وبلاگ

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب مقدمه 1 فصل اول 1-1-تصمیم گیری چند معیاره…………………….. 4 1-1-1-مولفه های تصمیم گیری چندمعیاره……………….. 5 1-1-2-تجزیه و تحلیل چند هدفی در مقابل تصمیم گیری چند شاخصه 5 1-1-3- چارچوبی برای تجزیه و تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره مکانی 7 1-1-3-1- تعریف مسئله…………………………….. 9 1-1-3-2- معیارهای ارزیابی……………………….. 10 1-1-3-3-گزینه ها……………………………….. 10 1-1-3-4- وزن های معیار………………………….. 11 1-1-3-5- قواعد تصمیم گیری…………………………. 11 1-1-3-6-تجزیه و تحلیل حساسیت…………………….. 11 1-1-3-7-……………………………………. پیشنهادها 12 1-2-فرایند تحلیل سلسله مراتبی………………… 14 1-2-1- اصول فرایند تحلیل سلسله مراتبی…………….. 15 1-2-2- مزایای فرایند تحلیل سلسله مراتبی…………… 16 1-3- وضع مدیریت مواد زائد جامد در شهرکرج………. 16 1-3-1-مولفه های مدیریت مواد زائد جامد شهری 16 1-3-2-مدیریت مواد زائد جامد شهری در شهر کرج 18 1-4-انتخاب روش دفع مواد زائد جامد…………….. 18 1-5- دفن بهداشتی……………………………. 20 1-5-1-روش های مهندسی دفن بهداشتی…………………. 22 1-6-مرور چند روش مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد. 25 1-6-1- روش دراستیک……………………………… 25 1-6-2- روش MPCA ………………………………. 26 1-6-3- روش الک کردن منطقه ای و محلی………………. 27 1-6-4- نتیجه گیری از بررسی روش ها………………… 27 1-7-دستورالعمل ها و ضوابط در مورد مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد………………………………………….. 28 1-7-1- سازمان حفاظت محیط زیست ایالات متحده آمریکا 28 1-7-2- معیارها و ضوابط ایالت بریتیش کلمبیا در کشور کانادا 29 1-7-3- معیارها و ضوابط ارائه شده توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور 29 1-7-4- دستورالعمل ارائه شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایران 30 8-1-تعاریف قانونی و قوانین مربوط به مکان یابی محل دفن پسماند 31 فصل دوم –پیشینه تحقیق……………………………………. 34 2-1- سوابق داخلی……………………………….. 34 2-2- منابع خارجی:………………………………. 40 فصل سوم 3-1-معرفی منطقه مورد مطالعه 46 3-1-1- موقعیت شهرستان کرج 46 3-1-2- وضعیت آب و هوایی شهرستان کرج 46 ‌3-1-3- ویژگی های جمعیتی شهرستان کرج 46 3-1-4- تعیین منطقه مورد مطالعه 47 3-2-مواد تحقیق 47 3-2-1- سخت افزار 49 3-2-2- نرم افزار 49 3-2-3- داده 50 3-2-3-1- کاربری اراضی و پوشش زمین 50 3-2-3-2- نقشه های رقومی توپوگرافی 1:50000 50 3-2-3-3- نقشه زمین شناسی 51 3-2-3-4- داده های هواشناسی 51 3-2-3-5- مراکز تاریخی و گردشگری 52 3-2-3-6- عمق آب زیرزمینی 52 3-2-3-7- نقشه خاکشناسی 52 3-2-3-8- مدل رقومی زمین( ده متری) 53 3-2-3-9- تصویر ماهواره ای IRS 53 3-2-3-10- زیستگاه های حساس 53 3-3- استانداردسازی فازی 53 3-3-1- استانداردسازی نقشه معیارها ( مشخصه ها) 53 3-3-2- استانداردسازی مشخصه ها با منطق فازی 54 3-4- مکان یابی محل دفن توسط فرایند تحلیل سلسله مراتبی 55 3-4-1- چارچوب مفهومی فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 55 3-4-2- ایجاد یک ساختار سلسله مراتب 55 3-4-3- مقایسه عناصر تصمیم گیری به صورت مقایسه زوجی 55 3-4-4- محاسبه وزن های اهمیت نسبی معیارها 56 3-4-5- بررسی سازگاری در قضاوت ها 57 3-4-7- روش مقایسه زوجی 58 3-5- وزندهی افزودنی ساده 62 3-6- تعیین حداقل مساحت مورد نیاز برای محل دفن مواد زائد جامد 64 3-6-1- میزان رشد جمعیت 64 3-6-2- تولید سالیانه مواد زائد جامد 64 3-6-3- ارتفاع و شکل محل دفن 65 فصل چهارم 1-4- تدوین معیارها 67 4-1-1- زیستگاه های حساس 67 4-1-2- کاربری و پوشش زمین 67 4-1-3- فاصله از فرودگاه 68 4-1-4- فاصله از قنات ها، چاه ها و چشمه ها 68 4-1-5- فاصله از منابع آب سطحی 68 4-1-6- فاصله از سطح آب زیرزمینی 69 4-1-7- فاصله از شبکه راه ها و راه آهن 69 4-1-8- فاصله از سکونتگاه ها 70 4-1-9- فاصله از خطوط انتقال نیرو 70 4-1-10- فاصله از صنایع و معادن 70 4-1-11- فاصله از مراکز تاریخی و گردشگری 71 4-1-12- فاصله گسل ها 71 4-1-13- آب و هوا 71 4-1-14- سیل خیزی با دوره بازگشت یکصد ساله 72 4-1-15- ویژگی های خاک 72 4-1-16- شیب زمین 73 4-1-17- قابلیت دید 74 4-1-18- جمع بندی معیارها در مکان یابی محل دفن بهداشتی برای شهر کرج 74 4-2- ساختار سلسله مراتبی 100 4-3- نتایج فرایند مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد شهری کرج 101 4-3-1- استانداردسازی 101 4-3-2- وزن نسبی هر یک از مشخصه ها 102 4-3-4- تعیین حداقل مساحت مورد نیاز برای محل دفن مواد زائد جامد 105 4-3-5-نقشه مناسبیت و اولویت بندی محل های دفن 106 فصل پنجم 5-1- تدوین معیارهای در مکان یابی محل دفن بهداشتی برای شهر کرج 110 5-2- مکان یابی و تصمیم گیری چندمعیاره 110 5-2-1- استانداردسازی فازی و سامانه اطلاعات جغرافیایی 111 5-2-2- فرایند تحلیل سلسله مراتبی 112 5-3- مدیریت مواد زائد و دفن بهداشتی 112 5-4- خطاهای احتمالی و منابع آن 114 5-5- نتیجه گیری 115 5-6- پیشنهادها 116 منابع مورد استفاده 118 ضمیمه 123 فهرست جدول ها جدول 1-1- تفاوت های بین تصمیم گیر ی چند هدفی با تصمیم گیری چندشاخصه 6 جدول 1-2-جدول مقایسه مراحل روش مبتنی بر مقدار و روش مبتنی بر گزینه 9 جدول1-3- مشخصات مرکز دفن باغستان 24 جدول 1-4- مشخصات مرکز دفن حلقه دره 24 جدول 1-5- وزن هر کدام از هفت معیار در روش دراستیک. 26 جدول 2-1 معیارهای به کار رفته در تحقیقات و بررسی های انجام شده 44 جدول 3-1- حالات مختلف برای مقایسه زوجی و مقادیر عددی آن 57 جدول 3-2- ماتریس مقایسه زوجی 59 جدول 3-3- انجام مراحل سه گانه برای دست آوردن وزن نسبی برای مثال ذکر شده 60 جدول 3-4- محاسبات مربوط به مرحله اول و دوم برای محاسبه نرخ سازگاری 60 جدول 3-5- رابطه بین تعداد معیارها و شاخص تصادفی بودن 61 جدول 4-1- درصد فراوانی باد در ایستگاه های هواشناسی کرج و کشاورزی کرج 86 جدول 4-2- استاندارد سازی زیر معیارهای فاصله و حریم ها 101 جدول 4-3- استاندارد سازی معیارهای ویژگی های فیزیکی سرزمین، کاربری اراضی، قابلیت دید و زیستگاه های حساس 102 جدول 4-4- وزن نسبی معیارهای اصلی و نرخ سازگاری مقایسه زوجی برای مکان یابی محل دفن پسماند 103 جدول 4-5- وزن نسبی زیر معیارهای ویژگیهای فیزیکی سرزمین و نرخ سازگاری مقایسه زوجی 103 جدول 4-6- وزن نسبی زیر معیارهای قابلیت دید 103 جدول 4-7- وزن نسبی زیر معیارهای فاصله و حریم ها و نرخ سازگاری مقایسه دوطرفه 104 جدول 4-8- وزن نسبی کاربری ها و نرخ سازگاری مقایسه زوجی 104 جدول 4-9- مساحت و امتیاز کسب شده توسط هر یک از مکان های حاصل از فرایند تحلیل سلسله مراتب 106 فهرست شکل ها شکل 1-1- ورودی و خروجی در تجزیه و تحلیل تصمیم گیری چند معیاره مکانی 8 شکل 1-2 – چارچوب تجزیه و تحلیل تصمیم گیری چندمعیاره مکانی. 9 شکل1-3- سلسله مراتب مربوط به نمونه ای از مکان یابی 13 شکل 1-4- سلسله مراتب مولفه های مدیریت مواد زائد جامد 17 شکل 1-5- روش دفن سطحی 22 شکل1-6- روش دفن سراشیبی 23 شکل1-7- روش دفن ترانشه ای 23 شکل 3-1- موقعیت منطقه مورد مطالعه 48 شکل4-1- نقشه کاربری های موجود و پوشش زمین در محدوده مورد مطالعه 75 شکل 4-2- نقشه دشت های سیلابی در محدوده مورد مطالعه 76 شکل 4-3- نقشه فرودگاه، راه ها و سکونتگاه ها در محدوده مورد مطالعه 77 شکل 4-4- نقشه پراکنش قنات ها، چاه ها و چشمه ها در محدوده مورد مطالعه 78 شکل 4-5- نقشه منابع آب های سطحی در محدوده مورد مطالعه 79 شکل 4-6- نقشه خطوط انتقال نیرو در محدوده مورد مطالعه 80 شکل 4-7- نقشه پراکنش صنایع و معادن در محدوده مورد مطالعه 81 شکل 4-8- نقشه موقعیت گسلهای اصلی و فرعی در محدوده مورد مطالعه 82 شکل 4-9- نقشه دمای حداقل در سردترین ماه های سال در محدوده مورد مطالعه 83 شکل 4-10- نقشه بارندگی در محدوده مورد مطالعه 84 شکل 4-11- گلباد سالانه ایستگاه هواشناسی کرج 85 شکل 4-12- گلباد سالانه ایستگاه هواشناسی کشاورزی کرج 85 شکل 4-13- نقشه جهت شیب زمین در محدوده مورد مطالعه 87 شکل 4-14- نقشه شایستگی برای شیب زمین جهت مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد شهر کرج 88 شکل 4-15- نقشه پراکنش مکان های تاریخی و گردشگری در محدوده مورد مطالعه 89 شکل 4-16- نقشه عمق آب زیرزمینی در محدوده مورد مطالعه 90 شکل 4-17- نقشه خاکشناسی در محدوده مورد مطالعه 91 شکل 4-18- نقشه شایستگی نفوذپذیری خاک برای مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد شهر کرج 92 شکل 4-19- نقشه شایستگی عمق خاک برای مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد شهر کرج 93 شکل 4-20- نقشه شیب زمین در محدوده مورد مطالعه 94 شکل4-21- قابلیت دید از راه ها در محدوده مورد مطالعه 95 شکل 4-22- قابلیت دید از مناطق مسکونی در محدوده مورد مطالعه 96 شکل 4-23- موقعیت منطقه مورد مطالعه بروی تصویر ماهواره ای 97 شکل 4-24- موقعیت منطقه حفاظت شده البرز مرکزی در محدوده مورد مطالعه 98 شکل 4-25- ساختار سلسله مراتبی بکار رفته در مکان یابی محل دفن مواد زائد جامد شهر کرج 100 شکل 4-26- نقشه شایستگی نهایی در محدوده مورد مطالعه 106 شکل 4-27- نقشه اولویت بندی مناطق مناسب دارای حداقل مساحت برای محل دفن بهداشتی مواد زائد جامد شهر کرج 108 چکیده: یکی از اثرات افزایش جمعیت در مناطق شهری افزایش زباله و مشکل دفع آن است. مشکل دفع مواد زائد جامد اغلب از انتخاب مکان مناسب دفن در خارج سکونتگاه ها ناشی می شود. برای تعیین این محل معیارهای متعددی دخالت دارند که هر کدام به نوبه خود حائز اهمیت هستند و این معیارها محدودیت هایی نیز ایجاد می کنند. شهر کرج برای انجام مکان یابی انتخاب گردید. برای مکان یابی محل دفن مواد زائد از ارزیابی چند معیاره و فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی شناسایی و در ساختار سلسله مراتبی قرار گرفتند. پنج دسته معیار اصلی که عبارتند از معیار فاصله و حریم ها [1]، معیار ویژگی های فیزیکی سرزمین[2]، معیار قابلیت دید[3]، معیار کاربری اراضی و زیستگاه های حساس مورد استفاده قرار گرفت.

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست مطالب عنوان            صفحه چکیده: 1 فصل اول: کلیات    2 1-1-مقدمه  2 1-2-هدف از اجرای این پژوهش    3 1-3-فرضیات پژوهش    4 فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده  5 2-1- نام‌های گلرنگ    5 2-2- تاریخچه کاشت گلرنگ در ایران و جهان  5 2-3- مشخصات گیاهشناسی گلرنگ    6 2-3-1- ریشه: 6 2-3-2- برگها: 6 2-3-3- ساقه: 6 2-3-4- طبق: 6 2-3-5- گل: 7 2-3-6- دانه: 7 2-3-7- تركیبات دانه گلرنگ: 7 2-4- مراحل نمو گلرنگ    7 2-4-1- مرحله رویشی شامل  Veتا  Vn  7 2-4-2- مرحله زایشی شامل R1 تا R6  7 2-5-گیاه زراعی   8 2-6- ارقام گلرنگ    9 2-6-1- ارقام داخلی   10 2-6-1-1- رقم محلی 2811 (اراک) 10 2-6-1-2- رقم محلی اصفهان  10 2-6-1-3- رقم محلی 3147 (ارومیه) 10 2-6-1-4- رقم محلی 2819  11 2-6-1-5- رقم محلی 3148  11 2-6-1-6- رقم محلی 3150 کرمانشاه 11 2-6-1-7- سایر ارقام  12 2-6-2- ارقام خارجی   12 2-6-2-1- ژیلا¹ 12 2-6-2-2- فریو  12 2-6-2-3- یو.اس- 101  13 2-6-2-4- یوت   13 2-6-2-5- آ-101 و آ-12417  13 2-6-2-6- ان-10  14 2-6-2-7- رقم 1-VC  14 2-6-2-8- نبراسکا-10  14 2-7- تاریخ کاشت   15 2-7-1- اجزای موثر بر عملکرد دانه  16 2-7-2- تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه  17 2-7-3- تاثیر تاریخ کاشت بر تعداد دانه در طبق   20     2-7-4- تاثیر تاریخ کاشت بر تعداد طبق بارور 21 2-7-5- اثر تاریخ كاشت بر ارتفاع بوته  23 2-7-6- تأثیر تاریخ کاشت بر درصد روغن   24 2-7-7- تاثیر تاریخ کاشت بر عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت و عملكرد دانه  26 2-7-8- تاثیر تاریخ کاشت بر وزن هزار دانه  27 2-8- کشت دوگانه  28 2-9- همبستگی بین عملکرد و سایر صفات کمی و کیفی گلرنگ    30 فصل سوم: مواد و روشها 34 3-1- زمان، موقعیت و شرایط اقلیمی محل آزمایش    34 3-2- مشخصات تیمارهای آزمایشی   34 3-3- عملیات آماده سازی زمین   35 3-4- عملیات کاشت و داشت   35 3-5- فاکتورهای اندازه‌گیری شده در طی فصل رشد  36 3-5-1- اندازه‌گیری عملکرد دانه در واحد سطح  36 3-5-2- تعداد طبق بارور و نابارور در گیاه 36 3-5-3- تعداد دانه در بوته و طبق   37 3-5-4- ارتفاع ساقه و ارتفاع تا اولین شاخه بندی   37 3-5-5- محاسبه‌ی عملکرد بیولوژیک    37 3-5-6- درصد روغن دانه  38 3-5-7- وزن گلچة گلرنگ (عملكرد گلبرگ) 38 3-5-8- محاسبة شاخص برداشت   38 3-6- محاسبات آماری   38 فصل چهارم: نتایج و بحث و پیشنهادات    39 4-1- عملکرد دانه  39 4-2- عملکرد بیولوژیک    43 4-3- شاخص برداشت   46 4-4- درصد روغن   48 4-5- عملکرد روغن   50 4-6- عملكرد گلبرگ   53 4-7- ارتفاع بوته  55 4-8- تعداد طبق بارور در بوته  58 4-9- تعداد دانه در طبق   60 4-10- وزن هزار دانه  63 4-11- ارتفاع تا پایین‌ترین شاخه بندی   66 4-12- نتیجه‌گیری كلی   69 4-13- پیشنهادات   70 منابع  71 چکیده:  به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر عملكرد و اجزاء عملكرد چهار رقم گلرنگ بهاره، آ‌زمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در منطقه گچساران به اجرا در آمد. عامل اول شامل تاریخ كاشت در چهار سطح (26 اردیبهشت، 11 خرداد، 26 خرداد و 11 تیر) و عامل دوم شامل چهار رقم گلرنگ بهاره (اراك2811، اصفهان14، IL111 و PI) بود. نتایج نشان داد، برهمكنش رقم و تاریخ کاشت در اکثر صفات مورد بررسی معنی‌دار بود؛ به طوری كه بیشترین عملكرد دانه، عملكرد روغن و تعداد دانه در طبق مربوط به رقم اصفهان 14 در تاریخ كاشت 11 تیر (چهارم) و كمترین مربوط به رقم IL111 در تاریخ كاشت 26 اردیبهشت (اول) بود. به طور كلی بین تاریخ‌های مختلف كاشت، تاریخ كاشت سوم، بیشترین عملكرد دانه (1376 كیلوگرم در هكتار)، عملكرد بیولوژیك (3601 كیلوگرم در هكتار )، عملكرد روغن، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه را به خود اختصاص داد، ولی تاریخ كاشت اول در طول دوره‌ی نموی خود كمترین عملكرد دانه (1143 كیلوگرم در هكتار )، شاخص برداشت، عملكرد روغن، تعداد دانه در طبق، تعداد طبق بارور در بوته و ارتفاع ساقه را تولید كرد. ارقام در تاریخ كاشت اول، به دلیل شاخص سطح برگ بیشتر، نور بیشتری دریافت كرده و در نتیجه به علت فتوسنتز بیشتر، سرعت رشد محصول و تجمع ماده خشك آن­ها نیز افزایش یافت.  كلمات كلیدی: تاریخ کاشت، رقم، گلرنگ بهاره، عملکرد دانه و اجزای عملکرد   1-1-مقدمه روغن‌های خوراکی از منابع مهم تامین انرژی برای فرآیندهای حیاتی در بدن انسان هستند و به خاطر نقشی که این مواد در تامین نیازهای چربی و ویتامین‌ها دارند، پس از مواد نشاسته‌ای در زمره‌ی مهمترین کالاهای ضروری محسوب می‌گردند. با توجه به روند رو به افزایش مصرف روغنهای نباتی و هزینه زیاد تامین روغن مورد نیاز كشور از طریق واردات، توسعه كشت گیاهان دانه روغنی سازگار به شرایط اقلیمی كشور و همچنین گسترش برنامه‌های تحقیقاتی در این زمینه حائز اهمیت است. خوشبختانه به دلیل تنوع آب و هوایی در ایران امکان کشت بسیاری از دانه‌های روغنی با کیفیت مناسب، که از ارزش اقتصادی بسیاری برخوردارند، وجود دارد. در این ارتباط کشت گیاهان روغنی نظیر گلرنگ که از نظر صنعتی و دارویی نیز مهم هستند می‌تواند مدنظر قرار بگیرد. گلرنگ گیاهی است كه از دیر‌ باز در مناطق خشك و نیمه خشك و نیز در هندوستان و دیگر نقاط خاورمیانه و شرق آفریقا كشت می‌شده است. خصوصیات مطلوب و خاص این گیاه نظیر خواص طبی، صنعتی، غذایی، كیفیت بالای روغن به جهت وجود بیش از 80 درصد اسید‌های چرب غیر اشباع بخصوص اسید چرب لینولئیك و اولئیك، مقاومت بالا به شوری و خشكی، نیاز رطوبتی كم، سازگاری وسیع به درجه حرارت‌‌های پایین زمستان و بالای تابستان و فصل رشد و نمو كوتاه در كشت بهاره و تابستانه از جمله مواردی است كه گلرنگ را به عنوان یك گیاه روغنی با ارزش مطرح ساخته است. انتخاب تاریخ‌کاشت مناسب یکی از فنون زراعی است که با رعایت آن حداکثر محصول بدست خواهد آمد. از آنجایی که طول مراحل مختلف نمو تابعی از دو عامل اصلی حرارت و طول روز است؛ ممکن است تاریخ‌کاشت را به نحوی تغییر داد که مراحل مختلف نمو گیاه با وضعیت حرارت و طول روز موجود طی فصل رشد انطباق مناسبی یافته و میزان رشد رویشی و زایشی مطلوبی بدست آید. بدین لحاظ لازم است اطلاع کامل و صحیحی از خصوصیات رشد و نمو و نیازهای اکولوژیک محصول مورد کاشت و عوامل محیطی داشت تا بتوان تاریخ‌کاشت مناسبی را انتخاب نمود. كاشت دو یا چند محصول در سال، موجب استفاده مؤثر از منابع طبیعی موجود در بخش كشاورزی و افزایش بازدهی اقتصادی آنها می‌شود و در بسیاری از مناطق كشور مورد توجه قرار گرفته است. انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب گلرنگ از لحاظ صفات زراعی و اقتصادی جهت كاشت به عنوان محصول دوم بسیار حائز اهمیت است. در این زمینه، انتخاب گیاه مناسب و با دوره رشد كوتاه به عنوان محصول دوم پس از برداشت گندم و جو اهمیت دارد. تركیب مناسبی از ژنوتیپ و تاریخ كاشت در گیاهان زراعی یكی از مهمترین عوامل مؤثر در كسب عملكرد مطلوب و اقتصادی است. در تاریخ كاشت مناسب مراحل رویشی و زایشی گیاه با شرایط مطلوب محیطی منطبق شده و موجب افزایش بازدهی فتوسنتز و سرانجام انتقال و ذخیره مواد فتوسنتزی در دانه‌ها و افزایش عملكرد می‌گردد. نتایج مشابهی در گیاهان مختلف از قبیل‌ آفتاب‌گردان و گلرنگ در ارتباط با اثر متقابل ژنوتیپ و تاریخ كاشت بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گزارش شده است. در مواقعی که تاخیر در كاشت بهاره گلرنگ، با افزایش دما در طی دوران رشد رویشی و زایشی گیاه همراه باشد، موجب تسریع نمو شده و در نهایت عملکرد و اجزای عملکرد را کاهش می دهد. ولی چنانچه تاخیر در کاشت، موجب انطباق مرحله گلدهی و پر شدن دانه‌ها با هوای نسبتاً خنک اواخر تابستان باشد، افزایش عملکرد دانه را نسبت به تاریخ‌های کاشت زود هنگام به دنبال خواهد داشت. با توجه به امتیازات ارزشمند گیاه گلرنگ و بومی بودن و سازگاری آن، شایسته است که مطالعات بیشتری برای شناخت بهتر این گیاه انجام شود. در هر حال با آزمایش‌های بسیار معدودی که در کشور بر روی این گیاه صورت گرفته و همچنین محدودیت نسبی ارقام مناسب اصلاح شده، بدون توجه اساسی در زمینه به‌نژادی و به‌زراعی نمی‌توان امید چندانی به بهبود وضعیت گلرنگ در ایران داشت. با توجه به خصوصیات ارزشمند این گیاه، به ویژه سازگاری با شرایط محدودیت رطوبت و امکان کشت بهاره آن در بسیاری از مناطق کشور و همچنین اثرات مفید قرار دادن آن در تناوب زراعی و استفاده از این گیاه به عنوان کشت دوم بعد از برداشت غلات دانه ریز مثل گندم و جو، امید است که این گیاه در آینده بیشتر از گذشته، مورد توجه پژوهشگران و سیاست گذاران کشاورزی کشور قرار گیرد.   1-2-هدف از اجرای این پژوهش 1- تعیین مناسب‌ترین تاریخ‌کاشت تابستانه موثر در افزایش عملکرد دانه و روغن گلرنگ در منطقه گچساران 2- تعیین بهترین رقم گلرنگ برای کشت دوم در منطقه گچساران 1-3-فرضیات پژوهش

• امكان كاشت و برداشت دو محصول در منطقه مورد مطالعه وجود ندارد
• امكان كاشت گلرنگ بهاره در منطقه مورد مطالعه وجود ندارد.
• تاریخ كاشت تأثیری بر عملكرد دانه، درصد روغن و خصوصیات زراعی گلرنگ بهاره ندارد.

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده  2-1- نام‌های گلرنگ گلرنگ گیاهی است که از سالیان بسیار دور در کشورهای مختلف جهان رشد و نمو نموده است. این گیاه در کشورهای مختلف به اسامی مختلف نامیده می‌شود. نام علمی گلرنگ یا گل رنگCarthamus tinctorius  L. می‌باشد. این گیاه در زبان فارسی علاوه بر گلرنگ یا گل رنگ اسامی متعدد دیگری نیز دارد که کافشه، کاجیره، کاچیره، کاژیره و کازیره بیش از سایر اسامی محلی مصطلح هستند. در زبان انگلیسی به این گیاه Safflower و در زبان فرانسه Carthame می‌گویند. عرب‌ها این گیاه را به اسامی قرطوم[1]، کرتوم[2] و عصفر[3] می‌شناسند. گفته شده است که Carthamus (نام جنس) برگردان لاتین کلمه عربی قرطوم است که به ماده رنگی گلها اشاره دارد و عصفر به احتمال زیاد منشأ نام انگلیسی آن یعنی Safflower است. این گیاه عضوی از خانواده گیاهی کاسنی(مرکبان یا مرکبه) یا (Compositae) Asteraceae می‌باشد ( ناصری، 1370؛ Chapman and Carter, 1976). گونه زراعی گلرنگ یکساله است؛ اما در این جنس گونه‌های وحشی چند ساله نیز وجود دارد (یزدی صمدی و عبدمیشانی، 1370). 2-2- تاریخچه کاشت گلرنگ در ایران و جهان گلرنگ سالیان درازی است که از حالت وحشی خارج شده است. این گیاه از 4000 سال قبل به دلیل استفاده از گلچه‌های آن در مصر کشت می‌شده است. این محصول احتمالاً از فرات به مصر برده شده است؛ اما روغن‌کشی و استفاده از روغن آن بعدها در آنجا متداول گردید. در طی بررسی‌های باستان شناسی دسته‌هایی از گل‌های مجزای گلرنگ در میان پاکتی از جنس برگ بید همراه جسد مومیایی آمنوخیس اول از سلسلة هجدهم (1600 قبل از میلاد) کشف شد، که دقیقاً قابل تشخیص نبود. گلرنگ کشت شده در مصر پس از برداشت و تهیه رنگ از آن به ایتالیا، فرانسه و انگلستان صادر می‌شد و در آنجا به مصرف رنگرزی و تهیه‌ی پنیر می‌رسید. از سایر موارد استفاده‌ی گلرنگ در مصر به تهیه‌ی سرمه از بوته‌ی زغال شده‌ی گلرنگ می‌توان اشاره کرد. گلرنگ در کشورهای عربی به عنوان داروی پادزهر و عرق آور شناخته می‌شد. -3- مشخصات گیاهشناسی گلرنگ گلرنگ زراعی گونه­ای یكساله است ولی گونه­های وحشی آن چند ساله­اند. اندام­های این گیاه از نظر گیاه شناسی دارای ویژگیهایی به شرح ذیل می­باشند. 2-3-1- ریشه: این گیاه دارای ریشه­ای قوی و گسترده می­باشد. این ویژگی به گیاه امكان می­دهد تا رطوبت و مواد غذایی را از اعماق نسبتا زیاد جذب نماید. به همین جهت گلرنگ را گیاهی كم توقع و مقاوم به خشكی به شمار می­آورند (زینلی، 1378). 2-3-2- برگها: پس از جوانه­زنی گلرنگ و ظهور برگهای لپه­ای، برگهای حقیقی گلرنگ ظاهر می­شوند. برگهای این گیاه بر اساس نوع واریته و محل آن روی گیاه، صاف یا خاردار می­باشد. برگهای پایینی فاقد خار، در حالی كه برگهای فوقانی معمولا خاردار هستند. بعضی واریته­ها كاملا بدون خار می­باشند. در ابتداء برگهای گلرنگ روی زمین خوابیده است. به این دوره از رشد گیاه مرحله روزت می­گویند. در این مرحله ساقه هنوز طویل نشده و دیده نمی­شود (خواجه­پور، 1383). 2-3-3- ساقه: با گرم شدن هوا فاصله میانگره­های ساقه زیاد و در نتیجه ساقه اصلی طویل می­شود. ساقه اصلی در گلرنگ به صورت قائم و تقریبا گرد است، و طول آن در ارقام مختلف بین 25 تا 210 سانتیمتر متغییر است. هنگامی كه گیاه به ارتفاع 30-40 سانتیمتر رسید ساقه­ها در قسمت فوقانی گیاه منشعب می­شوند، و ساقه­های فرعی را تشكیل می­دهند (زینلی، 1378).  2-3-4- طبق: طبق­ها به شكل مخروطی در انتهای ساقه اصلی و هر ساقه فرعی بوجود می­آید. هر طبق 5/1 تا 4 سانتیمتر قطر داشته و توسط چند ردیف براكته احاطه شده است. تعداد طبق در بوته تقریبا با تعداد ساقه فرعی در بوته برابر است. طبق واقع بر روی ساقه اصلی از همه بزرگتر است. ممكن است در هر بوته تا 50 طبق تشكیل گردد (خواجه­پور، 1383). 2-3-5- گل: گلها به صورت مركب هستند و شكل غوزه مانندی را تشكیل می­دهد. در هر طبق 20 تا 180 گل لوله­ای مشاهده می­شود. (ناصری، 1370).  2-3-6- دانه: در هر غوزه 20 تا 100 عدد دانه تشكیل می­شود. دانه­های این گیاه از نظر ظاهری خیلی شبیه به بذور كوچك آفتابگردان هستند و رنگ آنها سفید یا كرم رنگ است. وزن هزار دانه گلرنگ زراعی از 29 تا 50 گرم متغیر است (خواجه­پور، 1383).  2-3-7- تركیبات دانه گلرنگ: پوسته، 30 تا 50 درصد، آب، 3 تا 10 درصد، روغن، 25 تا 40 درصد و پروتئین، 12 تا 20 درصد دانه را تشكیل می­دهند.  2-4- مراحل نمو گلرنگ براساس تقسیم­بندی (Tanaka et al., 1997) مراحل نموی گلرنگ به دو مرحله تقسیم می­شوند. 2–1- مرحله رویشی شامل  Veتا  Vn :V_e لپه‎ها بطور كامل ظاهر شده‎اند. اولین برگهای حقیقی، غیر از لپه­ها، ممكن است مشاهده گردند. اما كمتر از 8/3 سانتیمتر طول دارند :V_n مراحل با شمارش تعداد برگهای حقیقی (n) متصل به ساقة اصلی كه حداقل 8/3 سانتیمتر طول دارند تعیین می‎گردد. دو برگ حقیقی اولیه (V1 و V2) بطور همزمان و متقابل یكدیگر توسعه می­یابند. برگهای باقیمانده بصورت الگوی متناوب توسعه می‎یابند. مراحل V1 تا V6 بعنوان مرحلة روزت نامگذاری شده است. ساقه مقداری طویل می‎شود اما طول آن كمتر از 5 سانتی‎متر است. رشد سریع ساقه از V7 تا Vn رخ می‎دهد. حداكثر تعداد برگها بر روی ساقة اصلی بسته به ژنوتیپ و محیط بین 15 تا 35 عدد تغییر می‎كند. GDD مورد نیاز برای مرحلة ‌رویشی از 170 تا 445 می‎باشد. 2-4-2- مرحله زایشی شامل R1 تا R6 :R1 جوانة ‌انتهائی تشكیل یك طبق كوچك به قطرحدود 1/0 سانتیمتر همراه با دسته‎ای برگ در انتهای گیاه می‎دهد. این جوانة اولیه است و جوانه‎های ثانویه از محور برگها تشكیل می‎شوند.

  چکیده فارسی  عنوان پایان نامه : تأثیر دو روش بارگیری کراتین همراه با 6 هفته تمرینات مقاومتی بر قدرت و برخی از شاخص های آنتروپومتریک ورزشکاران  تمرین کرده مقاومتی مهم ترین عملکرد کراتین حمایت از بازسازی ATP  و افزایش مقادیر فسفوکراتین عضله است. استفاده از مکمل کراتین بعد از المپیک 1992 بارسلونا عمومیت پیدا کرد. بطوری که مصرف آن در بین ورزشکاران در دو دهه اخیر جهت بهبود عملکرد و افزایش توده عضلانی شیوع زیادی پیدا کرده است. لذا با توجه به کمبود تحقیقات در رابطه با شیوه صحیح مصرف آن تحقیق حاضر قصد دارد تا تأثیر مصرف مکمل کراتین همراه با بارگیری و بدون بارگیری را بر قدرت و برخی از شاخص های آنتروپومتریک همراه با تمرینات قدرتی در طی 6 هفته بر ورزشکاران  بدنساز مرد مشخص سازد. بدین منظور 27 نفر از بدنسازان مرد با میانگین سنی 22.26 سال ، قد 178.41 سانتی متر ، وزن 50 . 80 کیلو گرم به صورت تصادفی در یک طرح دوسوکور به دو گروه تجربی و یک گروه دارو نما گروه تقسیم شدند. گروه تجربی یک به عنوان گروه بارگیری (9  = n ) ، گروه تجربی دو به عنوان گروه بدون بارگیری (9  = n ) و گروه دارو نما (9 = n ) تقسیم شدند. از آزمودنی ها پیش آزمون و پس آزمون شامل قدرت عضلانی سینه ، جلوبازو و پا توسط 1RM با وزنه های آزاد و ترکیب بدنی (توده بدون چربی ، درصد چربی بدن) و اندازه قسمت های مختلف بدن گرفته شد. پروتکل تمرین برای هر 3 گروه یکسان بود که به مدت 6 هفته و هر هفته3 جلسه برنامه تمرین مقاومتی را انجام داده اند. گروه بارگیری روزانه 20 گرم کراتین را در 4 وعده 5 گرمی به مدت 6 روز و در ادامه روزی 10 گرم کراتین تا اتمام برنامه (دوره نگهداری) مصرف نمود و گروه بدون بارگیری روزانه 10 گرم کراتین و گروه دارونما همانند برنامه گروه دو عمل کرد، ولی بجای کراتین از نشاسته استفاده شد. برای مقایسه بین گروه ها از آزمون آماری ANOVA و تست تعقیبی توکی در نرم افزار spss نسخه 16 استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که بارگیری مکمل کراتین بطور معنی داری می­تواند باعث افزایش قدرت عضلانی در حرکات پرس سینه، جلو بازو و لیفت شود. بنابراین بطور کلی می­توان نتیجه گیری کرد که شیوه مصرف مکمل کراتین همراه با بارگیری منجر به افزایش قدرت و بهبود توده عضلات بدون چربی نسبت به شیوه مصرف بدون بارگیری و یا دارو نما شود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر به تأثیر مثبت مصرف مکمل کراتین بر تغییرات قدرت عضلانی ، وزن وحجم ، و ترکیب بدنی آزمودنی ها (که در منابع دیگر هم به آن اشاره شده است) به مربیان ، ورزشکاران  و مسئولان تغذیه تیم های ورزشی پیشنهاد می­شود این ماده را به رژیم غذایی اضافه نمایند و جهت تأثیر گذاری بیشتر ، طریقه مصرف آن به شیوه بارگیری باشد ، با این وجود هنوز هم سؤالات زیادی در خصوص تأثیرات کراتین وجود دارد که جواب به آن ها می­تواند کمک زیادی برای ورزشکاران  سایر رشته ها باشد. از این رو امید است که محققین در تحقیقات آتی خود به این سؤلات پاسخ دهند.  واژه های کلیدی : مکمل کراتین منوهیدرات ، بارگیری ، تمرینات قدرتی با وزنه ، ترکیبات بدن ، حداکثر تکرار بیشینه 1RM          

                                    1 ـ 1 . مقدمه با گذشت زمان و پیشرفت علوم مختلف ورزشی، سطوح مهارتی ورزشکاران در رشته های مختلف، پیشرفت روزافزونی کرده است. رکوردهای ورزشکاران به فرازهای جدیدی رسیده است و مرز بین موفقیت و شکست به حداقل رسیده است [30] . تغذیه یکی از عوامل بسیار مهمی است که غالباً به خوبی درک نشده و می­تواند بر روی عملکرد ورزشی اثر بگذارد. بنابراین مربیان و ورزش کاران، در جستجوی عاملی هستند که هر چند ناچیز شانس پیروزی آنها را افزایش دهد. مکمل های غذایی و دارویی از جمله عواملی هستند که اکثر ورزشکاران حرفه­ای برای به حداکثر رساندن اجرای خود از آنها استفاده می کنند [30] . از این رو ممکن است به مواد یا دارو هایی که موجب افزایش عملکرد ورزشی آنها می­شوند، یعنی مواد نیروزا[1] روی آورند. هر چند برخی از این مواد می­توانند بر عملکرد ورزشی اثرگذار باشند، اما بعضی از آنها می­توانند عواقب مرگ باری داشته باشند [30] . استفاده از مکمل کراتین[2] بعد از المپیک 1992 بارسلونا عمومیت پیدا کرد. به طوری که در چند سال اخیر در میان ورزشکاران رقابتی در اکثر رشته های ورزشی متداول شده است. از هر چهار ورزش کار صاحب مدال در بازی های المپیک 1996 آتلانتا، سه نفر از مکمل کراتین استفاده کرده بودند. کراتین ازجمله مکملی است که سازمان های بین المللی ورزشی، تا کنون آن را به عنوان یک ماده شیمیایی غیر قانونی معرفی نکرده اند . مطالعات انجام شده بر روی تمریناتِ کمتر از دو هفته همراه با مصرف مکمل کراتین، هیچ ضرری را گزارش نکرده اند [30]. بدون ضرر بودن استفاده از آن به اضافه، ارزان بودن قیمت این مکمل باعث شده است که تقاضای استفاده از آن روز به روز بیشتر گردد [30] . نکته قابل توجه، این است که غلظت پایه کراتین عضلانی در افراد متفاوت است و دلیل آن هنوز مشخص نشده است. ممکن است بخشی از آن مربوط به عادت غذایی باشد. بررسی ها نشان می­دهد، بیشترین تغییر در غلظت کراتین عضلانی در افرادی است که غلظت پایه کراتین عضلانی پایین تری دارند. در صورتی که افراد با غلظت پایه بالا، به شکل جزئی از باردهی کراتین سود می­برند [30] . کراتین در یک مرد معمولی حدود 120-150 گرم است. تقریباً 95 درصد کل کراتین بدن در عضلات اسکلتی ذخیره شده است و حدود 66 درصد آن به شکل فسفو کراتین است [30] . در اوایل سال 1900 کشف شد که افزایش کراتین مصرفی، به افزایش ذخایر کراتین عضله و فسفوکراتین (pcr) عضلانی، بویژه در تارهای عضلانی نوع II منجر می­شود [30] . همچنین در مطالعاتی، نشان داده شد که مصرف 20 گرم در روز به مدت 4 تا 6 روز، 20 گرم فسفوکراتین عضله را افزایش می­دهد [30] . عملکرد مهم فسفو کراتین در عضله فراهم آوردن فسفات پرانرژی برای تولید 3ATP  (آدنوزین تری فسفات) درطول ثانیه های اول تمرین با شدت زیاد است. و یکی دیگر از نقش های کراتین، ظرفیت تامپونی برای یونهای هیدروژن می­باشد [30] . از طرفی دیگر مصرف مکمل کراتین باعث افزایش بازسازی فسفوکراتین در بازیافت کوتاه مدت در حین تمرینات تکراری می­شود [30] . وظایفی که برای کراتین ذکر شده است، پیشنهاد می­کند که مکمل کراتین سطح کراتین عضله را افزایش می­دهد و به طور منطقی در مراحل بعد به بهبود عملکرد ورزشکار منجرمی­شود [30] . با توجه به یافته های پیشین، تحقیق حاضر قصد دارد تا تأثیر دو روش بارگیری مصرف مکمل کراتین را همراه با 6 هفته تمرینات مقاومتی بر قدرت و برخی از شاخص های آنتروپومتریک ورزشکاران تمرین کرده مقاومتی تعیین کند.   1 ـ 2 . بیان مسأله اطلاعات ضد و نقیض بسیاری در باره تأثیر مصرف مکمل کراتین بر عملکرد ورزشکاران ( و همین طور تأثیر آن بر افزایش حجم و ترکیب بدن) وجود دارد. استفاده گسترده و روز افزون این ماده به خصوص توسط جوانان و نوجوانانی که اخیراً گرایش فزاینده ای به ورزش ، به خصوص ورزش بدنسازی پیدا کردند ، با باور تأثیر بسیار مثبت این ماده بالاخص در ایجاد هایپرتروفی عضلانی که ناشی از حجم بسیار زیاد است، تبلیغ شد. با این حال هنوز هم سؤالات زیادی در خصوص تأثیرات کراتین و شیوه مصرف آن وجود دارد که جواب به آن ها، ورزشکاران را در رسیدن به حداکثر اجرای ورزشی و همچنین صرف جویی در هزینه اقتصادی کمک کند. ورزش علمی در عصر حاضر، به بهره گیری از همه علوم از جمله تغذیه و مکمل های غذایی نیاز دارد. بدین منظور، تمام ورزشکاران حرفه ای نیز برای به حداکثر رساندن اجراهای خود از این مواد استفاده می کنند. در این میان بیشتر افراد به بی ضرر بودن کراتین و فایده های گوناگون آن صحه می گذارند و پژوهش های متعددی نیز در این بین انجام گرفته اند که تقریباً تمام آنها هیچگونه عوارض جانبی خاصی را برای کراتین ذکر نکرده اند . آگاهی از علم تغذیه و استفاده صحیح از مواد غذایی نقش بسزایی در موفقیت ورزشکاران دارد. در میان مکمل های موجود، مکمل کراتین توجه بسیاری از پژوهشگران را جلب کرد و ذهن جستجوگر آن ها را به سمت بررسی آثار این مکمل بر ترکیب بدن، قدرت عضلانی و ساز و کار های فیزیولوژیک سوق داده است [35] . در دهه های اخیرموفقیت های سطح بالا  توسط برخی از ورزشکاران به استفاده از مصرف مکمل کراتین ربط داده شده و به درک این باور رایج منجر شده است که مصرف کراتین برای اجرای ورزشی می­تواند سودمند باشد [36] . با توجه به اینکه به لحاظ فیزیولوژیکی در بدن انسان سه سیستم اصلی برای بازسازی ذخایرATP وجود دارد (فسفوکراتین یا سیستم ATP-PC ، سیستم اسید لاکتیک و سیستم هوازی) در این پژوهش ما بدنبال تأثیر کراتین بر سیستم فسفاژن هستیم. سیستم کراتین فسفات نقش مهمی را در تهیه سوخت، برای عضله در حال تمرین، به عهده دارد. این ماده گروه فسفات خود را اهدا می­کند تا ذخایر ATP سلولی سریعاً بازسازی و استفاده شوند، در حالی که فسفو کراتین هنگام بازیافت پس از ورزش مجدداً ذخیره و بازسازی می شود. این مهم ترین منبع انرژی برای کار شدید 1 تا 10 ثانیه است [1] . بنابراین مهم ترین عملکرد کراتین حمایت از بازسازی ATP و افزایش مقادیر فسفوکراتین عضله است، با این حال همه افراد از آن سود نمی­برند [30] . اما با این وجود نظرات متفاوتی در زمینه بارگیری کراتین وجود دارد برخی از پژوهش گران در هنگام مصرف مکمل کراتین اصراری در نحوه بارگیری آن ندارند. به عبارت دیگر مرحله بارگیری را ضروری نمی­دانند و مصرف کراتین را اختیاری می­دانند، چرا که مقدار کراتین فسفات عضله بعد از 3 هفته یکسان می­شود، بدون توجه به اینکه دوره بارگیری انجام شده و یا نشده باشد. در حالی که برخی دیگر از پژوهش گران مصرف مکمل کراتین، بدون انجام دوره  بارگیری را امری بی فایده می دانند و حتی بر این باورند که در دوره حفظ و نگهداری اگر به هر دلیلی مصرف کراتین در یک روز قطع شود برای استفاده بهینه از مصرف کراتین مجدداً باید دوره بارگیری انجام شود . بنابراین با توجه به نتایج متفاوت موجود در پژوهش های ذکر شده، در پژوهش حاضر سعی شده تأثیردو روش بارگیری کراتین به همراه 6 هفته تمرینات مقاومتی بر قدرت و برخی از شاخص های آنتروپومتریک ورزشکاران تمرین کرده مقاومتی را بررسی و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا درشروع مصرف مکمل کراتین انجام دوره  بارگیری ضروری است؟   1 ـ 3 . ضرورت واهمیت تحقیق امروزه کراتین یکی از رایج ترین و پرمصرف ترین مکمل های غذایی در بین ورزشکاران است [37] . به دلیل گرایش فراوان ورزشکاران پرورش اندام و همچنین برخی از رشته های دیگر ورزشی مانند:کشتی گیران، رزمی کاران و دوندگان جهت دست یابی به افزایش حجم ، قدرت و بهبودی برخی از عملکردهای ورزشی خود به مصرف مکمل کراتین رو می­آورند.

روش: پژوهش از نوع شبه تجربی و از نوع (پیش آزمون و پس آزمون) با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه مادران کودکان سندرم داون 6 ماهه تا 8 ساله مراجعه کننده به کانون سندرم داون ایران بود. 36 نمونه به روش تصادفی و به طور مساوی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه دموگرافیک و فرم کوتاه­کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی(WHOQOL) جمع آوری شد. گروه آزمایش تحت آموزش مهارت های زندگی در قالب 12 جلسه 70 دقیقه ای قرار گرفت. داده ها با نرم افزار 16- SPSSو با استفاده از آزمون تحلیل­کوواریانس چند متغیره تحلیل شد. یافته ها: میانگین نمره کیفیت زندگی در مادران کودکان سندرم داون، پس از اجرای مداخله در گروه آزمایش در تمام حیطه ها بیشتر از میانگین گروه کنترل بوده است و تفاوت از لحاظ آماری معنادار بود(05/0> P). نتیجه گیری: آموزش مهارت های زندگی می‌تواند توسط متخصصان به عنوان رویکردی آموزشی در بهبود شاخص های کیفیت زندگی مادران، ایجاد فضایی مناسب برای مادران برای کمک به رشد خدمات بهداشت روانی مادران کودک سندرم داون صورت گیرد آموزش مهارت های زندگی در جهت افزایش کیفیت زندگی مادران کودکان سندرم داون موثر بوده است. کلیدواژه ها: مهارت های زندگی،کیفیت زندگی، مادران کودکان سندرم داون. 1 فصل اول…………………………………………………………………………………………………………………….. 1 1-1. مقدمه:…………………………………………………………………………………………………………………… 1 1-2. بیان مسئله:………………………………………………………………………………………………………………. 3 1-3. اهمیت و ضرورت……………………………………………………………………………………………………… 7 1-4. تعریف نظری:………………………………………………………………………………………………………….. 9 1-4-1. کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………… 9 1-4-2. مهارت های زندگی……………………………………………………………………………………………….. 9 1-4-3. سندرم داون…………………………………………………………………………………………………………. 9 1-5. تعریف عملیاتی:……………………………………………………………………………………………………… 10 1-5-1. کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………. 10 1-5-2. مهارت های زندگی……………………………………………………………………………………………… 10 1-5-3. سندرم داون……………………………………………………………………………………………………….. 10 1-6. اهداف پژوهش:……………………………………………………………………………………………………… 11 1-6-1. هدف کلی………………………………………………………………………………………………………… 11 1-6-2. اهداف اختصاصی……………………………………………………………………………………………….. 11 1-6-3. اهداف کاربردی…………………………………………………………………………………………………. 11 1-7. فرضیه‌ها……………………………………………………………………………………………………………….. 12 1-7-1. فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………………. 12 1-7-2. فرضیه های اختصاصی………………………………………………………………………………………….. 12 2 فصل دوم : پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………. 14 2-1. مقدمه:…………………………………………………………………………………………………………………. 14 2-2. سندرم داون…………………………………………………………………………………………………………… 14 2-2-1. طبقه بندی سندرم داون:…………………………………………………………………………………………. 15 2-2-2. خصوصیات كلی………………………………………………………………………………………………… 16 2-2-3. چه عواملی در بروز سندرم داون موثر هستند؟………………………………………………………………… 17 2-2-4. ویژگی ها و نشانه های سندرم داون……………………………………………………………………………. 18 2-3. کیفیت زندگی……………………………………………………………………………………………………….. 21 2-3-1. تاریخچه کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………… 21 2-3-2. تعاریف کیفیت زندگی:………………………………………………………………………………………… 22 2-3-3. ویژگی های کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………….. 25 2-3-4. چند بعدی بودن…………………………………………………………………………………………………… 25 2-3-5. بعد عینی کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………… 29 2-3-6. بعد ذهنی………………………………………………………………………………………………………….. 30 2-3-7. ویژگی ذهنی بودن……………………………………………………………………………………………….. 30 2-3-8. نظریه های کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………. 32 2-3-8-1. نظریه های مبتنی بر فرد………………………………………………………………………………………. 32 2-3-8-2. نظریه های مبتنی بر خانواده…………………………………………………………………………………. 32 2-3-8-3. نظریه های روانشناختی………………………………………………………………………………………. 33 2-3-8-4. نظریه های انسان شناسی…………………………………………………………………………………….. 33 2-3-9. ارزیابی کیفیت زندگی………………………………………………………………………………………….. 35 2-3-10. مدل های کیفیت زندگی:……………………………………………………………………………………… 36 2-3-10-1. مدل روحی- روانی…………………………………………………………………………………………. 36 2-3-10-2. مدل ادراکی کیفیت زندگی ژان………………………………………………………………………….. 36 2-3-10-3. مدل فرل و هاسی……………………………………………………………………………………………. 36 2-3-11. عوامل موثر بر کیفیت زندگی…………………………………………………………………………………. 37 2-3-12. ابزار سنجش کیفیت زندگی………………………………………………………………………………….. 38 2-3-13. کاربرد های سنجش کیفیت زندگی…………………………………………………………………………. 39 2-4. کیفیت زندگی در خانواده های بیماران مزمن روانی:…………………………………………………………… 39 2-5. کیفیت زندگی والدین دارای کودک مبتلا به سندرم داون……………………………………………………. 41 2-6. مهارت زندگی……………………………………………………………………………………………………….. 44 2-6-1. تعاریف……………………………………………………………………………………………………………. 44 2-6-2. مبانی نظری مهارت های زندگی………………………………………………………………………………. 49 2-6-3. مبانی نظری گروه درمانی……………………………………………………………………………………….. 53 2-6-3-1. دیدگاه مک دوکال………………………………………………………………………………………….. 53 2-6-3-2. دیدگاه فروید………………………………………………………………………………………………….. 54 2-6-3-3. دیدگاه مورنو………………………………………………………………………………………………….. 54 2-6-3-4. دیدگاه اسلاوسون……………………………………………………………………………………………. 54 2-6-3-5. دیدگاه لوین…………………………………………………………………………………………………… 54 2-6-4. روش آموزش مهارت های زندگی:…………………………………………………………………………… 56 2-6-5. پیشینه اجرایی برنامه های آموزش مهارت‌های زندگی……………………………………………………… 57 2-6-6. اهداف آموزش مهارت‌های زندگی…………………………………………………………………………… 58 2-6-7. اهداف عمده برنامه آموزش مهارت‌های زندگی نیز عبارت است از:…………………………………….. 59 2-6-8. اهداف آموزش مهارتهای زندگی به طور اخص عبارت است از:…………………………………………. 60 2-6-9. اهمیت مهارت‌های زندگی……………………………………………………………………………………… 61 2-6-10. ابعاد مهارت‌های زندگی………………………………………………………………………………………. 63 2-6-11. انواع مهارت…………………………………………………………………………………………………….. 65 2-6-12. پنج حوزه اصلی مهارت‌های زندگی………………………………………………………………………… 68 2-6-13. تعریف ده مهارت اصلی زندگی……………………………………………………………………………… 69 2-6-14. روش‌های مورد استفاده در کارگاه‌های مهارت‌های زندگی…………………………………………….. 72 2-6-14-1. رویکرد فعال در مقابل رویکرد منفعل در آموزش………………………………………………………. 72 2-7. بررسی متون………………………………………………………………………………………………………….. 73 2-7-1. پژوهشهای خارجی:……………………………………………………………………………………………… 73 2-7-2. پژوهشهای داخلی………………………………………………………………………………………………… 77 3 فصل سوم روش تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 82 3-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 82 3-2. نوع مطالعه…………………………………………………………………………………………………………….. 82 3-3. جامعه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………………… 82 3-3-1. حجم نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………………….. 82 3-4. معیارهای انتخاب افراد مورد مطالعه……………………………………………………………………………….. 83 3-4-1. معیارهای ورود به پژوهش………………………………………………………………………………………. 83 3-4-2. معیار های خروج…………………………………………………………………………………………………. 83 3-5. روش گردآوری داده ها…………………………………………………………………………………………….. 84 3-5-1. پرسشنامه دموگرافیک محقق ساخته شامل:………………………………………………………………….. 84 3-5-2. مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (WHOQOL-BREF)……………………………. 84 3-5-3. اعتبار و پایایی…………………………………………………………………………………………………….. 85 3-6. متغیرها و نحوه سنجش آن‌ها………………………………………………………………………………………. 86 3-6-1. متغیر ها…………………………………………………………………………………………………………….. 86 3-7. روش اجرا…………………………………………………………………………………………………………….. 86 3-8. روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………….. 87 3-9. برنامه مداخله…………………………………………………………………………………………………………. 88 3-9-1. آموزش مهارت های زندگی…………………………………………………………………………………… 88 3-9-2. محتوای جلسات آموزشی مهارت های زندگی:…………………………………………………………….. 88 3-10. ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………. 91 4 فصل چهارم توصیف و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………… 94 4-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 94 4-2. بررسی جمعیت شناختی……………………………………………………………………………………………. 94 4-3. بررسی توصیفی اطلاعات………………………………………………………………………………………… 110 4-4. تجزیه و تحلیل استنباطی فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………… 111 5 فصل پنجم بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………….. 119 5-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………… 119 5-2. بحث و بررسی یافته‌ها…………………………………………………………………………………………….. 119 5-2-1. فرضیه اختصاصی 1: مداخله آموزش «مهارت های زندگی» بر سلامت جسمانی مادران دارای فرزند داون موثر است:………………………………………………………………………………………………………………………………. 121 5-2-2. فرضیه اختصاصی 2 : مداخله «آموزش مهارت های زندگی» بر سلامت روانی مادران دارای فرزند سندرم داون موثر است:……………………………………………………………………………………………………………………….. 122 5-2-3. فرضیه اختصاصی3 : آموزش مهارت های زندگی بر سلامت محیط مادران دارای فرزند سندرم داون موثر است: 124 5-2-4. فرضیه اختصاصی 4: آموزش مهارت های زندگی بر روابط اجتماعی از ابعاد کیفیت زندگی مادران دارای فرزند سندرم داون موثر است:…………………………………………………………………………………………………………… 126 5-3. نتیجه گیری:………………………………………………………………………………………………………… 127 5-4. محدودیت‌ها………………………………………………………………………………………………………… 128 5-5. پیشنهادات کاربردی:……………………………………………………………………………………………… 128 5-6. پیشنهادات پژوهشی:………………………………………………………………………………………………. 129 فهرست منابع فارسی و انگلیسی:………………………………………………………………………………………… 130 پیوست شماره 1…………………………………………………………………………………………………………… 150 پیوست شماره2…………………………………………………………………………………………………………… 153 چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………… 172 فهرست جداول جدول ‏4‑1 توزیع آزمودنی‌ها در دو گروه (آزمایش و کنترل) 95 جدول ‏4‑2 توزیع سطح تحصیلات اعضای گروه آزمایش و کنترل. 96 جدول ‏4‑3 توزیع سطح تحصیلات همسران اعضای گروه آزمایش و کنترل. 97 جدول ‏4‑4 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت اشتغال اعضای گروه آزمایش و کنترل. 98 جدول ‏4‑5 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت اشتغال همسران اعضای گروه آزمایش و کنترل. 100 جدول ‏4‑6 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت درآمد خانواده اعضای گروه آزمایش و کنترل. 101 جدول ‏4‑7 اطلاعات مربوط به توزیع وضعیت مسکن اعضای گروه آزمایش و کنترل. 102 جدول ‏4‑8 اطلاعات مربوط به توزیع تعداد فرزندان اعضای گروه آزمایش و کنترل. 104 جدول ‏4‑9 اطلاعات مربوط به وضعیت سنی آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل. 105 جدول ‏4‑10 اطلاعات مربوط به وضعیت سنی همسران آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل. 106 جدول ‏4‑11 اطلاعات مربوط به وضعیت سنی فرزندان سندرم داون آزمودنی‌های گروه آزمایش و کنترل(بر اساس ماه) 107 جدول ‏4‑12 همبستگی بین متغیر سن کودکان سندرم داون و کیفیت زندگی مادران آنها 109 جدول ‏4‑13 نتایج مدل رگرسیون خطی در خصوص رابطه بین سن کودکان سندرم داون و کیفیت زندگی مادران آنها 109 جدول ‏4‑14 ضرایب رگرسیون خطی ساده در خصوص رابطه بین سن کودکان سندرم داون و کیفیت زندگی مادران آنها 109 جدول ‏4‑15 شاخص‌های توصیفی مربوط به داده‌های حاصل از اجرای پیش‌آزمون و پس‌آزمون. 110 جدول ‏4‑16 آزمون کولموگروف- اسمیرنوف برای اطمینان از نرمال بودن توزیع نمرات… 112 جدول ‏4‑17 آزمون باکس برای اطمینان از همگنی واریانس‌های مولفه‌های کیفیت زندگی.. 112 جدول ‏4‑18 نتایج کلی تحلیل کوواریانس چند متغیره. 113 جدول ‏4‑19 مقایسه پس‌آزمون در دو گروه با کنترل اثر پیش‌آزمون. 113 فصل اول کلیات پژوهش 1 فصل اول 1-1. مقدمه: در جهان امروز بزرگ‌ترین گروه کودکان استثنایی[1] با علائم مشخص بالینی کودکان با نشانگان داون هستند (افروز، 1387) سندرم داون [2]یکی از رایج‌ترین علت کروموزومی[3] کم توانی هوشی[4] است ( اسپلمن[5] و همکاران، 2013؛ والکر [6]و همکاران، 2011) و که با درجات مختلفی از کم توانی هوشی متوسط تا شدید می‌باشد (کاپلان[7]و سادوک[8]، 2007/ 1390؛ پریرا[9] و همکاران 2013). این سندرم در اثر سه نوع نابهنجاری کروموزومی شامل: تریزومی 21، موزائیسم[10] و جابجایی [11]کروموزومی ایجاد می‌شود (فرشباف خلیلی و همکاران، 2012). از جمله مهم‌ترین نشانه های بارز کودکان سندرم داون عبارت‌اند از : هیپوتونی[12] عمومی، شکاف های پلکی مورب، پوست گردن چین دار، جمجمه کوچک مسطح، استخوان‌های برآمده گونه و زبان، دست های پهن و کلفت که یک چین عرضی بیشتر ندارند و انگشت کوچک کوتاه و به‌طرف درون خمیده است (هالاهان[13] و کافمن[14]، 2003/ 1388). اگرچه وجود مشکلات در کودکان سندرم داون در مقایسه با معلولیت های دیگر کمتر است ولی کودکان با سندرم داون در مقایسه با کودکان عادی مشکلات بیشتری دارند (ون ریپر[15]،2007؛ فیدلر[16] و همکاران،2006). این کودکان همانند دیگرکودکان دارای رفتارهای متنوعی هستند و مانند مشخصه های جسمانی، ویژگی های رفتاری مشخصی را نمی توان برای آنها بیان داشت، به خصوص این که تفاوت های فردی، شرایط محیط زندگی حاکم بر کودک، رفتار والدین و اطرافیان و تغییرات جسمی- روانی کودک در مراحل مختلف رشد از جمله عوامل بسیار مهمی است که بر تنوع رفتاری آنان اثر دارد (افروز، 1388). خانواده یک نظام اجتماعی است که اختلال در هریک از اعضای آن کل نظام را مختل می کند و مشکلات جدیدی را ایجاد می کند (نجاتی و همکاران، 1391). یکی از مواردی که بر نظام خانواده تاثیر می گذارد، ناتوانی فرزندان است (محتشمی و همکاران، 1390). تولد نوزادی با کم توانی می تواند خانواده را به عنوان یک نهاد اجتماعی، به شیوه های مختلف تغییردهد (هاردمن[17] و همکاران، 1387). مادر به عنوان اولین شخصی که به طور مستقیم با کودک ارتباط برقرار می کند، وقتی با فرزند ناتوان خود روبه رو می شود، به علت مشکلات و شرایط ویژه رشد این‌کودکان از جمله رفتارهای قالبی، مشکلات زبانی، قشقرق و نداشتن مهارت مراقبت از خود و مشکلات حرکتی، باعث تضعیف کارکرد طبیعیش می شود (پروینیان نسب و همکاران، 1391). علاوه بر فشار روانی وجود کودک ناتوان و نگرانی های مرتبط با مشکلات آینده کودک مادران کودکان سندرم داون نسبت به مادران کودکان سالم، مدت زمان بیشتری را صرف کودک خود می کنند (بلو[18] و همکاران، 2006؛ والونگو زانی[19] و همکاران، 2013؛ شلی[20] و همکاران، 2009). این چالش های روزانه و فشارهای ناشی از بزرگ کردن یک کودک ناتوان ممکن است تاثیر منفی بر کیفیت زندگی مادران بگذارد (گودمن[21]وگت لیب[22]،2002؛ دنل[23]، 2010؛ مالرز[24] و همکاران، 2010). همچنین (لازاروس[25]، 2004/ 1386) اثر و ضربه هر واقعه استرس زایی، بر اساس چگونگی مقابله فرد با آن، تحت تاثیر قرار می گیرد، بنابراین مهارتهای مقابله مناسب برای حفظ خانواده و کیفیت زندگی هر عضو خانواده ضروری است. والدین کودکان ناتوان برای حفظ پایداری هیجانی در زندگی خود می توانند کنترل و مدیریت شرایط خود را با استفاده از آموزش ها و برنامه های مناسب یاد بگیرند. آموزش مهارت های زندگی باعث تغییر متناسب نگرش ها، ارزش ها، تقویت رفتارهای متناسب با مشکلات و موانع سلامتی و ارتقاء بهداشت روانی (نجفی و همکاران،1390) و همچنین باعث توانمندی افراد در رویارویی با شرایط مشکل زندگی می شود (صبحی قراملکی، رجبی، 2010). 1-2. بیان مسئله: یکی از متداولترین اختلالات کروموزومی مادرزادی ناشی ازکم توانی هوشی مادرزادی سندرم داون است (ترویت[26] و همکاران، 2012). میزان شیوع سندرم داون 1 در 700 تولد زنده است (کاپلان و سادوک، 2007/ 1390) خصوصیت عمده کودکان سندرم داون کم توانی هوشی است(هالاهان و کافمن، 2003/ 1389). این کودکان از نظر رفتارهای انطباقی، رشد اجتماعی، حافظه، زبان و هیجانات با مشکلاتی مواجه هستند (مش[27]، وولف[28]، 2008/ 1389). عکس العمل اولیه والدین نسبت به کودک کم توان به صورت ترس و وحشت، احساسات متضاد، خشم و اضطراب، غم و اندوه، احساس گناه و درماندگی، نپذیرفتن، خجالت و شرمساری، دلسوزی یا حمایت افراطی می‌باشد (ادیب سرشکی، 1390؛ مبارکی، 1382). مادران با توجه به ساختار شخصیتی خود بیشتر احساس وظیفه و یا گاهی احساس گناه می کنند که این مکانیزم باعث کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کم توانی کودک و حمایت افراطی از کودک آنها می شود. از طرفی چون مادران بیشتر وقت و انرژی خود را صرف کودک می کنند بیشتر در معرض فشارهای بیرونی و درونی کودک قرار می گیرند و بر حسب مسایل هیجانی، روابط خانوادگی و خارج از خانواده واکنش نشان می دهند (کوهسالی و همکاران، 1387). مادران کودکان مبتلا به نشانگان داون تحت فشار روانی، اضطراب، استرس و احساس گناه بیشتر هستند و احساس ناتوانی بیشتری در قبال کودکان خود می کنند. به دنبال آن مشکلات و مسائلی مانند مشکل پذیرش فرزند، خستگی ناشی از پرستاری و مراقبت، مسائل مربوط به اوقات فراغت، مشکلات مالی خانواده و مسائل پزشکی، آموزشی و توانبخشی برای والدین به خصوص مادر به وجود می آیند (وایتر[29]، 2003/ 1389). کیفیت زندگی[30] با بیماری و شرایطی که سلامت را به خطر می اندازد در ارتباط است و از طرفی وجود کودک ناتوان باعث ایجاد استرس جسمانی و روحی و روانی بر خانواده و به ویژه مادر می شود (اسکیو[31] و همکاران، 2007). امروزه یکی از مفاهیم جدیدی که در علوم بهداشتی، به ویژه بهداشت روان وارد شده مفهوم کیفیت زندگی است (بیاتیانی و همکاران، 1390). مبحث کیفیت زندگی در بیست سال گذشته موضوعی چالش انگیز و نیز مفید بوده است؛ و این عقیده را بین اکثر افراد رواج داده که کیفیت زندگی یک هدف واقعی و قابل دستیابی برای تمام افراد می باشد (کالی[32] و همکاران، 2010). کیفیت زندگی با توجه به ابعادگسترده سلامتی تعریف می شود (مک کال، 1975/ 1389). براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی [33]کیفیت زندگی دربرگیرنده‌ی ادراک فرد ازموقعیت خود در زندگی ودر ساختار نظام فرهنگی– ارزشی که درآن زندگی می کند، می‌باشد. کیفیت زندگی مفهومی گسترده‌ای است که دربرگیرنده مفاهیمی چون سلامت جسمانی فرد، حالات روانشناختی، میزان استقلال،کیفیت ارتباطات اجتماعی وارتباط با ابعاد برجسته محیطی است. عوامل محیطی نه تنها برمشارکت اجتماعی فرد، بلکه برکیفیت زندگی اونیزاثرگذار است واین نکته درمورد افرادکم توان به مراتب مهمتر از جمعیت عادی است (گلانز[34]و همکاران، 2010). با(این حال در دهه های اخیر حمایت از خانواده هایی که کودک ناتوان با کودکان استثنایی دارند اهمیت حیاتی پیدا کرده، چرا که تحقیقات نشان داده که حمایت و آموزش به این خانواده ها روی خانواده و کودک نتایج مثبتی داشته است (دمسی[35] و همکاران، 2008). یکی از روش های موثروکارآمد در میان رویکرد های آموزشی برای مقابله با فشار های روانی روش آموزش مهارت های زندگی[36] است (هانتر[37]، 1993/ 1385). از نظر سازمان بهداشت جهانی، آموزش مهارت های زندگی شامل 10 مهارت اساسی برای زندگی کردن است. این مهارت ها عبارتند از مهارت 1- تصمیم گیری 2- حل مسئله 3-تفکر خلاق 4- تفکر نقاد 5- توانایی ارتباط موثر6- ایجاد و حفظ روابط میان فردی 7- خودآگاهی 8- همدلی کردن 9- مهارت مقابله با هیجان ها و10- فشار روانی (رئیسی و همکاران،1391). نتایج پژوهش ها حاکی از آن است که آگاهی از مهارت های زندگی، درکاهش علائم افسردگی، اضطراب، استرس و شکایات جسمانی نقش موثری دارد (مردانی و همکاران، 2011(. واکا[38] (2006) معتقد است که والدین کودکان کم توان اندوخته عاطفی و احساس پایینی دارند ودر برقراری ارتباط با فرزندان و تطابق با عواطف و احساسات خود دچار مشکل می شوند. پژوهش (راچ[39]و همکاران، 1999/ 1387) نشان داد که والدین کودکان سندرم داون فشار و افسردگی شدیدتری نسبت به والدین کودکان عادی دارند و با افزایش سن کودک، میزان احساس رضایت مادران از زندگی کاهش می یابد. مطالعات متعددی نشان داده است که کیفیت زندگی مادران دارای کودکان کم توان نسبت به مادران کودک سالم، پایین تر می باشد (خیاط زاده ماهانی، 1388). بنابراین تغییرات تنش زای زندگی به تغییراتی در نحوه پاسخدهی والدین به کودک می انجامدکه به نوبه خود بر احساس ایمنی کودک تاثیر می گذارد (اتکینسون[40] و همکاران، 2000/ 1386). بالا بردن آگاهی والدین در مورد استرس، اضطراب، تسهیل دسترسی به اطلاعات مناسب و توصیه به درمان نه تنها برای خود والدین مفید می باشد بلکه حمایت والدین در ارتباط با اضطراب شدید می تواند منجر به ارتباط مطمئن بین والدین وکودک و در نتیجه افزایش کیفیت زندگی آنها گردد (دهی و همکاران، 1386). به دلیل اثرات طولانی مدت سندرم داون و تاثیرات منفی برکیفیت زندگی مادران و با توجه به اینکه یکی از روش های موثر و کارآمد در میان رویکرد های آموزشی برای مقابله باچالش های زندگی آموزش مهارت های زندگی می باشد (صبحی قراملکی، رجبی، 2010). بالا بودن آموزش مهارت های زندگی تامین کننده سلامت روانی، اجتماعی و جسمانی افراد می باشد و پایین بودن مهارت های زندگی موجب بروز آسیب های روانشناختی و بروز رفتارهای نامناسب در افراد می شود (رامشت[41] و فرشاد، 2009[42]، مونکونگ[43] و همکاران، 2009 / 1391). بنابراین با توجه به شیوع بالای سندرم داون و ناتوانی های ناشی از این معلولیت و اثرات طولانی مدت ناتوانی کودک بر اعضای خانواده به خصوص مادران به عنوان مراقبان اصلی کودک و کیفیت زندگی این گروه و با عنایت به عدم دستیابی محقق به چنین پژوهشی و این نکته که با استفاده از آموزش، مادران بتوانند اطلاعات لازم، تواناییها، گرایش ها و مهارت های لازم برای زندگی موفق، سالم و بدون فشار روانی زیاد را در خود ارتقا دهند و در نتیجه سبب بهبود کیفیت زندگی کودکانشان خواهد شد؛ این مطالعه به این منظور انجام خواهد شد که مشخص گرددآیا آموزش مهارت های زندگی بر کیفیت زندگی مادران دارای فرزند سندرم داون تاثیر گذار است؟ [1] .exceptional child [2]. Down syndrome [3] . cromosoma [4] .Intellectual disabilities [5]. Spellman, C. [6]. Walker, J. C. [7] . Kaplan, H. I. [8] . Sadock, V. A. [9]. Pereira, k. [10]. Mosaicism [11]. Translocation [12]. Hypotonia [13]. Hallahan,, D. D. [14]. Kauffman, J. M. [15]. van riper, M. [16]. Fidle, D. [17]. Hardman, M. L. [18] .Buelow, J. M.