وبلاگ

«ای یک سوار شرف! ای مرد تراز مرد!
بالایی من! روح تو در خاک چه می کرد
ای دست و زبان شهدا! هیچ زبانی
چون حنجره ات داغ مرا تازه نمی کرد»(همان، ص۹۱).
واژگان در شعر قزوه به گونه ای چیده می شوند که علاوه بر استقلال حاکمیت بیت ها بر جزایر بومی خود، نوعی وحدت مضمونی در بعضی از غزلیات او به چشم می خورد؛ مثلاً واژگان عرفانی را با کاربرد اجتماعی در میان مصرع ها به گونه ای به کار می گیرد که مخاطب از این تلفیق لذت های گوناگون می برد.
«ما شهیدان جنون بودیم از عصر قدیم
سنگ قبرماست دریا، نقش قبر ما نسیم
شهر ما آن سوی آبی هاست، دور از دسترس
شهرابراهیم ادهم، شهر لقمان حکیم
اندکی بالاتر ازآبادی تسلیم محض
صاف می آیی سر کوی «صراط المستقیم»
خاک آن عرشی است، گلهایش زیادت نامه خوان
سنگفرش آسمان اش بال های «یا کریم»
شهر ما آبادی عشق است اما راز عشق
عشق یعنی واژه های رمز قرآن کریم
عشق یعنی قاف و لام «قل هو الله اَحَد»
عشق یعنی بای «بسم الله الرحمان الرحیم»(همان، ص۵۰).
جابجایی ضمیر و فاصله انداختن میان ضمیر و مرجع آن از دیگر ویژگی های شعری علیرضا قزوه است:
«از وحشت قیامت، زاهد مرا مترسان
ترس از قیامتم نیست، دنیا حساب دارد»(همان، ص۸۷).
«از همه آینه ها چشم رها کرده تری
می زنند آینه ها سنگ تو را بر سینه»(همان، ص۸۰).
«ای زلف خون فشان توام «لیله البرات»
وقت نماز شب شده«حیّ علی الصلات»»(همان، ص۵۶).
پیداست که در بیت اول، شاعر به جای این که بگوید«مرا ترس از قیامت نیست» به اقتضای زمان و حال می گوید«ترس از قیامتم نیست»، و در بیت دوم شاعر به جای این که بگوید«تو چشم رهاتر از همه ی آینه ها هستی» به اقتضای زمان و حال می گوید«از همه آینه ها چشم رها کرده تری».

۴-۲-۴- برجستگی های غزل قزوه

۴-۲-۴-۱- ویژگی های لفظی

یک- استفاده از وزن های بلند:
آن گونه که قبلاً هم اشاره شد در سال های نخستین انقلاب و دفاع مقدس به دلایلی از جمله فرصت کم، صراحت بیان، شعارگرایی، رسالت القاء پیام و… شاعران عموماً از وزن های کوتاه و تند بهره می گرفتند تا راحت تر بتوانند پیام خویش رانزدیک به زبان مردم بیان کنند.
اما رفته رفته در نسل دوم شاعران انقلاب به دلیل درونی شدن شعر و ورود مضامین غمناک، پرسوز و حسرت بار و… وزن ها به سمت بلندی رفت. فاصله ی هجاها بیشتر شد و از تندی آنها به شدت کاسته شد. نمونه های زیر از وزن بلند در غزل های قزوه حکایت می کنند:
«رفته بودم سنگ بردارم، دست هایم دست شیطان شد
ناگهان قلبم ترک برداشت، ناگهان حالم پریشان شد»(قزوه، ۱۳۸۷، ص۵۱).
«از چارسو راه مرا بستند، از چارسو چاه است و گمراهی
با این همه در بارش خنجر، یک صبح راهی می شوم، راهی»(همان، ص۵۲).
«ابتدای کربلا مدینه نیست، ابتدای کربلا غدیر بود
ابرهای خونفشان نینوا، اشک های حضرت امیر بود»(همان، ص۶۴).
دو- نوجویی در قافیه و ردیف:[۱]
در دوره های متفاوت ادب پارسی نوجویی در قافیه و ردیف متداول بود؛ اما در غزل انقلاب اسلامی با ابداع و ابتکار شاعران، اسامی خاص، فعل های تازه، واژگان انقلابی و مذهبی، واژگان زندگی امروزین و… در جایگاه قافیه ها و ردیف ها قرار گرفتند که می توان از آن به عنوان یکی از ویژگی های غزل انقلاب نام برد.
مثال های زیر در غزل های قزوه نمونه ای از نوجویی قافیه و ردیف در غزل انقلاب اند:
«رفتی و بار دگر شد شعرت ترانه ی دریا
عزمت صلابت، خشمت نشانه ی دریا»(همان، ص۴۷).
«و انسان هرچه ایمان داشت، پای آب و نان گم شد
زمین با پنج نوبت سجده در هفت آسمان گم شد»(همان، ص۵۴).
«تا که نامت بر زبان آمد، زبان آتش گرفت
سوختم، چندان که مغز استخوان آتش گرفت»(همان، ص۱۳۰)
که قافیه و ردیف های ترانه دریا، نشانه، گم شد، آتش گرفت و … نشان از نوجویی است
سه- به کارگیری ردیف های بلند:[۲]
بلندی ردیف ها (ردیف های فعلی و جمله ای و…) می شود یکی از ویژگی های غزل انقلاب اسلامی است.
در اینجا به ذکر چند مثال از غزل های قزوه در به کارگیری ردیف های بلند بسنده می کنیم:
«مانده بودم غیرت حیدر به فریادم رسید
در وداعی تلخ پیغمبر به فریادم رسد»(همان، ص۱۰۸).
«به روی ریل ها رؤیای ما را می کشد با خود
قطاری که شبِ یلدای ما را می کشد با خود»(همان، ص۱۰۴).
«از زمین تا آسمان آه است، می دانی چرا؟