وبلاگ

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

پس از تدوین نهج­البلاغه توسط سید رضی; شبهات بسیاری پیرامون آن مطرح شد که ابتدایی­ترین آن انتساب سخنان این کتاب به گردآورنده یعنی سید رضی یا برادرش سید مرتضی بود. از دیگر شبهات وارده می­توان به: مسئله امامت و خلافت، دسته­بندی و گونه­بندی منظم و مرتب، به کارگیری الفاظ وصی یا وصایت، ادعای تأخر برخی مباحث نهج­البلاغه از زمان امام علی­7، ادعای برخورداری از علم غیب، آرایه­های لفظی و معنوی، تعریض به صحابه و … اشاره کرد. دکتر صبری ابراهیم السید پژوهشگر معاصر با تمسک به برخی از این شبهات به عنوان تحریفات وارد بر نهج­البلاغه و به تعبیری آفات نفوذ کردۀ در آن بر اثر سالیان دراز، سعی بر پاکسازی این کتاب از مطالب نادرست دارد. وی در تحقیق جدیدی گرد نهج البلاغه، که در اثر مشاهدات خود در باب مصادر و متون و اسناد نهج البلاغه صورت داده است، آن را به قسمت های مختلفی تقسیم نموده و در اثبات منقولات کتاب به امیرالمومنین­7 بخش هایی از آن را صحیح می داند و مطالبی را هم رد می­کند. نهج البلاغه گردآوری شده توسط مرحوم شریف رضی در حدود 600 صفحه می­باشد درحالی که ابراهیم صبری در 300 صفحه آن را ارائه داده است، وی برای رد مطالب ذکر شده دلایلی را برمی شمرد و روش خویش را که استفاده از بررسی اسناد، مصادر کهن و نقد متن بوده است به کار می­بندد، که بر اثر این روش تلفیقی نتیجه کار خویش را در پنج بخش تقسیم می کند: 1ـ متونی که نسبت آنها به امام­7 ثابت شده است 2ـ متونی که تنها راویان آن شیعیان بوده­اند 3ـ متونی که هیچ راوی شیعه و سنی در کتاب خود نیاورده 4ـ متونی که نسبت آنها مشکوک است 5ـ متونی که نسبت آنها به دیگران ثابت شده است. وانگهی در تطبیق روش تلفیقی فوق دو نقص جدی دیده می شود: الف) این روش را نسبت به همه خطبه ها و نامه ها و حکمت ها اعمال نکرده است. ب) در تطبیق قواعد هر یک از سه محور ذکر شده (بررسی اسناد، مصادر کهن، نقد متن) مرتکب خطای فاحش شده است که این خطا می تواند در پژوهش و تحقیق نویسنده در مورد تمام افراد به صورت استقرایی، در تطبیق مطالب بر اثر حب و بغض، اعتقاد خاص و تعصبات مذهبی بروز کند. ما در این پژوهش  ابتدا به تبیین و سپس به تحلیل موضوع می­پردازیم و در پی آن روشی را که او برگزیده است معرفی، بررسی و نقد نموده و در مرحله تحلیل، درستی کار او را طبق موازین مشترک  دو فرقه شیعه و اهل سنت ارزیابی می­نماییم.

کلید واژه‌ها: نهج­البلاغه، ابراهیم صبری، سید رضی، شبهات نهج­البلاغه.

 

 
 
 
 

 

فهرست مطالب

مقدمه. 9

 

فصل اول: کلیات.. 12

1.1. آشنایی با سید رضی; 13

1.1.1. روزگار سید رضى. 13

1.1.2. زندگانى سید رضى؛ خانواده 13

1.1.3. استادان. 16

1.1.3.1. استادان سید رضى. 16

1.1.4. آثار. 17

1.1.5. آشنایی با نهج البلاغه. 22

1.1.5.1. اهمیت نهج البلاغه. 22

1.1.5.2. توجه اهل سنت به سخنان گرانقدر امیرمؤمنان، علی 7 و کلام ایشان در نهج­البلاغه. 26

1.1.5.3. گردآوری سخنان امام علی 7. 29

1.1.6. مصادر نهج البلاغه. 32

1.1.7. شرح ها، ترجمه ها، معجم ها (کتابنامه نهج­البلاغه) 34

1.1.7.1. شرح. 34

1.1.7.2. ترجمه. 36

1.1.7.3. معجم و راهنما 37

1.1.7.4. مستدرک.. 37

1.1.8. موضوعات نهج البلاغه. 38

1.1.9. شبهات مطرح شده پیرامون نهج البلاغه. 39

1.1.10. آشنایی با صبری ابراهیم السید 40

فصل دوم: معرفی کتاب نهج البلاغه، نسخة جدیده محققه و موثقه. 42

2.1. شناخت اجمالی کتاب.. 43

2.2. گزارشی از مقدمه و پیشگفتار کتاب نهج البلاغه نسخة جدیده محققه و موثقه. 44

2.3. استخراج موازین، مبانی و ملاکهای نویسنده برای حذف.. 49

2.4. نتایج تحقیقات نویسنده 51

2.5. گزارشی از موارد حذف شده (بخش آخر، تحقیق النصوص و توثیقها) 55

2.5.1. خطبه ها 55

2.5.2. نامه ها 56

2.6. توضیح دلیل حذف خطبه ها و نامه ها بر اساس مبانی و موازین نویسنده 57

2.6.1. خطبه های حذف شده 57

2.6.2. نامه های حذف شده 77

فصل سوم: نقد و بررسی مبانی و دیدگاههای صبری ابراهیم السید 82

3.1.  نقد و بررسی ملاکها و دیدگاههای نویسنده 83

3.1.1. تکریم و علاقه مندی علی7 نسبت به صحابه. 84

3.1.2. اراده­ی مقصود دیگری از سخن. 87

3.1.3. علم غیب.. 90

3.1.4. خطب مسجع. 98

3.1.5. اغراض مذهبی. 100

3.1.6. متون تکراری.. 131

3.2. تناقضات.. 132

3.3. نقد و بررسی سایر شبهات وی.. 135

فصل چهارم: بررسی تطبیقی موارد اختلافی. 145

4.1. موارد حذف شده­ی منسوب به دیگران. 146