1-2 بیان مسئله………………………………… 7 1-3 ضرورت و اهمیّت……………………………. 11 1-4 اهداف پژوهش………………………………. 15 1-4-1 هدف اصلی پژوهش…………………………. 15 1-4-2 اهداف فرعی پژوهش……………………….. 15 1-5 فرضیه های پژوهش………………………….. 15 1-6 مولفه های پژوهش…………………………… 15 الف) مبانی نظری پژوهش…………………………. 20 2-1: آموزش از راه دور…………………………. 22 2-1-1: مقدمه………………………………… 22 2-1-2: تعاریف آموزش از راه دور…………………. 24 2-1-3: واژههای مرتبط با آموزش از راه دور………… 31 2-1-4: تعریف یادگیری الکترونیکی……………….. 31 2-1-5: ماهیّت یادگیری الکترونیکی……………….. 33 2-1-6: ساختار نظری یادگیری الکترونیکی………….. 34 2-1-7: مزایا و معایب یادگیری الکترونیکی…………. 36 * 2-1-7-1: مزایای یادگیری الکترونیکی……………………. 36 * 2-1-7-2: معایب یادگیری الکترونیکی……………………… 39 2-1-8: انواع یادگیری الکترونیکی……………….. 40 یادگیری ترکیبی……………………………………………………………………. 40 یادگیری باز………………………………………………………………………….. 40 آموزش مبتنی برکامپیوتر………………………………………………….. 40 یادگیری برخط/ مبتنی بروب……………………………………………… 41 2-1-9: عوامل و اجزای نظام آموزش از راه دور………. 41 * فراگیران…………………………………………………………………………………. 42 * معلمان……………………………………………………………………………………… 43 * وسایل کمک آموزشی و رسانههای آموزشی……………………….. 48 * رسانههای نوین و نقش آنها در آموزش از راه دور…. 49 * انتخاب رسانه آموزشی مناسب…………………………………………… 51 * کلاسهای رفع اشکال……………………………………………………………….. 52 * کتابهای خودآموز…………………………………………………………………. 52 2-1-10: ویژگیهای آموزش از راه دور………………. 53 2-1-11: تاریخچه آموزش مجازی…………………… 54 * 2-1-11-1: تاریخچه آموزش مجازی در جهان…………….. 54 * 2-1-11-2: تاریخچه آموزش مجازی در ایران…………… 56 2-1-12: تغییر در آموزش عالی: عوامل و چالشها……… 57 2-1-12-1: عوامل تغییر………………………. 58 2-1-12-2: چالشها…………………………… 59 2-1-13: عوامل ایجاد یا علل پیدایش آموزش از راه دور در جهان 62 * 2-1-13-1: عوامل ایجاد یا علل پیدایش آموزش از راه دور در جهان 62 * 2-1-13-2: عوامل ایجاد یا علل پیدایش آموزش از راه دور در ایران 63 2-1-14: دانشگاههای مجازی در ایران……………… 64 * مرکز تحصیلات تکمیلی آموزشهای مجازی دانشگاه صنعتی امیرکبیر 64 * دانشگاه مجازی جامعه المصطفی………………………………………. 64 * دانشگاه غیرانتفاعی مهرالبرز………………………………………. 64 * موسسه آموزش عالی نور طوبی…………………………………………… 65 * دانشگاه مجازی قرآن و حدیث…………………………………………… 65 * دورههای آموزشی……………………………………………………………………. 66 * ویژگیها و امتیازات این دانشکده………………………………… 66 * لوح فشرده و دروس اینترنتی…………………………………………… 67 2-2: تدریس مشارکتی یادگیرندگان از راه دور……….. 68 2-2-1: آموزش………………………………… 68 2-2-2: مفهوم تدریس…………………………… 69 2-2-3: روش تدریس…………………………….. 70 2-2-4: مفهوم یادگیری مشارکتی………………….. 73 2-2-5: مشخصه های یادگیری مشارکتی………………. 75 * همبستگی مثبت………………………………………………………………………… 75 * مسئولیت فردی………………………………………………………………………… 75 * تعامل چهره به چهره (کنش متقابل)……………………………… 76 * مهارتهای اجتماعی……………………………………………………………….. 76 * ارزشیابی فرآیندگروهی………………………………………………………. 76 * ترکیب اعضای گروه مشارکتی……………………………………………… 76 2-2-6: چارچوب مفهومی یادگیری مشارکتی…………… 77 1. مسئولیت پذیری………………………….. 77 وابستگی متقابل مثبت…………………….. 78 نظارت بر فرایند یادگیری…………………. 78 2-2-7: اهمیت و جایگاه تعامل در آموزش و یادگیری…… 79 2-2-8: آموزش الکترونیکی و نظریه ساختن‌گرایی………. 81 2-2-9: مفهوم تعامل در محیط آموزش الکترونیکی……… 82 2-2-10: انواع تعامل در محیط آموزش الکترونیکی…….. 86 1. تعامل دانشجو با دانشجو………………….. 89 تعامل استاد با دانشجو…………………… 90 2-2-11: ضرورت تعامل در آموزش الکترونیکی…………. 94 2-2-12: طبقه بندی سطوح مشارکت در یادگیری الکترونیکی 95 1. گفتگو…………………………………. 95 2. مشارکت موازی…………………………… 96 3. مشارکت متوالی………………………….. 97 4. مشارکت هم افزایانه……………………… 98 2-2-13: فعالیتهای یادگیری در آموزش مجازی………… 99 2-2-14: فعالیت یادگیری بحث در آموزش مجازی………. 100 * 2-2-14-1: چگونگی آغاز و برنامه ریزی یک بحث بر خط 101 * 2-2-14-2: چگونگی حفظ بحث شروع شده در دوره برخط 101 2-2-14-3: نمره دادن به یادگیرندگان برای شرکت در بحث در دوره برخط………………………………………….. 102 2-2-15: مزایا و چالشها و راهکارها در یادگیری مشارکتی الکترونیکی 102 رهنمودهایی برای طراحی محیط یادگیری الکترونیکی تعاملی 105 ب) پیشینه پژوهش……………………………… 108 پیشینه خارجی……………………………….. 112 پیشینه داخلی……………………………….. 119 3-1 مقدمه…………………………………… 123 3-2 روششناسی تحقیق…………………………… 123 3-3 متغیرهای پژوهش…………………………… 124 3-3-1 متغیر مستقل…………………………… 124 3-3-3 متغیرهای کنترل………………………… 125 3-3-4 متغیرهای مداخله گر…………………….. 125 3-3-5 متغیرهای مزاحم………………………… 126 3-4 جامعه آماری……………………………… 126 3-5 نمونه آماری……………………………… 127 3-6 نوع تحقیق……………………………….. 127 3-7 ابزار تحقیق……………………………… 128 3-8 اجرای مقدماتی برای تعیین ضریب پایایی و روایی… 128 3-9 روش گردآوری اطلاعات و دادهها……………….. 129 الف) آموزش به شیوه عادی……………………… 129 ب) آموزش به شیوه مشارکتی…………………….. 130 3-10 روش اجرا……………………………….. 130 3-11 روش تحلیل داهها و روشهای آماری……………. 131 4-1: بررسی ویژگیهای جمعیت شناختی و ارزیابی بالینی گروهها 134 4-2: بررسی فرضیه های پژوهش از طریق آزمون های توصیفی و استنباطی 135 فرضیه اول………………………………….. 135 فرضیه دوم………………………………….. 137 فرضیه سوم………………………………….. 139 مقدمه………………………………………. 143 5-1 بررسی و تفسیر یافته های پژوهشی…………….. 144 5-2 بحث و نتیجه گیری کلی……………………… 152 5-3 پیشنهادات……………………………….. 158 5-3-1 پیشنهادات کاربردی……………………… 158 5-3-2 پیشنهادات پژوهشی………………………. 161 5-3-3 محدودیتهای تحقیق………………………. 162 منابع………………………………………. 163 فهرست جداول عنوان صفحه جدول 2-1-1 «آموزش از راه دور، سیر تکامل یافتگی نظام آموزش از راه دور از 1960 تا 1998»………………46 جدول 2-2-1 «فعالیتهای یادگیری در آموزش الکترونیکی» ……………………………………………………………… 127 جدول 4-1 «میانگین، انحراف استاندارد سن و تحصیلات و فراوانی جنسیت گروهها»……………………….. 166 جدول 4-2« نتیحه تحلیل واریانس یک طرفه میان متغیرهای مربوط به سن و تحصیلات»………………………167 جدول 4-3« میانگین و انحراف استاندارد عملکرد گروهها در پیش آزمون و پس آزمون تجزیه و تحلیل».. 167 جدول4-4«آزمون لوین برای بررسی مفروضه برابری واریانس ها»…………………………………………………………167 جدول 4-4« آزمون لوین برای بررسی مفروضه برابری واریانس ها………………………………………………………..168 جدول 4-5« نتیجه تحلیل کوواریانس یک متغیری پس آزمون نمره تجزیه و تحلیل»……………………………. 169 جدول 4-6« میانگین و انحراف استاندارد عملکرد گروهها در پیش آزمون و پس آزمون قضاوت و ارزشیابی.171 جدول 4-7« آزمون لوین برای بررسی مفروضه برابری واریانس های نمرات قضاوت و ارزشیابی»……………..171 جدول 4-8«نتیجه تحلیل کوواریانس یک متغیری پس آزمون نمره قضاوت» …………………………………………172 جدول 4-9« میانگین و انحراف استاندارد عملکرد گروهها در پیش آزمون و پس آزمون کاریرد»…………….. 173 جدول 4-10«آزمون لوین برای بررسی مفروضه برابری واریانس های نمرات کاربرد معلومات»…………………..175 جدول 4-11« نتیجه تحلیل کوواریانس یک متغیری پس آزمون نمرات کاربرد معلومات»……………………….. 175 فهرست تصاویر عنوان صفحه شکل 2-1-1 « ترکیب حوزههای مختلف در یادگیری الکترونیکی»…………………………………………….. 52 شکل 2-1-2« مدل مفهومی شبکه یادگیری رورکی اندرسون و گاریسون و آرچر»…………………….64 شکل 2-1-3 «رابطه یادگیری و سازمان آموزش دهنده در نظام آموزش از راه دور»………………….74 شکل 2-2-1 «سطوح تعاملات در محیط یادگیری الکترونیکی»……………………………………………….111 1-1 مقدمه با ظهور و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات[1]، تحولات جهانی با محوریت اطلاعات با شتابی فزاینده در حال گسترش است. پدیدهی نوظهور اینترنت اندک زمانی پس از ظهور،کلیّه عرصههای فعالیّت در کشورهای پیشرفته را فراگرفت. در حال حاضر یکی از جدیدترین دستاوردهای فناوری اطلاعات، آموزش های الکترونیکی مبتنی بر اینترنت میباشد که موانع آموزشهای سنّتی از قبیل کمبود فضای آموزشی،کمبود اساتید، محدودیّت زمانی، استفاده از حجم انبوه اطلاعات و دشواری برنامه ریزی در نظام های سنّتی را حل کرده است. اورازا[2] (2005) اصطلاح یادگیری یا آموزش از راه دور را به عنوان نظام آموزشی که در آن استاد و دانشجو از نظر نقطه مکانی جدا از هم هستند تعریف میکند. به عبارت دیگر او بیان میدارد که؛ سیستم یادگیری از راه دور فناوری را جهت به دست آوردن مساعدت لازم در فرایند آموزش در بر می گیرد. حتّی در این فرایند در مورد بهرهگیری از مواد چاپی یا فناوریهای پیشرفته از قبیل فناوریهای ارتباطی- تصویری نیز صحبت میشود. در سطح بین المللی آموزش از راه دور یکی از استراتژیهای مهم دهه 90 شناخته شده بود. به واسطه این استراتژی که در مقیاس بین المللی پذیرفته شده، یادگیری از راه دور در سالهای اخیر پیشرفت چشمگیری داشته، کاربرد فناوریهای جدید حصارهای فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی ارتباط از راه دور را شکسته است. این میتواند به وسیله توسعه برخی از ابزارهای توانا برای رفع زیانهای تحمیل شده از سوی همکاریهای از راه دور به دست آمده باشد(اورازا، 2005). به دنبال ظهور تدریس کامپیوتر محور[3] در دهه 1980، یادگیری بر پایه اینترنت[4]در دهه 1990 و کارآموزی تحت وب با هدایت مربی در هزاره جدید اصطلاح یادگیری الکترونیکی به عنوان رویکری که بواسطه دو فناوری کامپیوتر و ارتباطات، یادگیری را آسان ساخته و افزایش میدهد، معنی پیدا کرده است. فناوری ارتباطات قادر به کاربرد اینترنت به عنوان یادگیری از راه دور، یادگیری تحت وب، یادگیری گروهی، یادگیری مجازی چند رسانه ای/رسانه های غنی، نرمافزارهای مدیریت دوره و کتابخانههای دیجیتالی و اشیاء با قابلیت استفاده مجدّد یادگیری می باشد. سازمانها میتوانند محدودیّت بودجه خود را با آخرین فناوریها برای بهبود محیط یادگیریشان وفق دهند(چیو و شنگ[5]،2008). استفاده ار اینترنت و دیگر فناوریهای اطلاعاتی، اکنون به سرعت در عرصه آموزش گسترش پیدا میکند. این ابزارها باید مشخصاً ملزوماتی چندمنظوره و تسهیلگر و نه جایگزین روش آموزش چهره به چهره در نظر گرفته شوند. مطالعات نشان میدهد که موسسات آموزشی، 16% بودجه خود را در سال 2000 و 24% آن را در سال 2001 صرف ابتکارات آموزش الکترونیکی کردهاند ( بیلاوسکی و متکالف، 2005، به نقل از الدیقایدی و نوبی، 2008). امروزه کامپیوترها برای کمک به عملکرد یادگیرندگان و آماده کردن آنان برای تمرین مهارتهای خاص، بسیار مورد استفادهاند. توسعه سریع فناوریهای اینترنت باعث شده است که آموزش الکترونیکی به شکل مهمی از آموزش در عصر اطلاعات تبدیل شود (چانگ و چن، 2009). رشد روزافزون اطلاعات، ویژگی تعلم وتربیت نوین است که اهمیت یادگیری مداوم را بیش از پیش آشکار میکند؛ اما حجم و سرعت در آنچه بیاموزیم، بسیار است؛ به گونهای که روشهای قدیمی یادگیری درمیمانند. مواجهه با چنین چالشی نیازمند اندیشهای نوین درباره چگونگی کسب مهارت و دانش و نحوه بهکارگیری منابع یادگیری است. یادگیری و آموزش غالباً مترادف هم تلقی میشوند؛ در صورتیکه مترادف نیستند. آموزش روشی است که طی آن محتوا انتقال مییابد و پشتوانهی یادگیری است و یادگیری روشی درونی برای پردازش اطلاعات و تبدیل آن به دانش است. اما از آنجا که روشهای بسیاری برای یادگیری وجود دارد، باید راهکارهای موثر و فراتر از آموزش نیز برای یادگیری جستوجو کرد. تا به حال، به طور سنتی بر آموزش رویکردی مفروض برای تسهیل و بهبود کارکرد تلقی شده و به آموزش به دیدهی فراگیری خاصی که موجب کاراآیی کاراموز میشود، نگریسته شده است. در حالیکه، آموزش را میتوان با روشهای بسیاری انجام داد؛ مثلا در کلاس، باتلفن، با کامپیوتر، یا ماهواره. کامپیوتر جدیدترین ابزار آموزشی است و تفاوت آن با ابزارهای قبلی در چندبعدی بودن آن است. یادگیری الکترونیکی و شبکهای، فضای محصور آموزش سنتی را در معرض سوال و تردید قرار داده و مفروضات این فضای محدود دربارهی ثبات و پایداری کلام، متن خطی و مدرس در مقام ناقل مقتدر را به چالش کشیده است. فضای مجازی، محیطی مبتنی بر کنترل خود فراگیر ایجاد میکند، مفاهیم قطعیت خود را از دست میدهند و شاگردان به نحو فعال در تولید دانش مشارکت میورزند؛ بدین سان، فضایی ایجاد میشود که فراگیران صرفاً معانی پیشین و دانسته را شرح نمیدهند؛ بلکه فعالانه در خلق معانی شرکت میکنند. به نظر میآید، در این نکته اجماع نسبی وجود دارد که ورود فناوریهای اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در تعلیم و تربیت مهارتهای یادگیری بلند مدت و مستقل را تشویق میکند. لانگشیر تأکید میکند که معلمان و یادگیرندگان فرصت بسط مفهوم و آگاهی فراسطحی را مییابند و این ناشی از اعمال ارتباطی است که متضمن وسعت ذهن، نظارت برخورد و تأمل مداوم مشارکتکنندگان است. استفاده از یادگیری الکترونیکی به پیشرفت آموزش عالی کمک میکند. نظام یادگیری الکترونیکی ابزاری قوی برای دستیابی به اهداف استراتژیک دانشگاه(تدریس،تحقیق، و خدمت رسانی به جامعه) است و این پیشرفت به یک اندازه در سطح سازمانی و فردی یعنی کارکنان تدریس و دانشجویان کمک می کند. این نوع یادگیری جمع آوری، تحلیل و کاربرد اطلاعات به صورت اختصاصی را حمایت میکند و شامل روشهای تدریس مختلف، برای نمونه مدیریت اطلاعات، تفکّرخلّاق، حل مسأله و یادگیری مشارکتی میباشد(بیتس[6]،2005، به نقل از بجیسویچ[7]، 2007). در سالهای اخیر توجه زیادی به یادگیری مشارکتی با کمک فناوری شده است؛ زیرا این روش یادگیری میتوانند تعاملات همگن و کارگروهی را افزایش دهد و فعالیتهای جمعی بدون محدودیت زمان و مکان را تنظیم و راهبری کند. گرچه در گذشته اثربخشی یادگیری مشارکتی عمدتاً پذیرفته نشده بود و برتری علمی بهواسطه موفقیت فردی تعریف تعریف شده بود، ولی حوزه پژوهشی با عنوان ″ یادگیری مشارکتی با کمک کامپیوتر[8]″ به تازگی رشد سریعی کرده است (جانسون و همکاران، 1998؛ چوئن و اسکاردآمالیا، 1998، بهنقل از پرانگلی و همکاران، 2006). آموزش ،زمانی موفقتراست که با چگونگی یادگیری مغزسازگار و هماهنگ باشد. مغزانسان همیشه تحت تأثیرعوامل محیطی یاد میگیردوعملکردآن درقبال یادگیری، به برقراری شرایط لازم وکافی منوط است که به هنگام یادگیری فراهم می شود. مغزبرای تفکردرسطوح متفاوت، ازآسان به مشکل قابلیت داردونبایدآن را فقط درسطوح پایین مثل دانش وفهم ودرک، محدودکرد. اگرطبقه بندی شش گانهی بلوم ازقابلیت های ذهنی به هنگام یادگیری رابپذیریم، بایدراهبردهای بهینه ی یاددهی بااستفاده ازسطوح بالای قابلیتهای ذهنی را بشناسیم تابتوانیم به بهترین وجه ممکن، فرایندیاددهی – یادگیری رامدیریت کنیم . بیان مسئله ورود به جهان دانایی محور و نیاز روزافزون به آموزش، همراه با پیچیده شدن زندگیها نیاز به آموختن مستقل را در طول زندگی افزایش داده است. شروع آموزش از راه دور در آموزش و پرورش، نخست با هدف افزایش پوشش تحصیلی و از آن پس با هدف گشودن راهی برای کیفیت بخشی و تحول آفرینی اساسی در محتوا و روشهای آموزشی آغاز به کار کرده است. هماکنون این آموزش با بهکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات نهتنها مکمل آموزشهای حضوری است، بلکه فرصت خوبی برای بهروز کردن محتوا و انعطافبخشی به روشهای یادگیری و یاددهی به ارمغان میآورد (الحسینی، 1384). ظهور شبکههای ارتباطی گسترده از قبیل اینترنت، در کنار ابزار و امکانات آموزشی پیشرفته، باعث تحول در روشهای آموزشی شده و این امکان را فراهم کرده است تا بتوان طیف وسیعی از فراگیران را در نقاط مختلف و از فواصل دور و نزدیک تحت پوشش شبکه آموزشی درآورد و با روشهای متقاوت از انواع سنتی بدون نیاز به شرکت در کلاسهای حضوری، آموزشهای علمی و تخصصی را به مرحله اجرا درآورد (عبادی، 1380). یکی از مهمترین اهداف آموزش و پرورش در قرن بیست و یکم، چگونگی تربیت فراگیرانی است که آمادگی لازم برای رویارویی با جامعه در حال تغییر و تحول و پیچیدگی های عصر انفجار اطلاعات را برخوردار باشد . بر این اساس ترویج اندیشه و اندیشهورزی در دانشگاه و مراکز آموزشی حائز اهمیت بوده و این تنها در سایهی انتقال اطلاعات به ذهن فراگیر حاصل نمیشود، بلکه در برنامههای دانشگاه باید روشهایی گنجانده شود که از طریق آنها دانشجویان قابلیتهای چگونه آموختن را از طریق نظم فکری بیاموزند و در زندگی روزمره خود بکار ببرند (مهرمحمدی،2001). به عبارت دیگر در رویکرد آموزش الکترونیکی از حالت انفعالی بودن بیرون آمده و حدود خویش را تا مرز پرسشگری و فردگرایی فعال پیش میبرد. همچنین استفاده از امکانات تعاملی بسیاری از اطلاعات، باعث تحلیلی و انتقادی فکر کردن فراگیر شده و آنها را متمایل به کار و یادگیریهای گروهی و همزمان بدون داشتن قید مکانی میکند. درست در اینجا متوجه این تحول عظیم میشویم که دیگر لزومی ندارد معلم بیشتر از شاگردان موضوع یا مهارتی را بداند؛ زیرا در این مرحله دانشجویان و فراگیران اغلب ممکن است بیشتر از معلمان و مربیان درباره فناوری بدانند (ریچاردسون، والف، 2003). آموزش الکترونیکی دو ویژگی ممتاز برای یادگیری اثربخش دارد: 1- بر خودآموزی تأکید میکند و به بهترین وجه امکان توسعه آن را به صورت جذاب فراهم میکند، و 2- به شکل کلاسهای مجازی و محیطهای گفتمان گروهی، فرصتهای لازم برای تعامل، گفت و گو و یادگیری مشارکتی را در دانشجویان پرورش میدهد (لوکوک، گولی، 2001). از آنجایی که با گسترش حوزههای تخصصی علوم و افزایش دانش واطلاعات بشری در این حوزهها و انباشت اطلاعات گستردهای از دانش تخصصی، دیگر امکان انتقال تمام اطلاعات به یادگیرندگان در زمان محدود دوران تحصیل وجود ندارد و حتی اگر تمام اطلاعات و دانش موجود در هر زمینه تخصصی را بتوان به یادگیرندگان آن حوزه انتقال داد، با توجه به ماهیت پویایی دانش در طول زمان و تغییرات و پیشرفتهای آن، پس از مدت کوتاهی اطلاعات منسوخ شده و قابل استفاده نیستند. از این رو یادگیرندگان باید در حوزه تخصصی خود قدرت تحلیل، نقد و بررسی، ارزیابی و در کل تفکر به شیوه انتقادی را بیاموزندتا بتوان مسائل جدید را طرح کرده و به آن پاسخ دهند، نظریه پردازی کنند، اندیشههای جدید تولید و پویایی خود را در طول زمان و در علم تخصصی خود حفظ کنند این مهم با تأکید بر آموزش تفکردر آن حوزه تحقق می یابد (الدر و پاول،2003؛پاول و الدر،2002).
بهار 1394 برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : چکیده پلیس، در قانون آیین دادرسی کیفری در مواجهه با جرایم مشهود و غیر مشهود به صورت مجزا وظایف خاصی داشته به طوری که قانون شرح وظایف مامورین را به صورت مفصل بیان کرده، در بوته عمل برخی از مامورین در برخورد با این گونه جرایم بعضاً با مشکلاتی مواجه میشوند که باعث بروز و ایجاد مسئولیت مدنی و کیفری برای آنان میگردد، از این رو محقق در این پژوهش به بررسی و ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود پرداخته است. در این پژوهش تشخیص مامورین در مواجه با جرایم مشهود، مداخلات آنها در این خصوص، اقدامات اجرایی قضایی کارکنان و تصمیمات نهایی پلیس در رابطه با معیارهای قانونی مربوط به جرایم مشهود، مورد سنجه و ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی- توصیفی و بررسی اسنادی از طریق مراجعه به پرونده‌های موجود در کلانتری‌های شهرکرد صورت گرفته، جامعه آماری شامل پرونده‌های متشکله در شش ماهه اول سال 1393 حدود 3250 فقره میباشد که 344 فقره با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. به طور کلی هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان تشخیص، مداخلات، اقدامات اجرایی قضایی و نهایتاً تصمیمات نهایی مامورین در برخورد و مواجهه با جرایم مشهود میباشد که این کار به صورت پیمایشی و بررسی اسنادی پرونده‌های موجود صورت گرفته است. بهار 1394 برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : چکیده پلیس، در قانون آیین دادرسی کیفری در مواجهه با جرایم مشهود و غیر مشهود به صورت مجزا وظایف خاصی داشته به طوری که قانون شرح وظایف مامورین را به صورت مفصل بیان کرده، در بوته عمل برخی از مامورین در برخورد با این گونه جرایم بعضاً با مشکلاتی مواجه میشوند که باعث بروز و ایجاد مسئولیت مدنی و کیفری برای آنان میگردد، از این رو محقق در این پژوهش به بررسی و ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود پرداخته است. در این پژوهش تشخیص مامورین در مواجه با جرایم مشهود، مداخلات آنها در این خصوص، اقدامات اجرایی قضایی کارکنان و تصمیمات نهایی پلیس در رابطه با معیارهای قانونی مربوط به جرایم مشهود، مورد سنجه و ارزیابی قرار گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی- توصیفی و بررسی اسنادی از طریق مراجعه به پرونده‌های موجود در کلانتری‌های شهرکرد صورت گرفته، جامعه آماری شامل پرونده‌های متشکله در شش ماهه اول سال 1393 حدود 3250 فقره میباشد که 344 فقره با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردید. به طور کلی هدف از انجام این تحقیق بررسی میزان تشخیص، مداخلات، اقدامات اجرایی قضایی و نهایتاً تصمیمات نهایی مامورین در برخورد و مواجهه با جرایم مشهود میباشد که این کار به صورت پیمایشی و بررسی اسنادی پرونده‌های موجود صورت گرفته است. نتایج تحقیق حاکی‌است که عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود بهتر از متوسط و نسبتاً زیاد است، همچنین میانگین دادهها نشان داده که تشخیص و مداخلات پلیس در جرایم مشهود به میزان نسبتاً زیادی مطابق با معیارهای قانونی ارزیابی میگردد، به طور کلی اقدامات اجرایی قضایی پلیس در مواجهه با جرایم مشهود نسبتاً زیاد است و تصمیمات نهایی پلیس در خصوص جرایم مشهود مطابق با معیارهای قانونی به میزان نسبتاً خوبی برخوردار است. واژگان کلیدی: پلیس، مواجهه، جرایم مشهود، ضابطین، جرم، غیر مشهود. «فهرست مطالب» عنوان صفحه فصل نخست: کلیات تحقیق 1 مقدمه: 2 1-1- بیان مسئله: 3 1-2- هدف ها: 4 1-2-1- هدف اصلی: 4 1-2-2- اهداف جزیی: 5 1-3- ضرورت و اهمیت: 5 1-4- سوالهای تحقیق: 7 1-4-1- سوال اصلی: 7 1-4-2- سوالات فرعی: 7 1-5- فرضیه ها : 7 1-6- کاربردهای تحقیق: 7 1-6- روش تحقیق: 8 1-7- روش نمونه گیری (در صورت لزوم): 9 1-8- جنبه جدید بودن و نوآوری: 9 1-9- تاریخچه 10 فصل دوّم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 12 2-1- پیشینه تحقیق 13 2-2- پلیس قضایی 15 2-3-تعریف ضابط 18 2-4-ضرورت وجود «سازمان ضابطان قضایی» 19 2-5- ضابطان عام 21 2-6- شناسایی نیروی انتظامی(پلیس) 29 2-7-اصول و مبانی سازماندهی پلیس: 30 2-8-عوامل موثر در سازماندهی و گسترش ناجا 35 2-9-وظایف ستاد 37 2-10-تقسیمات پلیس 38 2-10-1-وجود افتراق پلیس قضایی و اداری 39 2-10-2-نیروی انتظامی به عنوان پلیس ادرای و قضایی 39 2-11-انواع ضابطین 40 2-12-تعدد و تنوع وظایف در نیروی انتظامی 42 2-12-1-وظایف نیروی انتظامی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند: 43 2-12-2-وظایف پشتیبانی نیروی انتظامی 44 2-13-ساختار نیروی انتظامی(پلیس) 49 2-14-تعیین عنوان در ساختار 50 2-15-ماموریت پلیس های تخصصی 52 2-15-1-مأموریت پلیس آگاهی ناجا 52 2-15-2-مأموریت پلیس اطلاعات و امنیت عمومی ناجا 53 2-15-3-مأموریت پلسی مرزبانی ناجا 53 2-15-4-مأموریت پلیس راهنمائی و رانندگی 53 2-15-5-مأموریت پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا 53 2-16-تاریخچه معاونت انتظامی(پلیس پیشگیری فعلی) 54 2-17-پلیس پیشگیری انتظامی ناجا 59 2-17-1-کلانتری ها و پاسگاه‌های در ناجا 62 2-17-2-سازمان و تشکیلات تدوین شده کلانتری ها در سال 81 ( مرحله اول) 62 2-17-3-مقایسه سازمان و تشکیلات کلانتری ها 65 2-18-نظارت و ریاست بر ضابطان قضایی 71 2-19- تعریف جرم مشهود 73 2-20-مصادیق جرایم مشهود با تاکید بر قانون جدید 75 2-21- اختیارات پلیس در جرایم مشهود 78 2-21-1-جلوگیری از فرار و اختفای متهم 81 2-21-2- اقدام برای کشف جرم 84 2-21-3- جلوگیری از تبانی متهم یا متهمین 85 2-21-4-جلوگیری از تبانی شهود 85 2-21-5- گزارش اقدامات انجام گرفته به دادستان 86 2-21-6-تشخیص واقعه: 87 2-21-7-مداخلات مامورین: 87 2-21-8-اقدامات اجرایی قضایی 88 2-21-9-اجرای تصمیمات نهایی 89 فصل سوم: روش تحقیق 90 3-1- مقدمه: 91 3-2- روش تحقیق: 91 3-3- ابزار گرد آوری اطلاعات: 92 3-4-جامعه آماری و حجم نمونه(در صورت لزوم): 93 3-5- روایی پرسشنامه 93 3-6- پایایی پرسشنامه 94 3-7- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات: 95 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها 96 4-1-مقدمه 98 4-2-بررسی ویژگیهای توصیفی گروه نمونه 98 4-2-1- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی اول: 98 4-2-2- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی دوم: 102 4-2-3- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی سوم: 108 4-2-4- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی چهارم: 112 4-3- آمار استنباطی: 117 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 127 5-1- سوال نخست: 128 5-2-سوال دوم: 128 5-3-سوال سوم: 129 5-4-سوال چهارم: 129 5-5-جمع بندی سوالات: 130 6-5پیشنهادات برگرفته از تحقیق: 131 7-5پیشنهادات محقق: 133 8-5پیشنهادات پژوهشی: 134 منابع و مآخذ: 135 ضمائم: 137 فهرست جدول‌ها جدول 4- 1: 117 جدول 4- 2: 118 جدول 4- 3: 119 جدول 4- 4: 120 جدول 4- 5: 121 جدول 4- 6: 123 جدول 4- 7: 124 جدول 4- 8: 125 جدول 4- 9: 126 فهرست نمودارها نمودار 4- 1: 99 نمودار 4- 2: 99 نمودار 4- 3: 100 نمودار 4- 4: 101 نمودار 4- 5: 101 نمودار 4- 6: 102 نمودار 4- 7: 103 نمودار 4- 8: 103 نمودار 4- 9: 104 نمودار 4- 10: 105 نمودار 4- 11: 105 نمودار 4- 12: 106 نمودار 4- 13: 107 نمودار 4- 14: 107 نمودار 4- 15: 108 نمودار 4- 16: 109 نمودار 4- 17: 109 نمودار 4- 18: 110 نمودار 4- 19: 111 نمودار 4- 20: 112 نمودار 4- 21: 113 نمودار 4- 22: 113 نمودار 4- 23: 114 نمودار 4- 24: 115 نمودار 4- 25: 115 نمودار 4- 26: 116 نمودار 4- 27: 116 فصل نخست: کلیات تحقیق مقدمه: جرایم مشهود در قوانین شکلی ایران از منظر نحوه ارتکاب جرم و اوضاع و احوال محیطی حاکم بر شرایط وقوع جرم مورد توجه قرار گرفته و به خاطر شرایط خاص حاکم بر آن جرم، قانونگذار تسهیلاتی را برای رسیدگی به آن در قانون آیین دادرسی کیفری جدیدمصوب4/12/92 پیش بینی نموده است ، و از سوی دیگر در قوانین ماهوی ایران از جمله قانون مجازات اسلامی برخی از جرایم به خاطر تظاهر و هتک حرمت اجتماع جرم انگاری خاص شده که مجازات آن را تشدید نموده. جرایم مشهود به واسطه ارتکاب علنی آنها به عنوان یک نهاد خاص با مختصات منحصر به فرد تأسیس گردیده است. ضابطان قضایی[1] به دلیل وظایف و اختیاراتی که بر عهده آنها گذاشته شده است و موقعیت خاص این قشر از جامعه که با جان، مال، آبرو و حیثیت افراد جامعه ارتباط دارند از اهمیت خاصی برخوردارند، لذا می طلبد در انتخاب ضابطان نهایت دقت صورت پذیرد و در صورت امکان از نیرو های مجرب و آگاه که مسلط به قوانین ماهوی و شکلی باشند استفاده شود تا همواره این ضابطان بتوانند وظایف و اختیارات خود را در موقعیتهای مختلف بدانند. در قانون آیین دادرسی کیفری وظایف و اختیارات ضابطان قضایی در برخورد با جرایم مشهود، بطور مبسوط و البته با فشردگی خاص قوانین آورده شده است. مطابق ماده 24 این قانون ضابطان در صورتی که متهم را برای انجام تحقیقات تحت نظر قرار می دهند مکلف می باشند که موضوع اتهام و دلایل آن را بلافاصله و کتباً به متهم ابلاغ کنند، که متأسفانه ضمانت اجرای عدم انجام این تکلیف و اینکه آیا ضابط موظف است موضوع اتهام را بر روی یکی از اوراق مربوط درج و آن را تسلیم نماید و یا اینکه اعلام شفاهی و درج آن در صورتجلسه کافی می باشد، روشن نیست. علاوه بر این در ماده 25 قانون فوق الذکر مقرر شده است که ضابطان قضایی در جرایم مشهود موظف به انجام تحقیقات فوری هستند، ولی چگونگی انجام این تحقیقات مورد تصریح قانونگذار قرار نگرفته است و مشخص نیست که چه نوع تحقیق مقدماتی را شامل می شود. بنابراین وجود ابهاماتی از این قبیل در خصوص وظایف ضابطان قضایی در قانون آیین دادرسی کیفری زیاد دیده می شود. همچنین بعضاً ضعف عملکرد نیروی انتظامی در مقابل جرایم مشهود که به عنوان ضابط قضایی محسوب می شوند و ناکامی آنها در انجام وظایف خود، که موجبات نارضایتی عمومی را نسبت به تشکیلات قضایی فراهم نموده . علاوه بر آن حضور ضابطان خاص در کنار ضابطان عام با رسته ها و مأموریتهای ویژه و خاص، و کثرت وظایف و اختیارات ایشان، و عدم آگاهی و بعضاً سردرگمی و ناآشنایی این ضابطان با وظایف و اختیارات قضایی و تخصصی آنان، در برخورد با جرایم مشهود موجب شد تا به بررسی موضوع پرداخته شود. قدرت تشخیص جرایم مشهود از غیر مشهود، تکالیف و وظایف ضابطان قضایی، مداخلات مامورین در این راستا و تصمیمات نهایی که از مرحله ابتدایی فرآیند کیفری تشخیص جرم از غیر جرم می باشد و سپس کشف جرم است آغاز شده و تا خاتمه این فرآیند که اجرای حکم است ادامه می یابد. وظایف و اختیارات ظابطان قضایی در مرحله کشف جرم متفاوت از مرحله تعقیب دعوای عمومی می باشد. کشف جرم و حفظ آثار و دلایل جرم، جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم، بازجویی مقدماتی، امور مهمی هستند که در همان بدو تشکیل پرونده کیفری صورت می گیرد و انجام آن بر عهده ضابطان قضایی می باشد. در این پژوهش نویسنده در نظر داشته که به بررسی ابعاد مختلف این موضوع بپردازد و در پنج فصل به ترتیب ذیل: فصل اول کلیات، فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق، فصل سوم روش تحقیق، فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافتهها و نهایتاً فصل پنجم به بحث و نتیجه گیری موضوع و ارایه پیشنهادات و راهکارها بپردازد. 1-1- بیان مسئله: منابع آماری موجود در مرکز فرماندهی و کنترل شهرستان شهرکرد و نیز سوابق پرونده‌های متشکله درکوپ این شهرستان حکایت از آن دارد که از میان دسته بندی سه‌گانه جرایم که به اعتبار مشاهده عنصر مادی جرم طبقه بندی میگردند(مشهود، غیر مشهود، مشکوک) درصد قابل توجه‌ای از جرایم واقعه در این حوزه به جرایم مشهود اختصاص دارد. از لحاظ آمار و ارقام موجود در شش ماه اول سال 1393 حدود 15260 فقره پرونده تشکیل که از این میان 3150 پرونده مربوط به جرایم مشهود میباشد و قدرالسهم 20 درصدی جرایم را تشکیل میدهد. ملاحظات فوق در کنار تکالیفی که مقنن در ماده 21 و 45 قانون قدیم و جدید آیین دادرسی کیفری بر دوش ضابطان گذاشته است عملکرد آنها را در سنجه رضایت‌مندی جامعه و نظم و عدالت کیفری قرار میدهد، اما واقعیت آن است که ماهیت و فلسفه پیش‌بینی جرایم مشهود که با مسایلی همچون فوریت در اجرا، جلوگیری از فرارمتهم، تبانی یا امحاء آثار جرم بستگی تام دارد، در بوته عمل و در مرحله تشخیص، مداخله، اقدامات اجرایی و تصمیم گیری نهایی ممکن است برای ضابطین بسته به اوضاع و احوال صحنه، نوع برداشت ذهنی مامور و نحوه عکس‌العمل و ویژگیهای جسمی و روحی وی مبتنی به برداشت‌های ناصوابی گردید که مآلاً موجب تضییع حقوق بزه‌دیدگان یا حتی متهمان گردیده و در مواردی ضمان مدنی و کیفری برای مامورین فراهم نماید. سوابق پرونده‌های متشکله در ادارات حقوقی و امور مجلس فرماندهی استان و نیز ارزیابی میزان کلانتران حوزههای انتظامی در سطح شهرستان شهرکرد مؤید این موضوع است که برخی مامورین در مرحله تشخیص جرم بودن یا نبودن واقعه و به مراتب مشهود بودن آن، تشخیص رفتار مجرمانه، مداخلات آنها و تصمیم گیری دچار اشتباه میشوند و گاه این روند اشتباه برای آنها تبدیل به رویه گردیده از آن بی‌اطلاع می‌مانند. پژوهش حاضر در راستای این مسئله و به منظور ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود و با اتکاء به دانش تجربه کاری نگارنده تدوین گردیده است. 1-2- اهداف: 1-2-1- هدف اصلی: سنجش و ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود؛ نتایج تحقیق حاکی‌است که عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود بهتر از متوسط و نسبتاً زیاد است، همچنین میانگین دادهها نشان داده که تشخیص و مداخلات پلیس در جرایم مشهود به میزان نسبتاً زیادی مطابق با معیارهای قانونی ارزیابی میگردد، به طور کلی اقدامات اجرایی قضایی پلیس در مواجهه با جرایم مشهود نسبتاً زیاد است و تصمیمات نهایی پلیس در خصوص جرایم مشهود مطابق با معیارهای قانونی به میزان نسبتاً خوبی برخوردار است. واژگان کلیدی: پلیس، مواجهه، جرایم مشهود، ضابطین، جرم، غیر مشهود. «فهرست مطالب» عنوان صفحه فصل نخست: کلیات تحقیق 1 مقدمه: 2 1-1- بیان مسئله: 3 1-2- هدف ها: 4 1-2-1- هدف اصلی: 4 1-2-2- اهداف جزیی: 5 1-3- ضرورت و اهمیت: 5 1-4- سوالهای تحقیق: 7 1-4-1- سوال اصلی: 7 1-4-2- سوالات فرعی: 7 1-5- فرضیه ها : 7 1-6- کاربردهای تحقیق: 7 1-6- روش تحقیق: 8 1-7- روش نمونه گیری (در صورت لزوم): 9 1-8- جنبه جدید بودن و نوآوری: 9 1-9- تاریخچه 10 فصل دوّم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق 12 2-1- پیشینه تحقیق 13 2-2- پلیس قضایی 15 2-3-تعریف ضابط 18 2-4-ضرورت وجود «سازمان ضابطان قضایی» 19 2-5- ضابطان عام 21 2-6- شناسایی نیروی انتظامی(پلیس) 29 2-7-اصول و مبانی سازماندهی پلیس: 30 2-8-عوامل موثر در سازماندهی و گسترش ناجا 35 2-9-وظایف ستاد 37 2-10-تقسیمات پلیس 38 2-10-1-وجود افتراق پلیس قضایی و اداری 39 2-10-2-نیروی انتظامی به عنوان پلیس ادرای و قضایی 39 2-11-انواع ضابطین 40 2-12-تعدد و تنوع وظایف در نیروی انتظامی 42 2-12-1-وظایف نیروی انتظامی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند: 43 2-12-2-وظایف پشتیبانی نیروی انتظامی 44 2-13-ساختار نیروی انتظامی(پلیس) 49 2-14-تعیین عنوان در ساختار 50 2-15-ماموریت پلیس های تخصصی 52 2-15-1-مأموریت پلیس آگاهی ناجا 52 2-15-2-مأموریت پلیس اطلاعات و امنیت عمومی ناجا 53 2-15-3-مأموریت پلسی مرزبانی ناجا 53 2-15-4-مأموریت پلیس راهنمائی و رانندگی 53 2-15-5-مأموریت پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا 53 2-16-تاریخچه معاونت انتظامی(پلیس پیشگیری فعلی) 54 2-17-پلیس پیشگیری انتظامی ناجا 59 2-17-1-کلانتری ها و پاسگاه‌های در ناجا 62 2-17-2-سازمان و تشکیلات تدوین شده کلانتری ها در سال 81 ( مرحله اول) 62 2-17-3-مقایسه سازمان و تشکیلات کلانتری ها 65 2-18-نظارت و ریاست بر ضابطان قضایی 71 2-19- تعریف جرم مشهود 73 2-20-مصادیق جرایم مشهود با تاکید بر قانون جدید 75 2-21- اختیارات پلیس در جرایم مشهود 78 2-21-1-جلوگیری از فرار و اختفای متهم 81 2-21-2- اقدام برای کشف جرم 84 2-21-3- جلوگیری از تبانی متهم یا متهمین 85 2-21-4-جلوگیری از تبانی شهود 85 2-21-5- گزارش اقدامات انجام گرفته به دادستان 86 2-21-6-تشخیص واقعه: 87 2-21-7-مداخلات مامورین: 87 2-21-8-اقدامات اجرایی قضایی 88 2-21-9-اجرای تصمیمات نهایی 89 فصل سوم: روش تحقیق 90 3-1- مقدمه: 91 3-2- روش تحقیق: 91 3-3- ابزار گرد آوری اطلاعات: 92 3-4-جامعه آماری و حجم نمونه(در صورت لزوم): 93 3-5- روایی پرسشنامه 93 3-6- پایایی پرسشنامه 94 3-7- روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات: 95 فصل چهارم: تجزیه و تحلیل دادهها 96 4-1-مقدمه 98 4-2-بررسی ویژگیهای توصیفی گروه نمونه 98 4-2-1- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی اول: 98 4-2-2- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی دوم: 102 4-2-3- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی سوم: 108 4-2-4- آمار توصیفی مربوط به سوال اصلی چهارم: 112 4-3- آمار استنباطی: 117 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 127 5-1- سوال نخست: 128 5-2-سوال دوم: 128 5-3-سوال سوم: 129 5-4-سوال چهارم: 129 5-5-جمع بندی سوالات: 130 6-5پیشنهادات برگرفته از تحقیق: 131 7-5پیشنهادات محقق: 133 8-5پیشنهادات پژوهشی: 134 منابع و مآخذ: 135 ضمائم: 137 فهرست جدول‌ها جدول 4- 1: 117 جدول 4- 2: 118 جدول 4- 3: 119 جدول 4- 4: 120 جدول 4- 5: 121 جدول 4- 6: 123 جدول 4- 7: 124 جدول 4- 8: 125 جدول 4- 9: 126 فهرست نمودارها نمودار 4- 1: 99 نمودار 4- 2: 99 نمودار 4- 3: 100 نمودار 4- 4: 101 نمودار 4- 5: 101 نمودار 4- 6: 102 نمودار 4- 7: 103 نمودار 4- 8: 103 نمودار 4- 9: 104 نمودار 4- 10: 105 نمودار 4- 11: 105 نمودار 4- 12: 106 نمودار 4- 13: 107 نمودار 4- 14: 107 نمودار 4- 15: 108 نمودار 4- 16: 109 نمودار 4- 17: 109 نمودار 4- 18: 110 نمودار 4- 19: 111 نمودار 4- 20: 112 نمودار 4- 21: 113 نمودار 4- 22: 113 نمودار 4- 23: 114 نمودار 4- 24: 115 نمودار 4- 25: 115 نمودار 4- 26: 116 نمودار 4- 27: 116 فصل نخست: کلیات تحقیق مقدمه: جرایم مشهود در قوانین شکلی ایران از منظر نحوه ارتکاب جرم و اوضاع و احوال محیطی حاکم بر شرایط وقوع جرم مورد توجه قرار گرفته و به خاطر شرایط خاص حاکم بر آن جرم، قانونگذار تسهیلاتی را برای رسیدگی به آن در قانون آیین دادرسی کیفری جدیدمصوب4/12/92 پیش بینی نموده است ، و از سوی دیگر در قوانین ماهوی ایران از جمله قانون مجازات اسلامی برخی از جرایم به خاطر تظاهر و هتک حرمت اجتماع جرم انگاری خاص شده که مجازات آن را تشدید نموده. جرایم مشهود به واسطه ارتکاب علنی آنها به عنوان یک نهاد خاص با مختصات منحصر به فرد تأسیس گردیده است. ضابطان قضایی[1] به دلیل وظایف و اختیاراتی که بر عهده آنها گذاشته شده است و موقعیت خاص این قشر از جامعه که با جان، مال، آبرو و حیثیت افراد جامعه ارتباط دارند از اهمیت خاصی برخوردارند، لذا می طلبد در انتخاب ضابطان نهایت دقت صورت پذیرد و در صورت امکان از نیرو های مجرب و آگاه که مسلط به قوانین ماهوی و شکلی باشند استفاده شود تا همواره این ضابطان بتوانند وظایف و اختیارات خود را در موقعیتهای مختلف بدانند. در قانون آیین دادرسی کیفری وظایف و اختیارات ضابطان قضایی در برخورد با جرایم مشهود، بطور مبسوط و البته با فشردگی خاص قوانین آورده شده است. مطابق ماده 24 این قانون ضابطان در صورتی که متهم را برای انجام تحقیقات تحت نظر قرار می دهند مکلف می باشند که موضوع اتهام و دلایل آن را بلافاصله و کتباً به متهم ابلاغ کنند، که متأسفانه ضمانت اجرای عدم انجام این تکلیف و اینکه آیا ضابط موظف است موضوع اتهام را بر روی یکی از اوراق مربوط درج و آن را تسلیم نماید و یا اینکه اعلام شفاهی و درج آن در صورتجلسه کافی می باشد، روشن نیست. علاوه بر این در ماده 25 قانون فوق الذکر مقرر شده است که ضابطان قضایی در جرایم مشهود موظف به انجام تحقیقات فوری هستند، ولی چگونگی انجام این تحقیقات مورد تصریح قانونگذار قرار نگرفته است و مشخص نیست که چه نوع تحقیق مقدماتی را شامل می شود. بنابراین وجود ابهاماتی از این قبیل در خصوص وظایف ضابطان قضایی در قانون آیین دادرسی کیفری زیاد دیده می شود. همچنین بعضاً ضعف عملکرد نیروی انتظامی در مقابل جرایم مشهود که به عنوان ضابط قضایی محسوب می شوند و ناکامی آنها در انجام وظایف خود، که موجبات نارضایتی عمومی را نسبت به تشکیلات قضایی فراهم نموده . علاوه بر آن حضور ضابطان خاص در کنار ضابطان عام با رسته ها و مأموریتهای ویژه و خاص، و کثرت وظایف و اختیارات ایشان، و عدم آگاهی و بعضاً سردرگمی و ناآشنایی این ضابطان با وظایف و اختیارات قضایی و تخصصی آنان، در برخورد با جرایم مشهود موجب شد تا به بررسی موضوع پرداخته شود. قدرت تشخیص جرایم مشهود از غیر مشهود، تکالیف و وظایف ضابطان قضایی، مداخلات مامورین در این راستا و تصمیمات نهایی که از مرحله ابتدایی فرآیند کیفری تشخیص جرم از غیر جرم می باشد و سپس کشف جرم است آغاز شده و تا خاتمه این فرآیند که اجرای حکم است ادامه می یابد. وظایف و اختیارات ظابطان قضایی در مرحله کشف جرم متفاوت از مرحله تعقیب دعوای عمومی می باشد. کشف جرم و حفظ آثار و دلایل جرم، جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم، بازجویی مقدماتی، امور مهمی هستند که در همان بدو تشکیل پرونده کیفری صورت می گیرد و انجام آن بر عهده ضابطان قضایی می باشد. در این پژوهش نویسنده در نظر داشته که به بررسی ابعاد مختلف این موضوع بپردازد و در پنج فصل به ترتیب ذیل: فصل اول کلیات، فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق، فصل سوم روش تحقیق، فصل چهارم تجزیه و تحلیل یافتهها و نهایتاً فصل پنجم به بحث و نتیجه گیری موضوع و ارایه پیشنهادات و راهکارها بپردازد. 1-1- بیان مسئله: منابع آماری موجود در مرکز فرماندهی و کنترل شهرستان شهرکرد و نیز سوابق پرونده‌های متشکله درکوپ این شهرستان حکایت از آن دارد که از میان دسته بندی سه‌گانه جرایم که به اعتبار مشاهده عنصر مادی جرم طبقه بندی میگردند(مشهود، غیر مشهود، مشکوک) درصد قابل توجه‌ای از جرایم واقعه در این حوزه به جرایم مشهود اختصاص دارد. از لحاظ آمار و ارقام موجود در شش ماه اول سال 1393 حدود 15260 فقره پرونده تشکیل که از این میان 3150 پرونده مربوط به جرایم مشهود میباشد و قدرالسهم 20 درصدی جرایم را تشکیل میدهد. ملاحظات فوق در کنار تکالیفی که مقنن در ماده 21 و 45 قانون قدیم و جدید آیین دادرسی کیفری بر دوش ضابطان گذاشته است عملکرد آنها را در سنجه رضایت‌مندی جامعه و نظم و عدالت کیفری قرار میدهد، اما واقعیت آن است که ماهیت و فلسفه پیش‌بینی جرایم مشهود که با مسایلی همچون فوریت در اجرا، جلوگیری از فرارمتهم، تبانی یا امحاء آثار جرم بستگی تام دارد، در بوته عمل و در مرحله تشخیص، مداخله، اقدامات اجرایی و تصمیم گیری نهایی ممکن است برای ضابطین بسته به اوضاع و احوال صحنه، نوع برداشت ذهنی مامور و نحوه عکس‌العمل و ویژگیهای جسمی و روحی وی مبتنی به برداشت‌های ناصوابی گردید که مآلاً موجب تضییع حقوق بزه‌دیدگان یا حتی متهمان گردیده و در مواردی ضمان مدنی و کیفری برای مامورین فراهم نماید. سوابق پرونده‌های متشکله در ادارات حقوقی و امور مجلس فرماندهی استان و نیز ارزیابی میزان کلانتران حوزههای انتظامی در سطح شهرستان شهرکرد مؤید این موضوع است که برخی مامورین در مرحله تشخیص جرم بودن یا نبودن واقعه و به مراتب مشهود بودن آن، تشخیص رفتار مجرمانه، مداخلات آنها و تصمیم گیری دچار اشتباه میشوند و گاه این روند اشتباه برای آنها تبدیل به رویه گردیده از آن بی‌اطلاع می‌مانند. پژوهش حاضر در راستای این مسئله و به منظور ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود و با اتکاء به دانش تجربه کاری نگارنده تدوین گردیده است. 1-2- اهداف: 1-2-1- هدف اصلی: سنجش و ارزیابی عملکرد پلیس در مواجهه با جرایم مشهود؛
روزه،[21] لزوم تنظیم سند در معاملات مدت‌دار،[22] حرمت ازدواج مرد مسلمان با زن مشرک و نیز مسلمان با مردم مشرک[23] و قصاص[24] و… به برخی از حکمت‌های جعل احکام اشاره شده است. در روایات نیز موارد بیان حکمت و فلسفه‌ی احکام فراوان به چشم می‌خورد. از جمله در روایتی که مرحوم مجلسی در بحار نقل فرموده، هنگامی که از امام صادق دربارهی جعل حلال و حرام و کیفیت آن سوال شد، حضرت در جواب فرمود: «هیچ حکمی جعل و تشریع نشده مگر به سبب چیزی».[25] مرحوم مجلسی در بیان معنای روایت می‌فرماید: «یعنی خداوند حکمی را تشریع نکرده، مگر به سبب حکمتی از حکمت‌ها و هیچ حلالی را حلال نکرده، مگر به سبب حسن آن و هیچ حرامی را حرام نکرده، مگر به سبب قبح آن، نه آن چیزی که اشاعره قائل به آن هستند؛ یعنی نفی هر گونه غرضی از جعل احکام و انکار حسن و قبح عقلی».[26] در یک روایت به صورت کلی، اصل مبتنی بودن احکام بر مصالح و مفاسد به صراحت بیان شده است. بنابراین روایت، امام رضا در جواب نامه‌ی یکی از اصحاب می‌نویسد: «نامه‌ی تو به دستم رسید. نوشته بودی که بعضی از مسلمان‌ها گمان میکنند که خداوند چیزی را حلال یا حرام نکرده است مگر به منظور تعبد بندگان خود به آن. به درستی کسی که چنین بگوید در گمراهی عمیق فرو رفته و خسران روشنی را متوجه خود ساخته است، زیرا اگر چنین بود بر خداوند جایز بود که بندان خود را به تحلیل آن چه حرام کرده و تحریم آن چه حلال نموده متعبد سازد … زیرا هیچ علتی برای حلال و حرام به جز تعبد وجود ندارد. در حالی که چنین نیست. ما می‌یابیم که آن چه را خداوند حلال نموده است، صلاح و بقای مردم در آن بوده است و مردم به گونهای محتاج آن بوده‌اند که هیچ گاه از آن بی نیاز نبوده‌اند و می‌یابیم آن چه را که حرام نموده است، مردم نیازی به آن نداشته‌اند و مفسد و دعوت کننده‌ی به نابودی و هلاکت بوده است. سپس می‌بینیم که بعضی از آن چه را که حرام نموده است، در وقت نیاز شدید به آن حلال نموده، زیرا در آن وقت مصلحت داشته است؛ مانند حلال نمودن مردار، خود و گوشت خوک برای انسان مضطر، زیرا در این وقت حلیت آن، موجب مصلحت، بقا و نجات از مرگ میگردد …»[27] این مباحث در حقوق جزای عرفی هم وجود دارند و تحقیقاتی که به کشف فلسفه‌ی احکام جزایی می‌پردازند را زیر عنوان «موجه‌سازی مجازات قانونی»[28]یا «فلسفه‌ی مجازات»[29] مطرح میشوند. 3/2. حدود حدود جمع حد و در لغت به معنای منع است و حدید هم از همین ریشه میباشد، زیرا سخت و ممتنع است. به دربان حداد گفته میشود، چون مانع مردم میشود؛ مجازات‌های مقدر شرعی را از آن لحاظ حد نامیده اند که مانع مردم از ارتکاب گناهان میشود.[31] ابن منظور نیز اصل حد را به معنی فصل و جدایی میان دو چیز می داند که مانع مخلوط شدن یکی با دیگری، یا تعدی یکی بر دیگری می شود.[32] در قاموس المحیط در تعریف حد آمده است: «ادب کردن گناهکار به وسیله‌ی چیزی که او و غیر او را از گناه بازدارد».[33] در فقه القرآن و در توضیح واژه‌ی حد آمده است:«الحد فی اصل اللغه المنع و حد العاصی سمی به لأنه شیئ یمنعه عن المعاوده؛ حد در اصل لغت به معنای منع است و حد گناهکار به این اسم نامیده شده، بدان جهت که او را از بازگشت به گناه منع میکند.»[34] البته در معنای لغوی حد و بالتبع در معنای اصطلاحی آن، برخی به رکن دیگری نیز اشاره کردهاند. بر این اساس، حد به لحاظ لغوی به معنای منتهای قلمرو یک شیء است. بر این اساس، حدود را هم از آن لحاظ حدود نامیده‌اند که بیانگر مرزهای گذرناپذیر الاهی است که تجاوز از آنها جایز نیست.[35] در معنای اصطلاحی حد، فاضل مقداد می‌نوسید: «حد … شرعاً عقوبتی است که برای وارد کردن درد و رنج بر بدن به کارگرفته می شود و شارع کمیت آن را معین کرده است.»[36] صاحب شرایع نیز در تعریف مشابهی حد را این گونه معنا میکند: «هرآن چه ازجرایم که دارای عقوبت مقدر و معینی است حد نامیده میشود»[37] صاحب جواهر، تعریف محقق حلی را شرح بیشتری میدهد: «حد مجازات خاصی است که به سبب ارتکاب معصیت خاصی به وسیله مکلف برجسم وبدن وی وارد میشود و این مجازات به گونهای است که شارع کمیت آن را در تمام معاصی معینه مشخص کرده است».[38] صاحب تاج العروس نیز در توضیح کامل‌تری می‌نوسید: «حد پرده و مانع بین دو چیز است تا یکی از آن دو با دیگری مخلوط نشود یا یکی از آن دو به دیگری تعدی نکنند … و حد: دفع و منع … و حد، تادیب مجرم است، مانند سارق زناکار و غیر این دو، وسیله‌ای که مجرم را از ارتکاب مجدد جرم بازدارد و همین طور دیگران را از ارتکاب این جرم‌ها منع نماید».[39] در شرح تعاریف فوق میتوان گفت که مفهوم «حدود» ناظر به تقسیم‌بندی خاصی هست که در اسلام، بر اساس عنصر ثبات و تغییر در مصالح و مفاسدی که در ورای احکام وجود دارد، بنیان نهاده شده است. توضیح این که فقه اسلام و به ویژه قوانین و مقررات جزایی به منظور حفظ و تحکیم مصالح فردی و اجتماعی قانون‌گذاری شده است. در میان مصالحی که قانون جزای اسلام برای حفظ آنها وضع شده، بخشی از مصالح وجود دارد که جامعه در هر شرایطی که باشد نمی‌تواند از آنها صرف نظر نماید و بی توجهی به آنها، ارکان و شالوده‌ی یک جامعه‌ی سالم را در هم می‌ریزد. این نوع مصالح و مفاسد معمولا به صورت مستقیم یا غیر مستقیم به کل جامعه برمی‌گردد و معمولا پایدار و تغییر ناپذیرند. در این نوع از مصالح و مفاسد، حقوق جزای اسلام مجازات‌های ثابت و تا حد امکان بازدارنده‌ای را تعیین نموده است و هدف اصلی قانونگذار قبل از هر چیز حفظ این ارزش‌ها و جلوگیری از خدشه‌دار شدن آنها بوده است و به همین دلیل این نوع مجازات‌ها بیشتر بر اساس سنگینی جرایم و شدت آثار و نتایج سوئی که به دنبال دارند، تعیین شده‌اند و از انعطاف پذیری کمی برخورداند. در تعیین این نوع مجازات‌ها خصوصیات فردی مجرمین کم‌تر مورد توجه بوده و قانون به صورت کلی و عام وضع گردیده است.[40] شدت عمل و عدم انعطاف پذیری در این جرایم به آن دلیل است که جرایمی از این دست به اضمحلال اخلاق و فساد جامعه و آشفتگی نظم آن منجر میگردد و هیچ جامعه‌ای به این نتایج مبتلا نمی‌گردد مگر آن که وحدت و یگانگی خود را از دست بدهد و سیستم اداری‌اش مختل گردد.[41] [ تعداد صفحه :132 قیمت :37500 تومان 1 بلافاصله پس از پرداخت ، لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود. پشتیبانی سایت serderehi@gmail.com Posted in حقوقTagged اجرای مجازاتبازدارندگیپایان نامه سرقت حدیتعیین مجازاتجرایم جنسیحاکمیت بلوغسرقت حدیعلل سرقتقانون مجازات جدیدقذفقصاصقیام مقدس ملیکرامت انسانیلواطمجازات اعداممجرم به عادتمستوجب قصاصنسل کشی
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول.. 15 کلیات تحقیق.. 15 1-1- مقدمه:.. 15 1-2- گیاه هلپه:.. 16 1-2-1- ترکیبات گیاه هلپه:. 17 1-2-2- کاربرد گیاه:. 17 1-2-3- خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره:. 18 1-3- دانه های روغنی:.. 18 1-4- روغن کانولا:.. 18 1-4-1- گیاه شناسی دانه روغنی کانولا:. 18 1-4-2- تاریخچه کشت کانولا:. 19 1-4-3- ترکیب روغن کانولا:. 20 1-4-4- مکانیسم آنتی اکسیدانی روغن کانولا:. 20 1-5- فرایند اکسیداسیون:.. 21 1-6- روشهای جلوگیری از اکسیداسیون:.. 21 1-7- مکانیسم آنتیاکسیدانها:.. 22 1-8- انواع آنتیاکسیدانها:.. 22 1-9- اکسیداسیون چربی ها و روغن ها:.. 22 1-9-1-انواع اکسیداسیون:. 23 1-9-2- آنتی اکسیدان ها :. 24 1-9-3- مکانیسم آنتی اکسیدانی:. 24 1-9-3-آنتی اکسیدان های طبیعی:. 25 1-9-4آنتی اکسیدان های سنتیک :. 25 1-10- ترکیبات فنلی در گیاهان.. 25 1-11- روش های ارزیابی اکسیداسیون روغن.. 26 1-11-1 عدد پراکسید. 26 1-11-2 میزان ترکیبات قطبی. 27 1-11-3 عدد کربونیل. 27 1-11-4 عدد یدی. 27 1-11-5 عدد اسیدی. 27 1-11-6 شاخص پایداری اکسایشی. 28 1-11-7 عدد کنژوکه. 28 فصل دوم.. 29 مروری بر تحقیقات انجام شده.. 29 فصل سوم.. 48 مواد و روشها.. 48 3-1- مواد اولیه.. 48 3-2- لوازم آزمایشگاهی.. 48 3-3- تهیه و آماده کردن پودر گیاه هلپه.. 49 3-4- استخراج عصاره (عصاره گیری بوسیله شیکر(ماسراسیون)).. 49 3-5- آماده سازی نمونههای روغن.. 50 3-6- اندازه گیری ترکیبات فنولی.. 50 3-6-1- رسم منحنی استاندارد و معادله خط رابطه جذب و غلظت اسید گالیک (منحنی کالیبراسیون). 50 3-6-2- اندازهگیری ترکیبات فنولی روغن کانولای بدون آنتیاکسیدان سنتزی. 51 3-6-3- اندازه گیری ترکیبات فنولیک عصاره گیاه هلپه. 52 3-7- اندازهگیری ترکیبات توکوفرولی.. 52 3-7-1- ترسیم منحنی کالیبراسیون. 52 3-7-2- اندازهگیری ترکیبات توکوفرولی نمونه روغن بدون آنتیاکسیدان. 53 3-7-3- اندازهگیری ترکیبات توکوفرولی عصاره گیاه هلپه. 54 3-8- بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره با آزمون حذف رادیکال های آزاد DPPH 54 3-9- آزمون پایداری روغن در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 55 3-9-2- اندیس اسیدی. 56 3-9-3- شاخص پایداری اکسایشی (OSI). 56 3-9-4- اندازگیری عدد پراکسید (PV). 56 3-9-5- اندازگیری عدد کربونیل. 58 3-9-7- اندازگیری مقدار کل ترکیبات قطبی. 59 3-9-7-1- آماده سازی سیلیکاژل. 59 3-9-7-2- پر کردن ستون کروماتو گرافی. 59 3-9-7-3- تهیه و آماده سازی نمونه وحلال جداسازی. 59 3-9-8- اندازهگیری عدد دیان مزدوج (کنژوگه). 60 3-9-9- اندازگیری عدد یدی. 60 3-10- تجزیه و تحلیل آماری.. 60 فصل چهارم.. 61 تجزیه و تحلیل داده ها.. 61 4-1- محتوای ترکیبات فنولیک.. 61 4-2- مقدار ترکیبات توکوفرولی.. 62 4-3- اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدانی، طبق آزمون درصد مهار رادیکال آزاد DPPH 63 4-4- بررسی خاصیت آنتیاکسیدانی عصارههای گیاه هلپه با غلظت ppm 200 در روغن کانولا 64 4-4-1- تغییرات عدد پراکسید در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 64 4-4-2- تغییرات عدد اسیدی در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 65 4-4-3- تغییرات عدد یدی در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 67 4-4-4- تغییرات عدد کنژوگه در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 68 4-4-5- تغییرات عدد کربونیل در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 69 4-4-6- تغییرات شاخص پایداری اکسایشی در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 70 4-4-7- تغییرات مقدار فنول در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد 71 4-4-8- تغییرات مقادیر کل ترکیبات قطبی در طی 60 روز نگهداری در دمای 25 درجه سانتیگراد. 72 فصل پنجم.. 74 بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات.. 74 5-1- شاخص کیفی روغن اولیه.. 74 5-2- اندازه گیری محتوای ترکیبات فنولیک.. 75 5-3- ترکیبات توکوفرولی.. 76 5-4- بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی با آزمون درصد مهار رادیکال آزاد DPPH.. 77 5-5- آزمونهای پایداری روغن کانولا در طی 60 روز انبارمانی.. 78 5-5-1- عدد پراکسید. 78 5-5-2- تغییرات عدد اسیدی. 79 5-5-3- تغییرات عدد یدی. 80 5-5-4- تغییرات عدد کنژوگه. 81 5-5-5- تغییرات عدد کربونیل. 81 5-5-6- شاخص پایداری اکسایشی. 82 5-5-7- تغییرات ترکیبات فنولی. 83 5-5-8- مقادیر کل ترکیبات قطبی. 83 نتیجه گیری کلی:.. 84 پیشنهادات:.. 87 منابع.. 88 فهرست جداول عنوان صفحه جدول 4-1: میانگین مقدار فنول کل عصارهها با روش های مختلف عصاره گیری.. 60 جدول 4-2: میانگین مقدار توکوفرول عصاره با روش های مختلف عصاره گیری.. 61 جدول 4-3: میانگین درصد مهار رادیکال آزاد DPPH.. 62 جدول4-4: میانگین تغییرات عدد پراکسید در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری.. 64 جدول4-5: میانگین تغییرات عدد اسیدی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری.. 65 جدول4-6: میانگین تغییرات عدد یدی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری 66 جدول4-7: میانگین تغییرات عدد کنژوگه در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری.. 67 جدول4-8: میانگین تغییرات عدد کربونیل در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری.. 68 جدول4-9: میانگین تغییرات شاخص پایداری اکسایشی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری.. 69 جدول4-10: میانگین تغییرات مقدار فنول در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری.. 70 جدول4-11: میانگین تغییرات ترکیبات قطبی در عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 طی زمان نگهداری.. 72 جدول 5-1: ساختار اسید چرب روغن كانولای فاقد آنتی اكسیدان (صالحی و همکاران، 1393) 73 جدول 5-2: خصوصیات شیمیایی روغن كانولای فاقد آنتی اكسیدان (صالحی و همکاران، 1393) 74 فهرست اشکال عنوان صفحه شکل 3- 1- دستگاه شیکر.. 47 شکل3-2- منحنی استاندارد غلظت اسید گالیک در برابر میزان جذب خوانده شده درطول موج ٧۶٥ نانومتر.. 49 شکل 3-3- منحنی كالیبراسیون میزان آلفا- توكوفرول در برابر میزان جذب خوانده شده در طول موج 520 نانومتر.. 51 شکل 3-4- دستگاه اسپکتروفتومتر.. 53 شکل3-5- منحنی كالیبراسیون غلظت آهن ш در برابر جذب خوانده شده درطول موج 500 نانومتر 55 شکل 4-1: مقایسه میانگین مقدار ترکیبات فنولیک.. 60 شکل 4-2: مقایسه میانگین مقدار ترکیبات توکوفرولی.. 61 شکل 4-3: مقایسه میانگین درصد مهار رادیکال آزاد DPPH در غلظت ppm 200. 62 شکل 4-4: مقایسه میانگین تغییرات عدد پراکسید عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 63 شکل 4-5: مقایسه میانگین تغییرات عدد اسیدی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 64 شکل 4-6: مقایسه میانگین تغییرات عدد یدی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 65 شکل 4-7: مقایسه میانگین تغییرات عدد کنژوگه عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 67 شکل 4-8: مقایسه میانگین تغییرات عدد کربونیل عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 68 شکل 4-9: مقایسه میانگین شاخص پایداری اکسایشی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 69 شکل 4-10: مقایسه میانگین تغییرات مقدار فنول عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 70 شکل 4-11: مقایسه میانگین تغییرات ترکیبات قطبی عصارههای مختلف در غلظت ppm 200 در روغن کانولا طی زمان نگهداری.. 71 چکیده اکسیداسیون روغنها علاوه بر تغییر ویژگیهای روغنها، بر سلامت مصرف کنندگان تاثیر سوئی میگذارد. یکی از مهمترین روشها، جهت جلوگیری از اکسیداسیون، استفاده از آنتیاکسیدانها است. به دلیل اثرات مضر آنتیاکسیدانهای سنتزی، در سالهای اخیر توجه زیادی به آنتیاکسیدانهای طبیعی استخراج شده از گیاهان شده است. گیاهان منبع غنی از تركیبات فنلی هستند كه مهم ترین آنتی اكسیدان های طبیعی به شمار می آیند نیاز به آنتی اكسیدان های طبیعی در صنایع غذایی، آرایشی و دارویی باعث تحقیقات علمی گسترده ای در دهه های اخیر شده است. در این پژوهش اثر روش استخراج با سه نوع حلال (آب، اتانول و اتانول – آب 50 درصد) بر خصوصیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه هلپه ارزیابی شد تا مناسبترین روش استخراج برای استفاده بهینه از این محصول جانبی، تعیین شود. در این روش استخراج با حلال، گیاه خورد شده با سه حلال فوق به نسبت (1به 10) مخلوط و در مدت زمان 24 ساعت در دمای اتاق و بر روی شیکر با سرعت rpm 250 انجام شد. اندازه گیری فنل تام عصاره ها با استفاده از روش فولین سیوکالتیو و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با استفاده از روش حذف رادیکال های آزاد DPPH اندازه گیری گردید. در ادامه سه نوع عصاره بدست آمده را با غلظت ppm 200 جهت پایدارسازی روغن کانولا در طی انبارمانی به آن اضافه شد و با آنتی اکسیدان BHA و نمونه شاهد در دمای 25 درجه سانتیگراد در فواصل زمانی 15 روزه و به مدت 60 روز با 8 شاخص پایداری اکسیداتیو از جمله OSI، عدد پراکسید، عدد کربنیل، عدد کونژوگه، ترکیبات فنولی، ترکیبات قطبی، اندیس اسیدی و اندیس یدی مقایسه گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که بیشترین میزان فنول (ppm 03/232/61) بدست آمده مربوط به عصارهی (اتانول- آب) میباشد که بر مبنای اسید گالیک بیان میشود همچنین بیشترین میزان توکوفرول (ppm 87/258/95)، مربوط به عصارهی (اتانول- آب) میباشد ولی مقدار آن از لحاظ آماری با سایر نمونه ها اختلاف معنی دار نداشت. همچنین بیشترین درصد مهار در آزمون حذف رادیکالهای آزاد (95/1±49/51) مربوط به عصاره هیدروالکلی (اتانول- آب) ماسراسیون در غلظت ppm 200 میباشد. همچنین در همه آزمونهای پایدارسازی روغن کانولا بجز آزمون اندیس یدی و ترکیبات فنولی، نمونه حاوی عصاره اتانول – آب عملکرد بهتری نسبت به سایر نمونه ها داشتند. واژگان کلیدی: گیاه هلپه، ترکیبات فنول، توکوفرول، DPPH، پایداری اکسایشی، روغن کانولا. فصل اول کلیات تحقیق 1-1- مقدمه: به دلیل وجود مقدار قابل توجهی از پیوندهای دوگانه در بسیاری از روغن ها، این مواد درمعرض اكسیداسیون و فساد قرار دارند. برخی از تركیبات به وجود آمده در اثر اكسیداسیون برای سلامت انسان زیان آور می باشد . ترکیباتی مانند رادیکال های آزاد که این ترکیبات منجر به واکنش های نامطلوب شیمیایی و احتمالاً بیولوژیکی می شوند. با توسعه علم بیوشیمی نقش موثر رادیکال های آزاد در خیلی از بیماری ها مشخص شده است و نقش رادیکال های آزاد و اکسیژن فعال در بیماری هایی مثل تصلب شرایین، سرطان و پیری زودرسمورد توجه است. یكی از راه های مهم مقابله با اكسیداسیون روغنها استفاده از آنتی اكسیدانها می باشد. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که با جذب رادیکال آزاد و در نتیجه ممانعت از اکسیداسیون، ازفساد، تغییر رنگ و یا تند شدن چربی ها جلوگیری می کنند.به خصوص آنتی اکسیدان هایی که بنیان حلقوی فنولی حاوی گروه OH را دارا می باشند، نقش مهمی در جلوگیری از اکسیداسیون چربی دارند. اما طبق پاره ای از بررسیهای انجام شده، استفاده از آنتی اكسیدانهای سنتزی ممكن است تحت شرایطی با خطرات سرطان زایی، جهش زایی و یا اثرات سوء دیگری برای انسان همراه باشد. استفاده از روغنها و چربیهای خوراکی به منظور پخت و آمادهسازی مواد غذایی به سرعت رو به افزایش استو مصرف زیاد روغنها و چربیها مستلزم حساسیت و کنترل بیشتر خواص کیفی آنها طی فرایندهای مربوطه و به تبع آن حفظ سلامت تغذیهای جامعه است (Kritchesky et al, 2010). پایداری کم روغن های مایع در برابر عوامل فساد، همیشه به عنوان یک مشکل کیفی مطرح بوده و اکسایش عامل اصلی فساد چربی ها و روغن ها محسوب می شود. از طرف دیگر پایداری روغن ها به ترکیب اسیدهای چرب آنها به ویژه درصد اسید لینولنیک و اسید لینولئیک نیز بستگی دارد و تفاوت ساختاری اسیدهای چرب که از تفاوت در طول زنجیره، درجه غیر اشباعی و محل قرارگیری پیوندهای دوگانه وشکل فضایی ایزومرهای حاصل از آنها ناشی میگردد.ترکیبات حاصل از اکسیداسیون سبب تغییراتی در رنگ، بو، بافت و ویتامین های موجود ودر نهایت تغییر در کیفیت و کاهش ارزش تغذیه ای و نابودی ویتامین های A، D و E میگردند. رادیکال های آزاد حاصل از اکسیداسیون چربی ها، به بسیاری از مولکول های زیستی مانند لیپید ها، پروتئین ها حمله نموده و باعث آسیب آنها می شوند. شرایط اکسیداسیون از جمله دما، زمان و فشار اکسیژن نیز به تولید مواد فرار و ویژگی های حسی لیپیدهای اکسید شده تأثیر میگذارند.همانند واکنش های شیمیایی دیگر، سرعت اکسیداسیون چربی ها با افزایش دما تسریع می شود. زیرا دما باعث افزایش سرعت تولید رادیکال های آزاد شده ونیز باعث تجزیه هیدروپراکسیدها به رادیکال های فوق العاده فعال هیدروکسی می شود و در ضمن باعث کاهش زمان لازم برای طی شدن مرحله اکسیداسیون کند می گردد. در دماهای پایین، اکسیداسیون اسیدهای چرب بیشتر مربوط به واکنش های تولید هیدروپراکسیدها است که در این حالت ترکیبات غیر اشباع کاهش نمی یابند. اما در انجام اکسیداسیون در شرایط دمایی بالا، میزان زیادی از پیوند های دوگانه اشباع می شوند به همین دلیل پایداری روغن در دماهای بالا در برابر اکسیداسیون اهمیت زیادی دارد (محمدی وهمکاران،1386). 1-2- گیاه هلپه: گیاه هلپه با نام علمی L. Teucrium polium گیاهی است علفی جزء گیاهان خوشبو و معطر می باشد گیاهی است پایا با قسمتهای چوبی شده در پایین و بسیار منشعب به ارتفاع cm40 برگهای کشیده و دندانه دار و تمام قسمتهای آن پوشیده از کرکهای بلند و سفید می باشد و بدین جهت نقره ای رنگ است. این گیاه معمولاً در نواحی بایر، سواحل سنگلاخی و ماسه زارهای نواحی مختلف اروپا، منطقه مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا منجمله ایران می روید. این گیاه در ایران در نواحی مختلف شمال، مغرب، جنوب و مرکز ایران، منطقه البرز و کوهستانهای نیمه خشک پراکندگی وسیعی دارد (تجدد و همکاران، 1392) و در نواحی کوهستانی البرز تا ارتفاعات m 1500 دیده می شود. برگ های این گیاه باریک، دراز و پوشیده از کرک های پنبه ای در هر دو سطح پهنک است. گل هایی به تفاوت رنگ های سفید، سفید مایل به زرد، یا زرد و حتی ارغوانی دارد. این حالت متغیر بودن نه تنها در رنگ گل بلکه در وضع ساقه گیاه که به صورت پرپشت و پرشاخه و یا به حالت خوابیده درمی آید نیز دیده می شود. زمان گل دادن آن به تناسب شرایط محیط زندگی بین خرداد و مرداد است. قسمت مورد استفاده ی گیاه سرشاخه های گلدار می باشد (زرگری 1390). 1-2-1- ترکیبات گیاه هلپه: گیاه هلپه که در طب سنتی ایران کلپوره نیز نامیده می شود، 300 گونه از آن شناسایی شده است (دیف رخشی و همکاران 1389). اعضای این جنس غنی از مونوترپن ها، سسکوئیترپن ها، آلکالوئیدها، ساپونین، ترکیبات پلی فنولی، اسیدهاتی چرب، استرول و روغن های اسانسی (الماسری و همکاران، 2014)، گلیکوزیدهای فنیل پروپانوئیدی، گلیکوزیدهای ایریدوئید و فلاونوئیدها (دی مارنیو و همکاران، 2012) تانن، آلفا و بتاپنین، لوکوآنتوسیانین و اسانس های فرار هستند که بیش ترین مواد این اسانس ژرمارکرین D-B بتاکاریوفیلن، هرمون و کاریوفیلین اکساید است (تجدد و همکاران، 1392). این جنس غنی از دی ترپن ها با اسکلت دی ترپن های نوکلرودان است (الماسری و همکاران، 2014). ترکیبات منحصر به فرد عصاره هلپه شامل آپیژنین، روتین، دی متوکسی آپی ژنین ، ورباسکوزید، پلپوموزید می باشند (گولاس و همکاران، 2012). 1-2-2- کاربرد گیاه:
مهندس بابک میرباقری برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) عنوان صفحه 1- فصل اول: کلیات تحقیق… 2 مهندس بابک میرباقری برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) عنوان صفحه 1- فصل اول: کلیات تحقیق… 2 1-1- طرح مسئله. 2 1-2- ضرورت انجام تحقیق.. 4 1-3- سوالات تحقیق.. 6 1-4- فرضیه ها 6 1-5- اهداف تحقیق.. 6 1-6- معرفی ساختار پایان نامه. 7 2– فصل دوم: منطقه مورد مطالعه و پیشینه تحقیق 9 2-1- مقدمه. 9 2-2- منطقه مورد مطالعه. 9 2-2-1- موقعیت جغرافیایی شهر کرمان.. 9 2-2-2- گسلها 11 2-2-3- سابقه لرزه خیزی.. 12 2-2-4- نتیجه گیری: 13 2-3- مروری بر پیشینه تحقیقاتی 14 2-3-1- تحقیقات انجام شده در زمینه اسکان موقت با استفاده از هوش مصنوعی و GIS. 14 2-3-2- مکانیابی و تخصیص با استفاده از هوش مصنوعی.. 18 3- فصل سوم: مبانی نظری تحقیق… 25 3-1- مقدمه. 25 3-2- مدیریت بحران.. 25 3-2-1- اهمیت و ضرورت مدیریت بحران.. 26 3-2-2- چرخه مدیریت بحران و فازهای آن.. 26 3-2-3- جایگاه اسکان موقت در مدیریت بحران.. 28 3-2-4- برنامه ریزی اسکان موقت در مدیریت بحران.. 28 3-2-5- مراحل کلی فرآیند بهینهسازی اسکان موقت… 29 3-3- مفاهیم تخصیص و مکانیابی 30 3-3-1- مکانیابی در GIS. 30 3-3-2- مسئله مکانیابی و تخصیص…. 31 3-4- روشهای حل مسئله مکانیابی و تخصیص…. 35 3-5- بهینه یابی.. 37 3-5-1- الگوریتمهای فراابتکاری 38 3-6- هوش مصنوعی.. 39 3-6-1- شاخههای هوش مصنوعی 39 3-6-2- سیستم اطلاعات جغرافیایی و ارتباط آن با هوش مصنوعی.. 40 3-6-3- نقش هوش مصنوعی در مدیریت بحران زلزله. 41 3-6-4- هوش جمعی 41 3-7- الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه 42 3-7-1- منشاء زیست شناسانه الگوریتم کلونی مورچهها 42 3-7-2- ساختار مسائل قابل مدلسازی برای حل با مجموعه الگوریتمهای مورچه. 45 3-7-3- شبیهسازی رفتار مورچهها در ACO.. 46 3-7-4- ساختار عمومی الگوریتم های ACO.. 48 3-7-5- حل مسئله TSP با استفاده از الگوریتمACO.. 49 3-7-6- ترکیبات مختلف و … 53 3-7-7- مجموعه الگوریتم های ACO.. 54 4– فصل چهارم: مواد و روش ها 57 4-1- مقدمه. 57 4-2- دادههای مورد نیاز. 58 4-2-1- معیارهای ناسازگاری.. 58 4-2-2- معیارهای سازگاری.. 61 4-2-3- بلوکهای جمعیتی(نقاط تقاضا) 64 4-2-4- مکانهای امن(نقاط عرضه) 65 4-3- محاسبه تناسب مکانی.. 66 4-4- اجرای گامهای مکانیابی و تخصیص در تحقیق حاضر. 69 4-4-1- گام اول: انتخاب مکانهای امن.. 69 4-4-2- گام دوم: انتخاب مسیر انتقال بلوکهای جمعیتی به مکانهای امن.. 74 4-4-3- گام سوم: تخصیص جمعیت… 75 4-4-4- بروزرسانی فرومون.. 81 4-5- جمعبندی.. 83 5- فصل پنجم: نتایج و بحث… 86 5-1- مقدمه. 86 5-2- ارزیابی عملکرد الگوریتم ACO با در نظر گرفتن مقادیر مختلف و : 86 5-2-1- بررسی تغییرات پارامتر : 87 5-2-2- بررسی تغییرات پارامتر : 90 5-3- بررسی تغییرات ضریب تبخیر بروی تابع هدف.. 92 5-4- بررسی نمودار همگرایی نهایی مدل.. 92 5-5- ارزیابی پایداری نتایج.. 94 5-6- بررسی نتایج تخصیص بلوکهای جمعیتی به مکانهای انتخاب شده. 94 5-7- بررسی تاثیر محدودیت تعداد مکان حداکثر در نتایج تابع هدف.. 100 6– فصل ششم: جمعبندی و پیشنهادات.. 104 6-1- مقدمه: 104 6-2- جمعبندی: 104 6-3- آزمون فرضیات.. 105 6-3-1- فرض اول.. 105 6-3-2- فرض دوم: 106 6-3-3- فرض سوم: 106 6-4- پیشنهادات: 107 فهرست منابع: 110 چکیده ازجمله مسائل مهم در مدیریت بحران حوادث غیرمترقبه طبیعی به ویژه زلزله، مکان یابی بهینه به منظور اسکان شهروندان در هنگام و یا پس از بروز حادثه میباشد. یكی از مشكلات بزرگ سازمان‌های درگیر در مدیریت بحران شهری، فقدان یك مدل مكانی جامع به منظور اعمال مدیریت واحد در انتقال ساكنین شهر به مکانهای اسكان موقت از پیش تعیین شده پس از وقوع حادثه میباشد. بهینهسازی فرآیند اسکان موقت در سه فاز تعیین مکانهای بهینه امن، تعیین مسیرهای بهینه و تخصیص جمعیت به اماکن امن صورت می گیرد. هدف از انجام این تحقیق پیاده سازی و بررسی نتایج الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه (ACO ) در مکانیابی پناهگاه اسکان موقت با تعیین مسیرهای بهینه و تخصیص جمعیت به مکانهای امن در شهر کرمان بعنوان منطقه مورد مطالعه میباشد. با ایجاد تغییرات لازم در اجرای الگوریتم ACO در حل مسئله فروشنده دورهگرد، مراحل مربوط به مکانیابی و تخصیص در قالب یک مدل مکانی طراحی شده است. این مدل بر اساس یک تابع هدف به منظور کمینه کردن هزینه انتقال جمعیت بلوک های ساختمانی و سه محدودیت میانگین سرریز/کمریز، حداکثر تعداد مکانهای انتخاب شده و میانگین تناسب مکانی، به گونهای طراحی شده است که قیود مسئله تضمین کننده کیفیت جوابهای مدل میباشد. برای تصمیم گیری در مورد بهینه بودن راه حل ها در ACO از روش ارزیابی چند معیاره استفاده شد. به منظور بهبود نتایج، حساسیت مدل نسبت به تغییر پارامترهای فرومون و تابع ابتکاری الگوریتم ACO مورد ارزیابی قرار گرفت و مقادیر مناسب و بهینه آنها تعیین شد. با در نظر گرفتن قیود تعیین شده و همچنین نمودار همگرایی تابع هدف، بهترین عملکرد در کاهش نهایی تابع هدف توسط مدل مشخص شد و علاوه بر آن، نتایج حاصل از تست تکرارپذیری نشان دهنده پایداری و ثبات جوابهای الگوریتم مورد بررسی میباشد. نتایج تخصیص جمعیت به مکانهای امن، وابستگی انکارناپذیری به نحوه توزیع اماکن امن و ظرفیت آنها و همچنین پراکندگی و جمعیت بلوکهای ساختمانی دارد. میانگین فاصله طی شده تا نزدیکترین مکان امن در مدل نهایی تخصیص برابر با 1200 متر می باشد اما به دلیل عدم توزیع مناسب این مکانها با توجه به توزیع جمعیت در سطح شهر، بیش از 40 درصد جمعیت فاصله ایی بیش از 1500 متر را تا نزدیکترین مکان امن انتخاب شده باید طی کنند. در نتیجه جستجو و تاسیس مراکز امن جدید برای کاهش این فاصله ضرورت دارد. نتایج نشان میدهند که استفاده از الگوریتم ACO، قابلیتهای زیادی برای ترکیب با سیستمهای اطلاعات جغرافیایی برای حل مسئله مکانیابی و تخصیص که نیازمند محیط شبیهسازی پویا (تغییر ترکیب مکانهای امن – تغییر ظرفیت) میباشند، دارا می باشد. کلمات کلیدی: مدیریت بحران، اسکان موقت، مکانیابی و تخصیص، الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه(ACO)، مسافت طی شده، مکان امن، شهر کرمان 1- فصل اول: کلیات تحقیق 1-1- طرح مسئله علیرغم پیشرفتهای شگرف در تكنولوژی و دستیابی به ناممکن‌های قرون گذشته، هنوز انسان در برابر حوادث غیر مترقبه طبیعی چون زلزله، سیل و … درمانده است و گاه و بی گاه در معرض تلفات و خسارت‌های مالی بسیاری قرار می‌گیرد .در دهه‌ای كه گذشت بیش از 200 میلیون نفر در سال به علت بروز بلایای طبیعی دچار صدمات جانی و مالی شده‌اند .در این میان ساخت و سازهای غیر اصولی و بی توجهی به قدرت خطر زایی یك منطقه، رعایت نكردن فاصله كاربریهای حساس و مناطق مسكونی از حریم گسلها و رودخانهها و …، موجبات تشدید فجایع را فراهم می‌آورند (اسدی نظری , 1383). زلزله از جمله پدیده‌های طبیعی است که در اکثر مناطق جهان از جمله ایران به وقوع می‌پیوندد. در طی سالهای 1900 تا 1990 میلادی، 1100 زلزله مرگبار در 75 کشور جهان رخ داده و بیش از 80 درصد مرگ و میرهای حاصله در شش کشور جهان اتفاق افتاده است. ایران با 120 هزار نفر تلفات انسانی در زمره این کشورهاست. همچنین در سالهای 1361 تا 1370 کشور ایران بیشترین تعداد زلزله را تجربه کرده است. (عبدالهی، 1381) کشور ما ایران در پهنه لرزه خیزی از دنیا واقع شده است. بیشتر نقاط شهری و غیرشهری كشور در نواحی با خطر نسبی زمین لرزه زیاد قرار گرفته است. اهمیت زلزله در ایران، با شدت یافتن روند توسعه کشور، گسترش شهرها، تمرکز جمعیت امروزه بیشتر درک میشود. با توجه به رویارویی مداوم كشور با پدیده زلزله، ضروری است همواره تلاش‌هایی جهت دست یابی عملی به روشها و راه كارهای منسجم جهت مقابله منطقی و به حداقل رساندن ابعاد فاجعه آمیز چنین رخدادی صورت گیرد (اسدی نظری، 1383). اداره هماهنگی امداد سوانح سازمان ملل متحد اعلام می‌نماید كه میتوان با اطمینان اظهار داشت، در طول دهه‌های گذشته، ارائه کمک‌های اضطراری در ارتباط با پزشكی، تغذیه و … پس از سانحه پیشرفت چشمگیری داشته است، اما یك بخش مهم هم چنان بهبود ناچیزی داشته و آن سرپناه اضطراری یا به طور عام، سرپناه پس از سانحه است.( Fallahi, 2007) طی یکصد سال گذشته، سیزده زلزله به بزرگی بیشتر از هفت ریشتر در ایران اتفاق افتاده و این در حالی است که روستاهای ما در برابر زلزله 5 ریشتری و شهرهای ما در برابر زلزله 6 ریشتری به شدت آسیب پذیر هستند. کاهش اثرات جانبی زلزله یا به عبارت دیگر، کاهش آسیب‌هایی همچون اجتماعی و زیربنایی در زمان وقوع زلزله، زمانی به وقوع خواهد پیوست که فازهای مختلف مدیریت بحران در تمامی سطوح برنامهریزی مد نظر قرار گیرد. اما هر تصمیمگیری و برنامهریزی صحیح، نیازمند اطلاعات صحیح، دقیق و به روز و تحلیل آنها میباشد. به دلیل اینکه اکثر اطلاعات مورد نیاز در مقوله شهری و زلزله بیشتر ماهیت مکانی دارند، لذا علم و فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی با قابلیت جمع آوری دادههای مکانی و غیر مکانی، ذخیره سازی، بروزرسانی، آنالیز، مدلسازی و نمایش اطلاعات مکانی میتواند به عنوان علم و فناوری بهینه، در جهت ساماندهی و تجزیه و تحلیل جامع و سریع اطلاعات و کمک به اخذ تصمیمات مناسب در مدیریت بحران، مورد استفاده قرار گیرد(آقامحمدی، 1379). از طرفی باید توجه داشت که محیط سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، محیطی استاتیک میباشد و قابلیت شبیه سازی پویا را ندارد. هوش مصنوعی به ویژه عامل‌های هوشمند قادر به رفع نقاط ضعف بوده و میتوانند در تعامل و حتی ترکیب با سیستمهای اطلاعات جغرافیایی نقشی موثر در مدیریت بحران ایفا کنند (رجبی، 1388). الگوریتمهای هوشمند در GIS قابلیت آن را در قاعده‌مند کردن تصمیمات به طور مناسبی ارتقاء بخشیده‌اند که برنامه ریزی مکانی پیچیده و بهینه سازی منابع از آن جمله میباشند (Birkin, et al., 1996; Bong, et al., 2004). ازجمله روشهای هوش مصنوعی که از آن به عنوان یک روش فراابتکاری یاد میشود، الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه ([1]ACO) میباشد. این روش اولین بار توسط دوریگو در رساله دکترا خود در سال 1992 به عنوان یک راه حل چند عامله [2]برای حل مسائل پیچیده بهینه سازی توسعه داده شده است. اولین کاربرد موفق آن، حل مسئله فروشنده دوره گرد (TSP[3]) میباشد(Dorigo, 1992) که سبب شد تا کارایی آن در حل سریع مسائل بهینهسازی ترکیبی اثبات شود. در سالهای اخیر کاربردهای فراوانی از بکارگیری در مسائل بهینهسازی پیچیده نظیر انتخاب اشیاء و تشخیص حالت چهره، مسیریابی وسایل نقلیه(White, et al., 1998)، تخصیص(Maneizzo, et al., 1994)، طراحی و بهبود شبکه حمل و نقل و تکنیک‌های فراگیری ماشین(Parpinelli, et al., 2002)[4] و… ارائه گردیده است. 1-1- طرح مسئله. 2 1-2- ضرورت انجام تحقیق.. 4 1-3- سوالات تحقیق.. 6 1-4- فرضیه ها 6 1-5- اهداف تحقیق.. 6 1-6- معرفی ساختار پایان نامه. 7 2– فصل دوم: منطقه مورد مطالعه و پیشینه تحقیق 9 2-1- مقدمه. 9 2-2- منطقه مورد مطالعه. 9 2-2-1- موقعیت جغرافیایی شهر کرمان.. 9 2-2-2- گسلها 11 2-2-3- سابقه لرزه خیزی.. 12 2-2-4- نتیجه گیری: 13 2-3- مروری بر پیشینه تحقیقاتی 14 2-3-1- تحقیقات انجام شده در زمینه اسکان موقت با استفاده از هوش مصنوعی و GIS. 14 2-3-2- مکانیابی و تخصیص با استفاده از هوش مصنوعی.. 18 3- فصل سوم: مبانی نظری تحقیق… 25 3-1- مقدمه. 25 3-2- مدیریت بحران.. 25 3-2-1- اهمیت و ضرورت مدیریت بحران.. 26 3-2-2- چرخه مدیریت بحران و فازهای آن.. 26 3-2-3- جایگاه اسکان موقت در مدیریت بحران.. 28 3-2-4- برنامه ریزی اسکان موقت در مدیریت بحران.. 28 3-2-5- مراحل کلی فرآیند بهینهسازی اسکان موقت… 29 3-3- مفاهیم تخصیص و مکانیابی 30 3-3-1- مکانیابی در GIS. 30 3-3-2- مسئله مکانیابی و تخصیص…. 31 3-4- روشهای حل مسئله مکانیابی و تخصیص…. 35 3-5- بهینه یابی.. 37 3-5-1- الگوریتمهای فراابتکاری 38 3-6- هوش مصنوعی.. 39 3-6-1- شاخههای هوش مصنوعی 39 3-6-2- سیستم اطلاعات جغرافیایی و ارتباط آن با هوش مصنوعی.. 40 3-6-3- نقش هوش مصنوعی در مدیریت بحران زلزله. 41 3-6-4- هوش جمعی 41 3-7- الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه 42 3-7-1- منشاء زیست شناسانه الگوریتم کلونی مورچهها 42 3-7-2- ساختار مسائل قابل مدلسازی برای حل با مجموعه الگوریتمهای مورچه. 45 3-7-3- شبیهسازی رفتار مورچهها در ACO.. 46 3-7-4- ساختار عمومی الگوریتم های ACO.. 48 3-7-5- حل مسئله TSP با استفاده از الگوریتمACO.. 49 3-7-6- ترکیبات مختلف و … 53 3-7-7- مجموعه الگوریتم های ACO.. 54 4– فصل چهارم: مواد و روش ها 57 4-1- مقدمه. 57 4-2- دادههای مورد نیاز. 58 4-2-1- معیارهای ناسازگاری.. 58 4-2-2- معیارهای سازگاری.. 61 4-2-3- بلوکهای جمعیتی(نقاط تقاضا) 64 4-2-4- مکانهای امن(نقاط عرضه) 65 4-3- محاسبه تناسب مکانی.. 66 4-4- اجرای گامهای مکانیابی و تخصیص در تحقیق حاضر. 69 4-4-1- گام اول: انتخاب مکانهای امن.. 69 4-4-2- گام دوم: انتخاب مسیر انتقال بلوکهای جمعیتی به مکانهای امن.. 74 4-4-3- گام سوم: تخصیص جمعیت… 75 4-4-4- بروزرسانی فرومون.. 81 4-5- جمعبندی.. 83 5- فصل پنجم: نتایج و بحث… 86 5-1- مقدمه. 86 5-2- ارزیابی عملکرد الگوریتم ACO با در نظر گرفتن مقادیر مختلف و : 86 5-2-1- بررسی تغییرات پارامتر : 87 5-2-2- بررسی تغییرات پارامتر : 90 5-3- بررسی تغییرات ضریب تبخیر بروی تابع هدف.. 92 5-4- بررسی نمودار همگرایی نهایی مدل.. 92 5-5- ارزیابی پایداری نتایج.. 94 5-6- بررسی نتایج تخصیص بلوکهای جمعیتی به مکانهای انتخاب شده. 94 5-7- بررسی تاثیر محدودیت تعداد مکان حداکثر در نتایج تابع هدف.. 100 6– فصل ششم: جمعبندی و پیشنهادات.. 104 6-1- مقدمه: 104 6-2- جمعبندی: 104 6-3- آزمون فرضیات.. 105 6-3-1- فرض اول.. 105 6-3-2- فرض دوم: 106 6-3-3- فرض سوم: 106 6-4- پیشنهادات: 107 فهرست منابع: 110 چکیده ازجمله مسائل مهم در مدیریت بحران حوادث غیرمترقبه طبیعی به ویژه زلزله، مکان یابی بهینه به منظور اسکان شهروندان در هنگام و یا پس از بروز حادثه میباشد. یكی از مشكلات بزرگ سازمان‌های درگیر در مدیریت بحران شهری، فقدان یك مدل مكانی جامع به منظور اعمال مدیریت واحد در انتقال ساكنین شهر به مکانهای اسكان موقت از پیش تعیین شده پس از وقوع حادثه میباشد. بهینهسازی فرآیند اسکان موقت در سه فاز تعیین مکانهای بهینه امن، تعیین مسیرهای بهینه و تخصیص جمعیت به اماکن امن صورت می گیرد. هدف از انجام این تحقیق پیاده سازی و بررسی نتایج الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه (ACO ) در مکانیابی پناهگاه اسکان موقت با تعیین مسیرهای بهینه و تخصیص جمعیت به مکانهای امن در شهر کرمان بعنوان منطقه مورد مطالعه میباشد. با ایجاد تغییرات لازم در اجرای الگوریتم ACO در حل مسئله فروشنده دورهگرد، مراحل مربوط به مکانیابی و تخصیص در قالب یک مدل مکانی طراحی شده است. این مدل بر اساس یک تابع هدف به منظور کمینه کردن هزینه انتقال جمعیت بلوک های ساختمانی و سه محدودیت میانگین سرریز/کمریز، حداکثر تعداد مکانهای انتخاب شده و میانگین تناسب مکانی، به گونهای طراحی شده است که قیود مسئله تضمین کننده کیفیت جوابهای مدل میباشد. برای تصمیم گیری در مورد بهینه بودن راه حل ها در ACO از روش ارزیابی چند معیاره استفاده شد. به منظور بهبود نتایج، حساسیت مدل نسبت به تغییر پارامترهای فرومون و تابع ابتکاری الگوریتم ACO مورد ارزیابی قرار گرفت و مقادیر مناسب و بهینه آنها تعیین شد. با در نظر گرفتن قیود تعیین شده و همچنین نمودار همگرایی تابع هدف، بهترین عملکرد در کاهش نهایی تابع هدف توسط مدل مشخص شد و علاوه بر آن، نتایج حاصل از تست تکرارپذیری نشان دهنده پایداری و ثبات جوابهای الگوریتم مورد بررسی میباشد. نتایج تخصیص جمعیت به مکانهای امن، وابستگی انکارناپذیری به نحوه توزیع اماکن امن و ظرفیت آنها و همچنین پراکندگی و جمعیت بلوکهای ساختمانی دارد. میانگین فاصله طی شده تا نزدیکترین مکان امن در مدل نهایی تخصیص برابر با 1200 متر می باشد اما به دلیل عدم توزیع مناسب این مکانها با توجه به توزیع جمعیت در سطح شهر، بیش از 40 درصد جمعیت فاصله ایی بیش از 1500 متر را تا نزدیکترین مکان امن انتخاب شده باید طی کنند. در نتیجه جستجو و تاسیس مراکز امن جدید برای کاهش این فاصله ضرورت دارد. نتایج نشان میدهند که استفاده از الگوریتم ACO، قابلیتهای زیادی برای ترکیب با سیستمهای اطلاعات جغرافیایی برای حل مسئله مکانیابی و تخصیص که نیازمند محیط شبیهسازی پویا (تغییر ترکیب مکانهای امن – تغییر ظرفیت) میباشند، دارا می باشد. کلمات کلیدی: مدیریت بحران، اسکان موقت، مکانیابی و تخصیص، الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه(ACO)، مسافت طی شده، مکان امن، شهر کرمان 1- فصل اول: کلیات تحقیق 1-1- طرح مسئله علیرغم پیشرفتهای شگرف در تكنولوژی و دستیابی به ناممکن‌های قرون گذشته، هنوز انسان در برابر حوادث غیر مترقبه طبیعی چون زلزله، سیل و … درمانده است و گاه و بی گاه در معرض تلفات و خسارت‌های مالی بسیاری قرار می‌گیرد .در دهه‌ای كه گذشت بیش از 200 میلیون نفر در سال به علت بروز بلایای طبیعی دچار صدمات جانی و مالی شده‌اند .در این میان ساخت و سازهای غیر اصولی و بی توجهی به قدرت خطر زایی یك منطقه، رعایت نكردن فاصله كاربریهای حساس و مناطق مسكونی از حریم گسلها و رودخانهها و …، موجبات تشدید فجایع را فراهم می‌آورند (اسدی نظری , 1383). زلزله از جمله پدیده‌های طبیعی است که در اکثر مناطق جهان از جمله ایران به وقوع می‌پیوندد. در طی سالهای 1900 تا 1990 میلادی، 1100 زلزله مرگبار در 75 کشور جهان رخ داده و بیش از 80 درصد مرگ و میرهای حاصله در شش کشور جهان اتفاق افتاده است. ایران با 120 هزار نفر تلفات انسانی در زمره این کشورهاست. همچنین در سالهای 1361 تا 1370 کشور ایران بیشترین تعداد زلزله را تجربه کرده است. (عبدالهی، 1381) کشور ما ایران در پهنه لرزه خیزی از دنیا واقع شده است. بیشتر نقاط شهری و غیرشهری كشور در نواحی با خطر نسبی زمین لرزه زیاد قرار گرفته است. اهمیت زلزله در ایران، با شدت یافتن روند توسعه کشور، گسترش شهرها، تمرکز جمعیت امروزه بیشتر درک میشود. با توجه به رویارویی مداوم كشور با پدیده زلزله، ضروری است همواره تلاش‌هایی جهت دست یابی عملی به روشها و راه كارهای منسجم جهت مقابله منطقی و به حداقل رساندن ابعاد فاجعه آمیز چنین رخدادی صورت گیرد (اسدی نظری، 1383). اداره هماهنگی امداد سوانح سازمان ملل متحد اعلام می‌نماید كه میتوان با اطمینان اظهار داشت، در طول دهه‌های گذشته، ارائه کمک‌های اضطراری در ارتباط با پزشكی، تغذیه و … پس از سانحه پیشرفت چشمگیری داشته است، اما یك بخش مهم هم چنان بهبود ناچیزی داشته و آن سرپناه اضطراری یا به طور عام، سرپناه پس از سانحه است.( Fallahi, 2007) طی یکصد سال گذشته، سیزده زلزله به بزرگی بیشتر از هفت ریشتر در ایران اتفاق افتاده و این در حالی است که روستاهای ما در برابر زلزله 5 ریشتری و شهرهای ما در برابر زلزله 6 ریشتری به شدت آسیب پذیر هستند. کاهش اثرات جانبی زلزله یا به عبارت دیگر، کاهش آسیب‌هایی همچون اجتماعی و زیربنایی در زمان وقوع زلزله، زمانی به وقوع خواهد پیوست که فازهای مختلف مدیریت بحران در تمامی سطوح برنامهریزی مد نظر قرار گیرد. اما هر تصمیمگیری و برنامهریزی صحیح، نیازمند اطلاعات صحیح، دقیق و به روز و تحلیل آنها میباشد. به دلیل اینکه اکثر اطلاعات مورد نیاز در مقوله شهری و زلزله بیشتر ماهیت مکانی دارند، لذا علم و فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی با قابلیت جمع آوری دادههای مکانی و غیر مکانی، ذخیره سازی، بروزرسانی، آنالیز، مدلسازی و نمایش اطلاعات مکانی میتواند به عنوان علم و فناوری بهینه، در جهت ساماندهی و تجزیه و تحلیل جامع و سریع اطلاعات و کمک به اخذ تصمیمات مناسب در مدیریت بحران، مورد استفاده قرار گیرد(آقامحمدی، 1379). از طرفی باید توجه داشت که محیط سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، محیطی استاتیک میباشد و قابلیت شبیه سازی پویا را ندارد. هوش مصنوعی به ویژه عامل‌های هوشمند قادر به رفع نقاط ضعف بوده و میتوانند در تعامل و حتی ترکیب با سیستمهای اطلاعات جغرافیایی نقشی موثر در مدیریت بحران ایفا کنند (رجبی، 1388). الگوریتمهای هوشمند در GIS قابلیت آن را در قاعده‌مند کردن تصمیمات به طور مناسبی ارتقاء بخشیده‌اند که برنامه ریزی مکانی پیچیده و بهینه سازی منابع از آن جمله میباشند (Birkin, et al., 1996; Bong, et al., 2004). ازجمله روشهای هوش مصنوعی که از آن به عنوان یک روش فراابتکاری یاد میشود، الگوریتم بهینه سازی کلونی مورچه ([1]ACO) میباشد. این روش اولین بار توسط دوریگو در رساله دکترا خود در سال 1992 به عنوان یک راه حل چند عامله [2]برای حل مسائل پیچیده بهینه سازی توسعه داده شده است. اولین کاربرد موفق آن، حل مسئله فروشنده دوره گرد (TSP[3]) میباشد(Dorigo, 1992) که سبب شد تا کارایی آن در حل سریع مسائل بهینهسازی ترکیبی اثبات شود. در سالهای اخیر کاربردهای فراوانی از بکارگیری در مسائل بهینهسازی پیچیده نظیر انتخاب اشیاء و تشخیص حالت چهره، مسیریابی وسایل نقلیه(White, et al., 1998)، تخصیص(Maneizzo, et al., 1994)، طراحی و بهبود شبکه حمل و نقل و تکنیک‌های فراگیری ماشین(Parpinelli, et al., 2002)[4] و… ارائه گردیده است.
