وبلاگ

متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته مهندسی برق- مخابرات
با عنوان :Remote Semsing
در ادامه مطلب می توانید صفحات ابتدایی این پایان نامه را بخوانید
 
 

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد تهران جنوب
دانشكده تحصیلات تكمیلی
سمینار برای دریافت درجه كارشناسی ارشد“M.Sc” مهندسی برق گرایش مخابرات
عنوان:
Remote Semsing
برای رعایت حریم خصوصی اسامی استاد راهنما،استاد مشاور و نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

در این سمینار به بررسی اصول عملکرد موتور اتومبیل و سیستم سوخت رسانی آن پرداخته شده است. پس از این بررسی و آشنایی با نحوه کارکرد قسمت های مختلف و مدل دینامی کآن ها به   بررسی روش های مختلف کنترلی جهت کنترل سرعت و نسبت سوخت به هوا پرداخته شده است. در این بررسی ها روش هایی مورد استفاده قرار گرفته اند که درعمل قابل پیاده سازی می باشند. مثلا ً در عمل اطلاع صحیحی از رفتار نسبت سوخت به هوا وجود ندارد بنابراین این روش ها می بایست مقاومت مناسبی را برای این منظور داشته باشند. در نهایت به مقایسه بین این روش ها پرداخته ایم تا مزایا و معایب این روش ها مشخص شود.

مقدمه:

امروزه صنایع خودرو سازی رویکردی به سوی خودروهایی با مشخصات ایمنی بالا، هوشمند، بدون آلودگی و با آسایش بالا، پیدا کرده اند. در این راستا استفاده از علومی همچون کنترل ، الکترونیک، کامپیوتر و مخابرات جایگاه ویژه ای در این صنایع پیدا کرده اند تا حدی این محصولات الکترونیکی شده اند که اگر اتومبیل شما دچار عیب شود بیشتر از آنکه به متخصص مکانیک نیاز داشته باشید به متخصص الکترونیک نیاز دارید.در این خودروها قسمتی تحت عنوانECU در نظر گرفته شده است که کار کنترل قسمت های مختلف و نظارت بر عملکرد آن ها و همچنین بررسی وجود عیب را به عهده دارد.ECU علاوه بر اینکه کارهای فوق را انجام می دهد امکاناتی از جمله عیب یابی ، نشان دادن پارامتر ها، تست عملگرها، و …. را در اختیار ما می گذارد. که دسترسی به این اطللاعات و امکانات با پروتکلها و کدینگ خاصی همراه است. بنابراین با توجه به اینکه در روش های مختلف کنترلی نیازمند به اطلاعاتی از قسم های مختلف می باشیم این اطلاعات را می توانیم از ECU استخراج نماییم که دستگاهDiag General ساخت 

شرح واژ های کلیدی پایان نامه ………………………………………………………………………….

حاکمیت مذهبی……………………………………………………………………………………………… 7

حق الهی پادشاهان………………………………………………………………………………………….. 7

آیین قیصر پایی……………………………………………………………………………………………… 8

آیین دو شمشیر …………………………………………………………………………………………….. 8

مبحث دوم قانون اساسی …………………………………………………………………………………. 9

موارد پیدایش قانون اساسی……………………………………………………………………………….. 10

محتوای قانون اساسی………………………………………………………………………………………. 11

مبحث سوم عرف…………………………………………………………………………………………… 13

گفتار دوم : فرضیه و سوالات فرعی……………………………………………………………………. 20

گفتار سوم روش تحقیق ………………………………………………………………………………….. 21

فصل اول: بررسی تئوکراسی

گفتار اول پیشینه تاریخی تئوکراسی…………………………………………………………………….. 23

مبحث اول پیشینه تئوکراسی در جهان باستان ………………………………………………………… 25

مبحث دوم : مسیحیت ( اروپا)………………………………………………………………………….. 29

مبحث سوم : اسلام…………………………………………………………………………………………. 33

مبحث چهارم : دیدگاه های معارض و جدید…………………………………………………………. 44

گفتار دوم غایت یا غایات تئوری تئوکراسی چیست؟………………………………………………. 56

گفتار سوم : آیا ماهیت این نظریه، قابل انطباق بر هر نظام حقوقی هست یا با اشکال خاصی از قبیل اتوکراسی تطابق بیشتری دارد؟………………………………………………………………………………………………………………….. 57

فصل دوم: بررسی قانون اساسی ایران

گفتار اول: پیشینه قانون اساسی در ایران……………………………………………………………….. 59

مبحث اول : قانون اساسی مشروطیت …………………………………………………………………. 60

مبحث دوم : پیش نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ………………………………….. 62

گفتار دوم : آیا می توان برای تغییر پیش نویس قانون اساسی ( و گنجانده شدن ولایت فقیه در آن) دلایل حقوقی ویژه ای سراغ گرفت؟………………………………………………………………………………………………………… 65

گفتار سوم :بررسی و تطبیق تئوری تئوکراسی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران …….. 67

مبحث اول: مقدمه قانون اساسی………………………………………………………………………….. 69

مبحث دوم: متن قانون اساسی……………………………………………………………………………. 72

بند اول: موافقین ……………………………………………………………………………………………. 72

بند دوم: مخالفین …………………………………………………………………………………………… 76

بند سوم: توضیح  …………………………………………………………………………………………… 80

مبحث سوم: رجوع به مشروح مذاکرات بانگری قانون اساسی نظر شورای نگهبان …………… 85

مبحث چهارم: دو نکته راجع به قانون انتخابات خبرگان رهبری …………………………………. 88

مبحث پنجم: تعارض بین اصول 4و5………………………………………………………………….. 89

مبحث ششم: ادامه دلایل اثبات غلبه تئوری تئوکراسی………………………………………………. 91

مبحث هفتم: آبا جمع بین دموکراسی و تئوکراسی ممکن است؟ ………………………………… 94

نتیجه گیری و پیشنهاد……………………………………………………………………………………… 97

پیشنهاد ……………………………………………………………………………………………………….. 98

 

مقدمه

تحقیق حاضر بیش از هر چیز با انگیزه پاسخ به پرسش های شخصی، سر و شکل گرفت . اما دست کم بر خود من پوشیده نیست مجهولاتی که محرک اصلی برای پی جویی و کند وکاو در این کار تحقیقی بوده اند، با نیازها و مشکلات و مسائل روز جامعه، ارتباطی تنگاتنگ دارند.

به نظر اینجانب، شناخت و ادارک درست و کامل قانون اساسی و نگاه واقع بینانه و نه آرمان گرایانه به آن، و فهم توانایی ها، قابلیت ها، ظرفیت ها، و نیز نقصان ها، و کم و کاستی هایش، به ما کمک می کند تا انتظارات، تصمیمات و عملکرد حقوقی – سیاسی صحیح تری داشته باشیم و در تعیین اهداف و چگونگی و مجال رسیدن به آن ها دچار خطای دید نشویم .

تئوکراسی به عنوان نظریه ای برای حکومت، در طول تاریخ بارها و بارها آزموده شده است و برآیند آن در خاطره اقوام و ملل مختلف محفوظ است . آن چه مسلم است، امروزه دموکراسی بیش از هر روش و شیوه دیگری مورد طلب و عمل و ادعاست . اما این به معنای رخت بر بستن تئوری تئوکراسی از میان میدان حقوق سیاست نیست . چنان که مدعای تحقیق  حاضر آن است که قانون اساسی و رژیم حقوقی ما بر آن بنا نهاده شده است، اگر چه به دموکراسی نیز بی اعتنا نبوده است .

بدین ترتیب در این پژوهش سعی شده است با بررسی منابع متعدد و مختلف، پس از توضیح معنای تئوکراسی و مفاهیم مرتبط، از جمله حق الهی، و توجه به مفهوم قانون اساسی و انواع و اقسام آن، به مطالعه اجمالی و مختصر پیشینه تئوکراسی در جهان باستان و نسبت و برخورد مسیحیان و مسلمانان با آن، پرداخته شود.

نتیجه مطالعه در پیشینه تئوکراسی، غلبه و سیطره این نظریه از دوران باستان تا رنسانس است . از آن پس رفته رفته مفاهیمی چون حقوق بشر و دموکراسی جانشین نگاه تئوکراتیک شدند. این امر به تدریج در اروپا و سپس اندک اندک در سایر نقاط دنیا رخ داد.

در این که کلیسای کاتولیک و پاپ، با توسل به این تئوری مدت ها بر اروپا اعمال قدرت می کرد، تردیدی نیست و نیز این نکته که مسلمانان هم این تئوری را برگرفته و جزئی از اندیشه دینی خود   کردند، بر کسی پوشیده نیست .

اما آیا این به معنای آن است که دین، خود مبلغ و توجیه گر تئوکراسی است یا این که پیروان ادیان به اشتباه چنین برداشتی از مذهبشان داشته اند؟

پاسخ به این پرسش مستلزم پژوهشی مستقل در دین است اما قدر متیقن آن است که اگر دین را امری جدای از عملکرد دینداران بدانیم، و یا قائل به این باشیم که دین ( معرفت دینی) مجموعه برداشت­های مختلفی است که در طول تاریخ از آن وجود داشته است، به دو نتیجه متفاوت می­رسیم .

به نظر من متون مقدس مسلمانان تاب تحمل برداشت های مختلفی را داشته است . قرائت هایی که در هر زمان و مکانی با توجه به عرف غالب و نحوه زیست فکری و اجتماعی و حقوقی هر عصری رونق گرفته یا ازدواج افتاده است .

بی شک، عرف، و نگاه تئوکراتیکی که پیش از اسلام وجود داشت باعث شد که مسلمانان با چنین پیش فرض و ذهنیتی در دین بنگرند و آن چه را که خود مطلوب می بینند، ببیننند. صرف نظر از این که حقیقتاً دین ( متون دینی) خود آشکارا آن را تأیید می کنند یا نه . از آن جا که در بحث از پیشینه تئوکراسی، هدف، توصیف واقعیات بوده است، پس از بیان دیدگاه های مختلف، اعم از موافق و مخالف این نظریه، نقدی انجام نشده است . چرا که این تحقیق در مقام رد یا قبول تئوکراسی یا تطبیق آن با دین نیست. از طرف دیگر چاره ای جز بیان دیدگاه های مختلف نبوده است. پس ذکر نظرات موافقین و مخالفین تئوکراسی (به ویژه در اسلام) مستقل از دیدگاه شخصی اینجانب است.

آن گاه در بررسی قانون اساسی فعلی، پس از نگاهی به قانون اساسی مشروطه و پیش نویس قانون اساسی، دیدگاه های موافقین و مخالفین برداشت تئوکراتیک از قانون اساسی بیان شده است . و پس از بررسی مقدمه این قانون و نگاهی به مشروح مذاکرات بازنگری و نظرات تفسیری شورای نگهبان و قانون انتخابات خبرگان و تحلیل اصول مرتبط با تئوکراسی در قانون اساسی، به زعم نگارنده، فرضیه تحقیق اثبات شده است.

بار دیگر تأکید می کنم که نه غلبه عرف تئوکراتیک در دنیا تا رنسانس و نه حتی اثبات تئوکراسی در قانون اساسی، به معنای درست و مطلوب بودن و جانبداری اینجانب از آن نیست، بلکه در تمام این تحقیق، سعی در بیان واقعیات بوده است، و نه آن چه باید باشد و اما ایرادات کار حاضر:

نقص و ناتمامی، گوئیا نسبتی پیوسته با این دنیای مادی دارد، که از آن گریز و گزیری نیست. البته این رساله نیز از آن بر کنار نیست.

نقص در منابع مورد مطالعه، کژ فهمی احتمالی مطالب، تأثیر پیدا و پنهان پیش فرض ها بر تحلیل منصفانه و منطقی اطلاعات و … از جمله این ایرادات و نواقص است که بر صاحب این قلم پوشیده نیست .

امید است نقد و نظر عالمانه اساتید و دوستان عزیز و روشن بین و بینش مند در زدودن زنگارها و کژ و کوژی ها از این مسکین آینه خرد و شکسته کارگر افتد.ایدون باد .
          گفتار اول

-شرح واژ های کلیدی پایان نامه

در این تحقیق، چنان که از نامش بر می آید، با دو واژ ه اصلی و محوری مواجهیم :

الف) تئوکراسی       ب) قانون اساسی

در مورد پیشینه تاریخی این دو عبارت در بخش مربوط به خود، سخن خواهیم گفت و در این جا تنها به توضیح معنایشان می پردازیم.

مبحث اول تئوکراسی: Theocracy  در یونانی Theokratia

«مرکب از دو جزء : Theos  به معنی خدا و  Kratos به معنای قدرت »[1]

در فارسی: حاکمیت اهلی – خداسالاری – یزدان سالاری – حکومت خدایی

توضیح : «نوع حکومتی که در آن قدرت مطلق سیاسی در دست مرجع عالی روحانی (نبی، خلیفه، پاپ) است و در آن اساس نظری حکومت بر آن است که حکومت در چنین نظامی از جانب خداست و مرجع روحانی که فرمانروای سیاسی نیز هست و دستگاه اداری و قضایی او فرمان های خداوند را که از راه وحی رسیده است، تفسیر و اجرا می کند. از کامل ترین گونه های حکومت یزدان سالار، حکومت موسی و انبیای بنی اسرائیل بود. حکومت خلفا در صدر اسلام نیز از این گونه بوده است . حکومت هایی از نوع خلافت اموی و عباسی و عثمانی و همچنین حکومت پاپ ها در اروپای قرون وسطی نیز مدعی همین گونه حکومت بوده اند. اگر چه در واقع نوع حکومت آن ها با دستگاه پر شکوه شاهانه ای که داشتند به پادشاهی خودکامه همانند تر بوده است . به ویژه که جانشینی نیز در این خلافت ها موروثی بوده است . ولی به هر حال در این حکومت ها نیز قدرت سیاسی و مرجعیت روحانی با یک نفر بود و پادشاهان، منشور مشروعیت فرمانروایی خود در بخشی از حوزه نفوذ و اقتدار مرجع روحانی را از پاپ یا خلیفه می گرفته اند.»[2]

«تئوکراسی عبارت است از حکومت کشیشان و روحانیون تحت عنوان نمایندگان خداوند. نظر به این که این اندیشه سیاسی در غرب شکل گرفته است، طبیعتاً ریشه این نوع حکومت را باید در شکل گیری تفکرات فلسفی – دینی بشر در اروپای قبل از قرون وسطی جُست که رهبران مذهبی ادعا می کردند با قدرت های فوق طبیعت هم در ارتباطند. از این رو قدرت های دنیوی را با امور اخروی به هم آمیخته، حکومت الهی به وجود می آوردند که بسیاری از جامعه شناسان وجود شاخه های متعدد مسیحیت را از همین امر می دانند.»

«تئوکراسی به معنای حکومت خدایی است . نوعی حکومت است که نظام دین و حق حاکمیت خداوند، اساس آن است و قوانین خدا را قوانین حکومت می داند. روحانیون ترتیب دهنده و مفسر و مجری این قوانین اند.»[3]

«تئوکراسی یک نظریه سیاسی و دینی است مبنی بر این که حکومت دینی، تنها حکومت مشروع است و قانون صحیح همان قانونی است که به وسیله پیامبران به مردم ابلاغ شده و خداوند، واضع آن است . براساس این نظریه، دین و سیاست (روحانیت و دولت) از هم جدا نبوده و باید حدود قوانین الهی درباره مردم اجرا گردد. این نظریه، در ادیان الهی یهود و مسیحیت و اسلام نیز وجود داشته است . در صدر اسلام ( تا پایان عصر خلفای راشدین) وحدت دین و سیاست اعمال می گردید، لیکن از آغاز حکومت بنی امیه به دست فراموشی سپرده شد و مبارزه امامان شیعه اثنی عشری، را باید در این محتوا بررسی کرده در زمان معاصر، مسأله وحدت دین و سیاست از جانب سید جمال الدین اسدآبادی عنوان شد . بعدها مدرس نیز آن را دبنال کرد. در دهه های اخیر این اندیشه سیاسی از نو احیا شده است .»[4]

«تئوکراسی به معنی حکومت الهی با حکومت مذهبی است که در صدر اسلام و دوران فرمانروایی پاپ ها از قرن دهم تا سیزدهم میلادی سابقه داشته و تا قبل از تسلط کمونیست ها بر تبت، لاماها نیز مقام پیشوای مذهبی و حکومت را توأماً در دست داشتند. در حال حاضر، تنها نمونه حکومت مذهبی در جهان، جمهوری اسلامی ایران است که پیشوای مذهبی کشور با عنوان ولایت فقیه بر تمام امور کشور نظارت عالیه دارد و در مقام فرماندهی کل قوا بر نیروهای مسلح کشور نیز فرمان می راند.»

«تئوکراسی رژیم حکومت و دولتی را گویند که زمامداران رسمی و رؤسای درجه اول آن، پیشوایان روحانی و یا بزرگان روحانیون می باشند، و در واقع ترکیب کامل مذهب و سیاست و تمرکز آن در نقطه واحد، و حکومت بر ارواح و اجساد مردم است . حکومت های صدر اسلام و حکومت پاپ روم در مدتی محدود در قرون وسطی، نمونه هایی از حکومت تئوکراسی بوده است که می توان آن را به حکومت مذهبی معنی کرد.»[5]

در تمام تعاریفی که آمد، نکته اساسی ، همان حق محوری و اصیل خدا برای حکومت است . البته این حق از طرف نائبان او اعمال می شود. یعنی از طریق کسانی که خود مدعی ارتباط و جانشینی اویند و البته مردم نیز – کمابیش – این مقام را شایسته ایشان دانسته اند.

به نظر می رسد نکته اختلافی آشکاری در تعاریف فوق از تئوکراسی وجود ندارد . اما در ذیل و ارتباط ماهوی با تئوکراسی، عبارات و مفاهیمی چند، قابل تذکر و تأمل است :

حق الهی Divine Right : «پیش از پیدایش جنبش های جمهوری خواه و دموکراتیک، کمابیش در سراسر جهان، قدرت حکومت ها با نظریه حق الهی توجیه می شد. به موجب این حق، پادشاهان و شاهنشاهان، به خواست خداوند، بر روی زمین فرمان روایند. و این نظریه تا آن جا ادامه می یافت که پادشاهان را در مقامی خدایی یا نیمه خدایی و یا عامل اجرای اراده خداوند و ظل الله می شناسد . چنان چه نظام الملک، وزیر ملک شاه سلجوقی در سیاست نامه از این اصل بدین عبارت یاد می کند: «ایرد تعالی در هر عصری یکی را از میان خلق برگزیند و او را به هنرهای پادشاهانه ستوده و آراسته گرداند و مصالح جهان و آرام بندگان بدو باز بندد»

همچنان که در سنگ نبشته های هخامنشی نیز آشکارا، منشاء قدرت شاهانه به دَهِش اورامزدا نسبت داده شده است :«داریوش شاه گوید به خواست اهورامزدا، من شاهم. اهورامزدا شاهی را به من عنایت فرمود.»(سنگ نبشه بیستون) در چین باستان نیز منشاء قدرت شاهانه را آسمان می شمردند و خاقان را تی ین مینگ یا فرزند آسمان می نامیدند. و ایرانیان، خاقان چین را بغپور یا فغفور می نامیدند یعنی پسر خدا. در ژاپن نیز سلسله پادشاهان به خدای آفتاب می رسید. در اروپای سده های میاند تا روزگار انقلاب فرانسه، قدرت شاهانه اصل الهی داشت؛ اما پس از پیدایش جنبش های آزادی – خواهانه و دموکراتیک در سبز فایل، این نظریه در همه کشورها و به ویژه در کشورهایی که رژیم های استبدادی سلطنتی در آن ها به رژیم های مشروطه بدل شد، جای خود را به این اصل داد که حاکمیت دولت از جانب مردم است و دولت در برابر مردم مسئول است . در انگلستان، نظریه حق الهی سلطنت، پس از انقلاب با شکوه (89-1688) فراموش شد.»[6]

«حق الهی، نظریه ای است دایر بر این که سلاطین حق سلطنت کردن را به موجب قانون الهی و طبیعی، از پدران خود به ارث می برند و به این نحو پادشاه هیچ مسئولیتی در برابر ملت ندارد… توماس هابز،فیلسوف انگلیسی از طرفداران و مبلغان این نظریه بود. در فسلفه جان لاک، این نظریه مورد انتقاد سخت قرار گرفت. در ایران تا قبل از انقلاب مشروطیت ، چنین نظریه ای حاکم بود و پس از آن شاه به عنوان «عامل حاکمیت مردم و نماینده آن» شناخته شد.»

حاکمیت الهی:«زیرا این عنوان در تاریخ تمدن سخت های بسیار گفته شده است . از نظر اسلامی، حاجت عمومی مردم هر کشور در این مقطع زمانی به گونه حاد، نسبت به دموکراسی تجلی کرده است ، به طوری که نبودن دموکراسی مایه حرج است . در چنین موردی حتی به عقیده صاحب جواهر الکلام هم، حاجت عمومی، مشرّع است، پس آرای عمومی در انتخابات در حوزه دموکراسی در حال حاضر، مظهری از مظاهر حاکمیت الهی (اعمال قواعد شرع مقدس) است .»[7]

 

حاکمیت مذهبی : Rerligious Soaereignty

«در چنین حالتی از امر حاکمیت، دکترین مذهبی، حاکمیت خود را از دو طریق اعمال می کند: یکی از طریق تشکیل یک دولت مذهبی براساس خواست عمومی یا اراده عام که اعضایش جزء کارگزاران حکومتی مذهبی باشند و دیگر از طریق تقنین یا انشاء قوانین و مقرراتی که مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از فرامین و احکام مذهبی باشند.»[8]

 

شهریور 90
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

چکیده:
باستان شناسی نو به عنوان یک مکتب جدید کار خود را با تلاش های بینفورد و کلارک در دهه 1960 آغاز کرد. یکی از مهمترین دستاوردهای این مکتب توجه به متغییرها و تحلیل های آماری در پژوهش های باستان شناسی بود. با این کار باستان شناسی از مرحله ی توصیف گذشت و وارد مرحله­ی علمی خود یا همان تحلیل شد، زیرا آمار با قدرت بی نظیر خود در تغییر زبان داده ها از توصیف به عدد و تحلیل این اعداد خدمت بزرگی به روشن شدن وضعیت فرضیه های علوم مختلف می کند. در این میان باستان شناسی به عنوان علمی که با حجم انبوهی از داده های مختلفی اعم از سفال ، ابزار ، …. روبه رو است می تواند به بهترین وجه آمار را به عنوان ابزاری برای روشن شدن فرضیه ها و خواسته های علمی خود به خدمت گیرد. آن چه در این تحقیق مورد توجه قرار گرفت معرفی دو شاخه اصلی علم آمار تحت عنوان آمار استنباطی و آمار توصیفی و کاربرد آن­ها در پژوهش های باستان شناسی بود. برای این منظور در شاخه­ی آمار استنباطی نمونه برداری در کارهای میدانی و به صورت موردی بررسی شهرستان آبدانان در استان ایلام مورد توجه قرار گرفت و بعد از بررسی روش های مختلف روش نمونه گیری طبقه بندی شده به خاطر ارائه الگوی استقراری محوطه مورد تأیید و درشاخه­ی آمار توصیفی موضوع برهم­کنش فرهنگ­ها مورد توجه قرار گرفت. برای همین منظور  محوطه چشمه رجب واقع در حوزه رود سیمره بصورت موردی مطالعه شد و در نهایت میزان برهم کنش فرهنگی زاگرس مرکزی ، سوزیانا و بین النهرین در دوره مس سنگ با عاملیت کوچ روی روشن شد. در نهایت به نظر می رسد آمار طی دو مرحله باستان شناسان را در پژوهش های میدانی یاری می کند : نخست در  جمع آوری مناسب و فرضیه سازی از طریق داده ها (آمار استنباطی ) و سپس  در مرحله ی آزمون فرضیه (آمار توصیفی ) .
 
کلید واژه­ها: آمار، باستان­شناسی میدانی، آمار استنباطی، آمار توصیفی، مس و سنگ، برهم­کنش فرهنگی
 
 
 
 

فهرست مطالب

شماره و عنوان مطالب
                                                       صفحه
 
فصل اول: کلیات
1-1- تعریف مسئله و فرضیات …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2
1-2 – هدف و ضرورت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3
1-3- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3
1-4- روش اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4
 
فصل دوم: آمار و ضرورت کاربرد آن در پژوهش­های باستان شناسی
2-1-آمار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5
2-2-باستان شناسی و تحولات عمده آن…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6
2-2-1-پیدایش و تحول چارچوب نظری باستان­شناسی پیش از 1850…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6
2-2-2-شکل­گیری مفاهیم زیر بنایی در سالهای بین 180 تا 1918…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7
2-2-3-نظریه پردازی در باستان­شناسی اروپا و آمریکا از 1918 تا 1968…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7
2-2-4-لویس بینفورد، دیوید کلارک و نهضت باستان­شناسی جدید دردهه 1960…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 8
2-2-5-باستان شناسی نظری در سال های اخیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9
2-3- ضرورت استفاده از روش­های آماری در مطالعات باستان­شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 10
 
فصل سوم: نمونه­برداری و کاربرد آن در پژوهش های باستان­شناسی
3-1-آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 15
3-2-نمونه­گیری اساس آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 15
3-2-1-مزایای انتخاب نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 16
3-3- تعاریف مقدماتی ضروری برای نمونه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17
3-3-1-چارچوب نمونه­گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17
3-3-3- برآورد کننده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17
3-3-4-برآورد کننده نااریب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 18
3-3-5- برآورد کننده اریب­وار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19
3-3-6-صفت برآورد…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19
3-3-7- موضوع هزینه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19
3-4- تعاریف مقدماتی و پایه­   ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 19
3-4-1-متغییر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 20
3-4-2- میانگین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 20
3-4-3- واریانس…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 20
3-4-4- خطای استاندارد و میانگین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 21
3-4-5-توزیع نرمال و توزیع نرمال استاندارد…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22
3-4-6- حدود اعتماد قابل اندازه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 23
3-5- طرح و اجرای نمونه‌برداری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25
3-5-1-روش‌های نمونه‌برداری احتمالی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 25
2-6- نمونه‌برداری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 26
3-6-1-روش انتخاب نمونه در نمونه‌برداری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 26
3-6-1-1- حالت قرعه‌کشی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 26
3-6-1-2-استفاده از جدول اعداد تصادفی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 26
3-6-1-3-برآورد در نمونه‌گیری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 27
3-6-1-4-انواع برآوردها در نمونه‌گیری تصادفی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 27
3-6-1-5-مقایسه­ی دو روش نمونه‌گیری تصادفی با جایگذاری و بدون جایگزینی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 28
3-6-1-6- روش تعیین حجم نمونه در نمونه‌گیری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 29
3-6-1-7- تعیین حجم نمونه با وقت معین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 29
3-6-1-8-تعیین حجم نمونه در ارتباط با بودجه برنامه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 30
3-6-2- برآورد نسبت در نمونه‌گیری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 30
2-6-3-برآورد حجم برای نسبت‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32
3-6-4-مزایا و معایب نمونه‌گیری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33
3-7- نمونه‌گیری سیستماتیک…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33
3-7-1-برآورد در نمونه‌گیری سیستماتیک…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 34
23-7-1-1- برآورد میانگین جامعه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 34
3-7-1-2-محاسبه واریانس نمونه در حالتی که حجم نمونه مضرب صحیحی از جامعه باشد (N = nk) …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37
3-7-2-مقایسه­ی کارایی نمونه‌گیری تصادفی ساده و سیستماتیک به کمک ضریب همبستگی در حالتی که نمونه­ی انتخاب شده مضرب صحیحی از جامعه باشد( N = nk)…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39
3-7-3-برآورد میانگین صفت در جامعه وقتی نمونه  مضرب صحیحی از جامعه نباشد(?≠??)…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40
3-7-4-مزیت و معایب استفاده از نمونه‌گیری سیستماتیک…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 41
3-8-نمونه‌گیری با احتمال متغیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42
3-8-1-تعریف نمونه‌گیری با احتمال متغیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 42
3-8-2-روش انتخاب نمونه با احتمال متغیر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 43
3-8-3- روش لاهیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 45
3-8-4- روش خردکردن…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 46
3-8-5-1- برآورد میانگین جامعه و نمونه در نمونه‌گیری با احتمال متغیر و با جایگذاریکه برآورد کننده‌ای نااریب از میانگین صفت در جامعه یعنی  است. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 47
3-8-5-2- واریانس برآوردکننده میانگین جامعه و برآورد واریانس برآوردکننده میانگین در نمونه‌گیری با احتمال متغیر و با جایگذاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 48
3-8-6-نمونه‌گیری با احتمال متغیر و بدون جایگذاری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50
3-9-نمونه‌گیری طبقه‌بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 50
3-9-2- 3- میانگین با طبقه‌بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 51
3-9-3- انتخاب حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 53
3-9-3-1-انتخاب حجم نمونه در طبقات مختلف…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 53
3-9-3-2- انتخاب حجم نمونه انتساب نیمن…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 55
3-9-3-3- انتساب متناسب با حجم…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56
3-9-4- نمونه‌گیری با طبقه‌بندی برای نسبت‌ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 59
3-9-5- انتخاب حجم بهینه طبقات  ها با بیشترین دقت…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 60
3-9-6-مقایسه کارایی نمونه‌گیری طبقه‌بندی شده با انتساب‌های مختلف با هم و با نمونه‌گیری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 61
3-10- نمونه‌گیری خوشه‌ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 62
3-10-1- تعریف نمونه‌گیری خوشه‌ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 62
3-10-2- نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای و چند مرحله‌ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63
3-10-2-1-برآورد میانگین و واریانس جامعه، در نمونه‌گیری با خوشه‌های هم حجم…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 63
3-10-2-2-ضریب همبستگی خوشه‌ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 67
3-10-3-نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای از جامعه‌ای با خوشه‌های هم حجم…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 67
3-10-3-1-  برآورد کننده واریانس جامعه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68
3-10-4- مقایسه نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای در حالت تساوی و حجم گروه­ها نمونه‌گیری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68
3-0 1-4-1-تفاوت نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای و نمونه‌گیری طبقه‌بندی شده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69
3-10-5- ساختار جامعه نمونه­برداری شده به­صورت خوشه‌هایی با حجم متغییر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69
3-10-6- نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای از خوشه­هایی با حجم متغییر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 71
3-10-6-1-برآورد میانگین و واریانس جامعه در نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای با حجم متغییر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72
3-11- کاربرد نمونه­برداری در باستا­ن­شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74
3-11-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74
3-11-2-کاربرد نمونه­برداری در بررسی­های باستان­شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74
3-11-3-بررسی باستان­شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74
3-11-3-1- هدف…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 74
3-11-3-2- روشهای بررسی میدانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76
3-11-3-3- استراتژی نمونه­برداری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 77
3-11-3-4-اندازه، شکل و جهت محوطه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 78
3-11-3-5-انواع شکل و جهت واحدها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 79
3-11-3-6-مزایای استفاده از برشهای عرضی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 80
3-11-3-7-مزایای استفاده از شبکه­بندیهای مربعی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 80
3-11-4-طرح نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81
3-11-5-محوطه یا منطقه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81
3-12-نمونه موردی کاربرد نمونه­برداری بزرگ مقیاس (منطق­های): بررسی بخش مرکزی آبدانان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82
3-12-1-بررسی بخش مرکزی شهرستان آبدانان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 82
3-12-1-1-شهرستان آبدانان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83
3-12-1-2-شهر آبدانان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83
3-12-1-3-آب و هوای شهرستان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83
3-12-1-4-کوه­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 83
3-12-1-5-دشت های آبدانان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84
3-12-1-6-آب­های شهرستان آبدانان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 84
3-12-1-7-پوشش گیاهی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85
3-12-2-پیشینه بررسی ها در شهرستان آبدانان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 85
3-12-3-اهداف بررسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86
3-12-4-منطقه مورد بررسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 86
3-12-5-روش بررسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87
3-12-6-روش یا چارچوب کار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87
3-12-7-نمونه­برداری تصادفی ساده…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 87
3-12-7-1-روش کار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 88
3-12-7-2-تعیین حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 88
3-12-7-3- انتخاب و بررسی نمونه­ها از جامعه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89
3-12-7-4- نتیجه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89
3-12-7-5- اطلاعات بهدست آمده برای بررسی­های بعدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89
3-12-8-نمونه­برداری سیستماتیک…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89
3-12-8-1-انتخاب و بررسی نمونه­ها از جامعه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 89
3-12-8-2- نتیجه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90
3-12-8-3- اطلاعات به­دست آمده برای بررسی­های بعدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90
3-12-9- نمونه­برداری با احتمال متغییر…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90
3-12-9-1-روش کار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90
3-12-9-2-تعیین صفت کمکی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 90
3-12-9-3-تعیین حجم نمونه­ها با توجه به صفات کمکی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91
3-12-9-4-نتیجه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91
3-12-9-5- اطلاعات به­دست آمده برای بررسی­های بعدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91
3-12-10-نمونه­برداری خوشه­ای…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91
3-12-10-1-روش کار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 91
3-12-10-2-تعیین حجم نمونه­ها با توجه به صفات کمکی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92
3-12-10-3-نتیجه.…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92
3-12-10-4-اطلاعات به­دست آمده برای بررسی­های بعدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92
3-12-11-نمونه­برداری با طبقه­بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92
3-12-11-1- تعیین حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 92
3-13-2- طلاعات به دست آمده برای بررسی­های بعدی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 93
3-13- کاربرد نمونه برداری در بررسیهای کوچک مقیاس (محوطه­ای)…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 93
3-14- کاربرد نمونه برداری در انتخاب داده و تاریخ­گذاری محوطه ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94
3-15- جمع بندی کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 95
 
فصل چهارم: کاربرد آمار توصیفی در پژوهش­های باستانشناسی
4-1-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 103
4-1-2-جدول­های آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 103
4-1-3- فراوانی و فراوانی نسبی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 104
4-1-4- فراوانی تراکمی و فراوانی نسبی تراکمی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 104
4-1- 5-تهیه ی جدول فراوانی داده­ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 105
4-1-5-1-تهیه ی جدول فراوانی و رسم نمودار متغییر کیفی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 105
4-1-5-2-جدول فراوانی و رسم نمودار دادههای پیوسته…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107
4-1-5-3-رسم نمودار داده­های پیوسته برای حالتی که تعداد داده­ها کمتر از 25 عدد باشد…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107
4-1-6- تنظیم داده­ها در جدول فراوانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107
4-1-7- نمودارهای آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 109
4-1-7-1- نمودار هیستوگرام…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 115
4-1-7-2- نمودار چندبر فراوانی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 115
4-1-7-3- نمودار ساقه و برگ…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 115
4-1-7-4-  نمودار دایرهای…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 116
4-1-7-5- نمودار چند بر فراوانی تراکمی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118
4-1-8- همبستگی و رگرسیون…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 118
4-1-8- 1- ضریب همبستگی خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 119
4-1-8- 2- وضعیت ضریب همبستگی خطی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 119
4-1-8- 3- ضریب تعیین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 119
4-1-8- 4-رگرسیون…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 122
4-1-9-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 127
4-1-9-2- جغرافیای زاگرس مرکزی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 127
4-1-9-3- جغرافیای جنو­­ب غرب ایران…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 128
4-1-9-4- جغرافیای بین النهرین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 129
4-1-9-5- جغرافیای استان لرستان…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 130
4-1-9-6- جغرافیای استان ایلام…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 131
4-1-9-7- موقعیت جغرافیایی سد سیمره…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 133
4-1-9-8- زمین شناسی منطقه­ی سیمره…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 136
4-1-9-9- محوطه­ی باستانی­چشمه­رجب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 137
4-1-9-10-پیشینه­ی مطالعات باستان­شناسی منطقه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 139
4-1-9-11- پیشینه­ی مطالعاتی برهمکنش فرهنگی زاگرس مرکزی با مناطق همجوار…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 139
4-1-9-12- برهمکنش فرهنگی و انواع آن…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 139
4-1-9-13- شیوه­ی تحلیل نقوش سفال­های چشمه رجب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 141
4-1-9-14- گاه­نگاری تطبیقی زاگرس مرکزی، سوزیانا و بین­النهرین…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 142
4-1-9-15-تحلیل آماری  نقوش و گاه­نگاری سفال­های چشمه رجب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 143
4-1-9-16-برهم­کنش فرهنگی دورهی مس و سنگ میانی در چشمه­رجب…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 144
4-1-9-17- نتایج…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 150
 
فصل پنجم:جمع­بندی
– جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 173
 
فهرست منابع و مآخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 175
 
فهرست جدول­ها

شماره و عنوان جدول
                                                       صفحه
 
جدول3-2- جدول توزیع مساحت10 نمونه زمین زراعتی انتخاب شده بهروش نمونه­گیری سیستماتیک…………………………………………………………………………………………………………………….. 36
جدول3-3- جدول محاسبه ضریب همبستگی……………………………………………………………….. 38
جدول3-4- جدول توزیه نمونه با روش احتمال متغییر…………………………………………………. 43
جدول3-5- جدول توزیع جمعیت و نمونه­گیری با احتمال متغببر 7 شهرستان……………. 44
جدول3-6- جدول توزیع جمعیت و نمونه­گیری به روش لاهیری7 شهرستان………………. 47
جدول3-7- جدول نمونه­گیری با احتمال متغییر از 10 محوطه زاگرس………………………… 49
جدول3-8- جدول نمونه­گیری با طبقه­بندی جمعیت مناطق روستا نشین یک استان….. 58
جدول3-9 – جدول محاسبه ­ی (???) سفال­های مربوط به­دوره مس و سنگ میانی زاگرس مرکزی……………………………………………………………………………………………………………………………… 66
جدول3-10- جدول محاسبه میزان داد و ستد بین جوامع کوچ­نشین و یک جانشین 10روستا به­روش نمونه­گیری خوشه‌ای……………………………………………………………………………. 71
جدول3-11- جدول توزیع نمونه به­صورت خوشه‌هایی با حجم متغییر…………………………. 71
جدول3-12- جدول توزیع نمونه بهصورت نمونه‌گیری خوشه‌ای یک مرحله‌ای از خوشه­هایی با حجم متغییر……………………………………………………………………………………………… 72
جدول3-13- جدول تعیین برآورد متوسط حقوق کارگران 4 کارگاه سفال­گری……………. 73
جدول 3- 14- جدول فهرست محوطه های شناسایی شده به همراه ویژگی­ها، مختصات و ادوار فرهنگی شان………………………………………………………………………………………………………… 100
جدول 3- 15- جدول فهرست محوطه های شناسایی شده به همراه ویژگی­ها، مختصات و ادوار فرهنگی شان………………………………………………………………………………………………………… 101
جدول4-1-: جدول فراوانی سفال ترانشه­ی ?3…………………………………………………………….. 104
جدول4-2-: جدول محاسبه انواع فراوانی سفال ترانشه­یc3 ……………………………………….. 105
جدول 4-3- جدول فراوانی ابزارهای سنگی محوطه باستانی……………………………………….. 106
جدول 4-4- فاصله روستاهای اطراف تا مرکز شوش……………………………………………………. 107
جدول4-5- جدول فراوانی ضخامت سفال­های ابراهیم­آباد…………………………………………… 110
جدول4-6- جدول فراوانی ضخامت سفال­های ابراهیم­آباد…………………………………………… 111
جدول4-7-جدول فراوانی سفال­های حسین­آباد…………………………………………………………… 112
جدول4-8- جدول فراوانی سفال­های حسین­آباد4………………………………………………………. 113
جدول4-9- جدول فراوانی 34 تکه سفال چشمه­علی………………………………………………….. 114
جدول 4-10- جدول تراکم لایه­های ترانشه­ی E کاوشهای باستانشناسی سال 1380 تپه زاغه……………………………………………………………………………………………………………………………….. 117
جدول4-11- جدول فاصله­ی روستاهای اطراف تا مرکز ابوفنداء و تعداد سفال مشاهده شده از گونه‌ی ابوفنداء…………………………………………………………………………………………………………… 123
جدول4-12- جدول فاصله­ی روستاهای اطراف تا مرکز ابوفنداء و تعداد سفال مشاهده شده از گونه‌ی ابوفنداء…………………………………………………………………………………………………………… 125
جدول 4-13- جدول فراوانی عنصر نقشی و شیوه­ی بیان نقوش با هویت زاگرسی چشمه­رجب…………………………………………………………………………………………………………………… 143
جدول4-14-جدول فراوانی عنصر نقشی و شیوه­ی بیان نقوش با هویت خوزستانی چشمه­رجب…………………………………………………………………………………………………………………… 144
جدول4-15- جدول فراوانی عنصر نقشی و شیوه­ی بیان نقوش با هویت بین­النهرینی چشمه­رجب…………………………………………………………………………………………………………………… 145
جدول4-16- جدول گاه­نگاری تطبیقی سفالهای چشمه­رجب……………………………………… 146
جدول4-17- جدول توصیفی سفال کمی و کیفی عناصر نقشی سفال چشمه رجب….. 151
جدول 4-18- جدول توصیف صفات کمی و کیفی شیوه ی بیان  سفال چشمه رجب.. 162
 
فهرست شکل­ها

شماره و عنوان شکل
                                                       صفحه
 
شکل3-1: نقشه جغرافیایی استان ایلام………………………………………………………………………………… 96
شکل3-2- نقشه توپوگرافی منطقه مرکزی آبدانان بررسی شده به روش نمونه­برداری و پیمایشی فشرده……………………………………………………………………………………………………………………………….. 97
شکل3-3- نقشه توپوگرافی منطقه مرکزی آبدانان بررسی شده به روش نمونه­برداری تصادفی ساده………………………………………………………………………………………………………………………………….. 98
شکل3-4-نقشه توپوگرافی منطقه مرکزی آبدانان بررسی شده به روش نمونه­برداری سیستماتیک………………………………………………………………………………………………………………………. 98
شکل3-5- نقشه توپوگرافی منطقه مرکزی آبدانان بررسی شده به روش نمونه­برداری با احتمال

فصل نخست: مفاهیم و کلیات پژوهش 2
-1-1 مقدمه 3
-2-1 بیان مسئله 5
-3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق 8
-4-1 اهداف تحقیق 10
1-5- سوالات تحقیق 11
1-6-فرضیه های تحقیق 11
1-7- پیشینه تحقیق 12
1-7-1-پیشینه مطالعات جغرافیایی جرم 12
1-7-2- پیشینه‌ی جغرافیای جرایم شهری 15
1-7-3-پیشینه مطالعات پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی 18
1-7-4-منابع داخلی تحقیق 20
1-8-سازماندهی تحقیق 25
فصل دوم: مبانی نظری و ادبیات تحقیق 27
-1-2 مبانی نظری 28
2-1-1-مکان‌های جرم‌خیز 28
2-1-2-اهمیت کانون‌‌های جرم‌خیز 30
2-1-3-شناسایی کانون‌‌های جرم‌خیز 31
2-1-4-تحلیل زمانی کانون‌‌های جرم‌خیز 33
2-1-5-عوامل موثر در شکل‌گیری مکان‌های جرم‌خیز 33
2-2-مفهوم پیشگیری از جرم 38
2-2-1-انواع روش‌های پیشگیری از جرم 40
2-2-1-1- پیشگیری کیفری از جرم 40
2-2-1-2- پیشگیری غیر کیفری از جرم 40
2-2-2-معایب پیشگیری وضعی 42
2-2-3-مزایای پیشگیری وضعی 43
2-2-3-مراحل پیشگیری 44
2-2-4-مختصات پیشگیری وضعی 45
2-2-5-روش‌های پیشیگیری وضعی از جرم 46
2-2-6-افزایش خطر ارتکاب جرم 47
2-2-7-شمای افزایش خطر ارتکاب جرم 47
2-2-8-کاهش جاذبه آماج‌ها 48
2-3-سرقت 48
2-3-1-تاریخچه سرقت 49
2-3-2- انواع سرقت 51
2-3-3-انواع سرقت به اعتبار شدت و ضعف مجازات (حقوقی) 52
2-3-4-انواع سرقت به اعتبار نحوه عمل عامل 52
2-3-5-انواع سرقت به اعتبار مال مسروقه 52
2-3-6-انواع سرقت از اماکن به اعتبار محل آن 52
2-3-7-انواع سرقت از اماکن به اعتبار راه‌های ورود سارق 52
2-4-علل و انگیزه‌‌های سرقت 54
2-4-1-علل زیست شناختی 54
2-4-2-علل روانشناختی 54
2-5- پیشگیری از سرقت منازل 56
2-6-عوامل موثر در کاهش سرقت منزل 56
2-7-اقدامات نیروی انتظامی‌در مورد سرقت منازل 57
2-8-مرور نظری (نظریه‌ها و دیدگاه‌های علمی ‌مرتبط با موضوع) 62
2-8-1-نظریه پیشگیری وضعی 62
2-8-2- نظریه پیشگیری مکانی از جرم 64
2-8-3- نظریه پیشگیری اصلاحی 65
2-8-4- نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیط 65
2-8-5- نظریه ترکیبی جرم 69
2-8-6- نظریه پنجره‌‌های شکسته 69
2-8-7- نظریه سفر‌های مجرمانه 70
2-9- چارچوب نظری تحقیق 71
2-9-1- نظریه فعالیت روزمره 72
2-9-2- نظریه الگوی جرم 74
2-9-3- نظریه انتخاب منطقی 75
فصل سوم: روش شناسی تحقیق 78
3-1-مقدمه 79
3-2- روش تحقیق 80
3-2-1- نوع و روش تحقیق 80
3-2-2- ابزار گردآوری اطلاعات 80
3-2-3- شیوه اجرا و واحد تحلیل 81
3-2-3-1) شیوه اجرا 81
3-2-3-2) واحد تحلیل 84
3-2-4- قلمرو تحقیق 84
3-2-4-1- قلمرو مکانی 84
3-2-4-2- قلمرو زمانی 84
3-2-4-3-قلمرو موضوعی 85
3-2-5- روش‌ها و تکنیک‌‌های آماری 85
3-3- شناسایی متغیرها 85
3-3-1- متغیر وابسته 85
3-3-2- متغیر مستقل 86
3-4- جامعه آماری و نمونه 87
3-4-1- جمعیت آماری 87
3-4-2- جامعه نمونه آماری 87
3-4-3- نمونه گیری و شیوه انتخاب 88
3-5-روایی و پایایی تحقیق 88
3-5-1- روایی ابزار سنجش 88
3-5-2- پایایی ابزار سنجش 88
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها 90
4-1-توصیف داده ها 91
4-1-1- سن کارکنان پلیس پیشگیری 91
4-1-2- سن کارشناسان آگاهی 93
4-1-3- تحصیلات کارکنان پلیس پیشگیری 95
4-1-4- تحصیلات کارشناسان آگاهی 96
4-1-5-سابقه خدمت کارکنان پلیس پیشگیری 99
4-1-6-سابقه خدمت کارشناسان آگاهی 101
4-2-آمار استنباطی 103
4-3-1- بررسی نرمال بودن توزیع جامعه 103
4-3-آمار تفصیلی مربوط به سوالات سارقین 112
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادت 118
5-1- نتیجه‌گیری 120
5-1-1- نتایج عمده تحقیق 121
5-1-2- پیشنهادات 122
منابع و مآخذ 124
 
«فهرست جداول»
جدول 4-6-نتایج آزمون کلموگروف – اسمیرنوف فرض نرمال بودن توزیع جامعه 103
جدول 4-7-نتایج ضریب همبستگی پیرسون فرضیه اول 104
جدول4- 8- ضریب تعیین رگرسیون برای فرضیه اول 104
جدول4- 9- معادله خط رگرسیون 105
جدول 4-10-نتایج ضریب همبستگی پیرسون فرضیه دوم 106
جدول4-11 – ضریب تعیین رگرسیون برای فرضیه دوم 106
جدول4- 12- معادله خط رگرسیون 107
جدول 4-13-نتایج ضریب همبستگی پیرسون فرضیه سوم 108
جدول4- 14- ضریب تعیین رگرسیون برای فرضیه سوم 108
جدول4- 15- معادله خط رگرسیون 109
جدول 4-16-نتایج ضریب همبستگی پیرسون فرضیه چهارم 110
جدول4- 17- ضریب تعیین رگرسیون برای فرضیه چهارم 110
جدول4- 18- معادله خط رگرسیون 111
 
 

چکیده:
مكان نقش بسیار مهم و غیر قابل انکار در وقوع یا پیشگیری از جرایم را ایفا می‌كند. مجرمان، بیشتر مناطقی را برای ارتكاب جرم بر می‌گزینند، كه وقوع جرم در آنها راحت تر بوده و امكان مشاهده و دستگیری آنان در آن مناطق كمتر باشد؛ هدف این تحقیق، شناخت شگرد‌های سارقین و تبیین عوامل موثر در انتخاب مکان ارتکاب جرم از سوی آنان و آشنایی با شرایط محیطی (ویژگی‌‌های شهرسازی و معماری) و ارتباط آن با فراوانی وقوع جرم سرقت از منازل در شهر شهرکرد جهت پیشگیری از جرائم از طریق پیشگیری مکانی می‌باشد. در این تحقیق پرسش‌نامه با 22 سؤال اصلی از پرسنل پلیس آگاهی و پیشگیری ‌شهرستان شهرکرد به عنوان ابزار اصلی جمع‌آوری اطلاعات است که در قالب مقیاس ترتیبی سازماندهی و سؤال‌ها با پنج گزینه‌ای نظرسنجی شد. همچنین پرسش‌نامه‌ای شامل 29 سؤال ترکیبی از سارقین زندانی شهرستان شهرکرد تنظیم و مورد نظرسنجی قرار گرفت. لذا نتیجه تحقیقات حاکیست که بین شرایط محیطی محل وقوع جرم و انتخاب مکان جرم از سوی سارقین رابطه وجود دارد همچنین بین طرح و نقشه‌ی قبلی سارقین و انتخاب مکان جرم از سوی آنان رابطه وجود دارد و در نهایت اینکه بین موقعیت زمانی ارتکاب جرم و خصوصیات و ویژگی‌‌های فردی سارقین و انتخاب مکان جرم سرقت منزل رابطه  وجود دارد. موضوع این پژوهش بررسی عوامل موثر در انتخاب مکان جرم از سوی مجرمان(مطالعه موردی سرقت منازل در شهرستان شهرکرد طی سال‌های 1393-1383) می‌باشد که پژوهش حاضر از نظر نوع «توصیفی تحلیلی» و از نظر هدف «کاربردی» است. با توجه به ویژگی موضوع مورد بررسی در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده می‌شود.
واژگان کلیدی: سرقت، منزل، مکان وقوع جرم، ارتکاب جرم، سارقین.

فصل نخست:
 

 مفاهیم و کلیات پژوهش
-1-1 مقدمه:
در هر جامعه‌ای وقوع جرم آفت بزرگ اجتماعی ا   ست و افزایش ارتکاب بیش از اندازه جرایم، مخصوصاً جرایم خشونت‌بار توسط بزه‌کاران از مصادیق بارز ناامنی است و این امر سبب می‌شود که در بین مردم چهره دولت و اقتدار پلیس به شدت تضعیف شود. امنیت را از نعمت‌‌های مجهول الهی نامیده‌اند که در صورت وجود، همچون سلامتی چندان توجهی به آن نمی‌شود ولی هرگاه به‌نحوی جامعه دچار اخلال گردد اهمیت ویژه آن نمایان می‌گردد، از نظر اجتماعی سنگ‌بنا و زیر ساخت هر نوع فعالیت را منوط به وجود امنیت می‌نامند به تعبیری حیات یک جامعه با وجود امنیت تضمین می‌گردد.(توکلی، 1384، 3) بدیهی‌است عوامل گوناگونی در وقوع جرائم دخالت دارند و کنترل برخی از آن عوامل از حیطه کار پلیس خارج است و به همین دلیل است که پلیس به تنهایی قادر نیست که بر مشکلات پیشگیری از جرائم غلبه کند و از طرفی پیشگیری از جرائم نیازمند بودجه و اعتبارات، تجارب و آموزش و درایت و این امر مهم هزینه‌‌های زیادی را طلب می‌کند. ارکان اصلی هر بزه‌کاری سه عامل: 1) جرم 2) مجرم 3) بزه‌دیده است لذا برای پیشگیری از جرائم ضروریات هر سه عامل فوق هم‌زمان مد نظر قرار گیرند و با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی و فرهنگی و. .. مطالعه و بررسی شوند. جرائمی ‌همچون سرقت که بر علیه اموال و مالکیت مردم صورت می‌‌گیرد یکی از مهم‌ترین مشکلات و آسیب‌‌های اجتماعی است که زمینه را برای پیدایش انحرافات و خطرات دیگر فراهم می‌کند و اساساً سرقت سبب تزلزل امنیت اقتصادی شده و مردم را از کار و فعالیت دلسرد می‌کند، زیرا کوشش خود را نابود شده می‌بیند و به همین منظور در همه جوامع آن را امری خلاف شرافت انسانی به حساب می‌آورند. سرقت منزل را می‌توان مادر سرقت‌ها نامید زیرا منزل مکانی است که فرد جسم، جان، شرف، ناموس خود را در آن حرز می‌گذارد و همه اسرار و رموز پنهانی زندگیش در آن قرار داده در صورتی‌که اگر این حرز بشکند فرد بطور کامل احساس ناامنی خواهد کرد از طرف دیگر در بین سرقت‌ها، سرقت منزل به لحاظ حساسیتی که دارد سریعاً اذهان عمومی‌ را مشوش نموده و جو ناامنی و بی اعتمادی آحاد مردم را نسبت به پلیس نشان می‌دهد. (شعبانی، 1385، 3). طبق بررسی‌‌های بعمل آمده آمار ارتکاب بعضی از انواع سرقت به جهت توسعه شهرها و افزایش جمعیت، سیر صعودی داشته است. اندیشمندان دریافته‌اند مکان، انسان، زمان سه عنصر اصلی شکل‌گیری کجروی‌‌های اجتماعی است. بنابراین تفاوت‌ در ساختار مکانی، خصوصیات رفتاری در کنار عامل زمان موجب می‌شود تا توزیع فضایی، زمانی نوع و میزان جرائم در سطح شهر یکسان نباشد. و در برخی محدوده‌ها بدلیل ویژگی‌‌های کالبدی حاکم بر آن و خصوصیات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ساکنین آن ارتکاب جرم بیشتر باشد. مهمتر اینکه تحقیقات نشان می‌دهد بزه‌کاران در انتخاب مکان و زمان جرم اغلب منطقی عمل نموده به دنبال کم خطرترین و مناسب‌ترین فرصت‌ها و شرایط (مکانی و زمانی) برای بزه‌کاری هستند. بدین ترتیب در محدوده شهرها کانون‌‌هایی شکل می‌گیرد که دارای فرصت‌ها و اهداف مجرمانه بیشتر و به تبع آن جرائم بسیار بالاتری دارند. لذا با شناخت رابطه بین نوع و میزان جرم و ویژگی‌‌های مکانی و محیطی محل وقوع جرم آنها می‌توان با استفاده از اصول پیشگیری از جرم از طریق طراحی و معماری مناسب این گونه فضاها نسبت به مدیریت محیط فیزیکی اقدام نمود تا بدینوسیله امکان کنترل، پیشگیری و کاهش نرخ ناهنجاری‌‌های شهری فراهم آید.
هدف این تحقیق، شناخت شگرد‌های سارقین و تبیین عوامل موثر در انتخاب مکان ارتکاب جرم از سوی آنان و آشنایی با شرایط محیطی (ویژگی‌‌های شهرسازی و معماری) و ارتباط آن با فراوانی وقوع جرم سرقت از منازل جهت پیشگیری از جرائم از طریق پیشگیری مکانی می‌باشد تا با شناخت اصولی الگو‌های رفتار مکانی سارقین و ویژگی‌‌های شهرسازی و ارتباط بین نوع و میزان سرقت منازل با کاربری اراضی شهر شهرکرد به افزایش‌ امنیت شهری و کاهش فرصت‌های جرم‌خیز دست یابد.

-2-1 بیان مسئله
مكان نقش بسیار مهم و انكار ناشدنی در وقوع یا پیشگیری از وقوع جرایم ایفا می كند. مجرمان، بیشتر مناطقی را برای ارتكاب جرم بر می گزینند، كه وقوع جرم در آنها راحت تر بوده و امكان مشاهده و دستگیری آنان در آن مناطق كمتر باشد. پدیده سرقت، امروزه امنیت اجتماعی اقتصادی شهروندان را تهدید و به نوعی با نظم و امنیت کشور در ارتباط است و لذا باعث ایجاد ناامنی در جامعه می‌گردد و لطمات روحی و جسمی ‌که شهروندان به اصطلاح مال باختگان از این رهگذر متحمل می‌شوند حتی بعد از کشف سرقت و دستگیری سارق یا سارقین تا مدت‌‌های مدیدی مرتفع نخواهد شد. پیشگیری از وقوع سرقت و دیگر جرائم از وظایف اساسی و عمده نیروی انتظامی‌ میباشد و انتظارات مردم در زمینه‌ی پیشگیری از جرائم خصوصاً سرقت منازل در سطح وسیعی است و مردم عملکرد و میزان تلاش نیروی انتظامی ‌را در برقراری امنیت و جلوگیری از جرائم و به ویژه سرقت منازل ارزیابی می‌نمایند.
از دیرباز شناسایی عوامل بروز جرم و سعی در از بین بردن این عوامل و یا کاهش اثرات آن، مهمترین راهکار پیشگیری از وقوع ناهنجاری‌ها شناخته شده است. از آنجا که تمامی ‌ناهنجاری‌‌های اجتماعی که تحت‌عنوان جرم تعریف می‌شود به هر نحو که از انسان سر بزند دارای بستر زمانی و مکانی است و به دیگر سخن اعمال مجرمانه در ظرف زمانی و مکانی خاص شکل می‌گیرد، این رفتارها را از یکدیگر متمایز می‌سازد. از این رو تفاوت‌ در ساختار مکانی، خصوصیات رفتاری در کنار عامل زمان موجب می‌شود تا توزیع زمانی فضایی جرایم در محدوده شهرها یکسان نباشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی ساخت و ساز‌های  شهری به دلیل ویژگی‌‌های کالبدی حاکم بر آن و به همراه خصیصه‌‌های اجتماعی و اقتصادی ویژه‌ای که ساکنین و استفاده‌کنندگان از این فضاها از آن برخوردارند باعث می‌شود تا نرخ بزه‌کاری در این محدوده‌ها بیشتر باشد به عکس تعدادی از فضا‌های شهری با ویژگی‌‌های کالبدی خاص، مانع و بازدارنده ارتکاب جرائم هستند. از طرفی این نکته به اثبات رسیده است که مجرمین در ارتکاب جرم اغلب دست به انتخاب‌‌های کاملاً منطقی می‌زنند و به دنبال ساده ترین، کم خطرترین و مناسب‌ترین فرصت‌ها و شرایط برای ارتکاب جرم هستند، لذا در محدوده شهرها مناسب‌ترین محل را برای انجام عمل مجرمانه خود بر می‌گزینند. بدین ترتیب در سطح شهرها کانون‌هایی شکل می‌گیرد که دارای تعداد فرصت‌ها و اهداف مجرمانه بیشتر و به تبع آن تعداد جرائم بسیار بالاتری است که اصطلاحاً تحت عنوان « کانون‌‌های جرم‌خیز» شناخته می‌شوند (کردلو، 1384، 4) شناسایی کانون‌‌های جرم‌خیز و تحلیل مشکلات کالبدی، خصوصیات فرهنگی و اجتماعی ساکنین و استفاده‌کنندگان از این محل‌ها از جهات مختلف حائز اهمیت بسیار می‌باشد از جمله جهات، اهمیت شناسایی کانون‌‌های جرم‌خیز شهری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :
الف – سیاست گذاران و دست اندرکاران شهری بهتر می‌توانند محدوده‌‌های آلوده شهری را تحت کنترل درآورده، نیرو، توان، امکانات و تجهیزات خود را در آن محدوده‌ها متمرکز کنند. (مثلاً تعداد گشت‌ها را بیشتر کنند)
ب– نسبت به بررسی و مطالعه دلایل و عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی موثر در وقوع بزه در این محل‌ها را شناسایی نموده و اقدام به برنامه‌ریزی جهت از بین بردن یا کاهش اثرات این عوامل در سطح شهر نمایند. (مثلاً نورپردازی معابر این محدوده‌ها را بهتر نمایند).
ج- برخی محدوده‌‌های مستعد جرم‌خیز شهری در آینده را پیش‌بینی نمایند.
د- زمانها و مکان‌های بحرانی برای وقوع بزه‌‌های خاص را با توجه به محل‌‌های مناسب‌ وقوع آنها پیش‌بینی نمایند.
ه – در جهت دستگیری بزه‌کاران حرفه‌ای یا با سابقه بهتر عمل نمایند.
بنابراین چنانچه بتوان از نقطه نظر مکانی فضای امکان ارتکاب جرم و فرصت‌های کجروی را از مرتکب آن گرفت و یا این فرصت‌ها را کاهش داده و به حداقل رسانید، جامعه سریع‌تر راه سلامت را پیموده و نرخ تبهکاری در شهر به طور قابل ملاحظه های کاهش خواهد یافت. (کلانتری، 1380، 40).
از آن جا که بیشتر ناهنجاری‌ها در حوزه‌‌های شهری اتفاق می‌افتد، برنامه‌ریزی شهری به ‌عنوان علم هدایت نحوه رشد شهرها و ساماندهی محیط فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی شهرها نقش بسیار مهمی ‌در بهبود شرایط زندگی و افزایش ایمنی و سلامت اجتماعی داشته و می‌تواند در زمینه کاهش ناهنجاری‌‌های اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین ضرورت دارد متخصین جرم‌شناسی و مسئولین قضایی و انتظامی ‌در راستای سیاست‌های پیشگیرانه برای کنترل بزه‌کاری از دستاورد‌های علمی ‌برنامه ریزان شهری استفاده نمایند و عوامل مکانی و فضایی موثر در وقوع بزه‌کاری را شناسایی کرده و سپس با استفاده از شیوه‌‌های نوین پیشگیری منجمله

کلیات تحقیق 15

مقدمه: 15

بیان مسئله: 19

اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق: 21

پیشینه تحقیق 23

مرورى بر تحقیقات مشابه 23

سوالات و فرضیات تحقیق 24

جامعه آمارى تحقیق 28

اهداف تحقیق 28

کاربردهای تحقیق 29

روش تحقیق 29

روش‌های گردآوری اطلاعات 30

قلمرو مکانی و زمانی تحقیق 30

روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 30

محدودیت‌های تحقیق 31

مفاهیم و واژگان تخصصی طرح 31

تصمیم‌گیرى چند شاخصه 31

اعتبار مدل 32

فصل دوم: 35

پیشینه تحقیق 36

مقدمه: 36

بخش 1: تاریخچه صنعت بانکداری در ایران 36

نقطه عطف دوره ششم : بانکداری بدون ربا 38

ویژگی‌های قانون عملیات بانکی بدون ربا 38

عملکرد سیستم بانکی ایران در خصوص قانون عملیات بانکی بدون ربا 39

وضعیت فعلی منابع و تسهیلات بانک‌های غیر دولتی در ایران 41

نمودار 2-1 سپرده‌های بانک‌ها در بازار پولی و بانکی(میلیارد ریال) منتهی به اسفند 89 41

نمودار 2-2 سهم به درصد  سپرده‌های بانک‌ها در بازار پولی و بانکی 42

نمودار 2-3 سرانه سپرده به نیرو (بهره‌وری نیروی انسانی) میلیارد ریال 42

نمودار 2-4 سرانه سپرده به شعبه (بهره‌وری شعبه) میلیارد ریال 42

نمودار 2-5 تسهیلات اعطایی بانک‌ها در بازار پولی و بانکی(میلیارد ریال) 43

نمودار 2-6 سهم به درصد  تسهیلات اعطایی بانک‌ها در بازار پولی و بانکی 43

نمودار 2-7 سرانه تسهیلات به نیرو (میلیارد ریال ) 43

نمودار 2-8 سرانه تسهیلات به شعبه (میلیارد ریال) 44

نمودار 2-9 تسهیلات به سپرده(درصد) 44

نمودار 2-10 درآمد بانک‌ها(میلیارد ریال) 45

نمودار 2-11 سرانه درآمد به نیرو(میلیارد ریال) 45

نمودار 2-12 سرانه درآمد به شعبه (میلیارد ریال) 46

نمودار 2-13 سود بانک‌ها(میلیارد ریال( 46

نمودار 2-14 سرانه سود به نیرو (میلیارد ریال) 47

نمودار 2-15 سرانه سود به شعبه (میلیارد ریال) 47

نمودار 2-16 سود به سپرده 48

نمودار 2-17 درآمد به هزینه (بهره‌وری کل) 48

نمودار 2-18 درآمد حاصل از تسهیلات  به هزینه تامین منابع 49

نمودار 2-19 حاشیه سود 49

بخش 2 : ادبیات موضوع کارایی 50

بهره‌وری 51

کارایی 53

انواع کارائی 55

الف) کارایی اقتصادی 55

ب) کارایی فنی 55

ج) کارایی تخصیصی 55

د) کارایی ساختاری 56

تعاریف مختلف کارایی 57

بخش 3: تعیین عوامل موثر بر بهبود کارایى موسسه مالی و اعتباری مهر 58

سازمان و مدیریت 59

سخت افزار، نرم افزار و سیستم‌های کاری 61

نیروى انسانى 62

مشترى و عوامل محیطی 64

ابزارها و نگرش‌های مالی 68

کمیته بال 70

اقدامات مهم کمیته بال 71
فصل سوم: 73

بخش 1 : آزمون 75

بخش 2 : تعیین روایی و پایایی پرسشنامه‌ها 76

بخش 3 : تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره 77

تصمیم‌گیری و فرآیند آن 77

طبقه بندی روش‌های تصمیم گیری چند شاخصه 80

الف- مدل‌های غیرجبرانی 80

ب- مدل‌های جبرانی 80

روش تاپسیس (TOPSIS) 82

 

قدم 1- نرمالیز کردن ماتریس تصمیم (ماتریس R) 84

قدم 2- وزن دادن به ماتریس تصمیم نرمالایز شده (ماتریس V) 84

قدم 3- تعیین راه حل ایده آل مثبت و ایدل آل منفی 85

قدم 4- محاسبه اندازه فاصله 86

قدم 5- محاسبه نزدیکی نسبی تا برترین جواب 86

قدم 6- رتبه بندی گزینه‌ها 87

فصل چهارم: 89

تجزیه و تحلیل اطلاعات 90

اولویت بندی عوامل موثر بر بهبود کارایی 94

طراحى مدل  TOPSIS 94

فصل پنجم:     نتیجه‌گیری و پیشنهادات 96

خلاصه پایان‌نامه: 97

نتایج آزمون فرضیات فرعی 98

نتایج آزمون فرضیات اصلی 100

نتایج اولویت بندی عوامل مؤثر بر کارآیی در نظام بانکداری ایران 100

بحث، نتیجه گیری و ارایه پیشنهادات 102

الف) پیشنهادها و راهکارهای اجرایی 103

ب) پیشنهادهای پژوهشی 104

منابع و مآخذ 106

الف) سایتهای اینترنتی 107

ب) مقالات فارسی 107

ج) کتابهای فارسی 108

د)پایاننامهها 109

ه)مقالات انگلیسی 111

و) کتابهای انگلیسی 111

پیوستها و ضمائم 112

پیوست شماره 1: پرسشنامه 113

الف) سازمان و مدیریت 114

ب) سخت افزار، نرم افزار و سیستم‌های کاری 114

ج) نیروی انسانی 115

د) مشتری و عوامل محیطی 115

ه) ابزارها و نگرش‌های مالی 116

پیوست شماره 2: جداول خروجی نرم افزار SPSS 117

الف-1) آزمون پایائی پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “سازمان و مدیریت” 117

الف-2) آزمون T-Student پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “سازمان و مدیریت” 118

ب-1) آزمون پایائی پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “سخت افزار، نرم افزار و سیستم‌های کاری” 119

ب-2) آزمون T-Student پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “سخت افزار، نرم افزار و سیستم‌های کاری” 120

ج-1) آزمون پایائی پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “نیروی انسانی” 121

ج-2) آزمون T-Student پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “نیروی انسانی” 121

د-1) آزمون پایائی پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “مشتری و عوامل محیطی” 122

د-2) آزمون T-Student پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “مشتری و عوامل محیطی” 123

ه-1) آزمون پایائی پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “ابزارها و نگرش‌های مالی” 124

ه-2) آزمون T-Student پرسشنامه مربوط به گروه عوامل “ابزارها و نگرش‌های مالی” 125

و-1) آزمون پایائی پرسشنامه مربوط به تمامی عوامل شناسائی شده مؤثر بر بهبود کارآیی در نظام بانکداری ایران 126

و-2) آزمون T-Student پرسشنامه مربوط به تمامی عوامل شناسائی شده مؤثر بر بهبود کارآیی در نظام بانکداری ایران 127

پیوست 3: «اصول اساسی برای نظارت بانکی موثر» 131

مقدمه:

امروزه دیدگاه‌ها و دلایل متعددى پیرامون پیدایش سازمان‌ها وجود دارد، اما بطور کلی میتوان گفت پیدایش سازمان‌ها محصول و معلول محدودیت‌هاى انسان می باشد. بدین معنى که انسان از سویى داراى نیازها و خواسته‌هاى نامحدودى می باشد و از سویى دیگر منابع و امکانات محدودى در اختیار دارد. بسیارى از منابع تجدید ناپذیر می باشند و یا شکل گیرى مجدد آنها سال‌هاى زیادى به طول می انجامد. برخى دیگر از منابع بسیار کمیاب می باشند بگونه اى که فراهم آوردن این نوع منابع بسیار گران و پرهزینه است و حتى در مواردى به هیج وجه مقرون به صرفه نیست. از سویی دیگر افزایش جمعیت و در پى آن افزایش مصرف و تولید، روز به روز بر محدودیت منابع می افزاید. از این رو امکان ارضاى نیازهاى نامحدود با تکیه برچنین منابع و امکاناتی هرگز میسر نیست. بنابراین تنها راه منطقی (و ممکن) کسب حداکثر رضایت (مطلوبیت) از حداقل منابع می باشد و این خود شالوده و زیرینا و یا به عبارتى اصل مستتر در تمام فعالیت‌ها و کوشش‌هاى اقتصادى انسان می باشد. در واقع تمام تلاش و توان انسان را می‌توان در راه رسیدن به این مهم و سازمان‌ها را مهیا کننده و فراهم آورنده بستر لازم آن تلقى کرد[1].

سازمان‌ها نیز به عنوان دست آورد کوشش‌هاى انسانى همواره درگیر جنگ دیرین و پرقدرت محدودیت منابع و نامحدود بودن نیازها بوده و هستند. هر سازمانی جهت حفظ بقا و دستیایى به رسالت خود می بایست منابع لازم را فراهم آورده و آنها را به کالا یا خدمات تبدیل کرده و به مصرف کننده ارائه دهد به گونه اى که اصل “حداقل منابع و حداکثر بازده” به بهترین شکل ممکن رعایت شود. این مطلب زیرینای مفهومى و فلسفى بهره ورى (کارایی و اثربخشی) را تشکیل می‌دهد[2].

بطور کلى در شرایط پیچیده و متلاطم محیط اقتصادى، اجتماعى و سیاسى امروز، تنها عاملى که بقاى سازمان را تضمین می کند، کارایى و اثربخشی است. در چنین شرایطى اگر سازمانی از کارایی و اثریخشى لازم برخوردار نباشد، بى هیچ شک و شبهه ای نابود خواهد شد. این امر در تمام ابعاد زندگى انسان مصداق دارد. نگاهى یه زندگى و یا سرگذشت انسان‌هاى موفق صحت این مطلب را نشان می‌دهد. از این روست که امروزه مسئله بهره ورى نه تنها در حوزه مباحث سازمانى بلکه در تمام ابعاد زندگى انسان از اهمیت بالا و والایی برخوردار گشته است[3].

دستیایى و حفظ بهره‌وری وظیفه بخش خاصى از سازمان نمی‌باشد. تمام بخش‌ها، زیر بخش‌ها و کارکنان می بایست تلاشی هماهنگ و همسو داشته باشند تا سازمان از کارایى و اثربخشى لازم برخوردار گردد. این جاست که اهمیت برنامه‌ریزى و تصمیم‌گیرى در مورد بهره‌وری مطرح می‌گردد. با این وجود باید همواره بخاطر داشت که بهره‌وری تابعى است که از عوامل بسیار زیادى تاثیر می پذیرد و این عوامل باتوجه به ماهیت، رسالت، نظام عملیاتى و …. از سازمانى به سازمان دیگر متفاوت است. از طرفى دیگر میزان تاثیر و اهمیت این عوامل بر بهره‌وری سازمان به یک اندازه نیست. بنابراین براى سازمان‌ها نه مقدور است و نه منطقى که به طور همزمان در تمام زمینه‌ها و جنبه‌هاى تاثیر گذار اقدامات و فعالیت‌های لازم را انجام دهند. لذا جهت برنامه‌ریزى و تصمیم گیرى در خصوص دستیابى به بالاترین میزان بهره‌وری در ابتدا لازم است طبق معیارها و ضوابط علمی این عوامل شناسایى و اولویت بندى شوند آنگاه برنامه‌ها و طرح‌هاى مربوطه تدوین یابند.

در ادبیات اقتصادی جهان امروز، نقش و اهمیت نظام مالی و بازار پول و سرمایه و به تبع آن موسسات مالی و اعتباری به عنوان بازوهای اجرائی این نظام و ابزار رشد و توسعه اقتصادی کشورها کاملاً ملموس است، به طوری که توسعه پایدار اقتصادی بدون رشد و توسعه بازارهای مالی امکان پذیر نمی باشد. از این رو، سازمانهای مالی و اعتباری از نقش محوری در این عرصه برخوردار هستند.

بانک‌های ربوی به عنوان یکی از مهمترین نهادهای پولی وظایف مهمی را در اقتصاد غرب به عهده دارند که شامل تجهیز پس‌اندازها، واسطه گری و تسهیل جریانات پرداخت، تخصیص اعتبارات و برقراری نظم پولی می باشد. حتی در اقتصادهایی که دارای بازارهای مالی پیشرفته ای هستند بانک‌ها در کانون فعالیت‌های مالی و اقتصادی قرار دارند و نقطه اتکای مهمی برای اهرم سیاست‌های پولی به حساب می آیند. در کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای در حال گذار، که دارای بازارهای مالی توسعه یافته نمی باشند، بانک‌ها عموماً تنها نهادهایی هستند که قادرند به واسطه گری مالی بپردازند از این رو سلامت نظام بانکی، به عنوان مهمترین نهاد مالی همواره یکی از اولویت‌های مورد توجه بوده است. بطوریکه نگرانی نسبت به سلامتی نظام بانکی کشورها، صندوق بین المللی پول (IMF)[4] و بانک تسویه بین المللی (BIS)[5] را به اتخاذ تدابیر نظارتی بیشتر مجاب نموده است.

همچنین در اجلاس صندوق بین المللی پول و بانک جهانی [6] در اکتبر سال 1996 مطرح شده است که سیستم‌های بانکی به دلیل آسیب پذیری- مخصوصاً در کشورهای با بازارهای نوظهور- در صورت عدم اتخاذ استانداردهای قوی مالی با بحرانهای زیانبار بانکی مواجه خواهند شد. از طرفی به همان نسبت که بانک‌های کارا و سالم می توانند در جهت رشد و توسعه اقتصادی کمک نمایند، ناسالم بودن و عملکرد بد آنها می تواند بحرانهای اقتصادی ایجاد نماید بطور خلاصه سلامت نظام بانکی تا حد زیادی انعکاس دهنده سلامت اقتصاد یک جامعه است. سیستم بانکی در اقتصاد ایران می توانست نقش بسیار پر اهمیتی ایفا نماید. معهذا علاوه بر واسطه وجوه بودن در بازار پولی، بدلیل عدم توسعه کافی بازار اولیه[7] نقش مهمی در تامین مالی برنامه‌های میان مدت و بلند مدت اقتصادی کشور داشته است. با توجه به ضرورت بالا بردن استانداردهای مالی و اهمیت بانک‌های تجاری در کشور، بکارگیری معیارهای دقیق تر برای ارزیابی این بانک‌ها الزامی به نظر می رسد. یکی از این معیارها، کارایی می باشد که توانمندی کلی هر بانک را در تبدیل داده‌ها به ستاده‌ها براساس تعاریف بعمل آمده در مقایسه با استاندارد مشخص معین می کند. لازم به ذکر است که در حال حاضر تلاش موسسات مالی در سطح جهان نیز در جهت افزایش کارایی می باشد که ضمن استفاده از مزایای رقابتی ناشی از کاهش بهای خدمات خود، از منابع کمیاب نیز استفاده بهینه نمایند. این امر موجبات افزایش سود آوری موسسات و احتمالاً اعتلای سطح رفاه عمومی جامعه را به نوبه خود فراهم می نماید. با روند جهانی شدن اقتصاد و سلطه بانکداری ربوی در دنیا، بانک‌های تجاری ما نیز علی رغم دولتی بودن در صدد افزایش کارایی خود برآمده‌اند.

واقعیت این است که به خاطر نقش اساسی نظام بانکی در اقتصاد کشورها کارایی صنعت بانکداری همواره مورد توجه دولتمردان بوده است، زیرا که ضعف نظام بانکی می تواند تهدیدی برای ثبات اقتصادی به شمار آید. در چند سال اخیر با توجه به رشد موسسات مالی خصوصی و سخت تر شدن شرائط رقابتی توجه به کارایی بانک‌ها در ایران نیز شدت گرفته است، چرا که بانک‌های جدید می بایست در رقابت با بانک‌های خصوصی موجود به دنبال افزایش کارایی خویش باشند تا بتوانند در صحنه رقابت باقی بمانند.

تحقیق حاضر که به بررسی کارایی شعب موسسه مالی و اعتباری مهر پرداخته است در 5 فصل تنظیم شده است که در این فصل به بیان کلیات پرداخته و در فصول بعد به ترتیب: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق، متدولوژی تحقیق و تبیین شاخص‌ها، تجزیه و تحلیل یافته‌ها و نتیجه گیری و پیشنهادات آمده است.

بیان مسئله:

عقل اقتصادی بشر، به دلیل محدود بودن و دسترسی سخت به بعضی منابع کمیاب، همواره وی را به تکاپو در جهت بدست آوردن حداکثر منافع و نتایج از حداقل منابع ترغیب نموده است. نظریه‌پردازان این رفتار عقلایی انسان را تحت عنوان کارایی تعریف می‌کنند. در اقتصاد کارایی به مفهوم تخصیص بهینه منابع است و در ادبیات مدیریت، کارایی را نسبت تولید به منابع مصرف شده یا هزینه تولید یک واحد از محصول تعریف می‌کنند.

کوشش‌های اقتصادی انسان همواره معطوف برآن بوده است که حداکثر نتیجه را با کمترین امکانات و عوامل موجود بدست آورد. این تمایل را می‌توان دستیابی به کارائی[8] و بهره‌وری[9] بالاتر نامید. بهره‌وری مفهومی جامع و دربرگیرنده کارائی است که افزایش آن به منظور ارتقای سطح زندگی، رفاه، آرامش و آسایش انسان‌ها، همواره مدنظر دست‌اندرکاران سیاست و اقتصاد بوده است.(امامی میبدی، 1379،1)

در پی تعالی و تکامل دانش بشر در علم اقتصاد، مفاهیم کارائی و بهره‌وری توسعه و تکامل یافته و در دو دهه اخیر، اندازه‌گیری آن نیز بر مبنای تئوری‌های اقتصاد، امکان‌پذیر و عملی شده است. در مفهوم جدید، کارائی به مفهوم تلف نکردن منابع است که از نسبت کل ستاده به کل نهاده بدست می‌آید و بهره‌وری به مفهوم مقایسه کارائی یک بنگاه (سازمان) طی دو زمان متفاوت و یا مقایسه کارائی دو بنگاه (سازمان) نسبت به یکدیگر در یک زمان می‌باشد و به عبارت دیگر، بهره‌وری مقایسه کارائی است.(امامی میبدی، 1379،2)

موضوع کارایی از موضوعات مهمی است که علاوه بر مدیران بانک‌ها و صاحبان سهام این موسسات، بخش نظارتی و نیز مشتریان استفاده کننده از خدمات این بنگاه‌ها نیز علاقمند به آن می باشند. مدیران بانک‌ها بمنظور دستیابی به سطح بالاتری از کارایی و فعالیت در سطحی نزدیک به مرز تولید و همچنین انتخاب مقیاس مناسبی برای فعالیت‌های اقتصادی شان و افزایش توانایی رقابت با رقبا، علاقمند و مجبور به حداکثر تلاش جهت دستیابی به بالاترین سطح کارایی می‌باشند. علاوه بر مدیران بانک‌ها، دستگاه‌های نظارتی و عموم مشتریان برخوردار از خدمات این موسسات نیز به این دلیل که افزایش کارایی موجب کاهش قیمت خدمات و هزینه واسطه‌گری و افزایش کیفیت آن می‌گردد، به تجزیه‌وتحلیل سیستم بانکی علاقمندند. برنامه‌ریزى و تصمیم‌گیرى جهت دستیابى و حفظ کارایی یکى از اهداف اصلى سازمان‌هاى موفق محسوب می‌شود و سالانه سرمایه‌گذاری‌هاى قابل‌توجهی در این زمینه انجام می‌دهند. کارایی نه تنها می بایست در صدر تمام فعالیت‌ها و برنامه‌هاى سازمان قرار گیرد، بلکه سازمان باید برنامه و طرحى منظم را در این زمینه تدوین و تعقیب نماید. قبل از انجام این کار می‌بایست عوامل تاثیرگذار بر کارایی شناسایى و اولویت‌بندى گردند تا بر مبناى آن تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان سازمان بتوانند با توجه به شرایط و میزان منابع و امکانات موجود در مورد تدوین و اجراى برنامه‌هاى یاد شده تصمیم‌گیرى کنند. در تحقیق حاضر سعى بر آن است که به کمک مدل‌هاى تصمیم‌گیرى چند شاخصه عوامل تاثیرگذار بر کارایی شعب موسسه مالی و اعتباری مهر در استان تهران تعیین و تبیین گردد. لذا با عنایت به موارد مطروحه مسئله این تحقیق به شرح ذیل قابل تعریف است:

عوامل موثر بر کارایی شعب در موسسه مالی و اعتباری مهر استان تهران کدامند؟

اولویت بندی عوامل فوق به چه ترتیبی است؟

اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق:

امروزه یکى از مهمترین موضوعات مورد توجه مدیران سازمان‌ها، کارایى[10] است. کارایى تابعی است که از عوامل و شرایط بسیار متعدد و متنوع تاثیر می پذیرد. ماهیت و میزان اهمیت این عوامل با توجه به نوع سازمان، نظام عملیاتی آن، اهداف و …، از سازمانى به سازمان دیگر متفاوت است. هرگاه واژه کارایی را ریشه یابی کنیم در می یابیم در پی تعالی و تکامل دانش بشر در مسائل اقتصادی، این اصطلاح نیز به تدریج از نظر شکل و محتوی، تکامل و توسعه یافته و پیوسته تعاریف جدیدتر و کاملتری برای آن ارائه شده است. شاید بطور رسمی و جدی نخستین بار لغت کارایی در مقاله ای توسط فردی به نام کوئیزنی در سال 1766 میلادی ارائه شد و بعد از گذشت بیش از یک قرن در سال 1883، فردی به نام لیتر، بهره‌وری را بصورت قدرت و توانایی تولید کردن تعریف نمود.

از اوایل قرن بیستم، این واژه مفهوم دقیقتری یافت و به معنای رابطه ای بین محصول (ستاده) و عوامل بکار رفته برای تولید آن محصول (نهاده) معرفی شد که البته این تعریف توسط فردی به نام ارلی در سال 1900 ارائه گردید.[11]

پایین بودن سطح کارایی در بسیاری از سازمان‌های تولیدی و خدماتی یکی از مشکلات مهم کشورهای در حال توسعه می باشد و مساله عدم تشکیل سرمایه کافی نیز بر مشکل فوق افزوده شده که علت این امر همانا ضعف نهادها و بازرهای مالی اولیه اینگونه کشورها است. چرا که نهادهای مالی و اعتباری هستند که می توانند با تجهیز منابع خود و تخصیص آنها بصورت کارآ هزینه‌های تامین مالی را کاهش داده و نرخ تشکیل سرمایه را افزایش دهند. حتی در کشورهای پیشرفته که دارای بازارهای سرمایه و نهادهای مالی قوی هستند، سیستم بانکی یکی از واسطه گری‌های مهم پولی است. لذا سیستم بانکی و کارایی آن شایان توجه بسیار است. اما علیرغم اهمیت موضوع، تحقیق در زمینه بررسی کارایی بانک‌ها چندان مورد توجه نبوده است.

با توجه به اینکه جهان مالی در دنیای بانکداری با سرعتی شگرف در حال تحول و تکامل است، اهمیت و حساسیت بررسی کارایی در بانک‌ها دو چندان می گردد. سیستم بانکی در اقتصاد ایران هم چون سایر کشورها نقش پر اهمیتی را ایفا می کند زیرا علاوه بر واسطه وجوه بودن در بازار پول نقش اساسی در تامین مالی برنامه‌های میان مدت و بلند مدت اقتصادی کشور را نیز دارا می باشد. در واقع رشد و توسعه اقتصادی نیازمند افزایش عامل سرمایه به عنوان یکی از عوامل تولید می باشد و از طرفی برای کلیه اشخاص مقدور نیست که در کلیه موارد و مراحل فعالیت خود بتوانند از امکانات و منابع پولی شخصی جهت تامین نیازهای موجود استفاده نمایند. لذا موفقیت در برنامه‌ریزى جهت دستیابی، افزایش و حفظ کارایى، مستلزم شناخت دقیق و تعیین میزان اهمیت عوامل موثر بر کارایی می باشد.

پیشینه تحقیق

در مورد چگونگی تعیین عوامل تاثیرگذار بر کارایی مطالعات و تحقیقاتی چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور صورت گرفته است. در این زمینه مدل‌ها و روش‌هایى توسط صاحب نظران ارائه شده است. در مورد چگونگی ارزیابى و سنجش کارایی در سازمان‌ها نیز مدل‌ها و روش‌هایى ارائه شده است. اما آنچه در این بین مهم است اولویت بندی علمى این عوامل بر اساس شرایط و موقعیت سازمان می باشد که در این زمینه کارى مشابه یافت نشد.

در زمینه استفاده از روش‌هاى  AHP و TOPSIS (به خصوص AHP) کارهاى قابل توجهی صورت گرفته است. اما بخش زیادى از این کارها به مسائل تئوریک مربوط می‌شود و در بخش کارهاى عملى، بطور مستقیم