• ۱- رای دیدن نمونه های بیشتری از این قبیل آرا، قضایی ر.ک: به کتاب غنی ذیل: (این کتاب در بخش مرجع دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی موجود است.) Lamarque, Jean, Code de l’environnement. Dalloz, 1998, pp 1496-1499. ↑
• ۲٫ Des emanations d’odeurs ou de fumes polluants (Cass. Civ. 3,23 fevrier 1982, GP 1982. 2. Pan 225; Civ, 11, 16 mai 1994, Bull. Civ. Iin 131) op. cit et voir, Lamarque, Jean, Code de l’environnement, Dalloz, 1998. pp. 1027-1035 et 1496-1499. ↑
• ۳- ماده دوم قانون اوت ۲۰۰۸ (ماده ۱-۱۶۱ کد محیط زیست) با پذیرش این رویکرد خسارات زیست محیطی را اینگونه تعریف نموده است: «بر اساس عنوان حاضر منظور از خسارات وارده بر محیط زیست هر قسم تخریب مستقیم یا غیر مستقیم قابل اندازه گیری بر محیط زیست است که شامل: ۱-ایجاد خطر خسارات شدید بر سلامتی انسانی یا آلودگی خاک ها که ناشی از تولید مستقیم یا غیر مستقیم و آلودگی در سطح یا در خاک و ارگانیزم ها و یامیکرو ارگانیزم ها نماید. ۲-تأثیر شدیدی بر وضعیت اکولوژیکی، شیمیایی، با کیفیت یا ظرفیت اکولوژیکی آبها بجز موارد پیش بینی شده در عنوان هفتم ماده ۱-۲۱۲ کد محیط زیست بگذارد. ۳-تأثیر شدیدی بر حفظ، بهبود وضعیت حفاظتی مطلوب گونه ها بگذارد. ۴-تأثیر بر خدمات اکولوژیکی، به معنای تأثیر بر نقش حفاظتی خاک ها، آب ها، گونه ها و بهره مندی از یکی از منابع طبیعی یا بهره مندی عموم از آنها، به استثنای خدماتی که برای عموم توسط بهره برداران یا مالکین تدارک دیده شده است، بگذارد. ↑

• ۴٫ La responsabilite du fait des pollution atmospheriques V. Lamarque, Jean op. cit. pp 1496-1499 et lamarque. Jean, Droit de la protection de la nature et de l’environnement, L.G.D.J, 1973, pp. 908-9. ↑
• ۱- دادنامه شماره ۱۳۹۳-۱۶/۱۲/۸۳ کلاسه پرونده ۸۱/۴۶۱ ک/ب/ح دادگاه عمومی کهک. ↑
• ۲- حکم شماره ۱۱۰۷/۲۰/مورخ ۹/۴/۷۰ دادسرای عمومی تهران ↑
• ۳-La gene cause par les mauvaises odeurs odeurs provenant restaurant. (Civ d’une. 3e, 18 dec 1973, Bull. Civ, 111 n 637, p467). ↑
• ۴٫ Civ. 3e 4 fevr. 1976, D. 1976, ir, 124,1. ↑
• ۵٫ Civ. Ler, mars, 1977. IR. 437. ↑
• ۷٫ L’emison de poussieres et des fumes provenant d’un cimenteric. Civ. 2e, 28 janv 1971. et Civ, ler, 5 dec. 1973, Bull. Civ. 1, n 339, p 300. ↑
• ۶٫ Les odeurs, les fumes, et la poussiere emanant d’un atelier. Civ. 3e, 6 juin 192. somm. 187. ↑
• ۷٫ Thribunal de Grande Instance. 12 juin 1973, A.J.P.I, 1974-424. ↑
• ۷٫ Civ. 2e, 7 juin 1974, D 1974. 207. ↑
• ۹٫ Civ. 2e, 23 fevr. 1977. ↑
• ۱۰٫ Relents d’odeur legerement acidules ↑
• ۱۱٫ Civ. 3e, 8oct. 1980. ↑
• ۱۲٫ Les odeurs provenant d’un elevage d’animaux. Civ 2e, 22 janv. 1970. ↑
• ۱۳٫ Les odeurs naucabondes provenant d’une porcherie. ↑
• ۱۴٫ Lamarque, Jean. Op. cit. pp. 1496-1499 –
  15-درتفصیل آراء صادره و سایر مصادیق مربوط به آلودگی های جوی ؛ رویه قضایی فرانسه ر.ک: ↑
• ۱- اصول و شرایط مربوط به احراز مسئولیت مدنی ر.ک به کاتوزیان، همان منبع. ↑
• ۲- بر اساس تقسیم بندی رایج و مطابق اصول کلی مربوط به جبران خسارات، نحوه و روش های جبران خسارت به دو دسته جبران عینی lareparation en nature و جبران نقدی la reparation pecuniare انجام می گیرد. در شکل اول گفته می شود که خسارات به گونه ای جبران شود که گویی از اصل زیانی به بار نیامده است که شامل مواردی چون اعاده وضع به حالت سابق و توقف و تعلیق فعالیت آلاینده می شود. و در جبران نقدی ارزشی معادل آنچه که از دست رفته است به زیان دیدگان پرداخت می شود. رک: کاتوزیان، منبع پیشین، و در خصوص روش های جبران خسارت آلودگی در حوزه محیط زیست ر.ک: قندیل، سعیدالسید، آلیات تعویض الاضرار البیئیه، دار الجامعه الجدیده للنشر، جامعه طنطا، کلیه الحقوق، ۲۰۰۴ صص ۹۹-۱۰۰ ↑
• -La reparation primaire ↑
• -Reparation complementaire ↑
• ۱٫ Prieur, Michel, Droit de l’environment, Dalloz, 2001, p 896. ↑
• ۲- در حقوق فرانسه استفاده از حکم اعاده وضع به حالت سابق علاوه بر اینکه یک ضمانت مدنی است بعنوان یک ضمانت اداری نیز رایج است. برای نمونه استاندار این اختیار را دارد تا بر اساس ماده ۵۳ قانون دوم فوریه ۱۹۹۵ و ماده ۲۵ قانون ۳۰ ژوئن ۲۰۰۰ (مواد ۲۷-۵۸۱ و ۲۸-۵۸۱ کد محیط زیست فرانسه) مربوط به تأسیسات طبقه بندی شده به این روش توسل جوید و حکم به اعاده وضع به حالت سابق نمایدنقل از:PrieurMichel, op. cit. p. 897 ↑
• -Prieur, op cit. pp. 896-7 ↑
• ۴- اعاده وضع به حالت سابق صرفاً به عنوان یک ضمانت مدنی مطرح نیست بلکه به عنوان یک ضمانت اداری یا کیفری نیز کاربرد دارد. برای مثال در حقوق ایران می توان به حکم مقرر در قسمت اخیر ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی راجع به کیفر جرم تخریب محیط زیست و منابع طبیعی اشاره نمود. در حقوق محیط زیست فرانسه نیز تأکید بر استفاده از این روش به عنوان یک ضمانت کیفری به صورت وسیعی رایج است. برای مثال در ماده ۴۱ مصوبه ۳۰ اکتبر ۱۹۶۱ (ماده ۶۸-۲۴۱ کد روستایی از بخش مقرراتی) مربوط به پارک های ملی، و ماده ۳۲ مصوبه ۲۵ نوامبر ۱۹۷۷ (ماده ۴۷-۲۴۲ کد روستایی از بخش مقرراتی) راجع به ذخیره گاه های طبیعی که برای قضاوت امکان محکومیت شخص مسئول به بازگرداندن طبیعت آسیب دیده به همانگونه که از قبل بوده اند و در زمینه ذخیره گاه های طبیعی حکم به بازگرداندن به وضعیت پیشین، مقرر گردیده است. همین راه حل در زمینه جرائم موضوع قانون ۲ می ۱۹۳۰ مربوط به اماکن (ماده ۱۹-۳۴۱ ک.م.ز.ف) و قانون ۳۱ دسامبر ۱۹۱۳ مربوط به بناهای تاریخی و قانون مربوط به تأسیسات طبقه بندی شده (ماده ۹-۵۱۴ ک.م.ز.ف)، مواد ۷-۳۶۳ و ۱۴-۳۶۳ کد جنگل مربوط به جرائم علیه جنگل، ماده ۲۴ قانون ۱۵ ژوئیه ۱۹۷۵ مربوط به پسماندها (ماده ۴۶-۵۴۱ ک.م.ز.ف) پیش بینی شده است. بنابراین در صورتی که در اثر آلودگی هوا خساراتی به بناهای تاریخی، اماکن، ذخیره گاه های طبیعی و سایر عناصر محیط زیست وارد آید قاضی فرانسوی این اختیار را دارد که شخص به اشخاص مسئول را به اعاده وضع به حالت سابق محکومننماید. ر.ک Prieur, Michel, Droit de l’environnement, Dalloz, 2001, pp. 896 ↑
• ۵- به موجب این اصل در مواردی که با توجه به شناخت های علمی زمان امکان بروز خسارات غیر قطعی وجود داشته باشد و ممکن است اثر نامطلوب بر محیط زیست بگذارد، مقامات عمومی با اعمال اصل احتیاطی و در حوزه صلاحیت خود بر این امر نظارت نموده و آیین هایی را جهت ارزیابی خسارات اتخاذ نموده و اقدامات مناسب و موقتی به منظور جلوگیری از وقوع خسارت تدارک خواهند دید. (ماده ۵ منشور اساسی محیط زیست فرانسه مصوب ۲۰۰۵)  ↑
• ۱- انصاری، مهدی، منبع پیشین، صص ۹۹-۹۷٫ ↑
• ۲- ماده ۱۰ قانون اوت ۲۰۰۸ همچنین مقرر می دارد که به منظور اتخاذ تدابیر پیشگیرانه در املاک خصوصی، متصدی باید مقدمتاً اجازه مکتوبی را از مالکان، صاحبان واقعی حقوق و دارندگان حق و یا در موارد مقتضی از دارندگان حق انتفاع تحصیل نماید. همچنین می تواند در موارد مقتضی با این افراد قرارداد پیشگیرانه (آینده نگرانه) با محتوای اخذ اجازه یا تأدیه خسارت به دلیل اسکان در آنجا انعقاد نماید. در صورت فقدان توافق مناسب یا در مواقع اضطراری، اجازه ممکن است توسط رئیس دادگاه شهرستان یا قاضی منتخب توسط وی ارائه گردد. ↑
• ۳٫ Civ. 3e 23 fevr 1982, Gaz. Pal. 1982.2.225, Lamarque, op. cit. p1496, n ↑
• ۴- اصولاً فرمول ریاضی دقیقی برای تقویم عناصر زیست محیطی وجود ندارد و این امر تابعی از اقتصاد بازار است. بویژه با توجه به این رویکرد که محیط زیست و عناصر آن دارای ارزش ذاتی هستند و نمی توان آسیب به آنها را به پول تقویم نمود. به همین دلیل نیز در خصوص نحوه قیمت گذاری عناصر زیست محیطی اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد. گروهی قیمت گذاری عناصر زیست محیطی را فاقد اعتبار و غیر قابل اطمینان می دانند و گروهی دیگر بر مبنای آنچه که در واقعیت می گذارد نه تنها قیمت گذاری را نفی ننموده بلکه ارزیابی دقیق آنرا حربه ای بر علیه سوء استفاده از عناصر زیست محیطی می دانند. برای دیدن نظرات مخالف و موافق و همچنین روش های تقویم خسارات زیست محیطی ر.ک: ترنر، آر، ک، اقتصاد محیط زیست، ترجمه دکتر سیاوش دهقانیان و دیگران، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۷۴ صص ۹۴ به بعد. ↑

• ۱- ر.ک: خوش اخلاق، رحمان و مرتضی حسن شاهی، «تخمین خسارات وارده به ساکنان شیراز به دلیل آلودگی هوا»، مجله تحقیقات اقتصادی، ش ۶۱، پاییز و زمستان ۸۱، صص ۶۰-۵۶٫ ↑
• ۲- شیرودی، دکتر عبدالحسین، قراردادهای ساخت، بهره برداری و واگذاری، پردیس قم دانشگاه تهران و شرکت مهندسی توسعه نفت، ۱۳۸۴، ص ۱۱۳٫ ↑
• ۳٫ Lamarque, Jean, Code de l’environnement, Dalloz, 1998, p. 1496 v. ↑
• ۱- کاتوزیان، همان منبع، ص ۵۹ ↑
• -Trib. Gr. Inst. Albertville, 26 aout 1975, Lamarque, op. cit. p 1497 2 ↑
• ۱- دادنامه شماره ۱۳۹۳-۱۶/۱۲/۸۳ کلاسه پرونده ۸۱/۴۶۱/گ.ب.ج دادگاه عمومی شهر/.کهک. ↑
• ۲- بخشی از نظریه کارشناسان رسمی دادگستری در پرونده مزبور بدین شرح است «… اگر چه پراکنش ذرات ناشی از معدن منگنز و رسوب آن بر روی شاخ و برگ باعث اختلال در فروغ آمائی «فتوسنتز» شده و در نتیجه ضمن افت تدریجی محصول باعث ضعیف شدن درختان گردیده ولی در عین حال علت عمده خشک شدن اشجار ناشی از کمبود آب و عدم انجام عملیات مراقبتی بوده است و حدود ۴۰ درصد ناشی از گرد و غبار سنگ شکن و ۶۰ درصد ناشی از کمبود آب و عدم مراقبت و در نتیجه خسارات وارده به خوانده در این رابطه دوازده میلیون و هشتصد هزار ریال برآورد می شود …» برای دیدن مشابه فرانسوی قضیه فوق در زمینه اثبات رابطه سببیت میان خسارات وارده بر محصولات مزرعه و آلودگی های جوی ر.ک. ↑
• ۳- التلوث المتعدد المصادر ↑
• ۴- شکری، سرور، محمد مشکات المسئولیته المدنیه عن التلوث البیئه والنظمه الضمان هذه المسئولیه، و ثائق الموتمر القانون البیئه، جامعه العدن، ۲۰۰۴، صص ۴۶-۲۳٫ ↑
• ۱- برونوسکی، بی تا، ص۱ ↑
• ۲- (برونوسکی، بی تا، صص ۲۹-۳۲؛ یر ۱۳۸۰، صص۲۹۵-۲۹۷) ↑
• ۱- برونوسکی، بی تا، ص۱ ↑
• ۲- برونوسکی، بی تا، صص ۲۹-۳۲؛ یر ۱۳۸۰، صص۲۹۵ ↑
• ۳- لواسانی، ۱۳۷۲، ص۷ ↑
• ۴- لواسانی، ۱۳۷۲، ص۷ ↑
• ۱- «وَ اتَّقُوا فِتنَهً لَّا تَصِیبَنَّ الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنکُم خاصَّهً»: و بترسید از بلایی که تنها دامنگیر ستمکاران نیست و همه را فرا می گیرد.(انفال، ۲۵ ↑
• ۲- (کیس، ۱۳۷۹، ج۱، ص۵ ↑
• ۳- (کیس، ۱۳۷۹، ج۱، ص۵ ↑
• ۴- (تقی زاده انصاری، ۱۳۷۶، ص۱۴ ↑
• ۵- آریان پور، ۱۳۶۶، ج۲، ص۳۳۲؛ ↑
• ۶- انصاری ، تقی زاده ۱۳۷۶، ص۱۰ ↑
• ۷- کیس، ۱۳۷۹، ج۱، ص۵ ↑
• ۸- میرقوام، ۱۳۷۵، ص۳ ↑
• ۹- . بنان، ۱۳۵۱، ج۱، ص۵ ↑
• ۱- سلطانی، بهرام ۱۳۷۱، ج۶، ص۱ ↑

گلمن مدلی از هوش هیجانی ارائه کرد که بیست و پنج شایستگی را در پنج خوشه جای داده بود یا به عبارت دیگر مدل هوش هیجانی گلمن دارای ۵ حوزه است:
۱-حوزه آگاهی شامل آگاهی هیجانی، ارزیابی صحیح از حوزه اعتماد به نفس
۲ -حوزه کنترلی شامل قابلیت اعتماد: وجدان، انطباق پذیری، نوآوری، حوزه کنترلی
۳- خود انگیختگی شامل گام برداشتن به سوی هدف، قصد، پیشگام بودن، خودکنترلی
۴- همدلی شامل درک دیگران، رشد دیگران
۵- تنظیم روابط شامل تاثیرگذاری، ارتباطات، مدیریت رهبری، تعارض، سرعت دادن به تغییر، برقراری پیوند، همکاری و تعاون
۱- خود آگاهی یا آگاهی از هیجانات خود
حوزه آگاهی محور اصلی هوش هیجانی است. گلمن خودآگاهی را درک عمیق و روشن از احساسات و هیجانات و نقاط قوت و ضعف آنها تعریف می کند.
۲- حوزه کنترلی یا کنترل هیجانات
کنترل هیجانات به شیوه ای مناسب مهارتی است که بدنبال حوزه آگاهی ایجاد می شود. اشخاص کارآمد در این حیطه بهتر می توانند از هیجانات منفی نظیر ناامیدی، اضطراب، تحریک پذیری رهایی یابند و در فراز و نشیب های زندگی کمتر با مشکل مواجه می شوند و یا در صورت بروز مشکل به سرعت می توانند از موقعیت مشکل را به شرایط مطلوب باز گردند.
ارسطو: عصبانی شدن آسان است. همه می توانند عصبانی شوند. اما عصبانی شدن در مقابل شخص صحیح، به میزان صحیح، در زمان صحیح به طریق صحیح و به دلیل صحیح کار آسانی نیست.
۳- خود انگیختگی
این مولفه مربوط به تمرکز هیجان ها برای دستیابی به اهداف مورد نظر می باشد. بسیاری از روانشناسان خود انگیزه را شرط بقاء می نامند. افراد خود انگیخته ارضاء و سرکوب خواسته ها را به تاخیر می اندازند. آنها همواره در تکاپو و حرکت هستند، تمایل دارند که همواره، موثر و مولد باشند. از نظر گلمن خود انگیزه زبان سائق پیشرفت می باشد و کوششی است جهت رسیدن به حد مطلوبی از فضیلت.
۴- همدلی
همدلی اساس مهارت مردمی است. درک احساسات و هیجانات دیگران و به کارگیری یک عمل و واکنش مناسب، همدلی بیشتر به معنی تامل و ملاحظه احساسات دیگران است نه تایید و تحسین احساسات دیگران.
شرط واکنش مناسب در مقابل دیگران درک نوع احساسات طرف مقابل می باشد. متخصصان هوش هیجانی معتقدند که نشانه اصلی هوشیاری اجتماعی توان معمولی می باشد.
۵ -تنظیم روابط
مهارت در این حیطه با توانایی مشترک در کنترل هیجان و تعامل سازگارانه با دیگران همراه است. به نظر گلمن افرادی که می خواهند در ایجاد رابطه با دیگران موثر واقع شوند باید توانایی تشخیص، تفکیک و کنترل احساسات خود را داشته باشند، سپس از طریق همدلی یک رابطه مناسب برقرار کنند.
ج) مدل هوش هیجانی بار – آن[۲۸]
بار- آن مفهوم هوش هیجانی را در ۵ مولفه و ۱۵عامل تشکیل دهنده آنها ارائه می کند که به شرح زیر معرفی می گردند:
الف) مولفه درون فردی
ب) مولفه بین فردی
ج) مولفه سازگاری
د) مولفه کنترل استرس
ه) مولفه خلق عمومی
الف) مولفه درون فردی
۱- خود آگاهی هیجانی: میزان آگاهی فرد از احساسات را مورد بررسی قرار می دهیم. پی بردن به این نکته که فرد چه احساسی دارد و چرا این احساس در او شکل گرفته است.
۲- جراتمندی: توانایی بیان احساسات، عقاید، افکار و باورهای خود و دفاع از حقوق خود به شیوه ای مطلوب، که خود دارای سه بعد است: توانایی میان احساسات( ابراز خشم، صمیمیت و احساسات جنسی )، توانایی بیان عقاید( بیان عقاید مخالف و اتخاذ موضع مشخص حتی با از دست دادن امتیاز )، توانایی ایستادگی در برابر حقوق خود ( اجازه ندادن به دیگران جهت اذیت کردن فرد و دادن امتیاز – کم رو و خجالتی نیستند)
۳- حرمت نفس: توانایی احترام به خود و پذیرش خود بعنوان شخصی که اساسا خوب است. شخص صاحب حرمت نفس، احساس عدم کفایت و حقارت نمی کند. پذیرش جنبه های مثبت و منفی – محدودیتها و قابلیت ها خود.
۴- خود شکوفایی: توانایی شناخت توانمندی های بالقوه، تلاش برای شکوفا کردن آنها، کسب حداکثر رشد توانایی ها، قابلیت ها و استعداد ها، تلاش برای داشتن بهترین عملکرد و بهتر کردن خود.
۵- استقلال: توانایی خود کنترلی در تفکر، عمل و عدم وابستگی عاطفی، قابل اتکا در تصمیم گیری ها و برنامه های مهم، توانایی رفتار خود مختار در مقابل نیاز به حمایت و حفاظت، پرهیز از دیگران برای برآوردن نیازهای عاطفی خود.
ب) مولفه بین فردی شامل موارد زیر است (مرتضوی و همکاران، ۱۳۸۴، ۱۷۰).
۱- همدلی: توانایی شناخت هیجانات و عواطف دیگران، همدلی یعنی ایجاد حس مشترک با یکدیگر، یعنی همان احساسی که دیگری به آن دست یافته است داشته باشیم. افراد همدل به دیگران توجه دارند و به نگرانی و علایق آنها توجه نشان میدهند.
۲- مسئولیت اجتماعی
نشان دادن خود به عنوان عنصری سازنده، مشارکت کننده، دارای حس همکاری در گروه خویش و دارای وجدان اجتماعی.
۳- روابط بین فردی: توانایی برقراری و حفظ ارتباطات متقابل، توانایی صمیمیت با محبت و انتقال دوستی به شخص دیگر است.
ج) مولفه سازگاری
۱ -حل مساله
توانایی شناسایی و تعریف مشکلات، داشتن کفایت وانگیزه برای مقابله موثر با آن، تعیین راه حل های مختلف مسئله، تصمیم گیری و انجام یکی از راه حل ها.
۲- آزمون واقعیت
سنجش میزان انطباق بین آنچه فرد تجربه کرده و آنچه واقعا وجود دارد، تلاش برای فهم امور بطور صحیح و تجربه رویدادها آن گونه که واقعا هستند

بدون خیالپردازی.
۳ -انعطاف پذیری
توانایی منطبق ساختن عواطف، افکار و رفتار موقعیت ها و شرایط دائما در حال تغییر، افراد موظف افرادی فعال، زرنگ، قادر به واکنش به تغییر بدون تعصب، نسبت به ایده ها، جهت گیری ها و …. صبور و گشاده رو.
و) مولفه کنترل استرس شامل موارد زیر است (مرتضوی و همکاران، ۱۳۸۴، ۱۷۱):
۱- تحمل استرس
توانایی مقاومت در برابر رویدادها و موقعیتها ی فشار زا، پشت سر گذاشتن موقعیت های مشکل زابدون از پای در آمدن، این افراد کمتردچار ناامیدی می شوند و بحرانها و مشکلات را بهتر می گذرانند.
۲ -کنترل تکانه
توانایی به تاخیر انداختن تکانه و سائق، پذیرش تکانه های پرخاشگرانه، خودداربودن و کنترل خشم، اثرنداشتن این مهارت فقدان خود کنترلی، رفتار های کند وغیر قابل پیش بینی و آزارگری است.
ه) مولفه خلق عمومی
۱ -خوش بینی
توانایی نگاه کردن به نیمه روشن ترزندگی، امید به زندگی و رویکردی مثبت داشتن به زندگی روزمره.

• بخشی از این عوارض متوجه جسم کودک است، از آن جهت که ممکن است در حین اعمال خشونت ها و تنبیه ها صدماتی بر بدن کودک وارد آمده و مثلا او را کور ، کر و یا ناقص سازد.
• عارضه دیگری متوجه روان چنین کودکانی است، این چنین اطفال منزوی ، گوشه گیر ، خمود و افسرده ، منفی باف و خردسالان دچار حالاتی می شوند که اضطراب از نمایان ترین آنها است. و تجلی آن بصورت ترک کردن بستر ، مکیدن انگشت ، رجعت به دوران کودکی ، بی تفاوتی در برابر امور ، گرفتار عوارضی می شوند چون دروغ اجباری ، واپس زدگی روانی بر آنان مسلط می شود. که قدرت خودکاری و انرژی کار را از آنان می گیرد.

• در جنبه عاطفی اینگونه کودکان افرادی می شوند ترسو، وسواسی ، دچار عقده حقارت ، دچار وازدگی و محرومیت ، کینه خواه ،؛ در آتش قهر و غضب مداوم ، خواستار اعمال خشونت ، در مواردی خجول و کمرو ، گرفتار زورگویی .
• در جنبه اجتماعی اینگونه افراد جسور و گستاخ ، که ماده طغیان و عصیانگری به افراد اجتماع احساس خصومت دارند، احساس تعهد و مسئولیت ، روح همکاری و مسئولیت در آنان ضعیف است.
• در جنبه لغزش و جرم باید گفت محیط نابسامان و توام با خشونت محیطی جرم ساز و گریز دهنده است برخی از کودکان مخصوصا آنها که بال و پری در آورده و به سن نوجوانی رسیده اند عطای والدین را به لقای شان می بخشند. (قائمی،۱۳۸۶: ۱۵۶)

۲-۶-۲- اثرات بلند مدت

همانگونه که عنوان گردید در پاره از مواقع به علت اعمال خشونت بیش از اندازه ، برخی عوارض جسمانی شدید و ماندگار برای زنان بوجود می آید نواقصی هم چون ، کوری ، کری ، پاره گی ،شکستگی ، سقط جنین غیر عمدی ، بیماریهای التهابی لگن ، دردهای مزمن لگنی ، معلولیت دایم ، آسم ، سندم روده تحریک پذیر ، و حتی در پاره ای از مواقع خودکشی و قتل می باشد.
در مواقعی این چنینی مردان به جهت عدم کنترل بر رفتار خویش متاسفانه موجبات آسیب های جسمی فراوان را برای زنان فراهم می آورند، در کشور ایران نیز به وفور می توان نمونه های این چنینی را یافت که متاسفانه به جهت بی پناه بودن زنان و هم چنین عدم حمایت های خانوادگی از آنان دچار مشکلاتی این چنینی می شوند.

۲-۶-۲-۱- آسیب شدید روحی و ماندگاری استرس و ترس در زنان

تبعاتی هم چون افسردگی ، ترس ، اضطراب ، خود ضعیف بینی ، نارسایی جنسی ، مشکلات غذایی ، آسیب وسواس اجباری ، آسیب استرس پس از حادثه، اختلال چند شخصیتی شدن از جمله مواردی است که می توان آن را از نتایج آسیب های روحی و ماندگاری استرس و ترس در زنان از آن نام برد، که البته توضیحات کاملا در فصول مختلف بیان گردیده است. (قائمی،۱۳۸۶: ۱۵۷)

۲-۶-۲-۲- عدم مشارکت در امور اجتماعی

ترس از خشونت باعث می شود که زنان نتوانند مشارکت کامل فراگیر و همه جانبه در زندگی اجتماعی و جامعه داشته باشند با توجه به اینکه توانمند سازی زنان ومشارکت کامل آنان بر پایه برابری در همه زمینه های جامعه از جمله مشارکت در فرایند تصمیم گیری و دسترسی به قدرت برای حصول برابری توسعه و صلح لزوم بنیادین دارد باید کلیه موانع فرا روی برابری جنسیتی پیشرفت و توانمند سازی زنان از میان برداشته شود. تجربه خشونت توسط زنان ممکن است موجب کاهش مشارکت اجتماعی و توانایی های آنان شود.

۲-۶-۲-۳- ابتلا به HIV به جهت خشونت جنسی

خشونت جنسیتی به دلیل تاثیری که بر توانایی و عملکرد زنان در محیط خارج دارد می تواند در توسعه اجتماعی و اقتصادی وقفه ایجاد کند. انتقال بیماریهای مهلک از قبیل HIV که از طریق دستگاه جنسی صورت می گیرد نام برد. این بیماری ها که از موارد پیامد خشونت جنسی است اثرات ویرانگر و زیانباری بر سلامت زنان ، به ویژه دختران و زنان نوجوان و جوان دارد. امروزه زنان نیمی از بیمارانی را تشکیل می دهند که آلوده به ایدز و یا سایر بیماری هایی هستند که انتقالشان از طریق دستگاه جنسی است. تعجبی ندارد که خشونت مردان می تواند توانایی زنان در محافظت از خویشتن در مقابل ایدز و دیگر بیماری های مقاربتی را به تحلیل ببرد. به دلیل برقراری رابطه جنسی اجباری یا محدود کردن خواست یا توانایی زن در واداشتن شریک جنسی برای استفاده از کاندوم خشونت می تواند خطر ابتلا زن را افزایش دهد. در بسیاری از فرهنگ ها پیشنهاد استفاده از کاندوم و حتی مطرح کردن تنظیم خانواده می تواند تهدید آمیز باشد چرا که بیشتر موارد این پیشنهاد را به بی عفتی ، فحشا و ابتلا به بیماری ربط می دهند این امر می تواند واکنشی خشونت آمیز به همراه داشته باشد. (قائمی،۱۳۸۶: ۱۵۸)

۲-۷- حوزه های خشونت علیه زنان

۲-۷-۱- حوزه خصوصی : که همان خشونت خانوادگی است شامل :

۲-۷-۱-۱- در خانه پدر :

خشونت افراد مذکر در خانواده های ایرانی برای فرزندان دختر اصل پذیرفته شده ای است. در غیاب پدر سایر افراد ذکور (مانند برادر و…) خود را مجاز می دانند در امور دختران خانواده دخالت نمایند و.. همچنین دختران در امر همسر گزینی در معرض خشونت افراد ذکور و حتی اناث خانواده قرار می گیرند.
در خانواده های پر جمعیت دختران مجبور به نگهداری بچه ها ، آشپزی و خانه داری و… هستند که این امر روند جامعه پذیری و تحصیل آنان را دچار کندی می کند.

۲-۷-۱-۲- در خانه شوهر :

ریاست مرد بر خانواده و قدرت وسیعی که قانون و عرف به او اهدا کرده زمینه ساز اعمال خشونت علیه زنان در حوزه خصوصی خانواده است. در ایران هنوز مردان را نان آور خانواده می شناسند. این تصور عمومی هنوز وجود دارد و قانون نیز بر آن صحه می گذارد که این مسئله بر اقتدار مرد و حوزه قدرت او می افزاید.
به طور کلی تبعات ریاست بی قید و شرط مرد در خانواده به صورت تهدید ناسزاگوایی ، تحقیر ، کتک زدن ، سوء رفتار جنسی که آثار زیان بار روانی – جسمی و اجتماعی فراوان بر زنان و دختران بر جا می گذارد.

۲-۷-۲- حوزه عمومی

۲-۷-۲-۱- آداب و رسوم :

در بسیاری موارد خشونت علیه زنان را به کمک آداب و رسوم و سنت های غیر مذهبی توجیه می کنند.
نمونه هایی از رسوم متداول و رایج در بافت قبیله ای از مناطق جنوب ایران حاکی از آن است که : هر دختری در درجه اول باید با پسر عمویش ازدواج کند .امتناع دختر یا خانواده او تبعات خطرناکی در پی دارد و پسر عمو می تواند مجلس عروسی دختر را به هم بزند.
چنانچه زنی عمل خلاف عفت مرتکب شود و با مردی رابطه جنسی آزاد برقرار کند به دست افراد ذکور خانوده خود (برادر و…) به قتل می رسد .

۲-۷-۲-۲- فرهنگ شفاهی و کتبی :

علاوه بر آداب و رسوم که مهر تایید بر رفتار خشونت آمیز علیه دختران و زنان می زند، اصطلاحات و ضرب المثل هایی که در فرهنگ شفاهی ما رایج است نیز حامل پیام خشونت نسبت به زنان است در کتاب امثال و حکم دهخدا :
– از سه چیز باید حذر کرد ۱- دیوار شکسته ۲- زن سلیطه ۳- سگ گیرنده

۲-۷-۲-۳- سنت ها :

در طی قرون گذشته دیدگاه سنتی به زن در امر خشونت نسبت به آن مصر بوده است مثال روا نیست زن با مرد بیگانه سخن گوید چه درشت چه به زجر – زنان نمی توانند در شایستگی وکمال به مردان برسند.

۲-۸- چارچوب نظری پژوهش

۲-۸-۱- نظریه های خشونت

۲-۸-۱-۱- جنبه زیستی

در بررسی علل خشونت ، شاید اولین وابتدایی ترین تبیین به مسائل زیستی انسان وتفاوت زن و مرد از این جهت بازگردد. آیا نیروی بدنی مردان چنان که برخی فمنیست های رادیکال ادعا کرده اند موجب بروز خشونت با زنان نمی شود. مفهوم سیاست تن را که همه به مناسبات فیزیکی قدرت و هم به اشکال خشونت غیر مستقیم علیه زنان اشاره دارد فمنیست ها برای توصیف خشونت علیه زنان به کار برده اند. فمینیسم رادیکال روان شناسی یکی از جلوه های قدرت مردان را خشونت جنسی علیه زنان می داند. ( مگی هام و همکاران، ۱۹۸۵: ۶۱) در هر صورت از آنجا که در مفهوم خشونت ، گونه ای زور نهفته است می توان گفت قدرت بدنی بیشتر می تواند زمینه ای را برای ابراز خشونت مردان با زنان باشد. در متون اسلامی نیز تعبیرهایی به چشم می خورد که به ضعف بدنی زنان و نقش آن در ابراز خشونت با آنان اشاره دارد.
عامل زیستی دیگر هورمون مردانه یعنی تستوسترون است که روان شناسان آن را عامل موثری در رفتار پرخاشگرانه مردان دانسته اند (بارون و بیران، ۱۹۹۵: ۱۸۶)
عدم تعادل هورمونی ، هوش پایین و آسیب های مغزی نیز از تببین های زیستی بروز خشونت است. (استانکو و همکاران ، ۲۰۰۱: ۸۹۶)

۲-۸-۱-۲-عوامل روان شناختی و شخصیتی

زمینه فردی دیگر بروز خشونت جنبه های روان شناختی عامل خشونت و قربانی آن است. رویکرد روانشناختی منبع خشونت خانگی را در شخصیت یا اختلال های روانی می جوید. برنارد و همکاران او با اجرای آزمون های مختلف در همسر آزاران ویژگی زیر را برای آنان برشمرد: خشم و تندخویی ، دمدمی و غیر قابل پیش بینی بودن ، بدگمانی ، ناایمنی ، مشوش و بی اعتنا بودن ، او نتیجه می گیرد همسر آزاران اشخاص به شدت بی اعتنا و دارای اختلاف شخصیت اند. البته پژوهش ها ثابت نکرده است که همسر آزاران بیش از دیگر مردمان اختلال شخصیت داشته باشند ولی شباهت هایی میان این دو گروه دیده شده است. مثلا هاتلینگ می گوید با این دو گروه در کودکی بدرفتاری شده یا شاهد بدرفتاری بوده اند. مشکلات سازگاری در بزرگسالی دارند و در حفظ استمرار روابط بین فردی مشکل دارند. کاپلان ویژگی های شخصیتی همسر آزاران را چنین می شمارد : ناپختگی ، تزلزل ، فقدان عزت نفس کافی ، عدم توانایی در حل مسئله ، عدم توانایی در مهارت های اجتماعی ، سبک های مقابله ای ناکارآمد ، تکانشی و وابسته .( اچ کاپلان و بی سادوک، ۱۹۹۸: ۲۵۳)
مافی و اکبرزاده در یک بررسی ویژگی های روانشناختی خشونت گران در خانواده را تعیین کرده و به این نتیجه رسیدند که بین ویژگی های شخصیتی مردان وخشونت انان با زنانشان رابطه معنی داری وجود دارد. (مافی و اکبرزاده ، ۱۳۸۴: ۴)
محمدخانی نیز در پژوهش خود به دو عامل کلی ویژگیهای شخصیتی و عوامل ارتباطی پرداخته و نتایج کار او نشان میدهد مردان همسر آزار به طور معناداری علایم بیشتری از جسمانی کردن ، وسواس ، افسردگی ، اضطراب ، خصومت ، اضطراب فوبیک ، افکار پارانوئید و روان پریشی نشان داده اند. وی با اشاره به پژوهش هایی درباره نیم رخ و تیپ شناسی مرتکبان خشونت خانگی به گفته داوتون و گاندولف اشاره می کند که هر چند مطالعات مقدماتی نیم رخ روانشناختی شخص ضارب را به صورت شخصیتی تحریک پذیر ، کلیشه ای و انعطاف پذیر با اعتماد به نفس پایین و مشکلات مکرر دارویی و الکلی توصیف می کند. هنوز نیم رخ قطعی در خصوص ضاربان نمی توان ارائه داد و اکثریت قابل توجهی از مرتکبین را نمی توان از افراد عادی تشخیص داد. (محمدخانی ، ۱۳۸۵: ۷۰)
البته سوگرمن بر دو عامل شخصیت ضد اجتماعی و مرزی در افراد مرتکب تاکید می ورزد و در هر صورت این تحقیق به نیم رخ شخصی و ارتباطی متفاوتی از غیر مرتکبان برای خشونت ورزان معتقد است. (محمدخانی ،۱۳۸۵: ۷۱)
کارلسون ، گاندولف و راسل در ارائه یکی از مشهورترین الگوهای تیپ شناسی افراد مهاجم ، آنان را در سه طبقه قرار دادند : آزار گر ، جامعه ستیز ، آزارگر ضد اجتماعی ، مهاجمان تیپیک و دسته نخست را خطرناکترین موارد اعلام کردند. (محمدخانی، ۱۳۸۵: ۷۲)
فرایند روانی که طی آن مرد با همسر خود خشونت می ورزد افزون بر اموری که گفته شد به میزان تکانشی بودن او زمینه های مهار عواطف از جمله هوش بستگی دارد. در همین باره استارت و همکارانش الگویی برای خشونت شوهران و متغیرهای موثر بر آن ارائه دادند. تکانشگری ، ویژگی زمینه ساز خشونت زناشویی مردان است که پژوهش های تجربی اندکی درباره آن صورت گرفته است. ویژگی های فرد تکانشی عبارتند از :

1. بیش از حد حساس بودن در قبال پاداش.
2. توانایی کم در مهار واکنش ها در برابر تنبیه احتمالی.
3. توانایی کم برای جستجوی احساسات و تجربه های تازه .

در یک جمعبندی کلی در حوزه روانشاختی شخصیتی خشونت ، می توان مهمترین موارد زیر را نام برد:

۲-۸-۱-۳- نظریه خشونت ذاتی

یکی از قدیمی ترین تبیین های نظری در باب خشونت، نظریه خشونت ذاتی است که رویکرد غریزی به خشونت دارد و تاکید می کند موجودات انسانی برای بروز رفتارهای خشن از پیش به طور ذاتی برنامه ریزی شده اند. از جمله حامیان این نظریه زیگموند فروید است مطابق این تئوری نحوه انگیزش نیروهای درونی توسط خود شکل می گیرد . تاکید بر خود از آن جهت می باشد که خود اولین سازوکار کنترل در مقابل ظهور انگیزه ها و رفتارهای خشونت آمیز است.

گفتار۲- محل انعقاد قرارداد
همانگونه که قبلاً نیز ذکر گردید محل انعقاد عقد در قراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت و گاز، محل استقرار فیزیکی(سخت افزار)سامانه الکترونیکی معامله گر می باشد.
این مورد از آنجا ناشی می شود که معامله گران در محیط فضای مجازی ، فاقد هرگونه عنصر مکانی تثبیت شده می باشند. خریداران با رایانه های شخصی خود، در حین مسافرت با قطار ، کشتی ، هواپیما و اتومبیل شخصی، بطور الکترونیکی دعوت به ایجاب، ایجاب متقابل، قبول و یا قبول مشروط را اعلام و ارسال نموده و فروشندگان نیز در هرکجای دنیا با هرگونه وضعیت و موقیت جغرافیایی، می توانند قبول را دریافت و مطالعه نمایند. لذا انتساب موقعیتهای محدود سنتی مثل مکان تجارت اصلی معامله گران نمی تواند وضعیت های پیچیده معاملاتی امروزه را توصیف نماید. مثال زیر شاید بتواند مقداری از پیچیدگی معاملاتی اینگونه قراردادها را تشریح نماید. درنظر بگیرید یک خریدار(واسط یا دلال)چینی الاصل برای یک شرکت چند ملیتی که ماهیتا هلندی است ولی دفتر مرکزی آن در بایرن آلمان است کار می کند، و این چینی در دفتر فرعی دوبی در امارات متحده عربی فعالیت می کند، مقدار دو میلیون نفت برنت (انگلیس) را توسط سامانه معامله گر Globex ، مستقر در نیویورک آمریکا، در حالیکه درون یک کشتی با پرچم کشور اروگوئه در حال مسافرت است و درحال عبور از تنگه هرمز که تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران است، برای تحویل به پالایشگاهی در ونزوئلا خرید می نماید. چگونه می توان نزدیک ترین و موثر ترینمکان نسبت به این قرارداد الکترونیکی را از بین کشورهای چین-هلند-آلمان-امارات متحده عربی –انگلیس-آمریکا-اروگوئه-جمهوری اسلامی ایران-ونزوئلا تشخیص داد؟
لذا محل انعقاد قرارداد الکترونیکی را محل استقرار فیزیکی (سخت افزار) رایانه معامله گر مرکزی فرض می نمایند. چرا که کلیه تراکنشهای معاملاتی ، اعم از مذاکرات پیش از عقدیا در حین عقد قرارداد، در حافظه دائمی این رایانه ذخیره دائم میشودو از روی آن قایل بازخوانی و بازیافت می باشد. لذا محل ثبت  و محل انعقاد قرارداد در مکانی فرض میشود که این رایانه مرکزی در آنجا مستقر می باشد.
گفتار ۳- محل اجرای عقد
محل اجرای عقد در قراردادهای بین الملی الکترونیکی نفت و گاز به دو حالت تفکیک می شود. حالت اول، حالتی است که انجام موضوع قرارداد که همان بیع نفت و گاز است، با تبادل مبلغ معامله (ثمن معامله) انجام یافته تلقی میگردد. این مورد در حقوق کشورهایی حقوق نوشته ۱۴۸مثل ایران  و فرانسه ۱۴۹صادق است. پرداخت وجه در معاملات بین المللی نفت و گاز معمولا با بهره گرفتن از درگاه های پرداخت الکترونیکی در سامانه انجام می شود. این درگاه با حسابهای کاربری الکترونیکی شخصی معامله گران که سامانه معامله گر برای افراد گشایش می کند، فعالیت می نماید. وجوه خریداران به حساب سامانه معامله گر مرکزی واریز می شود و حساب کاربری خریدار در سامانه به همان مبلغ شارژ می گردد. خریدار با بررسی مبالغ و قراردادهای قابل معامله و شرایط معاملاتی آنها، معاملات مورد نظر و مبالغ مربوطه را انتخاب و تایید می نماید و سامانه معامله گر مرکزی ، متناسب با معاملات نهایی تأیید شده، از حساب کاربری خریداران کسر می نماید و به حساب کاربری فروشنده اضافه می نماید. در پایان معاملات، خریداران و فروشندگان موجودی حسابهای کاربری خود در سامانه معامله گر را بطور الکترونیکی ، به حساب بانکی خود منتقل می کنند. لذا در حالت نخست، محل اجرای عقد را باید محل استقرار معامله گر تلقی نمود چرا که ملاک اجرای عقد، محل پرداخت ثمن است و پرداخت ثمن نیز ، در تراکنش بین حسابهای درون سامانه معامله گر انجام شده است. لذا محل اجرای عقد، محل استقرار فیزیکی سامانه معامله گر است که کلیه تراکنشها درون حافظه دائمی آن ثبت و ذخیره دائم می شود.
در حالت دوم، که در کشورهای حقوق نانوشته(کامن لا۱۵۰)مثل انگلیس متداول است، انجام بیع، منوط به قبض مبیع و تسلیم کالا به خریدار است۱۵۱۹ و معامله زمانی انجام شده تلقی میشود که مبیع طبق شرایط مندرج در قرارداد، به خریدار تحویل می شود. در قراردادهای بین المللی نفت و گاز این مورد بدین معنی است که محل اجرای قرارداد ، محلی است که بطور فیزیکی نفت و گاز در آنجا تحویل به خریدار می شود. این مکان بنا بر شرایط معاملاتی می تواند مکانهای مختلفی باشدکه به توافق معامله گران بستگی دارد و در قرارداد ذکر میشود. در مورد نفت خام ، مراکز انبارش و آماده سازی اولیه وجود دارد که فروشندگان ، نفت خود را به آن ترمینالها تحویل می دهند و با انجام معامله ، خریداران مقدار نفت معامله شده را از سامانه فروشنده تحویل می گیرند. لذا مکان تحویل نفت خام به متصدی حمل خریدار که مکان ترمینال های انبارش و ذخیره سازی نفت خام می باشد ، مکان اجرای قرارداد در این حالت می باشد.
در مورد گاز طبیعی، وضعیت متفاوتی حاکم است. گاز طبیعی معمولا از طریق لوله به خریدار تحویل می شود. این مورد گاهی اوقات برای نفت خام نیز بکار می رود و نفت خام از طریق لوله به خریدار تحویل می شود. در این حالت ، در اغلب اوقات برای انتقال نفت یا گاز از شبکه لوله های استیجاری استفاده می نماید و گاهی اوقات نیز روش معاوضه ای(سوآپ) مورد استفاده قرار می گیرد. در هر دو صورت ، نفت یا گاز در مرزهای حاکمیتی به وی تحویل می شود و لذا محل اجرای قرارداد، در این حالت ، کشور خریدار نهایی نفت و گاز می باشد.
گ

فتار ۴- مبدا و منشاء اولی نفت و گاز
منشاء اولیه نفت و گاز بدین معنی است که نفت خام یا گاز طبیعی معامله شده ، در کدام کشور استخراج شده است و یا در کدام کشور مورد پالایش اولیه (در مورد نفت خام) قرار گرفته است و یا
عملیات شیرین سازی(برای گاز طبیعی) در کدام کشور انجام شده است. در اغلب قریب به اتفاق موارد، کشور استخراج کننده با کشور پالایش کننده یا شیرین کننده، یکی و یکسان است. لیکن در اندک مواردی ممکن است مرحله استخراج در یک کشور(مثلا در قطر) و عملیات پالایش (و یا شیرین سازی) به دلایل فنی و عملیاتی، در یک کشور دیگر(مثلا عمان یا یمن)انجام می شود. در چنین حالات نادری، در تعیین کشور منشاء نفت و گاز ، می بایست دقت بیشتری نمود و بررسی نمود که کدام کشور موثرترین و حیاتی ترین نقش را در تولید و استاندارد سازی اولیه نفت و گاز ایفا نموده است. هرچند که کشور محل استخراج، همواره گزینه ارجح برای این حالات است.
گفتار۵- اقامتگاه متعاملین
در قراردادهای بین المللی الکرونیکی نفت و گاز، نقش و ماهیت وجودی فروشنده بسیار ناچیز و کمرنگ است و سامانه معامله گر با در اختیار قرار گرفتن شرایط معاملاتی نفت و گاز، جانشین فروشنده شده و با خریدار معامله می کند. در این حالات، به نوعی می توان سامنه معامله گر را ماهیتا، در نقش فروشنده تلقی نمود چرا که فروشنده واقعی با اعلام قیمت مورد نظر خود و محدوده نوسان قیمت قابل قبول ، به سامانه معامله گر ، از مسیر انجام معامله کنار رفته و رایانه مرکزی ، با خریداران مذاکرات را انجام داده و معامله نهایی را تایید می نماید. لذا در مورد اقامتگاه متعاملین، اقامتگاه فروشنده واقعی، تأثیر چندانی بر معامله ندارد. در مورد خریداران وضعیت متفاوتی حاکم است. خریداران یا مصرف کننده نهایی هستند که بطور مستقیم وارد بازار شده و مورد نیاز خود را خرید می نمایند  که البته این مورد کمتر اتفاق می افتد. در اغلب اوقات خریداران نفت و گاز، در بورسهای نفت و انرژی، واسطه ها  و دلالهایی هستند که بواسطه سرمایه و توان مالی شرکت خود وارد این بازارها می شوند و از این بازارها به عنوان بزارهایی برای سرمایه گذاری و سوداگری استفاده می نمایند. این واسطه ها با خرید قراردادهای الکترونیکی آتی نفت و گاز به قیمت پایه و به سررسید چند ماهه، به انتظار نوسانات قیمت در بازار می نشینند و نزدیک به تاریخ سررسید قرارداد و تحویل فیزیکی نفت و گاز، آنرا با قیمت بالاتر مجددا در بورس به فروش می رسانند و از این طریق کسب درآمد و سوداگری می نمایند. در این حالات برای تعیین اقامتگاه قانونی خریداران، می بایست به اظهارات نامبردگان در مراحل ثبت نام در سامانه معامله گر مراجعه نمود و با تفکیک خریداران نهایی از خریداران واسطه ای ، اقامتگاه قانونی خریدار را تعیین نمود.
گفتار۶- تابعیت متعاملین
مطابق مطالب گفته شده در مورد اقامتگاه متعاملین، تابعیت فروشنده و خریدار می بایست با در نظر گرفتن این مورد تعیین شود که فروشنده یا خریدار مستقلا برای خود و مصرف خود معامله می نماید یا اینکه بطور واسطه ای و بخاطر سوداگری وارد معامله شده و قصد مصرف نهایی نفت یا گاز معامله شده را ندارد. اشخاص حقیقی، مطابق قواعد حقوق بین المللی خصوصی ، تابع دولت متبوعشان است و افراد حقیقی تابعیت دولتی را دارند که برای آنها گذرنامه (passport)صادر نموده است. البته تشخیص دولت متبوع در مورد افراد چندتابعیتی دارای پیچیدگیهای خاص خودش است و در این حالات با بررسی اوضاع و احوال زندگی روزمره و فعالیتهای اجتماعی و سیاسی فرد، تابعیت موثر از بین دو یا چند تابعیت برای فرد احراز می شود.
در مورد اشخاص حقوقی چندین حالت متفاوت برای تشخیص تابعیت اشخاص حقوقی در حقوق بین الملل خصوصی وجود دارد. مکام ثبت شرکت، مکان دفتر مرکزی شرکت، مکان تجاری شرکت(که به معنی مکانی است که بیشترین و مهمترین امور تجاری شخص حقوقی در آنجا انجام میشود)تابعیت مالکین(سهامداران)شرکت و یا تابعیت هیئت مدیره شرکت از جمله گزینه های مطرح برای تابعیت شرکتهای حقوقی است که البته از بین آنها ، مکان ثبت شرکت، بیشتر مورد استناد قرار گرفته است.
گفتار ۷ – مرکز تجارت متعاملین
مرکز تجارت ، بنابر تعریف به مکانی گفته می شود که شخص در آن مکان ، امور تجاری خود را انجام می دهد. مثلا یک شرکت تولید کننده در کشور کانادا به ثبت رسیده است ولی دارای یکسری کارخانجات تولیدی در کشور چین است. لذا مرکز تجارت این شرکت کانادایی کشور چی است. و یا مثلا یک شرکت چند ملیتی ، دارای یکسری قرادادهای سرمایه گذاری دراز مدت نفتی در کشور عربستان است. اذا مرکز تجارت این شرکت چند ملیتی، کشور عربستان محسوب می شود.
مرکز تجارت افراد حقیقی، معمولا همان مکان دفتر تجاری آنها است که در زمان ثبت نام به سامانه معامله گر معرفی می نمایند. ولی در مورد اشخاص حقوقی، می بایست این نکته در نظر گرفته شود  که شرکت معامله گر، یک شرکت مستقل است یا اینکه در زنجیره شرکتهای چندملیتی ، شرکت اصلی، (مادر) است یا اینکه تابعه و فرعی (دختر) نامیده میشود. بی شک، در حالتیکه شرکت معامله گر در بورس نفت، شرکت فرعی (دختر) باشد، باید علاوه بر مرکز تجارت خودش، مرکز تجارت شرکت اصلی(مادر) نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
گفتار ۸ – مقر اصلی سامانه رایانه ای معامله گر
سامانه های رایانه ای معامله گر در بورساهای نفت و گاز، از محیط اینترنت برای ارتباطات بین خود و مشتریان استفاده می کنند. لذا معامله گران از
سراسر دنیا بطور یکسان به امکانات این سامانه ها دسترسی دارند و یا سهولت هرچه تمام تر به معامله در این سامانه ها می پردازند. و این نکته شاید اصلی ترین دلیل مقبولیت و اشاعه گسترده این نوع معامله در سراسر دنیا بوده است. مثلا سامانه بورس انرژی ICE که در انگلیس واقع است، همان امکانات و تسهیلاتی را برای یک شهروند انگلیسی در شهر لندن فراهم می نماید که برای یک شهروند آفریقای جنوبی در ژوهانسبورگ که به معامله با این سامانه پرداخته است. لیکن برای ایجاد تسهیلات معاملاتی برای مشتریان از جمله رد و بدل نمودن اسناد خرید و وجوه معاملاتی، سامانه های معامله گر معمولا دارای دفاتر و شعبات فرعی در مراکز مهم تجاری دنیا هستند بطور مثال سامانه ICEدارای دفاتر نیویورک ،شیکاگو، سنگاپور میباشد.
علیرغم اینکه قرارداد بین المللی الکترونیکی نفت و گاز در دفتر اصلی یا دفتر فرعی سامانه معامله گر ،معامله شده است ،مقر اصلی سامانه معامله گر یعنی همان که سخت افزار سامانه بطو رفیزیکی در    آنجا مستقراست ،میتواند از عوامل ارتباط برای تعیین قانون حالکم براین نوع از قراردادهای الکترونیکی باشد
گفتار ۹- مقر دادگاه یادیوان داوری توفق شده برای حل و فصل اختلافات قراردادی
درقراردادهای تجاری،معمولا طی شرط داوری ۱۵۲نحوه تقسیم قرارداد و حل و فصل حقوقی اختلافات فی مابین تعیین میگردد درقراردادهای بین المللی الکترونیکی نفت وگاز ،این مهم معمولا انجام میشود و دیوان داوری مشخصی برای حل و فصل اختلافات تجاری متعاملین تعیین میگرددالبته لازم به ذکر است که تعیین دیوان داوری در متن قرارداد ،الزاما نباید به معنی تعیین قانون حاکم برقرارداد نیز تلقی گردد و دیوان داوری تعیین شده ،میبایست پس از احراز صلاحیت رسیدگی به موضوع تعینن قانون بانظام حقوقی حاکم بر قرارداد بپردازد .مقر دادگاه یا دیوان داوری رسیدگی کننده به حل وفصل اختلافات قرارداد ،مکان استقرار دادگاه یادیوان یا مرکز داوری است که درقرارداد انتخاب شده است مثلا درمتن قرارداد چنانچه مرکزی بین المللی حل و فصل دعاوی سرمایه گذاری (اکسید )به عنوان مرجع حل و فصل دعاوی انتخاب شده باشد مقراصلی این دیوان که درو اشنگتن واقع است مورد توجه بوده لذا کشور امریکا به عنوان یکی از کشورهای مرتبط با قرارداد تلقی میگردد لازم به ذکر است قانون حاکم بر داوری به مواردقانون حاکم بر آئین نامه داوری ،قانون حاکم بر ماهیت اختلاف و قانون حاکم بر شناسائی و اجراء رای داوری تفکیک میشود.۱۵۳
گفتار ۱۰- محل تحویل (تسلیم)نفت و گاز به خریدار
این مورد که در قسمت محل اجرای عقد نیز توضیح دادشد ،به دوحالت قابل تفکیک است حالتی که نفت و گاز بطور محموله ای از طریق پایانه های دخیره سازی نفت و گاز به خریدار یا متصدی حمل وی تحویل میشود  .دراین حالت ،مکان پایانه دخیره سازی نفت و گاز ،محل تحویل کالا به خریدار و محل انتقال مسئولیت قانونی از فروشنده به خریدار است .این مورد (انتقال مسئولیت )درحالتهایی که خسارت سنگین زیست محیطی ناشی ازنشت نفت خام دریا رخ میدهد بسیار حساس است و بار مالی سنگینی ببار دارد.