاینده‌ی چاقی در دوران کودکی، نیاز به شناسایی کودکان در معرض خطر برای انجام مداخله‌های پیشگیرانه را ضروری می‌سازد. بر اساس گزارش سازمان ملی سلامتی و تغذیه‌ی آمریکا[3] (NHANES)، شیوع اضافه‌وزن در بین کودکان 6 تـا 13 ساله از 7 به 11 درصد و در نوجوانان 11 تا 19 ساله از 5 به 11 درصد افزایش یافته است. در بیشتر گزارش‌های تحقیقی، چاقی و اضافه‌وزن بر اساس صدکهای 85 و 95 شاخص توده‌ی بدنی[4] (BMI) بر اساس سن و جنس در نظر گرفته شده است (سازمان جهانی سلامت، 2005). در تحقیق دیگری شیوع اضافه‌وزن در نوجوانان 19-12 ساله 5/15 درصد و برای کودکان 11-6 ساله 3/15 درصد بود (71). در کودکانی که با افراد بالغ زندگی می‌کنند به همان اندازه که شیوع چاقی در میان بالغین افزایش می‌یابد، در چاقی آن‌ها نیز تأثیر دارد (120). در دو دهه‌ی اخیر به طور مشخص اضافه‌وزن و چاقی در بیشتر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه رو به افزایش است (67). ایران همچون بسیاری از کشورهای در حال توسعه، شاهد تجربه‌ی اپیدمی جهانی چاقی و عوارض ناشی از آن است (45). در کشور ما نیز گزارش‌هایی هر چند محدود در زمینه‌ی شیوع چاقی و اضافه‌وزن در کودکان و نوجوانان ارائه شده است. بر اساس گزارش افشین پور، شیوع چاقی دانش‌آموزان پسر و دختر 11-6 ساله‌ی همدانی 6/5 درصد بود. مظفری نیز تحقیقی را روی 463 دانش‌آموز ابتدایی یزد به منظور تعیین شیوع چاقی انجام داد و شیوع چاقی در دانش‌آموزان پسر را 3/4 درصد گزارش کرد (15). کم ترین میزان شیوع اضافه وزن و چاقی کودکان ایرانی در شهرهای زاهدان و شهرکرد به ترتیب1/3، 6/0 و2/6، 3/2 درصد گزارش شده است. شیوع چاقی در کودکان 5 تا 10 ساله شهر تهران 5/4 درصد، کودکان 6 تا 14 ساله شهر شیراز 6 درصد و نوجوانان 6 تا 14 یزد 20 درصد گزارش شده است (82). در شهر رشت، میزان شیوع اضافه وزن 8/18 درصد و میزان شیوع چاقی 4/7 درصد گزارش شده است (65). با توجه به شیوع بالای اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان دانشآموز شهر رشت، لزوم درک عوامل مرتبط با چاقی و اضافه وزن ضروری به نظر میرسد. از این رو، در پژوهش حاضر تلاش میکنیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که چه ارتباطی بین آمادگی جسمانی با شاخص تودهی بدن و محیط کمر در پسران دانشآموز 8 تا 10 ساله دارد. 1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش آنچه زیربنای تمام فعالیت‌های حرکتی انسان را تشکیل می‌دهد میزان آمادگی جسمانی بدن است. داشتن آمادگی جسمانی مناسب نه تنها در انجام حرکات بنیادی ما را یاری می‌کند، بلکه در یادگیری مهارت‌های حرکتی نیز مؤثر است. آمادگی جسمانی را می‌توان بر حسب آمادگی جسمانی مرتبط با سلامتی و آمادگی جسمانی مرتبط با اجرا تعریف کرد. آمادگی جسمانی یک کمیت همگن چندبعدی است که از تولد تا مرگ تحت تأثیر فعالیت‌های جسمانی مختلف توسعه می‌یابد و شدیداً بیماری و عدم فعالیت را محدود می‌کند (12). آمادگی جسمانی وابسته به سلامت بدین معناست که سیستمهای اصلی بدن سالم هستند و مؤثر عمل می‌کنند، بنابراین فرد قادر است در کارهای شدید و در فعالیت‌های اوقات فراغت شرکت کند و روشی مؤثر برای کاهش چندین عامل خطرزا که با بیماری‌های قلبی-عروقی، چاقی، دیابت و کمردرد مرتبط‌اند، بهشمار میرود (12). آمادگی جسمانی وابسته به اجرا با اجرای مهارت‌های حرکتی مرتبط است و اجزای آن عبارت است از تعادل، سرعت، چابکی، هماهنگی، توان و زمان عکس‌العمل (5). تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که تمرینات مناسب و مستمر موجب بهبود و افزایش میزان قدرت، استقامت عضلانی، استقامت قلبی-تنفسی، انعطاف‌پذیری و همچنین سبب تناسب اندام و کاهش چربی‌های بدن می‌شود و حذف و کنار گذاشتن آن به ویژه در سنین کودکی و نوجوانی، اندام‌های حیاتی را دچار ضعف و ناتوانی، ناکارآمدی، محدودیت حرکتی و خستگی زودرس می‌نماید (13). در این زمینه دانشمندان معتقدند که محروم بودن کودکان و نوجوانان از آمادگی جسمانی که نتیجه مستقیم عدم فعالیت‌های جسمانی و بی‌تحرکی است نه تنها منجر به تقلیل نیروی عضلانی، سستی و رخوت، کاهش و محدود شدن ظرفیت کار جسمانی و ذهنی می‌شود، بلکه رشد و نمو آن‌ها را مختل ساخته و آن‌ها را مستعد چاقی مفرط و آماده ابتلا به انواع مختلف بیماری‌های جسمی و روانی از جمله حملات قلبی می‌کند (49). گشتل[5] (1982) معتقد است که مردم به دو دلیل عمده به آمادگی جسمانی نیاز دارند: اول، تمرینات و فعالیت منظم ورزشی موجب افزایش کارایی و سلامت دستگاه قلبی-تنفسی و عضلانی می‌شود و دوم، آمادگی جسمانی ظرفیت انسان را به بهره مندی کامل از مواهب زندگی افزایش می‌دهد (12).

<< 1 ... 481 482 483 ...484 ...485 486 487 ...488 ...489 490 491 ... 495 >>

وبلاگ

توضیح وبلاگ من