وبلاگ

مفهوم کودک از دیدگاه بین المللی

اسناد بین المللی زیادی به بحث و بررسی حقوق کودکان پرداخته اند از جمله انها می توان اعلامیه جهانی حقوق کودک ژنو به سال ۱۹۲۴ اعلامیه جهانی حقوق کودک مجمع عمومی سازمان ملل ۱۹۵۹ و پیمان نامه حقوق کودک مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد به سال ۱۹۸۹ نام برد که پیمان نامه حقوق کودک به امضاء و تصویب اکثریت ملل عضو درآمده و به همین جهت الزام آور پیدا کرده است و مهم ترین سند بین المللی تلقی می گردد.

کنوانسیون حقوق کودک مصوب ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ که به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید و اکثر کشورها از جمله ایران (اسفند ۱۳۷۲) آن را امضاء و تصویب نموده اند، تعریفی از کودک ارائه می دهد. ماده یک این کنوانسیون مقرر می دارد: « منظور از کودک، انسان دارای سن کمتر از ۱۸ سال است،مگر این که طبق قانون اعمال در مورد کودک، سن قانونی کمتر تعیین شده باشد.»

برداشتی که از این تعریف گرفته می شود این است که اختیار تعیین سن کمتر از ۱۸ سال را به عهده هر دولت و کشوری قرار داده است که بر حسب قانون همان کشور تعیین نماید. هر چند سیستم حقوقی ایران نیز به مانند اکثریت نظام های دیگر دنیا، تعریفی از کودک ارائه ننموده و فقط به تعیین میزان سن مسئولیت کیفری پرداخته است.

به نظر نگارنده بنابراین کنوانسیون حقوق کودک دست دولت ها از جمله ایران را بازگذاشته است چرا که در حقوق ایران سن بلوغ در دختر ۹ سال و پسر ۱۵ سال تمام قمری می باشد. مفهوم مخالف این تعریف این می باشد که کمتر از این سن در دختر و پسر، کودک محسوب می شود. البته آزادی عمل کشورها در کاهش سن کودکان بدون هیچ گونه محدودیتی موجب نادیده گرفتن حقوق اطفال خواهد گردید.

فصل دوم : مفهوم کودک آزاری، انواع و عوامل آن

مبحث اول: تعریف کودک آزاری

 کودک ازاری مفهومی نسبی است که در فرهنگ های مختلف مفهوم آن فرق می کند به طوری که برخی از جنبه های رفتاری نسبت به کودک که در بعضی از فرهنگ ها امر عادی است در نگرش مردمانی با فرهنگ دیگر می تواند نوعی کودک آزاری تلقی شود. دلیل این امر را باید در این دانست که هیچ معیار بین المللی برای تربیت کودک وجود ندارد.

بزهکاری کودکان در معنای غیرحقوقی آن، شامل رفتارهایی از قبیل مدرسه گریزی  افراد از کنترل والدین می گردد که در یک فرد بالغ مجرمانه تلقی نمی شود. تعبیر «بزهکار» در برخی از موارد به فردی نسبت داده می شود که صرفاً مرتکب جرم نشده بلکه به طور کلی فردی سرکش و ضداجتماعی است.[۱]

بنابراین این که بدانیم چه رفتارهایی از مصادیق کودک آزاری است و معیار تشخیص اهمال و سهل انگاری و غفلت والدین کدام است، به آسانی قابل تعیین نیست . برای حل این مسئله باید تعریفی ارائه کرد که مفهوم آن شامل اجتماعات کوتاهی بوده و فرهنگ های مختلفی را دربرگیرد.

در یک جمع بندی باید گفت که هر نوع کوتاهی و غفلت یا ارتکاب هر نوع عملی که به نوعی به بهداشت و سلامت روانی و جسمانی کودک خطری برساند یا در آن خدشه وارد کند و مانع از رشد به هنجار وی شود کودک آزاری قلمداد می شود.

در هر حال، کودک آزاری طیفی وسیع از رفتارهای آسیب رسان از قبیل عدم برآوردن نیازهای اساسی کودک، غفلت از مراقبت های بهداشتی و فقدان رشد کافی، سوء استفاده جنسی، تنبیه و بدرفتاری های فیزیکی جسمانی و سوء رفتار هیجانی گفته می شود.

[۱] -معظمی، شهلا، بزهکاری کودکان و نوجوانان،تهران،  انتشارات دادگستر،چاپ ششم،  ۱۳۹۱ ، ص ۶۸

کودک آزاری در نظام کیفری ایران