۴- قرار دادن قوانین خشک و دست و پا گیر در منزل.

 

۵- عدم آشنایی والدین با مفهوم واقعی خلاقیت.

 

۶- انتقاد مکرر از رفتارهای کودکان.

 

۷- بیهوده شمردن تخیلات کودکان.

 

۸- عدم شناسایی علایق درونی کودک.

 

۹- عدم وجود حس شوخ طبعی در محیط منزل.

 

۱۰- تحمیل نقش بزرگسالان به کودک.

 

۱۱- مخالفت والدین با بعضی بازی ها به علت کثیف شدن لباس ها.

 

۱۲- محیط سرد خانواده.

 

۱۳- تبعیض در خانواده.

 

۱۴- اجبار به هم نوایی.

 

۱۵- پاداش.

 

۱۶- قانع بار آمدن کودک.

 

۱۷- تأکید بسیاری به نمره امتحانی.

 

۱۸- ترس از شکست(رضایی،۱۳۸۷).

 

۲-۱-۱۲-۵- باورهای منفی

 

۱- این باور که برای هر مشکلی فقط یک راه حل درست و منطقی وجود دارد.

 

۲- این باور که من قدرت خلاقیت ندارم.

 

۳- این باور که فقط بعضی از افراد قدرت خلاقیت دارند.

 

۴- این باور که من نمی توانم در برابر مشکلاتم کاری انجام دهم.

 

۵- این باور که خلاق بودن یعنی بچه گانه عمل کردن.

 

۶- بزرگ کردن مشکل و این باور که مشکلات بزرگتر از توان ماست(نوری،۱۳۸۹).

 

۲-۱-۱۲-۶- راه کارها و پیشنهادهایی برای خلاقیت کودکان و نو جوانان:

 

۱- والدین به کودکان احترام بگذارند و به توانمندی های آنان آگاه باشند.

 

۲- به آن ها آزادی عمل دهند زیرا ابتکار و خلاقیت کودک غالبا در زمان‌های شکوفا می شود که از آزادی عمل برخوردار باشند.

 

۳- والدین باید به کودکان اجازه دهند به طور خودجوش وخلاقانه به کارهای مورد علاقه خویش بپردازند و با ملایمت و احتیاط فعالیت آنان را هدایت کنند.

 

۴- والدین باید خود به عنوان الگوی خلاق برای فرزندان باشند، زیرا اگر کودکان الگوی خلاق داشته باشند خلاقانه تر عمل می‌کنند.

 

۵- والدین باید نظارت و مراقبت خود را نسبت به فرزندان کاهش دهند.

 

۶- والدین باید فرزند خود را آن گونه که هستند تربیت و آماده کنند نه آن گونه که می خواهند.

 

۷- والدین باید به فرزندان بیاموزند که برای حل مسئله تنها به یک راه فکر نکنند و به دنبال راه های جدید تر و متنوع تر باشند.

 

۸- اگر والدین به خواهند ‌در مورد پیشرفت فرزندان سوال کنند باید سوالاتی را بپرسند که با چرا و چگونه آغاز می شود.

 

۹- والدین به تفاوت های فردی فرزندان توجه کنند.

 

۱۰- از تحمیل یک الگوی خاص بپرهیزند.

 

۱۱- والدین کودکان را به بازی با گل تشویق کنند زیرا گل وسیله سه بعدی است هنگام کار با این وسیله کودک آزادی خلاقانه ای را نسبت به وسایل دو بعدی دیگری نظیر نقاشی و طراحی به دست می آورد(رضایی،۱۳۸۷).

 

۲-۱-۱۳-مهارت تفکر نقادانه

 

۲-۱-۱۳-۱- تعریف تفکر نقادانه:

 

تفکر نقادانه، تفکری است که در جستجوی شواهد، دلایل و مدارک برای یک قضاوت و نتیجه گیری است ویا برای دست یابی به چنین قضاوت و نتیجه گیری خواستار دلیل، شواهد و مدارکی است. در تعریف دیگری مهارت تفکر نقادانه را ‌به این صورت مطرح کرده‌اند: فرایند ی که به بررسی صحت،دقت و ارزش اطلاعات و دانسته ها می پردازد.منظور از نقد کردن، سنجیدن، ارزیابی، مطالعه و بررسی کردن است. و عبارت است از یک فرایند شناختی، فعال، هد فمند و سازمان یافته است که شخص با بهره گرفتن از آن به بررسی افکار و عقاید خود و دیگران ویا مو قعیت های خاص می پردازد و با ارزیابی و تفسیر ماهرانه خود به درک و فهم روشن تر و بهتری دست می‌یابد. تفکر نقادانه، توانایی تحصیل اطلاعات و تجارب است. آ موزش این مهارت نوجوان را قادر می‌سازد تا در برخورد با ارزش ها، فشار گروه همسالان و رسانه های جمعی مقاومت نماید واز آسیب های ناشی از این موارد در امان بماند(نوری،۱۳۸۹).

 

۲-۱-۱۳-۲- اصول تفکر نقادانه:

 

۱- به آنچه گفته می شود، یا آنچه از شما خواسته می شود خوب توجه کنید.

 

۲- آنچه برای شما مشخص نیست سئوال بپرسید.

 

۳- به جز آنچه که می شنوید و به شما گفته می شود ، به جنبه ‌ی دیگر آن موضوع فکر کنید.

 

۴- همه آن چیزی که به شما گفته می شود، یا خودتان به آن نتیجه رسیده اید ارزیابی کنید.

 

۵- والدین فضای نقادی را هم برای خود و هم برای فرزندان ایجاد کنند(رضایی،۱۳۸۷).

 

۲-۱-۱۳-۳- فواید کاربرد تفکر نقادانه:

 

۱- به فرد کمک می‌کند که از میان اطلاعات و پیشنهادات مختلفی که به وی می شود پیشنهادهای سالم را انتخاب کند.

 

۲- به فرد کمک می‌کند تا واقعیت ها را بیابد تا خود را محدود به حدس و گمان نکند.

 

۳- به او قدرت می‌دهد تا اعمال و رفتارهایش را پیش‌بینی کند.

 

۴- مهارت تفکر نقاد به فرد یاری می رساند تا اطلاعات اساسی را به یک تصمیم گیری صحیح را جمع‌ آوری کند.

 

۵- از اعتیاد، خود کشی، فرار از منزل، خشونت و بی توجهی به قانون و آسیب های روانی اجتماعی جلو گیری می کندهمان منبع).

 

۲-۱-۱۳-۴- راه کارهای پرورش تفکر نقادانه

 

۱- نسبت به امور و پدیده‌های اطرافمان، حساسیت و دقت بیشتری داشته باشیم.

 

۲- دیده ها، شنیده ها و مطالعه خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و به سادگی آن ها را نپذیریم و رد نکنیم.

 

۳- در باره هر موضوعی با سوالات مناسب و مرتبط اطلاعات بیشتری به دست آوریم.

 

۴- مسایل معمولا راه حل های متفاوتی دارند، تحمیل راه حل های خود یا تحمل راه حل های دیگران را به عنوان یک راه حل منطقی به نظر نمی آید.

 

۵- در باره مسایل پیشامده فکر کنیم و دچار احساسات و هیجان های شدید و کاذب نشویم واز قضاوت عجولانه، تعصب و خود رایی در باره موضوعات مورد بحث اکیداً بپرهیزیم.

 

۶- قبل از پاسخ گویی به مسایل فکر کرده سپس تصمیم گیری و عمل نماییم.

 

۷- از عقاید و نظرات خود دفاع معقولانه و منطقی کرده و زود تسلیم نشویم.

 

۸- به دیگران اجازه بحث و اظهار نظر درباره ی موضوعات مختلف را بدهیم.

 

۹- برای رشد تفکر نقادانه و در کودکان نوجوانان مطالعه ‌‌زندگی‌نامه افراد نقاد مفید و مؤثر می‌باشد.

 

۱۰ در جلسات بحث و تبادل افکار از برچسب زدن، دستور دادن، سرزنش و نصیحت و قضاوت و مسخره کردن دیگران اکیدا پرهیز نماییم.

 

۱۱- در مقابل سوالی که از ما می‌کنند پاسخ از قبل تعیین شده‌ای نداشته باشیم، تا بهتر بتوانیم به نقد و بررسی، تجزیه و تحلیل موضوع بپردازیم.

 

۱۲- ایجاد فضای آزاد و پرسشگرانه در مدرسه و منزل برای دانش آموزان و پرهیز از هر گونه خشونت، سرکوب و تهدید آنان(رضایی،۱۳۸۷).

 

۲-۱-۱۳-۵- تفکر نقادانه چه چیزی نیست؟

 

تفکر نقادانه بی احترامی وبی توجهی به بزرگسالان نیست.

 

لازمه‌ی تفکر نقادانه آن است که فرد بپرسد، اطلاعات جمع‌ آوری کند، به ارزیابی مطالعه وتفکر بپردازد. ونیز می توان از مشورت وراهنمایی بزرگسالان هم استفاده کرد.در صورت عدم تطابق افکار ما با دیگران به جای درگیرشدن بهتر است دید خود را نسبت به موضوع بیان کرد وگاهی انسان ها یک موضوع را از زاویه های مختلفی نگاه می‌کنند.

 

تفکر نقادانه بدبینی وبی اعتمادی به دیگران نیست.